Þjóðviljinn - 28.07.1938, Blaðsíða 3

ÞJÓÐVILJINN
Fimmtudaginn 28. júlí 1938.
|»ðOVIUlNB9
Málgagn Kominúniataflokks
Islands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Ritstjérn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Slmi 2184.
Kemur út alla daga nema
Hvað ryðnr faslsmannm
brant? Sðknln eða andan-
haldið nagnvart honnm?
mánudaga.
Áskriftargjald á mánuði:
Reykjavik og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
I lausasölu 10 aura eintakiö.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Simi 2864.
Frelsun verkalýðs-
ins verður að vera
hans eigið verk
Framkoma Alþýðusambands-
stjórnarinnar undanfarið gagn-
vart verklýðsfélögunum er
hvorttveggj'a í senn, ósvífin og
hættuleg. Hvað eftir annað
ræðst þessi afturhaldsklíka a
verkalýðsfélög, sem ekki eru
nógu þjál og auðsveip, sviftir
þau réttindum til samningsgerð
ar um kaup og kjör meðlima
sinna, og semur síðan að baki
félaganna, og oft í beinni ó-
þökk þeirra, um þau mál.
Eftir framkomu Alþýðusam-
bandsstjórnarinnar í deilum
netabætingamanna, A. S. B.,
verkafólksins á Djúpuvík og nú
síðast í ináli Þvottakvennafé-
lagsin? ,,Freyja“, er það ljóst,
að þessi klíka ætlar að beita
öllu valdi sínu til að beygja
verkalýðsfélögin undir áhrif sín
og óvirða og ofsækja þau fé-
lög, er ekki láta skelfast af hót-'
unum.
Stefán Jóhann og klíkan sein
honum fylgir, hikar ekki við
að rífa niður það starf, er fórn-
fúst verkafólk hefir íagjt í bygg-
ingu samtaka sinna og barátt-
una fyrir rétti þeirra. Starí
Stefáns Jóhanns og klíku hans
í verkalýðshrevfingunni verður
með hverjum deginum augljós-
ara og rótarlegra klofnings-
starf, — með ráðnum huga er
reynt að dreih-
kúga félög hans með þeim
meðölum, sem harðdrægustu
atvinnukúgurum einum eru
samboðin, oft og tíðumf í beinu
samspili við ríkisvaldið, er sér
nú 'færi á að gera verkalýðs-
hreyfinguna að meira eða
minna leyti háða og bundna
sjálfri yfirstjórn auðskipulags-
íns.
Auðvaldið á Islandi notar
þessa klíku vitandi vits til
skemmdarstarfsemi í verkalýðs
hreyfingunni. Þessir menn, sem
alþýðufólk hafði kosið á.
þing til að gæta þar réttar og
hagsmuna verkafólksins, láta
brúka sig til að smeygja fjötri
vinnulöggjafarinnar á samtök
verkamanna. Þeir géra allt, sem
hugsanlegt er, til að hindra ein-
ingu verkalýðsins. Þeir svífast
ekki að beita áhrifum sínum á
ríkisvaldið, til að reyna að slá
niður lítil og ung verkalýðsfé-
Enn reyna blöð, sem telja sig
andstæð fasismanum, að koma
inn þeirri hugmynd hjá alþýðu
manna, að kommúnistar ryðji
fasismanum braut og samvinna
með séxstökum hætti sé á milli
kommúnista og ílvaldsins. Að
vísu eru þessar hugmyndir svo
barnalegar og fáránlegar, að
það er í raun og veru að mis-
bjóða skynsemi almennr' lee
enda þessara blaða að vera að
líta við því að svara þeim, —
ekki síst, þegar aðrar eins stað
reyndir og samvinna Kommún-
istaflokksins og Alþýðuflokks-
ins og sumstaðar við Framsókn
gegn íhaldinu í síðustu bæjar-
stjórnarkosningum og stuðning-
ur kommúnista við báða þessa
flokka gegn íhaldinu í síðustu
jDÍngkosningum tala sínu máli
hér innan lands og samvinna
kommúnista á Frakklandi og
Spáni við samskonar flokka og
samvinna Sovétríkjanna, Frakk
lands og Tékkóslóvakíu sanna
hið sama erlendis, — en af því
þessar hugmyndir eru hinsveg-
ar stórhættulegar samvinnu
vinstri flokkanna og af því sig-
ur fasismans í Mið-Evrópu hef-
ir kent okkur að vanmeta ekki
heimskuna, sem viss blöð, sem
dirfast að kenna sig við lýð-
ræðið, reyna af fremsta megni
að viðhalda og hjálpa óafvit-
andi fasismann til að nota sér
hana ,þá munum við nú athuga
þetta mál nokkru nánar.
Orsakir fasismans.
Hvernig stendur á fasisman-
um? Stafar hann af mann-
vonsku nokkurra auðmanna eða
æfintýramanna, af persónuleg-
um yfirburðum nokkurra met-
orðagjarnra foringja — eða ein-
hverjum þessháttar fyrirbrigð-
lög, sem voga sér að vinna að
sameiningunni. Ljótasta dæmið
um slíka framkomu „verkalýðs-
foringja“, er árás Haralds Quð-
mundssonar sem ráðherra, og
Alþýðusambandsstjórnarinnar á
Þvottakvennafélagið ,,Freyju“.
Verkalýðnum er það ljóst, að
engin árangursrík hagsmunabar
átta er hugsanleg með því móti
að verkalýðsfélögin verði að
meira eða minna leyti byggð
inn í ríkisvald borgaranna. —
Fleiri pg fleiri verkamönnum
er að verða það Ijóst, að frels-
un verkalýðsins verður að vera
hans eigið verk, að þessir
,,foringjar“, sem nota aðstöðu
sína til áhrifa á ríkisvaldið til
árása og ofsóknar á verklýðs-
félög, eru hættuleg hindrun í
í vegi verklýðshreyfingarinnar.
Dómur verkalýðsins yfir þess
um mönnum verður harður
og endanlegur: Þeir eiga ekki
Þheima í alþýðusamtökunum.
um? Nei, því fer fjarri. Fas-
isminn er alþjóðlegt fyrirbrigði,
sem stendur í beinu sambandi
við þjóðféiagsþróun nútímans.
Auðvaldsskipulagið er komið
á sitt hnignunarskeið. Það er
orðið hemill á framförum mann
kynsins. Auðmannastéttin get-
ur ekki viðhaldið yfirráðum sín-
um yfir fjöldanum lengur með
þeim aðferðum, sem hún gat
notað áður. Það var auðveit
fyrir auðvaldið að telja fólki
trú um að þess stjórn væri best,
á meðan öllu fleygði fram at-
vinnulega og meðan því þótti
borga sig betur að láta alþýð-
unni fjölmargar endurhsetur í té
(og hafði líka efni á því, —)
heldur en að Ienda í harðvít-
ugri baráttu við hana.
En þegar gífurlegt atvinnu-
leysi er orðinn fastur fylgifiskur
ur auðvaldsins, þegar kreppurn
ar verða sífelt gífurlegri, þeg-
ar hver styrjöldin rekur aði\a
og öllu tekur að hnigna, nema
vígbúnaðinum, — þá verðurerf
iðara fyrir auðmannastéttina að
fá fólkið til að trúa því að
stjórn hennar sé sú eina sálu-
hjálplega. Og þegar svo þar á
ofan bætist, að alþýðan sérfyr-
ir sér að í einum sjötta hluta
veraldarinnar hefir þjóðfélag
sósíalismans þegar afnumið at-
vinnuleysið, afnumfð kreppurn-
ar og tekur svo stórfeldum
framförum, að auðvaldsþjóðfé-
lagið hefir á blómaskeiði sínu
aldrei þekt þvílíkt, — þá er
skiljanlegt að auðvaldinu fari
að ganga erfiðlega að sannfæra
fólkið um að það sé eitt sam-
an fært um að stjórna, — þó
það svo hafi mestöll áhrifatæki
þjóðfélagsins í sínum höndum.
Þegar auðmannastéttin því
sér, að henni tekst ekki lengur
að viðhalda völdum sínum með
því móti að alþýða manna njóti
sömu kjara og áður og þeirra
réttinda, sem þóttu sjálfsögð
mannréttindi fyrir nokkrum ára
tugum — þá ræðsf anðvaldið
íút í það að rýra lífskjör alþýð-
unnar stórum og svifta hana
mannréttindum, þó það kosti
hina verstu harðstjórn og arg-
asta afturhald, sem veröldin hef
ir þekt. Þessvegna er fasism-
inn örþrífaráð spiltrar yfirftéit-
ar, er finnur grundvöllinn gliðna
undir fótum, til að snúa hjóli
sögunnar aftur á bak og lengja
líf dej'jandi, hnignaðs skipulags
með því að beita mannkynið
hinu versta ofbeldi.
Og auðmannastétt eins lands
sem þannig hefir sigrað alþýð-
una í svip með fasismanum,
nægir enganvegin sú undirokun,
sem hún þarmeð getur fram-
kvæmt. Auðmannastéttir fas-
istalandanna verða — út frá
glímunni við mótsetningar auð-
valdsskipulagsins og krenpurn-
ar, sem af því leiða, — að
reyna að velta afleiðnigum
þeirra líka yfir á aðrar þjóðir
með því að undiroka þær við-
skiptalega og stjórnmálalega
(svo sem ítalía við \hessiniu,
Japan við Kína, Þýskaland og
ítalía við Spán, Þýskaland við
Austurríki, Danmörku, einnig
ísland — síðustu viðskiftasamn
ingar og framferðið í isíldar- og
ísfisksmálum).
Þessvegna þýðir fasisminn
ekki aðeins stórum versnandi
lífskjör fyrir alþýðuna, rán
mannréttinda frá þjóðunum, —
hann táknar líka nýjar heift-
úðugar styrjaldir, sem byrjuðu ;
1935 (Abessinia, 1936 Spánn,
1937 Kína) og verða að heims-
styrjöld fyrr en varir.
Það ætti því að geta verið öll
um mönnum Ijóst, að fasisminn
stafar af því, að vitstola auð-
vald beitir öllum hugsanlegum
ráðum — allt frá ,,róttækasta“
lýðskrumi til hræðilegustu múg-
morða — til að viðhalda dauða-
dæmdu yfirráðakerfi sínu, þó
það kosti alla menningu mann-
kynsins tortímingu.
Það er af þessu auðséð, að
ekki er hægt að hugsa sér öllu
barnaiegri ,,röksemd““ en að
fasisminn stafi af baráttu verka-
manna fyrir sósíalismanum. Hitt
er það, að fyrir alla áhangend-
ur sósíalismans, jafnt kommún-
ista sem virkilega sannfærða
sósíalista úr sósíaldemókrata—
fíokkunum, þá er sú kenning
sannleikur að sósíalisminn sé
það þjóðfélag, sem taka eigi
við af auðvaldsskipulaginu
þjóðfélagsþróuninni — og '>o
sósíafisminn einn afmái þær
mótsetningar, er mannkynið nú
kvelst undir vegna áframhald-
andi tilveru auðvaldsskipulags-
ins. Áhangendur sósíalismans
berjast fyrir sósíálismanum
vegna þess að hann færir mann
kyninu betra líf, meiri menn-
ingu og frelsi og frið, sem auð-
valdsskipulagið ekki getur veitt
því.
Nú eru hinsvegar fjöldamarg-
ir fylgj endur borgaralegra
flokka andstæðir fasismanum,
en trúa því að á grundvelli
þjóðfélags, sem byggir á eign-
1 arretti auðmanna á framleiðslu-
tækjum sé hægt að halda á-
fram að bæta kjör fólksins,
auka réttindi þess og tryggja
friðinn.
Við þessa menn segjum við,
áhangendur sósíalismans: Gott
og veí, við erum báðir sammála
um að ekki megi skerða.lífskjör
alþýðunnar, ekki rýra hin við-
urkenndu mannréttindi, — ekki
láta friðarspillana koma heim-
iinum| í bál! Við álítum að vísu
að þetta verði aðeins gert var-
7
rv6ir©^ds
S.ican Skjaldborgin rœncii Rauð-
hólum frá verklýdsfélögunum hefir
véríS fámennt par mfög á sunnu-
dögum. Og sízt er fólki pað lái-
andi, pó ab pac nenni ekki upp í
sveit til að hlusta á menn eins og
Hamld, fyrrum atvinnumálardðherra
og Ásgeir fyrrum forscetis- og fjár-
múlaráðherm.
• e
1 herbúðum Skjaldborgarinnar
eru mjGg iðkuð heilabrot um ný-
sfárleg og^ aðtrekkjandi skemmti-
airíði, til aó hefja Rauðhóla aftur
ti! fornrar frœgðar og vinsœlda
meðal verkafólks. Rg hefi heyrt,
að gerð hafi verið tilraun með eitt
slikt skemmtiatriði á sunnudaginn
var, og er pað sizt ofnefnt grátt,
gaman.
«*<<»
Fyrirmyndin er fasistisk, að pvi
er bezt verður séð. fyrir nokkrm
kallaði Mussolini saman alla fas-
istaleiðtoga utan af landi, og skip-
aði peim að sýna margviSlegar
líkamskúnstir frammi fyrir fjölda
áhorfenda, til pess að sanna for-
ingjahœfileika sina. Veslings fas-
istasmábroddarnir voru láitnir
stökkva yfir byssustingi, og y.fir
lifandi hesía. Gamtir og stirðir fas-
istabroddar gátu petta ekki, duttu
á byssustingina og siórmeiddust. En
sjálfur höfuðpaurinn stökk ekki
neitt, stóð bara áilengdar og velt-
ist um af hlátri. Og mannfjöldinn
fékk parna nýstárlega skemmtun
og hlé með.
**
En svo ég víki aftur að Rauð,-
hölum. Par er mér sagt að ýmsir
kratasmábroddar hafi .verið klœd\d-
'ir i pofca, og látnir hlaupa poka-
'hlaup fmmmi fyrir peim fáu hrœð,-
um, er parna vom samankomnar.
Urðu peir snfallastir, Ólafur Frið-
riksson, Ólafur Maggadon, og Arn-
grímur Krístjdnsson. Enginn meidd-
ist. Fólkið skemti sér vel. Pað er
sagt að Finnbogi Rútur haji fundið
petta unp, og haft af pví mesta
gamanið.
**
Morgunblaðið er i g.œr að reyna
að afsaka lúnleysi Pétnrs með pvi
að hann sé bindindismaður! Enginn
hefir mér vitanlega talið pað d-
stceðuna. Hitt er vitanlegt, að Pét-
ur hefir verið að flœkjast á opin*
beruni nasistafundujn p’jjöfir í Pýska
landi ú peim tima &em hann átti
að, vem að leita lánsins. Með pví,
hefir hann vafalaust stórspilt láns-
möguleikunum. Hitt, að hann er
bindindi&maður,, er eitt af pví fáa,
sem pessuni borgarstfóm ihalds-
ins verður sagt til lofs. En pað,
afrnkar ekki aumingjaskap ihalds-
ins i hitaveitumdlinu.
anlega með sósíalismanum, —
en við skulum ekki láta þann
skoðanamun hindra okkur í því
sem er lífsskilyrðid núna: Að
við tökum höndum saman um
það að bæta kjör fólksins, auka
réttindi þess og vernda frið-
inn og sjálfstæði þjóðanna, m.
ö. o. vinnum með hagnýtum
ráðstöfunum gegn fasismanum.
Framh. á 4. síðu.