Þjóðviljinn - 02.04.1938, Blaðsíða 3

ÞJÖÐVILJINN
Laugardaginn 2. apríl 1938.
þlðOVIUINN
Málgagn Kommúnis iafloxl.s
Islands.
Ritstjóri: Eiíiar Olgeirsson.
Ritstjóiv.: Beigstí ðastræti 30.
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla, claga. nema
mánudaga.
Askriftargjald á mánuði:
Reykjavik og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu ltr. 1,25.
1 lausasölu 10 aura eintakið.
Víkingspi-ent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
thaidið og atvinou-
bótavinnan.
1 fyrradag þóknaöist íhalds-
meirihlutanum í bæjarstjórn
Reykjavíkur að fækka í atvinnu
bótavinnunni um 113 menn. Eru
því ekki eftir nema 187 menn,
sem njóta þeirra, hlunninda aö
fá þannig að nokkru bxtt úr at-
vinnuleysinu og þeim vandræð-
um, sem herja á, hag reykvískra
verkamanna um, þessar mundir.
Nær 1000 manna eru skráðir at-
vinnulausir og fyrir þetta fólk
vill íhaldið ekkert gera, annað en
að lofa þessum fáu mönnum, 187
að tölu að vinna fram að pásk-
um. AUir heilvita menn sjá að
hér er ekki um neina varanlega
bót að ræða, og að djarfara verð
ur að taka á málunum.
Um liug íhaldsmannanna í
bæjarst.jórn efast enginn maður.
Einn af »ipótentátum« ihaldsins
hefir lýst því'yfir að atvinnu-
leysið, sé bæjarstjórninni óvið-
komandi. Það s.é ríkisstjórnar -
innar einnar að sjá um þá hluti.
Fyrir þessari stefnu íhaldsins
liggur bókuð fundarsamþykt í
skjölum bæjarstjórnarinnar, svo
að enginn þarf að ganga lengi
leitandi í óvissu um þá hluti. Erá
íhaldsins hálfu þurfa verka-
menn einskis að vænta nema
f jandskapar, hve grátklöggt sem
Morgunblaðið ræðir um eymd og
vandræði verkamanna, og hve
oft sem hann fullyröir, að fyrir
verkalýðinn, verði aldrei nógu
mikið gert. Staðreyndirnar
tala skýrustu máli um þau heil-
indi, semi búa að baki slíks
skrafs.
Verkamenn verða sjálfir að
láta meira til sín taka í þessum
efnum. Þeim: ætti að vera farin
að lærast sú staðreynd að alt
það sem alþýðan sækir í hendur
valdhafa þessa bæjar, verður
hún að sækja með harðfylgi og
baráttu. Kjarabætur handa
verkalýðnum hafa aldrei legið
lausar á borðunum hjá forráða-
mönnum bæjarins.
Það verður tæplega skilið,
hvernig íhaldið hugsar sér að af -
saka framkomu sem þessa gagn-
vart verkamönnum. Með togara-
stöðvuninni og öðrum slíkum að-
gerðum, hefir íhaldið leitt meira
atvinnleysi og neyð yfir verka-
lýðinn en það hefir gert og þor-
að að gera um mörg ár. 1 trausti
þess að íhaldinu höfðu áskotnast
öflugir bandamenn innan Fram-
sóknarflokksins, þar sem Jónas
Alþýðan eltfil
§»Ieifniaii&t vewftmv ml Islenslca
verhEýðshireyffigagXie afi shapa elss-
itige sína á næstaa 6 máiagsðism*
i.
Verklýðshreyfingin er sterk-
asta frelsishreyfing sögunnar,
af því hún er hreyfing stærsta
fjöldans, sem þekst hefir, —
allra hinna vinnandi stétta, —
og af því að lnin hefir háleitast
og göfugast takmarkið: afnám
allrar kúgimar og fátæktar á
jarðríki.
Með fórnum þúsundanna,
með óþreytandi elju aragrúans
af hinum nafnlausu hetjum al-
þýðunnar, er þessi hreyfing
sköpuð og þessi ósigrandi mátt-
ur fjöldans, sem þráir að frelsi
sitt lyfti henni á hærra oghærra
stig.
En eftir að verkalýðurinn
hafði sýnt það í reyndinni, sem
auðmannastéttin aldrei hafði
trúað að gæti orðið: að verka-
mennirnir gætu sjálfir stjórnað
voldugu og víðlendu ríki, til
hagsmuna fyrir sjálfa sig, —
þá var sem auðmannastéttin
tryltist. Þegar upp reis ríki, þar
sem atvinnuleysi ekki var leng-
ur til, — þar sem allar verk-
smiðjur voru í fullum gangi
og enginn atvinnurekandi, —
þar sem fólkið naut sjálft arðs-
ins af vinnu sinni, þá fann auð-
mannastéttin nálgast ragnarök
kúgaranna um víða veröld.
II.
Auðvaldið kastaði grímunni.
Kúgun þess þoldi ekki lengur
að dyljast bak við yfirvarp
menningar og laga. Öllum hug-
tökum og réttiiidum, semmann-
kynið hafði lært að virða, var
varpað fyrir borð í skyndi.
„Nótt hins langa rítings" hófst
Verklýðshreyfing, samvinnu-
hreyfing, lýðfrelsi, var slegið
í fjötra. Mannúð, réttarfari og
hernaðarreglum, var fleygtsem
gömlu útslitnu fati! Þegar búið
var að myrða bestu og liraust-
ustu fulltrúa vinnandi stéttanna
heima fjrir í fasistalöndunum,
kom röðin að því að drepa kon-
ur og börn í löndum nágrann-
frá Hriflu var og skutiisveinar
hans í. hægra armi Framsóknar-
flokksins, færði íhaldið sig upp
á skaftið gegn alþýðu bæjarins.
Árásirnar voru cjarfavi, minna
dulbúnar en áður, um það ber
togarastöðvunin gleggstan vott.
En það verða verkamenn að
vita, að þörfin fyrir samstillta
baráttu gegn íhaldinu er engu
minni, þó að því hafi tekist að
fá Jónas frá Hriflu á sitt band.
Vaxandi árásum á kjör alþýð-
unnar verður að svara m;eð sam,-
Sitilltri, öruggri vaxandi sókn
fyrir bættum kjörum.
Lágmarkskrafa, verkamanna
hlýtur að vera sú, að fjölgað só
aftur í atvinnubótavinnunni, að
minsta kosti upp í sömu tölu og*
var í byrjun þessarar viku. Það
sér hver maður, að ekki veitir af
því að -nálega þriðji hver at,-
vinnuleysingi fái atvinnubóta-
vinnu í einu. Og jafnframt verð-
ur að stemma stigu fyrir því, að
atvinnubótavinnunni verði ekki
hætt um páskana, eins og nú
stendur til. 1
ánna, í Abessiníu, Spáni, Kína,
Fasisminn skapaði menningar-
leysi í löndum þeim, er hann
sigraði í,og gerði villimennsk-’
una að útflutningsvöru frá
menningarríkjum, og drápstæk-
in að boðberum hennar.
III.
Og nú vofir fasisminn yfir
hverju einasta landi, þar sem
auðmannastétt er til.
Einnig hér úti á íslandi öskr-
ar nú svartasta íhaldið á „at-
hafnir“ til að framkvæma gerð-
jardóma í vinnudeilum, — sama
íhaldið, sem áður hefir útbú-
ið 300 manna herlið, haldið
uppi ríkislögreglu, rænt verk-
lýðsforingjum og flutt þá nauð-
uga burtu, undirbúið að fang-
elsa pólitíska andstæðinga í
stórum stíl og talið Hitler og
Franco „sína menn“, þegar
morð þeirra eða réttarrán tók-
ust bezt.
Einnig hér undirbýr gjald-
þrota auðvald fasismann. Að-
eins sterk og sameinuð alþýða
megnar að veita honum við-
nám. Við sjáum hve þungt það
í tilefni af afhjúpunum, sem
fram komu í Mdskvamálaferl-
unum, þar sem leitt var í Ijós,
að meðlimur hins fyrrverandi
rússneska „Sósíalbyltingar-
flokks“, Sergei Masloff, sem nú
á heima í Prag, hefði verið
milliliður milli hægrimanna og
Trotzkista í Sovét-ríkjunum
annarsvegar og flokks Henlein-
nazista hins vegar, hefir tékk-
neska lögreglan í Prag hand-
tekið Masloff og tekið hann í
gæzluvarðhald, eftir rækilegar
yfirheyrslur. Jafnframt var
hafin húsrannsókn á heimili
hvítliðans Masloffs, og fund-
veitist á Spáni, þrátt fyrir ein-
inguna, við sjáum hverjar fórn-
ir það kostar í Kína, þó full
þjóðleg eining sé fengin, — og
við sjáum af Þýskalandi og
Austurríki, hve vonlaus vörnin
er, ef eining er engin og sundr-
ungin ríkir.
IV.
íslenski verkalýðurinn á nú
um tvo kosti að velja:
Viðhalda sundrunginni og
falla fyrir fasismanum, blektur
af lýðskrumi afturhaldsins, tál-
dreginn af fyrirheitum hægri
foringjanna í Alþýðufloknum, -
eða skapa í ár fullkomna ein-
ingu verkalýðsins — einn flokk
— eiit samband, samhuga sterka
verklýðsstétt, sem sækir fram
tii sósialismans, en ver um leið
með djörfung það frelsi, sem
þegar hefir unnist, ásamt öllum
þeim öðrum, erþað vi'ja verntía
Það er engum efa bundið
fyrir verkamenn og alla, sem
unna verkalýðnum og síefnu
hans, hvorn kostinn beri að
velja.
ust þar ýms sönnunargögn
gegn honum. Þá lét lögreglan í
Prag fara fram húsrannsókn í
ritstj órnarskrifstofu sósíalbylt-
ingarblaðsins „Zuamja Rossiji“,
sem Masloff var ritstjóri að.
Það kom í ljós, að útgáfustjórn
þessa biaðs stóð í sambandi
við þýzku leynálögregluna og
aðrar fasistiskar stofnanir.
Lögreglan í Prag hefir upplýst
að Masloff stóð: í beiuu sam-
bandi við nasistaflokkinn
i Prag. Þannig hefir tékkneska
lögreglan fært frani nýja sönn-
un fyrir sanngildi ákæranna í
Moskva.
Norðlenskt dilkakjöt,
Ærkjöt,
Nýsviðin svið,
Lifur og hjörtu.
V esturgötu 16. Skðlavördust. 12.
Sími 4769. Sími 2108 og 1245.
Samband Trotskys vli
nasistaforing|ann Hen«
lein fi Tékkóslóvakín
Verkamönnum kom það mjög
á óvart, er þeir fréttu einn gód-
an veðurdag, að lögfrœðingur
einn, Stefán Jóhann Stefánsson,
væyi orðinn forseti Alþýðusam-
bandsins.
Vegna þess hve fáir verka-
me-nn þekkja þenna mann, liafa
' heyrst tilmæli wm að sett verði
stœkkuð mynd af lwnum í kassa
á Verkamannaskýlinu, og sjálf-
ur stUli Stefán sér út í skemmu
Haralds vissan tíma á degi
hverjuimi, til þess að verkamenn
fái að kynnast útliti þessa nýja
og glæsilega foringja, s,em þeim
hefur verið giefinn.
★
Meðan Framsóknarþingmenn-
irnir voru að kjósa Harald Guð-
mundsson forseta Sameinaðs
þings í gær, flögraði Hriflu-Jón-
as um þingsalinn, Skömmustu-
legur á svip. Kosningin tók
fimm minútur og gekk Jónas á
þeim tíma milli sex þingmanna
og hvíslaði að þeim huggunar-
orðum.
Sendisveinarað staiii
Það er ekki hægt að segja, að
áhugamálum og starfi yngstu
verkamannanna á Xslandi sé alt-
af nægur gaumiur gefinn. Og þó
setja þeir svip sinn á borgina
alla daga, frá því eldsnemma á
morgnana og þangað til síðla á
kvöldin. Kjör þeirra eru erfið.
Vinnutíminn er langur og laun-
in lág. Og’ þó ei u þeir cmissandi
og inna mikla vinnu af höndum.
Sendisveinarnir reyna meira í
lífinu en margir aðrir jafnaldr-
ar þeirra. Þessi skjóta lífs-
reynsla, hefir fyrir löngu sýnt
þeim g'ildi og mátt samstarfs cg
samtaka. Umi mörg ár hafa þeir
staðið í sínu eigin félagi —
Sendisveinafélagi Reykjavíkur
sem, hefir orðið þeim að miklu
liði.
Núna eru sendisveinarnir að
hefja nýja, tilraun til þess að fá
kjör sín bætt. Á framhaldsaðal-
fundi félags þeirra nýlega
voru ræddar tillögur um
ýmsar kjarabætur, sem sendi-
sveinarnir æskja. Þessar tillög-
ur fela, í sér miikil hlunnindi og
mun sendisveinafélag'ið hefja
samningaumleitanir við félög
kaupmanna á næstunni.
Sendisveinafélagið gefur út
blaðið »Blossi«. Það er fjölritað
og er frágangur þessi mjög
smekklegur. Upplag fyrsta tbl.
á þessu ári, voru 150 eintök og
seldist það upp. Framvegis á
»Blossi« að koma mánaðarlega
. út.
Sendisveinafélagið starfar
meö áhuga, og samheldni. Innan
þess eru ágætir, fram,sæknir
kraftar. En það þarf að stækka
ennþá meir og ná til allra sendi-
s*veina í Reykjavík.
Uíbieiið Þiéiiiliaai