Þjóðviljinn - 08.03.1938, Side 2

Þriðjudagurinn 8. mars 1938.
PJOÐVILJINN
Vinnulögg j ofin.
Yerkamaður mótmælir
þrælalagafrumvarpi Sigur-
* r
jóns A. Olafssonar & Co.
Fyrir Alþingi liggja tvÖ laga-
frumvörp um vinnulöggjöf.
Annað er hið alkunna frumvarp
frá Vinnuveitendafélagi Islands,
sem þektast er undir nafndnu
þrcelalög. Hitt frumvarpið, —
sem hér verður vikið að, e,r kom,-
ið frá »Stjórn hinna vinnandi
stétta« — ráðuneyti Haraldar
Guðmun dssona’r.
Lagabálkur þessi er stærðar
bálkur. Þessir eru höfundarnir:
Guðm. I. Guðmundsson lögfr.,
Ragnar ölafsson lögfr., Gísli
Guðmundsson ritstj. og Sigurjón
Á. ölafsson form. Sjómannafél.
Reykjavíkur. Eru 2 þessara
manna Jafnaðarmenn og 2
Framsóknarmenn, allir hafa
þeir undirritað þetta- frumvarp
í einingu andans og bandi frið-
apins.
17. grein frumvarpsins hljóð-
ar svo:
»Ákvörðun um vinnustöðvun
sem hefja á í þeimi tilgangi að
knýja frami breytingu eða á-
kvörðun um kaup og kjör ber að
tilkynna til sáttasemjara og
þeim, sem hún beinist aðallega
gegn, 7 sólarhringum áður en
tilætlunin er að hún hefjist«.
Svoi mörg eru þau orð.
Hér er ekki nein undantekn-
ing á hvert um fasta starfsmenn
er að ræða (nema starfsmenn
hi'ns opinbera) eða um einn eða
fleirii menn sem eru að vinnu
1 tíma eða párt úr degi, en er
þá búin, og kemur máske aldrei
fyrir aftur undir þeim skilyrð-
um, sem stöðvunin átti að fram-
kvæmast undir. Dæmi: Aó
morgni dags eiga, verkamenn að
ferma eða afferma skip hér í
höfninni, segjum að það sé tog-
ari, og að verkið muni vara 1
6 tíma. 1 byrjun vinnunnar vero-
ur mjsklíð milli verkstjórans og
verkamanna ura vinnufyrir-
komulag, kaupgreiðslu eða varn-
ir gegn slysum., Með ákvæði 17.
gr. er þessum mönnUm' gerð
sömu skil og t. d. verklýðsfélagi,
sem hefir 3 mánaða uppsagnar-
frest. Enginn verkamannanna
má leggja niður vinnu, hvað sem
í húfi er, eða beita ,sér fyrir því
að aðrir geri það. Sektir við
þessu eru 50—10 þúsund krón-
ur samkv. 71 grein.
En 17. grein segir margt
fledra.
Sé um sjómann að ræða, verð-
ur hann að tilkynna sáttasemj-
ara og útgerðarmanni með 7
daga fyrirvara sé skipið að hans
áliti óforsvaranlegt, eða hættu-
legt að vera í því. Sé skipið t. d.
á síldveiðum fyrir Norðurlandi
verða sjómenn að tilkynna
sáttasemjara og útgerðarmanni
rrveð 7 daga fyrírvara ef hleðsla
skipsinsi er óforsvaranleg eða
jafnvel lífshættuleg, en á þessu
tímabili gæti verið komið svo,
að þeir semi slíka, tilkyniningu
vildu sent hafia, — eða sendu,
væru ekki lengur ofansjávar.
Með þessum ummælum mín-
um um 17. grein vinnulöggjaf-
arfrumvarps »stjórnar hinina
vinnandi stétta«, hef ég ekki
getað orðið við þeirri ósk höf-
»Morð! Mord!«
Orðin »moii’ð« og »myrða« æpa
nú eins og drísildjöflar að les-
andanum úr hverjum dálki Morg
unblaðsins. Gómsæt orð í munni
íhaldssálar, ekki er það að tvíla,
enda er að þeim, fasistakeimur,
því að þau eru nýhrotin glóðvolg
undan tungurótum Göbbels og
Hitlers..
Hverju sætir annars þessi
sjúklega geðbeiting að hugmynd
morðsins, sem þjáir öll blöð bur-
geisastéttarinnar um þessar
rnundir?
Eru það svipir .miljónanna, er
auðvaldið tortímdi ,sér til gulls
og gróða á vígvöllum heimsstyrj-
aldarinnar, Abessiní.u, Spánar
og Kína, sem nú eru upp risnir
og sækja að því bleikum bein-
umi?
Er það blóð hinna ótöldu her-
Kkara arðrændra og undirok-
aðra, húðstrýktra og hungur-
dauðra, sem nú hrópar hefnd
yfir höfuð auðvaldsjns og boðar
því eilífa glötuin?
Er það auðvaldsins eigin sam-
viska, sem sækir að því í líki
fórnarlamba hinna óteljandi
glæpa þess sjálfs?
Er það í vitund þess, að til er
þó á jörðinni eitt land, þar sem
morðið er ekki í hávegum haft,
að auðvaldið í sínu morðsjúka
óráði öskrar einmitt að þessu
iandi »morð, morð!«, sér til ein-
hverskonar réttlætjngar fyrir
sín eigin þúsundmiljónamorð?
Ormstujngu.
undanna, »að hefja ekki and-
stöðu — allra síst rökstudda«
(bls. 73). Slíkt væri ranglátt,
því einmitt 17. greinin, fremur
en nokkur önnur, útilokar það að
verkalýðurinn til sjós og lands
getá haldið áfram að sækja fram
FRAMHALD á 4. SIÐU
I Pjðöviljanum var nýlega birt
vísa, sem eignuð va,r Steingrlmi Ein-
arssyni, lækni á Siglufirði, um Grétar
Fells rithöfund. Hitt er ef ti.l vill
ekki eins kunnugt, að Grétar Fells
borgaði fyrir sig með þessari vísu:
Grimur, ég sé þína sigurbraut
i svefni og vöku:
Þér lætur betur að borða. graut
en búa ti.l stöku.
• •
Herramaður einn, heyrnai da.ufur,
sat i veislu konungs, og spurði þá
konungur hann, hversú konu hans
liði. Herramaðurinn heyrði aðeins síð-
ustu orðin í spurningunni og hélt, að
konungur spyrði um heilsu sína, en
hann þjáðist af þungurn og langvinn-
um hósta.. »Þakka yður fyrir, yðar
hátignk svaraði hann. »Heldur lé-
lega; ég geri alt, sem í minu v&ldi
stendur til að losna, en það er víst
plága, sem ég verð að þola; til dauða-
dags — og þó tekur út yfir á nótt-
unni þá hefi ég engan frið«.
• •
Sagan segir að eftirfarandi fyrir-
spurn hafi verið borin upp í enska
þinginu í haust þegar ensku skipi
hafði verið sökt af »óþektum« kafbát.
— Er stjórninni kunnugt um að
einu af skipum vorum hafi verið sökt
af »óþektum« kafbáti við Spánar-
strendur.
Utanríkisráðherrann: Já, ‘ en við
höfum ekki fengið nægilegar Upplýs-
ingar um hvort skipinu hefir verið
sökt af kafbát eða einhverju öðru
skipi.
1
— En er þá stjórninni ókunnugt
um að turninn á kafbátnum sást
4
koma upp yfir vatnsskorpuna.
Utanríkisráðherrann: Ja en við höf-
um enga vissu fyrjr því, að neinn kaf-
bátur hafi verið undir turninum.
— En hvaða sannanir telur stjörnin
þá öruggar?
— Eiðfestan framburð tveggja.
þeirra manna, sem sukku með skip-
inu, þegar það fórst.
• •
Biskup hélt eitt sinn visitazíu í
smáþorpi, og fékk þá einn fermingar-
drengjanna þessa, spurning til úi-
lausnar: »Hver var konungur á Gyð-
ingalandi á dögum Krists?«
Drengurinn, sem þessi spurning var
lögð fyrir, hét Sigurður Jónsson.
Hann svaraði viðstöðulaust: »Nebú-
kadnesarc.
Biskupinn sagði ekkert, brá ekki
svip, en gekk til þess, sem næstur var
í röðinni og lagði fyrir hann þessa
spurning: »Getur þú, drengur minn,
sagt mér: Hver var það, sem gerði
Nebúkadnesar að konungi i Gyðinga-
landi?«
»Það var hann Sigurður Jónsson'.ic
svarar drengur.
»Öldungis rétt«, sva»a.r biskupinn
inn brösandi.
• •
Konan (lesandi i blaði): »Hér stend
ur að í fangahúsum séu fleiri menn
ókvæntir en kvæntir«.
Maðurinn: »Já, þarna sérðu: Þeir
vilja heldur fara í tukthúsið en í
Ljúgðu ekki svona ört, frændi,
ég hefi ekki við að trúa.
Eitt ógeðslegasta fyrirbrigði
í þjóðfélögum vorra tíma eru
binar skipulögðu múgblekking-
ar. Stundum er það eins og af
tilviljun — stundum sýnilega að
yfirlögðu ráði, að blaðakostur,
útvarp og önnur útbreiðslutæki
búa til heilar þjóðsögur, sem
eiga að vera að gerast samtímis
eða vera nýafstaðnar. Það skipt-
ir engu máli hve f jærri veruleik-
anumi þessar sögur eru. Ef nægi-
lega oft er hamrað á þedm, nægi-
lega víða og nægilega lengi, fara
nægilega margir að trúa þeim.
Eftir að svo er komið, skiptir
eiginlega engu hvoirt. þær eru
sannar eða ekki — þær mundu
naumast standa fastari fótum
þótt svo væri — þar til þær
hryndu samian.
Gott dæmi upp á þessa, tegund
»fræðslu« eru úlfasögurnar. All-
ir þekkja sögurnar um úlfa-
hjarðir, ,senn flækjast um hjarn-
breiður Norður-Ameríku, Sí-
beríu og víðar — tryltar af
hungri og grimd. Úlfarnir ráð-
ast hundruðum saman á ferða-
menn, inn í smáþorp og jafnvel
stórborgjr og vinna hin verstu
hermdarverk. Svona sögur ber-
ast út umi heim dagsettar, stað-
settar og með nöfnum vesaling-
anná, ,sem drepnir voru — frá
fréttastofumi, sem taldar eru á-
byggilegar. Þetta skeður oft á
vet,ri hverjum. Þegar mest, geng-
,ur á verður herstjórn landsins
j,afnvel að grípa í taumana með
heilum flugvélasveitum — eitur-
gasi og sprengjum o. s. frv.
Svona sögur frá Rússlandi hafa
L d. verið í meira lagi mergjað-
ar undanfarin ár.
Fyriir ötullegan atbeina okkar
ágæta, landa Vilhjálms Stefáns-
sonar og fleiri góðra rnanna, virð
ist vera að koma í ljós, að allar
þessar sögur séu uppspuni. Elstu
og reyndutsu veiðimenn og dýra-
fræðingar hafa aldrei séð fleiri
úlfa sama,n en 14 og það kanske
einu sinni á langri æfi. Þeir hafa
aldrei vitað þá ráðast á menn
hvað þá inn í þorp. Allar frá-
sagnir heimsblaðanna, sem reynt
var að rekja til uppruna síns —
en þær voru maxgar — reynd-
ust vera einskær uppspuni. Ég
býst tæpast við að lesendur mán-
ir átti sig á því, að þessu geti
verið þann veg farið, en það sýn-
ir aðeins, að þeir sem útbreiddu
blekkingarnar, hafa unnið sitt
starf vél.,
Þetta er kannske meinlaus
fréttaburður en hann plægir ak-
urinn fyrir annan, sem ekki er
eins þýðingarlaus.
Skoðið þið Sovét-fréttiir blaö-
anna þessa dagana.
Þar er á ferðinni stórfeld blekk
ing til að gera skoðun afturhalds
ins á verklýðshreyfingu og sósí-
alisma að þjóðsögu, sem; allir
trúi. Innihaldið í þeirri þjóðsögu,
sem Alþbl., Moggi, N. dbl. og
Vísir eru a.ð reyna, að skapa er,
að í Sovétlýðveldunum, ríki blóð-
ugt einveldi Stalins og að viku-
lega eða oftar láti hann skjóta
niður nokkra. göfugustu hug-
sjónamenn þjóðarinnar, vegna
þess að Stalin sé á móti góðum
mönnum og óttist þá. Þetta er
kjarni málsins.
Nú er sá ljóður á, að hinir á-
kærðu játa á sig ýms ódæðis-
verk og þa,u mjög alvarlegs eðlis.
Þetta m,undi. undir venjulegum
kringumstæðum: réttlæta að þeir
fengju dóm. En það sem gengið
er út frá, er að Stalin sé fantur
og það er þess vegina fantaskap-
ur að dæma menniina.. Til þess að
það getí staðist þurfa þeir að
vera saklausir. Nú hefir t. d.
Jagoda, foringi hinnar ægilegu
G. P. U. undanfarin ár af Morg-
unblaðinu verið talinn argasta
fúlmenni veraldarinnar, eins og
kunnugt er — til að klekkja á
bolsjevikkum. Nú þarf hann að
vera alsaklaus og einstakt prúð-
menni — tiil að hægt sé að
klekkja, á þessum1 sömu bolsé-
vikkum, Þess vegna heitir það
þannig í, hinni nýju þjóðsögu.
Annars skipta staðreyndir
erígu miáli, þegar verið er að
semja þjóðsögu., Styrkur góðrar
þjóðsögu liggur einimitt í því að
hún sé dularfull.
Mennirnir játa á sig. Á óskilj-
anlegan hátt er það vitanlega
skýrt sem eitt höfuðóidseðisverk
bolsévikkanna. Morgunblaðið
lemtí í klandri með að útskýra,
| það fyrirbrygði. Giskað var á eit
urlyf, sem hefði þá náttúru, að
sá sem tæki það talaði eins og
Stalin vildi. Þetta gerði ekki sér-
staka »lukku«, þá var farin leið
þjóðsögunnar að sleppa röksemd-
nnum en segja þara söguna, þeim
mn oftar.
Morgunblaðið hefir yfirleijtt
verið álitið andvígt bolsévisma.
Nú fyllist það örvinglan vegna
þess að góðu »gömlu bolsévikk-
arnir« »samstarfsmenn« Lenins
eru dregnir fyrir lög og dóm af
möinnum, sem raunverulega eru
ekki boJsévikkar (Stalin & Co.)
og sósíalismanum í Rússlandi
þar með stefnt í voða. Þessi af-
staða Moggans er sýnilegf öfug-
miæli en j^fngóð í þjóðsöguna
fyrir því.
Annað slagið er reynt að gera
bolsévikkana, tortryggilega fyrir
að hafa haft landi’áðamenn og
morðingja (hina ákærðu) í þjón-
ustu sinmi. Himn sprettinn em
þeir svívirtír fyrir að refsa sömu
mönnum alsaklausum. Einn dag-
inn tilkynti Moggjnn að Blucher
og Vorosjiloff voru meðal hinna
ákærðu. Sú frétt var aldrei leið-
rétt. Tveim dögum seinna, eða
svo, birti, sama blað fregn um
að þessir sömu menn ættu ein-
mitt, sæ.ti í, Æðsta herrétti Sovét-
ríkjanna.
»Ljúgðu ekki svona ört,
j frændi, ég hefi ekká við að trúa,«.
Hér er ekki örðugt að gera
upp á miilli >xþjóðsög,umnar« og
veruleikans,. Yfirstéttin byggir
vald sitt og virðingu í hugum
fólksins á mætti »þjóðsögunna.r«
í þessum skilningi.
Þeir sem hafa rafið sig undan
áhrifavalði blekkingarinnar,
þjóðsögunnar — en þeim f jölgar
óðum — skilja það að vald henn-
ar er yalt. Hinir skilja það líka.
Þess vegna spilar ýfirstéttím nú.
djarfar en nokkru sinni fyr og
djarfar en hún hefir efni á.
xy.