Þjóðviljinn - 23.04.1938, Blaðsíða 3

ÞJÓÐVILJINN
Laugardaginn 23 .apríl 193S
IIIÓOViyiNN
Málgagn Kommúniataflokks
Islands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
ltitstjórn: Bergstaðastræti 30.
Q «•... • oonf\
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 3S. Sími 2181.
Kemur út alla. daga ncma
mánudaga.
Áskriftargjald á xnánuði: .
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu lir. 1,25;
1 lausasölu 10 aura eintakiöi
Vikingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Ihaldlð vlll velta togaraelgendnm
skatt- og ntsvarsfrelsl.
En vill ekki láta rannsaka hag togaraúrgerðarinnar
Enska auðvald-
ið, erkisvikarmn
við lýðræðið.
Ensk-ítölsku samningarnir
marka tímamót í heimssögunni.
Með þeim svíkur breska ríkis-
stjórnin að fullu og öllu allar
hugsjónir pjóðabandalagsins og
gerist opinberlega hjálparhella
fasismans gegn lýðræðinu.
Enska auðvaldið hefir fetað
brautina til enda, sem byrjaði
með hálfvelgjunni í Abessiniu-
málinu. Enska auðvaldið legg-
ur blessun sína yfir ofbeldi,
stríð og undirokun Abessiriíu,
frelsisrán og hervaldskúgun við
Austurríki, — og landráð, land-
vinningastyrjöld og múgmorð
fasismans á Spáni. Lýðræðis-
gríman er fallin af Chamberlain.
Hann stendur nú frammi fyrir
heiminum sem níðingur frels-
isins, fulltrúi allrar smánar og
kúgunar, sem saga enskrar yfir-
drotnunar kann að herma. Verk
ið sem hann hefir framið, er
verulegt áframhald af níðings-
verkum enska auðvaldsins gagn-
vart Búum, múgmorðum þess
og kúgun á Indverjum, ópíum-
styrjöldinni við Kínverja, undir-
pkuninni á Aröbum. Svik Cham
berlains nú við málstað friðar
og frelsis í Evrópu, eru svik
við alt það besta og göfugasta,
sem sagan af baráttu Englend-
inga fyrir frelsi og mannrétt-
indum hermir frá upphafi vega.
Enska auðvaldið hefir með
þessu athæfi ekki aðeins svikið
málstað frelsisins, heldur og
stofnað heimsfriðinum í voða,
því strax íog svona er látið und-
an fasistaríkjunum, færa þau
sig upp á skaftið. Strax og rán
þeirra á Abessiníu, Austurríki
og Spáni eru viðurkcnd sem
réttur, þá hefja þau ránin gagn-
vart Tsjekkoslovakiu, Dan-
mörku og Frakklandi. — Eng-
land, sem hefir hræsnað með
því að vera „verndari smáþjóð-
anna“, ofurselur nú með undir-
skrift sinni undir ítalska samn-
inginn smáþjóðirnar í Abessin-
íu, Austurríki og víðar, undir
ofbeldi fasismans.
Með þessum heimssögulegu
svikum Chamberlains verða og
allir þeir stjprnmálamennT í hin-
um ýmsu ríkjum, sem trúað
hafa á að enska íhaldsstjórnin
væri bjargvættur frelsis og frið-
ar, sé til skammar — eða ef
þeir halda áfram að prédika þá
Þeir Magnús Jcnsson og
Bjaini SncebjörnssM flytja 'á
Alþingi frwmvarp til laga wm
skattgreiðslu útgerðarfyrir-
tækja íslenskra botnvörpuskipa ]
Segir svo um þetta mál í frum-
varpinu:
»Otgerðarfyxirtæki ís'enskra
botnvörpwskipa skwlu vera und-
anþegin tekju- og eignaskatti
árin 1938—19Jf2, að báðwm ár-
unt meðtöldum« og ennfremwr:
»Scmu fyrirtæki skwlw einnig
undanþegin útsva-ri á sama
tíma«.
1 tilefni af þes,su frumvarpi |
ber svo Bjarni Snæbjörnsson
í'ram annað frumvarp, um að j
bæjarstjórn Hafnarf jarðar
heimdist a,ð leggja 50% auka- S
gjald á mannflutninga milli
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar, 1
til þess að standast straum af
ívilnunum þessum.
Það er að vísu ekkert leynd-
armál, að tcigaraútgerð hefir
staðið sig mjög illa á síðustu á.r-
um og verið rekin með stórfeldu
tapi, að min,st,a kosti eftir sögn
útgerðarmannanna sj álf r a.
Hinsvegar virðist hin bága af-
koma þessa atvinnuvegar ekki
gefa ennþá tilefni til svo stór-
vægilegra ívilnana, seim hér er
farið fram á. Rannsókn hefir
enn ekki farið fram á rekstri
togaraútgerðarinnar, sem leiði
í ljós hlutiaust mat á. aðstöðu at-
vinnuvegarins, hag hans og
kjörum. Ennþá hefir ekki verið
reynt að skera úr því, að hvað
miklu leyti töp togaraútgerðar-
innar stafa af óviðráðar.legum
orsökum, svo sem lélegum,
hrynjandi mörkuðum, og að hve
miklu leyti þau eiga rót sína aö
vekja til hirðuleysis, slóðaska.p-
ar cg eyðs'usemi útgerðarmann-
anna sjálfra. Og að lokum má
ekki gleyma einu atriði, og það
er: að hve miklu ieyti eiga töp
útgerðarinnar að skrifast á
reikning vísvitandi, skipulags-
bundinnar vanrækslu útgerðar-
mannanna eins og kom fram í
togaraverkfallinu í vetur, þegar
togararnir lágu vikum og mán-
uðum saman bundnir, meðan er-
lendir togarar .fengu hlaðafla á
íslenskum) fiskimiðunu
Á meðan slík rannsókn hefir
ckki farið fram, og útgerðar-
menn berjast gegn henni af öll-
um mætti, er of snemt að ríkið
heimili slíkar aðgerðir sem hér
er farið fram á. Meðan útigerð-
armennirnir sjálfir sýna engan
lit á að kocna atvinnurekstri
þessum á traustari fót;, getur
það ekki talist réttlætanlegt, að
trú, þá verða þeir samsklonar
svikarar við frelsi síns lands og
Chamberlain nú hefir orðiðvið
málstað lýðræðisins og friðar-
ins í heiminum.
Pað verður því Iærdómsríkt
að sjá aðgerðir og skrif Jónas-
ar frá Hriflu hér á íslandi á
næstunni.
ríkið veiti þeim stórhjálp. Með- I
an Kveldúlfur sér sér ekki fært,
að fækka framkvæmdarstjórum
sínum, um einn og spara þannig '
20—24 þúsundir í forstjóralaun, *
virðist það vera að byrja á öi- j
ugum enda að bærinn veiti þeim j
undanþágu frá 9 þús. króna. út-
svari. Tekju- og eignaskatt mun
Kveldúlfur hins vegar ekki hafa
greitt um nokkurra ára bil. MeS-
an útgerðarmenn reyna ekki að
draga, saman seglin um chófs-
eyðslu sína t'l persónulegra
þarfa, á meðan grunur liggur á
því, að þeir skjóti fé útgerðar-
iimar undan í er’enda banka og-
á rneoan vissa er fyrir því, að
fé útgerðarinnar er lagt í önn-
ur fyrirtæki svo sem heild ölu,
verslun og búskap er hvorki
staður né stund fyrir stórar
eftirgjafir á lcgskipuðum gjöld-
um.
Það er vitað, að á gróðaárun-
um græddi togaraútgerðin stór
fé árlega, Ifvað hefir orðið af
þessum grcða? Getiur hann ekki
mætt neinu af töpum síðustu
ára? Allur sá gróði fór í brask
og óhófseyðslu útgerðármann-
anna, og enn hefir ekki veriö
rannsa.kað, hvað nú fer í sama
þarfa!, eóa hvort, hinar stór-
vægilegu ívilnanir, sem farið er
fram á, eiga að koma öðrum að
gagni en útgerðarmönnum
sjálfum til eigin þarfa.
Frumvarp Bjarna, Snæbjörns-
sonar um að veita Hafnarfjarð-
arbæ rétt til þe&s að leggja 50%
aukagjald á farþega milli.
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar,
1il þess að mæta væntanlegum
tekjumissi vegná ívilnana til
tcgaraútgerðarinnar er alls ekki
tímabært, enda í einu orðisagt
óhæft. Fargjöld mdlli bæjanna
eru það dýr, að þau mega ekki
hækka um þriðjung, pg slík
hækkun mundi aðeins veiða til
bess, að færri kæmust milli
bæjanna erinda sinni og af þvi
mundu skapast margskonar ó-
þægindi. Menn þeir sem ferðast
þessa leið eru fæstir luxusflakk-
arar, sem mega við slíkum
skatti.
ujltí&iiifjAr

Sænska þingið veitir 230
milj. kr. til kreppuráðstafana
En Alþingi þegirvið tillögumkommúnista
Ríkisstjórnin sænska hefir lagt fyrir ríkisþingið tillögur
sínar um hvernig mæta skuli kreppunni. Leggur hún til, að
230 miljónir króna séu fengnar > ríkisstjórninni til ráðstafana,
sem hægt sé að verja til ýmissa þjóðnytjaframkvæmda, ef
kreppa hefjist.
En hér á íslandi horfir Alþingi aðgerðalaust á kreppu-
una skella yfir* H/s mánuð hefir þingsályktunartillaga Kommún
ista þegar legið fyrir Alþingi án þess hún fáist rædd — og
gengur þessi tillaga út á að undirbúa nú þegar á þessu þingi
landið undir afleiðingar kreppu og styrjaldar.
ViðftVBugshlanplnn laak
með sigri E. R.
Sverrir Jóhannesson fystur að marki
Víðavangshlaup I. R. var
þreytt á sumardaginn fyrsta og
er þetta hið 23. í röðinni. Var
hlaupið frá Alþingishúsimt
eftir Fríkirkjuvegi, Sól-
eyjargötu og Laufásvegi. Af
Laufásveginum var farið yfir
túnin og komið á Rauðarárstíg
op- þaðan niður Laugaveg,
Bankastræti og Austurstræti og
staðnæmst fyrir framan Morg-
unblaðið.
Fyrstur að marki var Sverrir
Jóhannesson (K. R.) og vann
hann skeiðið á 13 mín. 42,2 sek.
Annar var Haraldur Þórðarson'
(U. M. F. „Stjarnan" í Dala-
sýslu) á 14 mín. 2,1 sek., og
F ('M 'lj uossuof -mgno ifgtid
14 mín. 4 sek.
K. R. íiar sigur úr býtum og
var stigatala sveitanna sem hér
segir:
I. sveit K. R., 10 stig, 1.,
4. og* 5. rnann.
Sveit I. R. 28 stig, 6., 9. og
13. mann.
II. sveit K. R. 28 stig, 7.,
10. og' ll. mann.
Sveit Ármanns 39 stig, 8., 14.
og 17. mann.
Sveit íþróttafélags Kjósars.
42 stig, 3., 15. og 24. mann.
Sveit U. M. F. Stjarnan 47
stig, 2., 22. og 23. mann.
III. sveit K. R. 47 stig, 12.,
16. og 19. mann.
Visir hefir 'lengi pótt lélegur og
lýginn. Þó tekur úit yfír allan pjófa-
bálk, pegar hann fer nð pvacm um
útvarpskvöld Friðarfélagsins.
Þeim vpvcuv líklega erfitt að
kyngja peirri staðregnd, fasistavin-
umim við „Visi“, að pað eru fasista-
löndin, sem siðustu círin hafa und-
irbúið strið, — t Marischúriu, i
Abessiníu, ú Spcíni ocj í Kína. En
Sovétríkin hafa hinsvegar enga pjóð
cireitt, engin lönd císœlst og altaf
barist fyrir friði.
En fyrir pann landráðalýð, seni
fagnar yfir pví, að Austurríki skuli
hafa mist sjdlfstceði sitt, — eins og
„Vísir“ gerir, — er auðvitað eðli-
legt að snúa staðreyndunum við.
Um‘„Visir" má segja: Af lygunum
skuluð pér pekkja pá, — hvortheld-
ur hjgin er um hitaveitulánið, frið-
armálin eða Aústurríki.
• •
Það er éftirtektarvert, Iwaða að-
ila Framsókn vill gera ánœgða með
löggjafarstarfsemi sinni:
í gerðardómsmálinu stefndi Frctm•
sókn að pví, að gera lítgerðarmenn
ánœgða, pó uð sjómenn vceru œfa-
reiðir.
I vinnulöggjöfinni er alt sniðið við
pað, að gera atvinmirekendur cí-
nœgða, enda hafa peir lýst ánœgju
sinni yfir henni, — en verkamenn
óáncegða.
I iðtmámslöggjöfinni er ekkert hirt
um pó bœði meistarar og sveinar
séa óánœgðir, pað á að keyra hana
í gegn samt.
En fyrir Alpingi hefir iegið frum-
varp um birtingu efnahagsreikninga
Framsóknarflokkurinn (,nema 1—2
menn), Alpýðuflokkuriim sem heild
og Kommúnistaflokkurinn eru meö
frumvarpinu, og pað vcir samp. við
2. umf. i n. d. með peinxi atkvœð-
um. — En Landsbankastjórnin er á
móti frumvarpinu — og nú hefir
frumvarpið ekki sést á dagskrcí síð-
an við 2. umr. og er samt núv.
atviniuim.ráðh. einn flutningsmað-
urinn. — Það parf pvi ekki að vill-
ast um hverja Framsókn vill gera
ánœgða.
• •
Jónas jrá Hrijla vcir pá ekki lengi
að finna út hvað að vceri í hitaveitis
málinu. „Englendincjar vita að pað
er einhver órói hér heima. Við verð-
um að vera pœgu börnin, svo peir
lcini okknr“. — Erlendar skuldir
pjóðarinnar eru um 100 miljónir kr.
árlegar rentur ocg afborggnir um 10
miljónir — eða 500 krónur á hvert
5 manna heimili á ári! Er furða
pó pjóðin sé óróleg undir pessuni
blóðskatti til útlenda auðvaldsins
og cdpýcan neiti að lcita dyngja
öllu tapinu cif baki auðvaldsins ú
sitt bak ? — En pegar pjóðin rykkir
í fjötarinn, sem Lcmdsbankavaldið
hefir sett um luíls hennar, pá livisl-
ar Jónas: Vertu bctra róleg, tregstn
Magnúsi og pcí iánar Hambros kan-
ske meir!
Utbreiðið Þjóðviijenn