Þjóðviljinn - 07.04.1938, Blaðsíða 3

Þ JÖÐVILJINN
Fimmtu'dágínn 7.. apríl 1Q38
HðOVIUINN
Málgagn
Islands.
lí'jmm únislaf lo úfs
Hitstjói'i: Einar Olgéirsjon.
líitstjór. : Bergs-. ðaiti'æti 30.
Simi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Simi 2184.
Kemur út alla daga. nema
mánudaga.
Áskriftargjald á rnánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
1 lausasölu 10 aura eintakið.
Vikingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Krafan er að atvinnnbðtavlnn-
nl verðl haldlð ðfram
Öll loforð Ihaldsinii nm atvlnnn hafa verið svikln
Verkmeu verða að taba atvinnn-
leysismálin i sínar hendnr
MilnbílsðstðDd
Umræðurnar um vantraustið
á ríkisstjórnina leiddu það
greinilega í ljós, að með þess-
ari ríkisstjórn er ekki „tjaldað
nema til einnar nætur“, eins og
Brynjólfur Bjarnason sagði í
ræðu sinni. Framsóknarflokkn-
um virtist. vera þetta ljóst líka,
svo eini „flokkurinn", sem ekki
vildi sjá það, var hægri armur
Alþýðuflokksins, sem mest líkt
ist afbrýðisamri konu í tilraun-
um sínum til að telja Framsókn
trú um, að ómögulegt væri að
hafa samkomulag við aðra
„flokka“ en hann.
Pað er því öllum vitanlegt,
að til næsta þings kemur til
með að ríkja millibilsástand í
íslenzkum stjórnmálum og þá
verður ákveðið, hvort aflið verð
ur ofan á: afturhaldið og brask-
araklíkan, eða lýðræðið og al-
þýðan.
En meðan þetta millibils-
ástand varir, draga hin and-
stæðu öfl í íslenzkum stjórnmál
um saman lið sitt, til að undir-
búa eina úrslitabaráttuna.. Pað
veltur því óumræðilega mikið á
að bardagaðferð verkalýðsins
verði rétt og kröftug, ef hann
á að sigra þau sterku afturhalds
öfl, sem hann^ á í -höggi við..
ihaldið treystir á að fjölda-
fylgi þess muni draga Fram-
sókn til þess sem segull. Pað
treystir á, að Framsókn muni
þykja svo miklu betra að semja
við það sem heild, en að treysta
á verkalýðinn klofinn. Og það
treystir á Jónas. — En allir
ábyrgir menn í Framsóknarfl.
vita, að samkomulag við íhaldið
er ekki hugsanlegt nema aði
svíkja að fullu og öllu það, sem
gcrt hefir Framsókn að stór-J
um flokki, að bændaflokki ís-
lands. .— Þess vegna er ekki
svo auðvelt fyrir Jónas og Ól-
af Thors að slíta þá taug, sem
dregur Framsókn til vinstri
samvinnu, hvernig sem þeir
rykkja í..
En hættan er engu að síður
mikil — ekki sízt vegna þess,
hve verkalýðurinn er klofinn.
Það er vitanlegt, að verkalýð-
urinn getur því aðeins haft á-
hrif á millistéttina til að koma
á bandalagi við sig, að hann
sé sjálfur sterkur. Og sterkur
verður hann aðeins, ef hann
er sameinaður.
Sameining íslenzka verkalýðs
ins verður því að gerast á þessu
ári, cí nokkur von á að vera.um
Samkvæmt frásögn Vinnu-
miðlunarskrifstofunnar voru 877
skráðir atvinnuleysingjar hér í
bænum á mánudaginn var.. Er
það 210 mönnum fleira en tala
atvinnuleysingja var á sama
tíma í fyrra..
Sé litið yfir veturinn sem
heild, hefir atvinnuleysi að jafn-
aði verið allmiklu meira nú en
síðastliðinn vetur. Mun það að
jafnaði nema hátt á annað
hundrað, sem tala atvinnuleys-
ingja er hærri í vetur en hún
var síðastliðinn vetur. Sýnir
þetta, að hér er ekki um ein-
stakar tölur frá einstökum dög-
um að ræða, heldur hefir það
verið svona allan veturinn.
Bæjarstjórnaríhaldið, sem fer
með öll mál bæjarins, lætur sig
þetta litlu eða engu skipta.. Pað
gengur meira að segja svo
langt, að hafa færri menn
í atvinnubótavinnu nú en síð-
astliðinn vetur, þegar atvinnu-
leysi var þó nokkru minna.
Undanfarin ár hefir íhaldið
þraukað við atvinnubótavinn-
una fram í maíbyrjun. Nú má
heita að hún renni úít í sandinn
í byrjun aprílmánaðar, enda er
talið líklegast af öllum, sem um
þessi mál fjalla, að atvinnubóta-
vinnan verði með öllu lögð nið-
ur fyrir páska.
Eins og menn muna, hét í-
haldið því, að ekki skyldi skorta
atvinnu hér í bænum, þegar
tæki að líða á veturinn. í jan-
úarmánuði átti að koma hing-
að fyrsta sendingin af ensku
gulli, sem Pétur Halldórsson
þóttist hafa fengið að láni hjá
enskum fjármálamönnum. Með
þetta gull í höndunum skyldi
hafist handa við hitaveituna
fyrstu dagana í marz og þar
með skyldi allt atvinnuleysi
hverfa, að minnsta kosti í bili.
Það er ekki að efa, að ef byrj-
að hefði verið á hitaveitunni í
marz, eins og borgarstjóri lof-
aði á sínum tíma, að þá hefði
verið til stórra muna bætt úr
atvinnuleysinu.
En janúarmánuður leið allur
þannig, að enginn eyrir kom
vinstri samvinnu, um þjóðfylk-
ingu vinnandi stéttanna gegn
fasismanum. Allir kraftar, sem
íslenzki verkalýðurinn á heil-
brigða og víðsýna, verða að
leggjast á eitt um að skapa ein-
ingu hans — og sem afleiðing
hennar einingu hinnar vinnandi
þjóðar gegn afturhaldinu og
fjármálaspillingunn..
af enska láninu og allar líkur
bentu til þess, að hitaveitan
mundi tefjast um sinn, og að
hún mundi ekki draga úr at-
vinnuleysinu. Borgarstjóri sigl-
ir enn á fund „fjármálamann-
anna,“ og hefir verið furðu
hljótt um þá ferð alla, nema
hvað síðustu fregnir télja, að
hann muni vera hættur við lán-
töku í Englandi og kominn til
Svíþjóðar að leita fyrir sér um
fé til hitaveitunnar.
Marzmánuður er liðinn, án
þess að nokkur verkamaður
fengi handtak við hitaveituna,
og íhaldsblöðin eru fyrir löngu
hætt að minnast á hana sem
bjargráð við atvinnuleysinu. —
Hefir íhaldið haft hina mestu
sneypu af öllu skrafi sínu og
bollaleggingum sínum um þetta
mál.
Þegar til framkvæmda íhalds-
ins kom í atvinnuleysismálun-
um, hafði það ekki upp á annað
að bjóða en togarastöðvunina.
Forsprakkar íhaldsins hafa að
vanda reynt að skella all ri
skuldinni af þeirri vinnustöðv-
un yfir á sjómenn. Hinsvegar
veit hver einasti maður í
Rcykjavík, að hér var um allt
annað að ræða. Pað var ekki
deilan um kjör sjómanna, sem
var höfuðatriði togarastöðvun-
arinnar, heldur krafa útgerð-
armannanna til þess að fá
í sínar hendur umráðin yfir
gjaldeyrinum, og ítök í ríkis-
stjórninni. Stöðvun ufsaveið-
anna sýnir þetta betur en allt
annað. . Par var ekki um að
ræða neina deilu um kaup og
kjör sjómannanna, svo að það
þýðir ekkert fyrir íhaldið og
útgerðarmenn að skjóta sér á
bak við þá hlíf, að kröfur sjó-
manna vær.u óbilgjarnar.
En allt þetta miðaði að sama
marki, að auka atvinnuleysið í
stað þess að draga úr því. í-
haldið hefir sýnt það enn þá
einu sinni, að það er ófært til
þess að ráða fram úr málum
bæjarins og þeim erfiðleikum,
sem ríkja. meðal bæjarbúa. Frá
íhaldinu er einskis góðs að
vænta í þessum efnum og engr
ar úrlausnar.. pað er jafn ráða-
laust, viljalaust og getulaust til
þess að bæta úr atvinnuleysinu
og það er til þess að útvega fé
til hitaveitunnar og til þess að
greiða úr þeim átökum, sem
firðu í vetur milli togaraútgerð-
arinnar og ríkisstjórnarinnar.
Verkamenn verða sjálfir að
taka þessi mál í sínar hendur.
Peir hafa aldrei sótt gull eða
gróða í hendur íhaldsins bar-
áttulaust, og þeir þurfa ekki að
vænta þess í framtíðinni. Dags-
brún verður að láta meira til
sín taka um þetta mál, en hún
hefir gert. Ef samtök alþýðunn-
ar eru nógu sókndjörf, geta þau
komið í veg fyrir, að atvinnu-
bótavinnan verði lögð niður og
þau geta knúið fram fjölgun í
atvinnubótavinnunni. Pað má
gjarna minna íhaldið á þá stað-
reynd, að slíkt hefir verið gert
áður.
Karlakórinn ,Fóstbræðnr‘
Söngsfjöri: Jón Halldórsson
heldur samsöng í Gamla Bíó fimmtudaginn 7.. apríl kl. 7.15.
Einsöngvarar: Arnór Halldórssson og Einar B. Sigurðsson..
Aðgöngumiðar seldir í Bókaversl. Sigf. Eymundssonar og
versl. K. Viðar.
KAFFIKVOLD
heldur Kvennakór V. K.. F. Framsókn í Alþýðuhúsinu við
Hverfisgötu, föstudaginn 8. þ. m. kl. 8,30 e. h.
Til skemtunar:
Kórinn syngur, upplestur, tvísöngur með gítarundir-
leik, kvæði, duett, gamanvísur og D A N S.
Aðgöngumiðar á kr. 1,75 (kaffi innifalið) seldir á skrifstofu
Verkakvennafélagsins og í Alþýðuhúsinu á föstudaginn.
Atkvæðagrelðsl-
an nm vantranst
ibaSdsins.
Á fundi í sameinuðu þingi í
gær fór fram atkvæðagreiðsla
um vantrauststillöguna og var
hún feld að viðhöfðu nafnakalli
með 26 atkv. gegn 16.
Sjálfstæðismenn greiddu at-
kvæði með tillögunni, en Fram-
sókn og hægri kratarnir móti.
Þingmenn kommúnistaflokksins
Héðinn Valdimarsson og Bænda
flokksmennirnir greiddu ekki at-
kvæði.
Héðinn Valdimarsson bar
fram eftirfarandi rökstddua dag-
skrá:
„Par sem samþykt Alþingis
á vantraustsályktuninni gæti að-
eins haft í för með sér eitt af
tvennu, stjórnarskifti og enn
nýja ríkisstjórn, er nyti stuðn-
ings Sjálfstæðisflokksins, en
þingið lítur svo á, aðmeðslíkri
stjórn væri algerlega brotið í
bága við vilja kjósendanna í
landinu um vinstri stjórn, eins
og hann sýndi sig við síðustu
alþingiskosningar, eða þá þing-
rof og nýjar kosningar í vior, en
hin nýja ríkisstjórn hefir enn
ekki gefið þær yfirlýsingar, sem
vænta má að hún muni gefa áð-
ur en þingi slítur um stefnu sína
í löggjöf og framkvæmdarmál-
. um né heldur hefir sú stefna
hennar enn orðið mörkuð af
meðferð þingmála og Alþingi
telur ekki tímabært að koma á
stað þingrofi án þess að hin
nýja stjórn fái áður frekara
tækifæri til að marka stefnu
sína, þá'telur alþingi rangt að
samþykkja tillöguna, en með
hliðsjón af því að Framsóknar-
flokkurinn hefir nj'dega gengið
á móti verklýðssamtökunum í
landinu með því að samþykkja
lög um gerðardóm í vinnu-
deilu, telur júngið heldur
ekki rétt að fella tillöguna, en í
trausti þess, að hin nýja ríkis-
stjórn muni leita nú þegar fullr-
verklýðssamtökin og Alþýðu-
ar gagnkvæmrar samvinnu vjð
flokkinn, í landinu, vísar Alþingi
tillögunni frá og tekur fyrir
næsta mál á dagskrá“.
Var hún feld með 40 atkvæð-
um gegn 4, og greiddi henni
atkvæði, auk Héðins, þingmenn
Komnninistaflokksins.
Rökstudd dagskrá, er Bænda-
flokkurinn bar fram var feld
með 38 atkv. gegn 2.
Skrifstofa flokksins
er á Laugaveg 10. —t Opin
alla virka daga frá kl. 4—7 e.
h. Sími 4757.