Þjóðviljinn - 14.07.1938, Síða 3

P JOÐVILJINN
Fimmtudaginn 14. júlí 1938.
Ung móðir hálshöggvin vegna
stjórnmálaskoðana.
Dómsmorð pýzku nazistanna á Liselottc Hermann
hefur vakið hrylling um víða veröld.
Mótmælasamþykktum gegn grimdaræði naz-
ista rignir yfir þýzk yfirvöld.
„Der Fiihrer‘J.
þmmmim
Málgagn Kommúnistaflokks
fslands.
Ritstjöri: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Slmi 2184.
Kemur út alla daga nema
mánudaga.
Askriftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar & landinu kr. 1,25.
f lausasölu 10 aura eintakio.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4, ,
Sími 2864.
Þrœlatök ihaldsins
á styrkþegunum.
Framkvæmd íhaldsins í Ifá-
tækramálunum í Reykjavík er
til skammar. Hvað eftir annað
koma fyrir tilfelli, þar sem geð-
þótti þessara fínu íhaldsburgeisa
sem eiga að heita „fátækrafulb
trúar“, stofnar heilsu og meira
að segja lífi fátæklinga í foæn-
urn í hættu. Það hefir löngum
kveðið við frá öllu því yfirvaldi
er íhaldskyns er, að fólk sem
neyðist til að lifa á opinberum
styrk, ætti ekki að hafa sömu
réttindi og annað fólk, heldur
ættu útdeilarar hins opinbera
styrks að skamta þeim — ekki
einungis peninga heldur líka
mannréttindi. |
Hér skal látið nægja að benda
á eitt nýjasta dæmið um hina
ósvífnu framkomu íhaldsins í
garð fátæklinganna í ^Reykjavík.
Fyrir nokkru síðan skildi kona
við mann sinn. Þau hjón höfðu
þegið af bænum. Börnin voru
fjögur. Það elsta fimm ára, en
það yngsta fjögurra mánaða.
Konan fær úrskUrð frá stjórn-
arráðinu um meðlag með sér
og börnunum, og fer með hann
á fund fátækrafulltrúans, í von
um fljóta fyrirgreiðslu. Móðir
konunnar, bláfátæk, tók börnin
að sér, því að sjálf var konan
húsnæðislaus og veik.
En fátækrafulltrúarnir hafa
^ína skoðun á Jjessu máli. peir
stinga úrskurði ráðuneytisins
undir stól, tilkynna konunni, að
ihún hafi að þeirra dómi engr<
ástæðu haft til að skilja viðí
manninn, hún geti gert svo vel
og tekið upp sambúð við hann
að nýju, að öðrum kosti fái
hún engan styrk. peir neita einn
ig, þvert ofan í úrskurð ráðu-
neytisins, að borga með börnu,n
ium. Konan hefir orðið að
ganga milli Heródesar og Píla-
tusar fleiri vikur án þess að
fá leiðréttingu mála sinna, hús.
vilt og allslaus, — á laug'ardag-
inn fyrir Hvítasunnu varð hún,
aðframkomin, að leita á náðir
lögreglunnar, er kom henni fyr-
ir til bráðablirgða á Hernum.
Annars hefir hún fengið að sofa
í geymsluplássi fyrir svolitla
þóknun.
Framkoma fátækrafulltrúanna
í þessu máli er ósvífin, ómann-
úðleg og óþolandi. Þeir hafa að
engu úrskurð ráðuneytisins, og
gerast sjálfir dómarar yfir einka
málum manna, ætla að þvinga
konunatil aðfara aðþeirra vilja
Allsherjar kúgun á þjóð
heimalandsjins. Afnám ritfrels-
is, skoðanafrelstis. Brotin nið-
ur samtök alþýðunnar. Rænt
sjóðum verklýðsfélaga og memi
ingarfélaga fólksins. Ráðizt með
valdi ^á friðsamar smáþjóðir.
Myrtar úr lofti þúsunc'fir sak-
lausra kvenna og barna. Lagð-
ar í rústir borgfir erlendrar
þjóðar, án sakar, án stríðstil-
kynningar, Sáttmálar rofrýr.
Skarað að glæðum stríðs og
styrjalda. Njósnarar útsendir
um allar jarðir. Rekiinn undir-
róður gegn sjálfstæði þjóðanna.
Launarán heima fyrir, matvæla-
skortur, hungur. Fallbyssur í
stað smjörs. Þjóðerniísæs^ngar,
útvarpslygi, menningarfjand-
skapur. Bókabrennur. Tignuð á
fjalli heiðin goð frumstæðra
villimanna. Gyðingaofsóknir,
kynþáttahatur. j^undruð þús-
(unda í fangabúðum, tugir þús-
unda lamdir með hnútasvipum,
þúsundir fallnar fyrir handöxi
böðulsins. Dómsmorð — skríl-
morð.
• Eru ekki hér takmörk allrar
ómennsku? Er ekki óhugsan-
legt ,að lengra verði korrfizt?
Neí, jafnvel hér eru ekki hin
yztu takmörk, jafnvel þessu
heimsmeti fá þeir hrundið, hm-
ir ólympsku methafar barbar-
ismans. Enn hugkvæmast þeim
ný tilbrigði hins viðurstyggilega
— hver myndi trúa því?
í fyrsta sinn í sögu Þýzka-
lands ber það við, að kona er
tekin af Iífi vegna stjórnmála-
skoðana sinna. Jafnvel hið naz-
istíska stjórnarfar, sem „dæmt“
hefir til dauða óteljandi verka-
menn og aðra andfasista, ein-
ungis vegna skoðana þedrra,
hefir þó aldrei fyrr árætt níð-
annars fái hún engan styrk
til fæðis, klæðis né húsnæðis,
— enga hjálp með fjögur
kornung börn. En maður henn-
ar fær áfram styrk.
Þeir eru því aðeins svona ó_
svífnir, íhaldsmennirnir í stjórn
framfærslumálanna, að fólkið
lætur þá ekki nægilega oft og
ákveðið finna til þess, að þeir
eru þjónar almennings en ekki
herrar fólksins, að fátækrastyrk
urinn er engin ölmusa úr þeirra
fínu vösum, heldur réttindi, sem
þjóðfélagið veitir öllum þegnum
sínum. Samt voga þeir sér að
bjóða yfir styrkþegunum eins
og það væru ánauðugir þrælar,
ósjálfráðir gerða sinna og til-
finninga. En þeir skulu komast
að raun um að slík framkoma
verður ekki liðin.
ingsverk þeirrar tegundar, sem
morðíð á Ljiselotte Herrmann.
Hin unga móðir fjögra ára
barns hefir setið í fangelsi und-
anfarið hálft þriðja ár, og síð-
asta árið í í„dauðaklefanum“.
Barn sitt fékk hún aldrei að
sjá allan þennan tíma.
í síðasta mánuði héldu naz-
'istar í Frankfurt am Main svo-
nefnda „ráðstefnu um barna-
vernd“. 20. júní 1938, um það'
leyti, sem „ráðstefnunni“ lauk,
skilur Hitlers-böðullinn höfuð
hinnar þýzku móður frá boln-
um með handöxi. Það er sú
vernd, sem fjögra ára gamall
munaðarleysingi nýtur í IÞýzka-
landi nazistanna.
Liselotte var dóttir verkfræð
(ings í Berlín og fædd 29. júní
1909. Hún stundaði, að skóla-
námi loknu, efnafræðinám við
háskólann í Berlin og tekniska
háskólann, í Stuttgart. Um mið-
bik ársins 1934 fæddi hún son
sinn, Walter, sem hún unni af
öllu sínu kærleiksríka hjarta.
Fyrsta árið, þangað til hún var
hrifin frá barni sínu og varpað
í fangelsi, hélt hún dagbók um
þroskaferil drengsins. Ein af
námssystrum hennar segir um
hana: „Hún hafði mikið yndi
af börnum og hafði sérstaka
hæfiléika til að umgangast
börn“.
Liselotte Hermann var góð
og gáfuð stúlka. Um það ber
öllum saman, sem hana þektu.
Hún hafði glögt auga fyrir hinu
þjóðfélagslega ranglæfi og
næma samúð með öllúm, sem
kúgaðir eru og bágt eiga. Hún
varð hrifin af mannúðarhugsjón
kommúnismans og gekk í Kom-
múnistaflokkinn þýska. Þetta
var dauðasök hennar að dómi
forkólfa nazismans, og þess
vegna létu þeir hálshöggva
hana, ásamt þrem andfasistum,
hinum kaþólska æskumannli
Steidtle, ungsósíalistanum Gör-
itz og fagfélagsmanninum Low-
atsch, sem allir voru ákafir and-
stæðingar stríðs og fais|isma,
eins og hún. \
— Þessi hroðalegu dómsmorð
hafa vakið viðbjóð og andstygð
um allan heim. Hvaðanæfa rign
ir mótmælum yfir þýsku nazista
stjórnina og sendiherra hennar
erlendis. Þessi glæpur hrópar
hefnd og tortímingu yfir þetta
blóðuga stjórnarfar, sem útrým
ir skoðanalegum andstæðingum
sínum með handöxi heima fyr-
ir, en rekur menn út í sjálfs-
morð, jafnvel erlendis, fjarri
heimalandi sínu, ef þeir reynast
l’ekki* 1 í öllu nógu leiðitamir. Og
fyrr eða síðar mun sú hefnd
koma. — n
Rente-Fink,
sendiherra Þýzkalands í
Kaupmannahöfn, er hér á ferð-
inni. Sendiherrann kvað liafa
sagt blaðamönnum frá vissum
blöðum eitthvað um ferðaáætl
iun sínaj í bioði að Hótel Borg
á dögunum. En þar sem Þjóð-
viljinn hefir aðeins frétt á skot
spónum, að þessi herramaður
hafi heiðrað land vort með
nærveru sinni, getum vér ekkert
frekar um ferðalagið sagt né
fyrirætlanir herra Rente-Finks.
I dag
kemur út þriðja hefti af
„Austurstræti“. Söludrengjum
verða veitt verðlaun fyrir sölu.
Afgreiðslan er í (Hafnarstræti
16, þar hefir einnig verið tek-
ið upp það nýmæli, að öll blöð
borgarinnar fást þar keypt.
1
Áöur en Jónas frá Hriflu fór 'tif
Ameriku, skrifaöi hann grein í ’Nýja
Dagblaöid (sem. enn er á lífi), og,
pakkaöi par ungum Framsóknpij
mönmun mikillega fyrir pá sœmd,
er ping peirra sýndi honam, meö,
pvi aö gera hann aö heiöursfélaga.'
Af pessu geta allir séö, aö mér er
ekki faridt aö fara aftur, ég er ekkf
aö veröa gamall, segir Jónas í barn$
legri lirifningu. Svo rpyndur maöur
œjti pó aö vita, aö heiöursfén
laganafnbót er oft stungiö aö göml-
um niönnum sem snuötútta, einic-
um, ef peir hafa d fijrri árum gert
eitthvaö til gagns.
**
Jónas er aö vonum hrœröur vegnO.
peirrar ákvöröunar ungu mannanna,
aö\ gefa út ritsafn hans, og segist
hafa titiöi l 'gegnum greinar sínar
meö. slíka útgáfu fyrir augum. Bend-
ir hann ungu mönniumm á, hvernigt
hann úliti heppilegasta niöurskipun
efnisim: Parna eiga greinarpar úr
Skinfaxa aö aera, og ritsmíöiru
um Halldór Kiljan Laxness, o. s.frv.
Telur Jónas mjög proskandi fynr
ungu kynslóöina, aö spreyta sig d
svo erfiöu viöfangsefni sem útgáfa
ritai lians sé.
**
Mér hefir komiö' til hugar önnur,
niöurrööun á útgáfunni, og vildi\
ekki táta hjá liöa aö beina lienni til
ungu Framsóknarmannanna, sem eru
aö basla viö pessp erfiöu útgáfu.'
Ekki af pvi aö ég sé Frampóknaif/
inaöur eöa Jónasisti, heldur vegna
umhyggju um islenskar bókm'entir.
**
Tillaga min. er l ihittu máli pessi:
1 fyrri helming fyrsta bindis komi
Skinfaxa-greinar, og aöpa- ritsmíö-
er, Jónas hefir skrjfaö til aö berjasf\
á móti bröskuranujn, en i seinni
helminginn greinar pœr, er hann
hefir skrifafi til aö verja braskari-
ana. Pá mœttu koma greinar pœr)
er h ann hefir ritaö m e ö bindindi,
en innan um pcer vœri dreift grein-
um hans m ó t i bindindi. Grein-
arnar móti Kvöldúlfi og Thórs-
unumim og m e. ö, Kvöldúlfi og
Thórsurunum gœti fylt heilt brndi.
Áhrifamikiöi yröi lika aö fá saman
gneinarnar meö framsókn og frels-
isbaráttu alpýöunnar, og greinarnar
frá pessu ári um átthagafjötrana
og fátœkramálin. Rétt vœri aö enda
útgáfuna meö, óllum peim greinu/n.
er úafa aö geyma Sliakespear,ef.
ivitnanii'.
**
Petta er aöeins taasleg cíæfluni
En meö pessu móti fengist, aö min-
unr dómi, betna yfirlit yfir œfistörf
Jónasar, fjölbreytiteik og panpol
skoöana hans, og myndbreijtingar
sannfœringarinnar.
Síldarútvegsnefnd
hefir samið um sölu á 25 þús,
tunnum matéssíldar til Póllands
og 20—25 þús. tunnum til
Þýzkalands.
Ríkisskip.
Esja er í Glasgow, Súðin fór
frá Vestmannaeyjum á leið til
Hornafji-rðar um hádegli í gær,