Þjóðviljinn - 01.09.1938, Blaðsíða 2

Fimmtudagurinn 1. sept. 1938
ÞJÓÐVILJINN
Karl ogr kvcniithöíurdcr.
Þektur enskur bókmentagagnrýn-
andi, Lord Gorell, hefir komist að
eftirfarandi niðurstö&am:
títgefandanum er venjulega. óhætt
að kaupa fyrsta handrit kvenrithöf-
undarins. Það er vandvirknislega
unnið og höf. hefir gefið sögunni sína
eigin sál. Og þegar hún kemur út
fær hún að jafnaði góða. dóma.
Þetta hleypir hita í skapspiuni höí-
undarins og þrjú hundruð síðu skáld-
verk er skrifað á skömmum tíma.
tgefandinn les það með minni á-
j'.ægju, en gefur það út af því sa,lan
t>i örugg vegna fyrri bókarinnar. Og
:aú eru dómarnir á annan veg. Nú
verður höf. hyster'sk, leggur mikla
vinnu í næsta, verk, en það verður
lakast. Skrifi hún meira, fær hún
ekki útgefendur.
Fyrstu bók sina fær karlrithöfund-
urinn jafnan endursenda frá útgef-
andanum. Næsta bók er prenthæf, en
fær lélega dóma. Sú þriðja er góð,
fjóröa enn betri og síðan ailtaf batn-
andi.
**
Á fæðingarhæli í Moskva fæddust i
nóv. 1 fyrra saxanvaxnir tvíburar,
þeir eru ennþá lifandi.
Þeir hafa tvö höfuð og fjórar hend-
i.r, en annar skapnaðar þeirra er
Eameiginlegur. 1 sarbar.di við tví-
buraira hafa rússneskir læknisfræó-
ingar gert ýmsar lífeðlisfræðilegar
athuganir m. a,. þá að blóðrásin hafi,
ekki eins sterk áhrif á svefninn eins
og haldið hefir verið, þvl það hefir
kom'ð í ijós, að annar tvíburanna
getur verið glaðvakandi þegar hinr.
sefur og þó hafa þeir sömu blóðrás.*
**
— Geturðu ekki heimsótt mig í
kvöld
— Nei, þvi miður, ég þsrf að sjá
Hamlet.
O, láttu hann bara. koma með þér.
**
1 Ma.lmö kom 12 ára diengur inn
i járnbrg.utai vagninn og bað þjónim:
að segja sér til er þ&ir kæmu ao
Holmstad. Þegar lestin var að fara
frá Holms'tad h.ur.di þ'ónniniv efti;
stráknum og flýtti sér til hans, ea
.strákur v. r ,þá steinsofandi og er
hann var va.knaður var lestin komin
af síað. Þjónninn greip 1 neyðar-
bremsu a og lestin var stöövið.
..Flýttu þér nú út, hér er Holmstad«,
s agð’i þjó.ininn.
»Ég á ek. i að frrj liér af«, sa.gði
stráksi hlæjandi. »Mamma sagði bara
að ég skyldi byrja á r.estinu mínu
þegar við kæmum hingað«.
Kaupendur
Þjóðviijans
eru áminntir um
að greiða áskrift-
argjaldið skilvís-
iega
Hýtt bindi af .Andvöknm,
Eftír Snæbjörn Jónsson.
Pað hefir kvisast manna á
meðal, og vonandi að satt reyn-
ist, að búið sé að safna óprent-
uðum Ijóðum, Stiephans G. Steph-
anssonar og muni nýtt (þ. e. 6)
bindi af Andvökum væntanlegt
innan næstu jóla. Ef þetta reyn-
ist svo, verður það einn af við-
burðum ársins, og kemur þó
vitanlega, engum til hugar að
þarna ,sé neins að vænta, sem
auki við fræið hins áa;æta
skálds.
Nú eru liðin 29 ár síðan út
kom fyrsta bindið af Andvökwm,
pn 15 frá kom,u fimta bindis.
Það er því ekki að undra þótt
nokkuð skorti á samræmi í sl'íkri
útgáfu, enda lítill skaði þó að
svo sé., títgáfan hefir frá upp-
hafi verið til mikils sóma þeim
mönnum, sem að henni hafa stað
ið, og þó nöfn þeirra sjáist
hvergi, þá er það ekki fyrir þá
sök, að þau verðskuldi gleymsk
una. Pvert á móti. ættu þau skil-
iið að letrast í gulli ef þar í væri
fólginn nokkur heiður. Sú rækt-
arsemi, sem; útiáfan lýsir við
þenna andlega jöfur íslenska
kynstofnsins verður seint full-
þökkuð og aldrei of metin.
Á þessari, merkileg'u úígáfu er
þó einn stórkcstlegur annmarki,
en ekkert er aúðveldara en að
bæta úr honum, í því bindi, sem
nú er mælt að sé í undirbúningi.
Hún gerir seti sé hvergi grcin
fyrir því, hvar þau kvæði haii
upphaflega birzt, sem áður
höfðu verið prentuð. Nú er það
svo, að, Stephan hreytti allm.iög
kvæðum sínum, og Jiá ér'ekki of
dj'upt tekið í árinni ef sagt er
að ,su nar breytin'-a^nar séu
vafasöm endurbót,. Svo mikið er
víst, að þær eanga illa í okkur,
sem lærðum kvæðn uppi aflega
af blöðum, löngu áður en þeipi
var safnað í bækur. Pe?su loka-
bindi safnsins þyrfti því ; lveg
nauðsynlega að fylgja skrá yfir
fyrri prentstaði, og þó.að þetta
yrði til þess, að. útkoma bindis-
ins áeiríkaði um eitt 'ár, þá' er
■ það ír argfaldlega tílvinnandi a:>
sætta sig við. þá bið, ef fyrir
hana fæst a.ð lokum þessi mik-
ilsveri a umbót á úkgáfunni. ita
skuld hefði, það. vprið allra að-
gengilegast, að prentaðir væru
breyttir lesmálar Ijóðanna. eins
og t. d.' Matthías Pqrðarsm hef-
ir gert í útgáfu sinni af Jcnasi
Hallgrímssyni óg J< n Helgason í
sinni útgáfu af B.jarn i Thorar-
ensen. En þetta myndi sennilega
j ykja hafa of mikinn kostnað í
för með sér, enda rná við hitt
una, og látið var það nægja v ð
útgáfuna af ljoðmaJum Grínis
Thomsens.
Varla þarf að eyða orðum ao
því, hve æskilegt það væri ai)
fá nú einnig s meigin’.egt regis, -
ur yfir alt safnið, fyrirsagnir og
upphöf ljóðsnna.
Pað er guösþjónusta að gefa
út rit 1 öfuðskálda, og með ljóó
þeirra ber útgefanda að fara
sem kelga, dórna, þó að sorglega
hafi stundum út af því borið.
Stephan G. Stephansson er svo
dásamlegt nafn í íslenskri bók-
mentasögu að aldrei verður verk
um hans of mikill sómi sýndur.
Vel sé hverjum þeim, er að því
leggur hönd að búa þau svo í
hendur þjóðarinnar sem verð-
leikar þeirra standa til.
Vera má að þegar hafi verið
fyrir því hugsað, að bæta úr
annmarka þeim, sem hér hefir
verið talað um, og er þá áminn-
ing mín óþörf, en líka meinlaus.
Hitt mun um löngu ókom.na tíma
verða átalið, ef það er ógert
látið.
Sn. J.
jLogsfseM* Krisf~
fán s
sonan
Pað kom engum á óvart, þó
að höfuðmálgagni heildsalanna,
Vísi, kæmi það illa, að KRON
réðist í nýjar framkvæmdir til
þess að efla hag félagsmanna
sinna og almennings hér íbæn-
um. Slíkt var svo sjálfsagt, að.
ekki þurfti um að spyrja og svo
éðíilegt, að engum bregðúr við,
þegar um slíkt blað ,sein Vísi,
er að ræða og þá menn, er
Hionum standa næstir.
í fyrradag fer sv:o ritstjóri
Vísis af stað. Hann er sem
kunnugt er, lögfræðingur að
námi, og rekur málaflutnings-
skrifstofu aukreitis frá ritstjórn-
arstörfunum.
Lögfræðingurinn segir ,,að
svo virðist, sem hún (innláns-
deildin) eigi ekki að starfa lög-
um samkvæmt'k Vitnar hann í
lög frá 1Q. júní 1933, þar sem
bannað er að greiða hærri inn-
lánsvexti en Landsbanki ís-
lands greiðir. Hinsvegargleym-
ir 'ritstjónnn þvf, að lög þessi,
sem hahn vitnar í, giltu aðeins
til ársioka 1934, og er það bó
tekið skýrt fram í lögunum
sjálfum. Lög þessi hafa aldrei
verið endurnýjuð og eru því
búin að vera úr sögunni í ná-
lega fjögur ár.
Annað hvort er Kristján Guð-
laugsson lélégri lögfræðingur,
en stéttarbræður hans eru al-
9
mennt, og stórum ófróðari um
allt ,sem lítur að „fagi“ hans,
eða að hann er minni f-yrir sér
en allur þorri manna.
Pað mun verða sönnu næst
að heildsalarnir hafi liilu meiri
heiður af þessari árás á KRON
en þeir hafa haft af fyrri her-
ferðum sínum gegn því.
En eiti er víst að á meðan
fjendur hjóðfélags.ins, heildsal-
arnir ráðast á neytendahreyf-
inguna af 'íafh hamsleusu of-
stæki, er hún' á réttri leið. Þeg-
ar Vísir ög Kristján Guðlaugs-
son fara hinsvegar að hrósa
henni, er -tími til þess að að-
gæta fyrir alvöru hvert horfið
er.
Utb eiðið biððviijam
Charles Lindberg
og kona hans heim-
sækja Sovétríkjin.
Lindberg kynnti sér ræki-
lega flugskóla SovétríkjannQ
LINDBERO
Charles Lindberg, hinnheims
frægi flugmaður hefir undan-
farið verið á ferðalagi um Sov-
étríkin ásamt konu sinni, og
láta hjónin ákaflega vel af för
sinni.
í Moskva dvöldu þau í átta
daga og skoðuðu þar verksmiðj
ur, háskóla, leikhús, barnaheim-
ili og listsýningar. í för með
þeim var m. a. hinn frægi sov-
étflugmaður Stepneff. Lindberg
furðaði sig mjög á framförum
þeim, er orðið hafa síðan 1933,
er hann kom síðast til Moskva.
Lét hann svo ummælt við blaða-
menn, að Moskva hefði breytt
svo svip síðan, að sér fyndist
hann vera kominn í (nýja og ó-
þekkta borg.
Lindberg kynnti sér nákvæm-
lega kennsluaðferðir þæ*r í hern
aðarflugi, er hafðar eru á flug-
háskólá Rauða hersins, og þótti
honum mjög mikið til háskólans
! koma.
I .
LFm neðanjarðarjárnbrautina í
Moskva lét Lindberg svo um
mælt, að slíka list væri maður
ekki vanur að sjá annarsstaðar
(en í íhöllum og listasöfnum, —
Kona hans var ákaflega hrifin
af leikhúsunum. „Hvergi íheimi
á maður þess kost ,að sjá aðra
eins leiklist“, sagði hún í við-
tali við blaðamann.
Lindbergs-hjónin voru m. a.
viðstödd flugsýninguna á Túsj-
ina-flugvellinum. Var hann
mjög hrifinn af leikni sovét-flug
mannanna. Par hittust þeirVod-
opjanoff og Lindberg.
Að kvöldi dags, 25. ágúst var
Lindberg og konu hans haldin
kveðjuveisla í Moskva. Voru
þar m. a. sendiherra Bandaríkj-
anna, Kerk, yfirforingi flughers
Sovétríkjanna, Loktinoff, pró-
fessor Schmidt, Papanin og flug
mennirnir Molokoff, Kokkinaki,
Slepneff, Masúrúk og Seroff, rit
höfundurinn Alexei Tolstoi, o.
fl.
Daginn eftir, 26. ág„ flaug
Lindberg og kona hans frá
Moskva til Rostoffs við Don.
Með honum flaug sovétflugmað
urinn Slepneff. Var tekið á móti
þeim með mikilli viðhöfn affull-
trúum borgarráðsins. Lindberg
kynnti sér einnig þar rækilega
flugkennsluna í hinum fræga
flugskóla í Rostoff, en þar er
kennt flugmönnum ,sem eiga
að stjórna farþega- og flutnings
flugvélum.
Sérstaka athygli þeirra vakti
kvennadeild skólans, en fjöldi
kvenna í Sovétríkjunum lærir
nú fluglist, og hefir atvinnu af
flugmennsku.
f 28. ágúst hélt Lindberg á-
fram ferð sinni, og hélt til Kar-
koff, en þaðan um Kiev, Odessa
Búkarest í Rúmeníu, heim á
leið til Englands.
(Samkvæmt einkaskeyti frá
fréttarit. Þjóðviljans í Moskva).
Tjapajeff
Allir ,sem ráð hafa á, ættu að
sjá hina ágætu rússnesku kvik-
mynd, Tjapajeff, er nú gengur
á Gamla Bíó. Politikea í Kaup-
mannahöfn segir um hana m.
a.: „Þetta er ein hin besta af
þeim rússnesku kvikmyndum
er hér hafa verið sýndar“. So-
cial-demokraten (Kpmh.):Mynd
in er alvarleg og hrífandi. Ar-
beiderbladet: „Kvikmyndin er
svo eðlileg, að manni finstmað
ur hafa lifað með þá atburði
er hún lýsir“. Aftenbladet:
„,Sannarlega framúrskarandi
kvikmyndalist. „Tjapajeff“ er
l)lsing á myndum, stemning-
um og leik, sem geymist í minn-
ingunni löngu eftir að venju-
legar kvikmyndir eru gleymdar<c
KommúnísíafL
cfnír tíf
wltifl 11, þ. m,
Kommúnistaflokkurinn efnir
til hluvaveltu, þann 11 þ. m.
Hafa forstöðumenn hlulavelt
unnar hinn mesta hug á því,
að gera hlutaveltu þessa, sem
allra best úr garði ,sem mögu-
leikar eru á. En til þess að svo
megi fara, þurfa allir liðsmenn
flokksins og velunnarar að
leggja fram sinn skerf.
Tekið verður á móti munum
á hlutaveltuna á afgreiðslu Pjóð
viljans og skrifstofu Kommún-
istaflokksins á Laugaveg 10 kL
5—7 síðdegis.