Þjóðviljinn - 16.08.1938, Qupperneq 3

ÞJÓÐVIL JINN
Þriðjudaginn 16. ágúst 1938.
morguiMaðlð teknr npp
vðrn iyrir ðsvfini og yilr-
gang þýskn s|ðllðanna.
Þad víll venja Islendínga vld yfírganginn
fil að báa þá undír „framfiðarrikíð'L
{SlðOVIUINN
Málgagn Konimúnistaflokks
Islands.
Ritstjóri: Einar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Simi 2184.
Kemur út alla daga nema
mánudn / a.
Aski iftargjald á mánuði:
Réykja* ík og nágrenni kr. 2,00.
Annars's taðar á landinu kr. 1,25.
1 lausasölu 10 aura eintakib.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Simi 28ö4.
Orð og
athafnír.
Svo virðist sem íhaldið ætli
ekki að gera endasleppt við
blekkingarnar í hitaveitumál-
inu. Eftir að borgarstjóri hafði
varpað fram hinni frægubombu
sinni í hitaveitumálinu í fyrra
haust og fullyrt að ián væri
fengið til verksins í Englandi,
fór Morgunblaðið á stúfana, og
ræddi um dugnað og álit Sjálf-
stæðisflokksins. Þar væri flokk-
ur að starfi, sem erlendir fjár-
málamenn væru ' óhræddir við
^ð lána sitt, þar væru trygg-
ingar alla.r í besta lagi. En allt
var þetta bundið því eina skil-
yrði, að íhaldið færi áfram með
völd bæjarins og Pétur Hall-
dórsson kæmi fram útávið, sem
fulltrúi bæjarins, fjármálastefnu
hans og athafna.
Síðan hefir risið lækkað að
nokkru á íhaldinu og það hefir
stundum jafnvel verið dálítið
lúpulegt, þegar það hefir rætt
hitaveitumálið. Að vísu hefir
]iað fullyrt að málið væri í
góðum höndum, hjá Pétri Hall-
dórssyni og bæjarstjórninni, en
þetta hafa allt verið fullyrðingar
sem blöð íhaldsins hafa tæp-
lega tekið alvarlega sjálf, hvað
þá aðrir.
Það er ekki fyr ,en eftir að
bærinn hefir fengið algera neit-
un um öll lán til hitaveitu bæði
í Englandi, Svíþjóð og ef iil vill
víðar, sem lifnar yfir Morgun-
blaðinu ög það hröpar hástöf-
um: „Hitaveitu strax fyrir all-
an bæinn“', Verður þetta aðtelj-
ast rösklega mælt eins og sak-
ir standa og enginn eyrir fyrir
hendi til þess að framkvæma
verkið.
Það er dálítið einkennileg
framkoma, óg síst vænleg til
áhrifa, að blöð íhaldsins skuli
í hvert sinn, þegar það hefir
siglt hitaveitumálinu í strand,
ærast af lýðskrufni og fullyrða
hiklaúst að málið sé i hinum
vænlegasta vettvangi. Þegar í-
haldið vissi að ekkert lán fékst
í Englandi, segir það, að hita-
veitunni verði lokið í haust, og
þegar bærinn er búinn áð fá
afsvar um lán allsstaðar, þá
verður Morgunbl. ekki annað
að orði en þetta: „ Hitaveita
strax fyrir allan bæinn“. Með-
an ekki var útséð um lánsynj-
un, nema í einu landi, gefur
blaðið mönnum þó tæpan árs-
Morgunblaðið hefir, sem
vænta mátti, tekið að sér vörn
fyrir frekju og yfirgang þýsku
sjóliðanna í Reykjavíkurbréfum
sínum á sunnudaginn tekst það
á hendur að reifa þetta mál, en
með því að blaðinu hefir ekki
litist haganlegt að fara að lýsa
allri þeirri blessun, sem vér Is-
lendingar gætum haft af her-
göngusöngli, ósvífni og njósn-
um Þjóðverja hér við land, hef-
ir það tekið sitt gamla þjóðráð
að öskra bara: Stalin, Stalin.
Kommúnistar og allir vinstri
flokkarnir skulu nú eiga sök á
öllum „taprekstri, óréttlæti og
kyrrstöðu í þjóðfélaginu“ — og
að sjálfsögðu á kreppunni,
markaðsvandræðunum og öðr-
um auðvaldsfyrirbrigðum. Slík
lýðskrums- og blekkingaskrif
sýna enn Ijósar þá leið, serc
foringjaklíka Sjálfstæðisflokks-
ins hyggst að fara. — Hér er
ekki hin barnalega bermælgi
Knúts Arngrímssonar — þessa
vandræðakrakka Sjálfstæðis-
flokksins. Hér er um hreiinasta
fasistiskt lýðskrum að ræða og
minnir helst á það, þegar Hitler
kendi lýðveldisstjórninni og öll-
um vinstri flokkunum um krepp
una og fjárhagsvandræðin í
Þýskalandi.
Annars kemur það fáum á ó-
vart, þó að Morgunblaðið verji
hverskyns ósvífni þýskra nas-
ista hér á landi. Það er vitað
mál að áhrifamikil klíka í
flokknum hefir tekið upp hreiná
fasisliska afstöðu og vinnu-
brögð og h)rggst að ráða landið
undir sig með ofbeldi og aðstoð
þýskra nasista. Það er ösköp
svipuð ráðagerð og framkvæmd
var af spænsku fasistunum. Það
,er því eðlilegt, að Morgunblað-
ið geri allt sem unnt er til að
frest, áður en heita vatninu er
veitt inn í híbýli þeirra. En
þegartalg.er lánsynjun er kom-
in frá öllum þeim aðilum er
hugsanlegt. var að „slá‘,‘ þáset-
ur Morgunblaðið „strax“ í stað
hins tæpa ársfrests, sem það
gaf áður.
Slík framkoma er svo sneidd
ábyrgðartilfinningu að undrum
sætir að höfuðblað stærsta
stjórnmálaflokksins í landinu
skuli íeyfa sér annað eins, og
það verður tæplega skilið í
hvers þágu slíkur málaflutn-
ingur er.
Hitaveitumálið verður ekki
leyst með stórvrðum einum
saman, af því ætti Morgun-
blaðið þegar að vera búið að
fá sína dýrkeyptu reynslu. Það
er þýðingarlaust að stefna að
sem öfugustum hlutföllum milli
orða og athafna.
bera lof á þ)iska nasismann og
öll hans verk. — Það er von,
að því þyki þýskar njósnarflug-
vélar hér við land ósköp eð\i
leg og saklaus fyrirbrigði. Það
verður skiljanlegt, að fulltrúar
íhaldsins rómi mjög opinberar
nasistasamkundur suður í Þýska
landi — og að borgarstjóri
heiðri þær með nærveru sinni,
og hóf það, sem Morgunblaðið
hélt þ)'ska knattspyrnuflokknum
í sumar verður líka ósköp eðli-
legt út frá þessum forsendum.
Það á sem sé að venja íslensku
þjóðina við yfirgang þýskra nas-
ista hér, fá hana fil að líta á
það eins og sjálfsagt fyrirbrigði
að þýskir sjóliðar fari hér her-
göngur og syngi nasistasöngva
Það á að vera einskonar „gen-
eralprufa“, að aðalleiksýning-
Unni og inngangur að sjálfri
valdatöku afturhaldsins.
Það er þvi von að Morgun-
Rifsnes, Rvík, .58, 7448.
Rúna, Akureyri, 886, ?685.
Sigríður, Rviíc, 297, 989 i.
Skagf., Sauðárkr., 909. 4208.
Súlan, Akure., 542, 3292.
Svanur, Ákran., 589, 3755-
, Sverrir, Akure., 464, 6852.
Sæborg, Hrísey, 1222, 5038.
Sæfari, Rvík, 555, 4310.
Venus, Þingeyri, 794. 6452.
M.s. Eldb., Borgarn. 1907, 7363.
Móíotrsfesp:
Ágústa, Vestm.e., 521, 2203.
Arni Arnas., Gerð., 1209,3423.
Arth. & Fanney, A-k., 864, 2292.
Asbjörn, ísafirði, 1510, 4430.
Auðbjörn, ísafirði, 1423,3233.
Bára, Akureyri, 1253, 2589.
Birkir, Eskifirði, 15Ó2, 2121-
Björn, Akureyri, 1151, 2622.
Bris, Akureyri, 233, 5629.
Dagn)r, Siglufirði, 136, 6431. .
Drífa, Neskaupst., 869, 2269.
Erna, Akureyri, 423, 5252.
Freyja, Súgandah, 1414, 2914.
Frigg, Akranesi,'1195, 2005.
Fylkir, Akranesi, 1422, 4409.
Garðar, Vestm.e., 816, 6259.
Geir, Siglufiröi, 1161, 1629.
Geir goði, Rvík, 1226, 6014.
Gotta, Vestm.e., 1498. 1050
Grótta, Akure., 1220, 4297.
Gulltoppur, Hólmv-, 1536,3141.
Gunnbjörn. ísafiröi, 987, 4898.
Elaraldur, Akrán., 1742, 2649.
Harpa, Isafirði, 1691, 2147.
Helga, Hjalteyri, 859, 3853.
Hermóður, Akram, 1514, 1268.
Hermóður, Rvík, 1310, 2519.
Hrefna, Akranesi, 1071, 2147.
blaðið hafi orðið reitt og von-
svikið, er það komst að því, að
fólk hér kunni þessum hlutum
illa, og það jafnvel svp, aðfjöl-
margir af fylgjendum flokksins
sjálfs fordæma frekju og ó-
svífni þýsku sjóliðanna. Hitt
reiknar Þjoðviljinn sér tiltekna
að Morgunblaðið beinir í þessu
sambandi aðalárásinni gegn
honum, enda hefir hann frá
upphafi skrifað ákvéðnast og
skýrast um þessi mál.
Um föðurlandsást Morgun-
blaðsmanna verður ekki rætt að
sinni, en hætt er við að í þeim
herbúðum sé enn sem fyr fyrst
að því spurt „hve fémikill gripur
hún yrði“. Og í svipinn látum
við lesendum vorum eftir að
samræma hana við Krossanes-
reiðina, nasistadaðrið, þýsku
samningana, Gismondi-múturn-
ar og Jóhann Jósepsson.
Hrönn. Akureyri, 1246, 3962'.
Huginn I., ísafirði. 735. 7064.
Huginn II., ísafirði, 1199,5711.
Huginn 111., ísafiröi, 244. 7623.
Höfrungur, Rvík, 1050, 3761.
Höskuldur, Sigluf., 1817,3285.
Hvitingur, Sigluf.. 318, 1922.
ísbjörn, Isafirði, 1392, 4223.
Jón Þorláksson, Rv„ 1 aOI, 5566.
Ivári, Akureyri, 1610, 3833.
Keilir, Sandgeröi, 333, 3661-
Kolbrún, Akureyri, 793, 4281.
Kristján, Akureyri. 666, 7454.
Leo, Vestmannae., 797, 3010.
Liv^ Akúreyri, 175, 3654.
Már, Reykjavík, 1243, 4484.
Mars, Hjalteyri, 1662, 3407.
Minnie, Akureyri, 1298, 6448.
Nanna, Akureyri, I708, 3686.
Njáll, Hafnarfirði, 1068, 1513.
Olivette, Stykkish., 904, 2568.
Pilot, Innri-Njarðy., 1537,2709.
Sildin. Hafnarfirðj, 832, 7476.
Sjöstjarnan, Akure., 877, 5671.
Skúli fógeti, Ve. 1 180, 2664.
Sleipnir, Neskaups., 1081, 3326
Snorri, Siglufirði, 1421, 28:4.
Stella, Neskaupstað, ó00, 8580
Sæbjörn, Isafiröi, 634, 6460.
Sæhrímnir, Siglufirði, 646, 7600.
Valbjörn, Isafiröi, 677, 3615.
Valur, Akureyri. 700, 1276.
Vébjörn. Isafirði. 923, 4157-
Vestri, Isafirði, 092, 2580.
Víðir, Reykjavik. 1424, 1334.
Þingey, Akurevri, 1124, 2056.
Þorgeir goði, Ve., 1569, 1869.
Þórir, Reykjavik. 1491, 1461.
Þorsteinn, Rvilc, 1861, 4346.
Björgvin, Ve., 747, 1476.
Hilmir, Vestm., 1145, 1616.
Hjaíteyri, Akureyri, 1020,3399-
Soli deo Gloria, Ak., 1063,4867.
Nijja dagbl. uirðist vera• í meii'a
lagi afhrj’ðisamt út af kosningay
bandalagi ,sem pað segir að hafi
verið milli kommúnista og íhaldsins
i einni sveit i Norour- eða Suður-
Múlasýslu (Blaðið segir sinn daginn
hvað). Pað veidur pó mestri óham-
ingju fið báðir aðilar sviku hvorir
aðrja á vixl og komm itistas- unm*
kosningarnar en íhaidsmenn töpuðu
peim.
Aimars er pað ekki sjaldgceft, að
afbrjðisemi leiði út á hverskonar
villigötur og hinn afbrgðisami tsjái
ofsjónir og hegri ofheyrnir, eins
og Njja dagblaðið sannar; á sunnu-
daginn. Slík afbrýðisemi er auðvit-
að vel skiljanleg i 'upphafi tilhuga-
lifsins, einkiim pegar báðir aðilar
vita hvor um sig að hinn er laus
á kostimum og hefir ekki verið við
eina fjöl felldur að imdanfönm.
**
Morgunblaðið hefir að undanförnu
verið mjög hrifið af kurtéisisheim-
sóknum Pjóðverja og taiið pœr hina
mesta sœmd fgrir pjóðina. En af
orðum sem birtust hér í blaðinu á
siumudaginn og éinn af foringjáríum
lét falla, vifðist hugur Pjóðverja
í garð fslendinga vera nokkuð annar
en hugur „sjáIfstceois‘‘hetjaima hér
i garð gestanna. Sjóliðarnir litu
nefnilega pannig á að hér vceri um
hálfjjilta pjóð að rœða, pjóð, sem
stœði á sama stigi og pœr, er
Björgúlfur Ólafsson lýsir prýðiiega
í bók sinni „Frú Malajalöndum“.
Peir, sáu sér ekki fœrt að ufngang-
ast tslendinga eins og siðaðá pjóð.
Morgunblaðið hefir að undanfönm
oft gert pað að ámíalsefni Iwe
stóruin augum Pjóðverjar litu á ís-
lenska pjóðmehningu og ágcéti hinn-
ar islensku frœndpjóðar. Pað má
vel vera að Pjóðverjar g<eri sig seka
um slikt í skálaraeðum f.grir Pétri
Halldórssyni og Gisla Sigurbjörns-
syni. En liið rétta andlit nasistanna
gœgist fmm liér á Reykjavíkurgþt-
um, par sem íslensl: ménning var
lögð að, jöfnu við menningu villi-
manna á Suðurhajseyjmn, og hinum
ariska kgnstofni frœndpjóðarinnar
var skipað á bekk með peim lœgri
mannflokkum, sem í augum nasista
lrafa ekkert til síns ágœtis fram yf-
ir Gyðiiiga, annað en að vem fá-
mennuri í „priðja rlkinu“ en peir.
Liklega er pað ættgöfgi islensks
porsks og síldar, sem nasisiarnir
„sverma“ fyrlr.
Jönas m Jórunn
MaljófHtielipdum
kemur út í dag. Söludrengir
komi í Hafnarstræli 16 kl. 10
í dag.
Sjöfn, Akranesi, 1688. 3097.
Sæfinnur. Nesk., 350. 5432
Unnur, Aluirevri, 992, 3759.
Eramh. af 1. síðu.