Þjóðviljinn - 08.09.1938, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJINN
Fimíudaginn 8. sept. 1938
þJÓOVIUINN
Málgagn Komxnúnistaflokks
Islands.
Ritstjóri: ELnar Olgeirsson.
FlðtU Framsðknarflokks-
las frA httavettnmáltnn.
Rttstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Simi 2184.
Kemur út alla daga nema
mánuda^a.
SígMfðssf Jónasson feyndsf nndíf
eldum feolabrasfearanna.
Aski Iftargjald á mánuði:
Reykjav ík og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
1 lausatölu 10 aura eintakio.
Víkingsprent, Hverfisgötu 4,
Sími 2864.
Vaxíaskafítirínn
og Alþýðublaðíð
Alþýðublaðið lætur þess ekki
getið í leiðara sínum í fyrradag
um vaxtaskatt, að það eruþing-
menn Kommúnistaflokksins, eij
á undanförnum þingum hafa
borið fram frumvarp um vaxta-
skatt, barist fyrir því máli innan
þings og utan, sem þýðingar-
miklum þætti í tillögum flokks-
ins um nýjar fjáröflunarleiðir
fyirr ríkissjóð. Þess er heldur
ekki getið í Alþýðublaðinu, að
þingmenn Alþýðuflokksins hafa
barist á móti því að þessi fjár-
öflunarleið væri farin, og átt
sinn þátt í að svæfa frumvarp
kommúnista um að láta hina
ríku borga.
í þessum sama leiðara -er ráð-
ist á óbeinu skattana, tollana,
og þá einkum tollana á nauð-
synjavörur. Er það mjög í sam-
ræmi við stefnuskrá Alþýðu-
flokksins, en svo einkennilega
hefir viljað til, að undanfarin
ár hafa Kommúnistar þurft að
ieiga í harðri baráttu við þing-
menn Alþýðuflokksins, einmitt
út af þessum málum. Þing-
menn Alþýðuflokksins hafa á
undanförnum árum hjálpað til
þess að leggja á og viðhaldahá
um tollum á nauðsynjavörum,
þvert ofan í stefnuskrá Alþýðu-
flokksins og þvert ofan í það
sem Alþýðublaðið telur nú rétt
um fjáröflunarleiðir hins opin-
bera.
Við því er ekki neitt að segja
nema gott eitt, 'ef þeir sem
standa að Alþýðublaðinu ætla
að bæta ráð sitt, taka upp þær
fjáröflunarleiðir fyrir hið opin-
bera, er kommúnistar hafa sýnt
fram á að yrðu affarasælastar.
En auðvitað verður að krefjast
þess, að stuðningur þeirra við
vaxtaskattinn og aðrar þær fjár-
öflunarleiðir, er miða að því að
láta hina ríku borga, verði ann-
að og meira en uppsláttargrein-
pr í AIj)ýðublaðinu. Þess verð-
ur að krefjast af þingmönnum
þeim, er telja blaðið málgagn
sitt, að þeir sýni vilja til að
standa við orð blaðsins og
stefnuskrá Alþýðuflokksins í
skatta- og tollamálum. Fram-
koma þeirra undanfarið í þeim
málum hefir ekki verið þannig,
að þeim sé að óreyndu trúandi
til slíkrar „endurfæðingar". Or
því verður tíminn að skera,
hvort þeir telji sig knúða til að
Sigurður Jónasson forstjóri
ræðst af hita miklum að komm-
únistum í gær fyrir það eitt
að vera fylgjandi hitaveitu frá
Reykjum. Kallar Sigurður þetta
meðal annars: „samfylkingu
kommúnista og íhaldsins í hita-
veitumálinu“. Segir Sigurður
að fylgi kommúnista við hita-
veitumálið sýni að þeir séu ger-
samlega ábyrgðarlausir í af-
stöðu sinni til landsmála yfir-
leitt, og að þeir fylgi málinu
aðeins af því að hitaveitan sé
vinsæl meðal almennings.
Þetta er kjarnirm í grein Sig-
urðar Jónassonar. Kommúnistar
hafa hinsvegar bent á það, að
íslenskir verkfræðingar, sem um
málið hafa fjallað, hafi talið
hitaveituna gróðavænlega. Slíkt
hið sama hefir sænski verk-
fræðingurinn Nordenson talið,
Kommúnistar hafa ennfremur
bent á það ,að hitaveitan spar-
aði stórfé árlega í erlendum
gjaldeyri, sem annars færi til
kolakaupa. Kommúnistar hafa
-einnig bent á það að flestar
líkur bendi til þess að kolmuni
hækka á næstunni til mikilla
muna, og hágnaður hitaveitunn-
ar vaxa samanborið við kola-
kyndingu eins og nú tíðkast.
Loks hafa kommúnistar bent á
það að hitavirkjunin skapi gíf-
urlega, atvinnuaukningu í bæn-
um, en af grein Sigurðar Jónas-
sonar má hinsvegar ráða, að
það atriði sé litlu varðandi og
jafnvel beinlínis tortryggilegast
af öllu. Þá hafa kommúnistar
ennfremur bent á það, að hita-
veitan væri af öllum þessum
ástæðum eitt vinsælasta fram-
tíðarmál bæjarbúa og krafa
þeirra til ráðamanna bæjanna.
Sigurður Jónasson getur gengið
úr skugga um þessi rök öll, cf
hann hirðir um að lesa skrif
Þjóðviljans um þetta efni og
vill ræða málið á ,,saglegum“
grundvelli í stað þess að fara
með firrur einar.
Þessi skoðun kommúnista var
einnig í vor skoðun Framsókn
arflokksins og Alþýðuflokksins
og staðfestu þeir hana atkvæð-
um sínum um ríkisábyrgð á
Iáni til hitaveitunnar. Var það
af „ábyrgðarleysi í afsíöðusinoi
til landsmálanna yfirleitt“ og þá
fyrst og fremst til hitaveilumiar,
að atkvæði þessara flokka féllu
á þann veg. Sigurður Jónasson
getur glímt við þessa gátu ef
hann vill. Sé fylgi kommúnisla
við hitaveitumálið „hvorttveggja
í senn ábyrgðarlaust og óvitur-
legt“, hvað er þá hið margyfir-
lýsta fylgi Framsóknarflokksins
og Alþýðuflokksins við þetta
sama mál?
í fyrra, þegar fyrst kom til
orða að hefjast handa um hita-
veitu frá Reykjum gagnrýndi
Þjóðviljinn helstu lokleysur Al-
þýðublaðsins með þeim árangri
að blaðið hætti. I sumar gerði
blaðið hið sama, þegar Alþýðu-
blaðið gekk lengst í meira og
minna fölsuðum frásögnum í
sambandi við skýrslu Norden-
sons. Þetta var einnig meðþeim
árangri, að síðan hefir Alþýðu-
blaðið ekki látið frá sér fara
slíkar rökleysur og þvætting,
sem blaðið hafði þá ofið
nokkra daga. Hér í blaðinu hef-
ir fálm íhaldsins í hitaveitu-
málinu verið gagnrýnt hvað eft-
ir annað, og bent á það, að
hitaveitan hafi frá upphafi ver-
ið af þess hálfu einungis lrugs-
uð sem kosningabeita. Þjóðvilj-
inn hefir oftar en nokkurt ann-
að blað, bent á ráðaleysi borg-
arstjóra til þess að afla fjár til
hitavirkjunarinnar, og það verð-
ur fyrst og fremst baráttu
kommúnista að þakka, ef hita-
veitan verður fyrst um sinn ann
að en kosningabeita íhaldsins.
Þjóðviljinn hefir hinsvegar
mjög lítið virt rafhitunarplön
Sigurðar Jónassonar þess að
ræða um þau, en blaðið hefir
heldur aldrei fullyrt að þær „á-
ætlanir væru óframkvæmanleg-
ar eða vitlausar. En hér skortir
alla undirbúftingsrannsókn. Sig-
urður Jónasson hefir skrifað
nokkrar greinar í Nýja dagblað
ið, !'T! mál, sem hann hefir lííið
v't i. og engar fræðilegar for-
sendur til þess að dæma um.
það er öll sú rannsókn, sem
farið hefir fram á hitavirkjun
frá Soginu. Á meðan málið er
á þessu stigi getur Sigurður Jón
asson varla vænst þess, að
,,plön“ hans verði yfir höfuð
tekin til umræðu af öðrum en
honum sjálfum eða telft fram á
móti hitavirkjun frá Reykjum.
Hitt skiftir engu í þessu sarm
bandi, þó að Sigurður eigi sinn
drjúga þátt í því að Sogsvirkj-í
unin komst á.
En kommúnistar hafa varað
bæði Alþýðuflokkinn og Fram-
sóknarflokkinn við því að haga
málaflutningi sínum í hitaveitu-
málinu á þann hátt, að þeir
gæfu íhaldinu færi á því að láta
undan kröfum kolasalanna og
annara flokksmanna sinna sem
eru andvígir hitaveitumálinu.
Málaflutningur Sigurðar Jónas-
sonar sýnir að hann er andvíg-
ur hitaveitu og skrif Alþýðu-
blaðsins ganga mjög í sömu
átí. Ekkert er þægilegra fyrir
íhaldið en að draga sig í hlé og
skella allri skuldinni á stjórnar-
flokkana. Krafa kommúnista og
flestra Rej'kvíkinga er sú, að
íhaldið verði knúið til þess að
standa við loforð sín um hita-
veituna. Hinsvegar er íhaldinu
ekkert kærara en liðveisla Sig-
urðar Jónassonar og Alþýðu-
blaðsins, sem kemur fram íkröf
um um að hætta við hitaveituna
eða drekkja henni í endalaus-
um rannsóknum uppi í
Hengli, suður í Krísuvík og
hver veit hvar. Slíka Iiðveisfu
þyrftu kolasalarnir og fjand-
menn hitaveitunnar til þess a<*
koma henni á kné.
Ureltar vélar í íslenska
fiskðflotannm.
Eir liðegt að spara á aðra
króna árlega i olíukanptim.
leggja lið baráttu Kommúnista-
flokksins fyrir heilbrigðri skatía
löggjöf, er tryggi það ,að auð-
mennirnir verði ekki látnir
sleppa við að bera þyngstu á-
lögurnar.
í smágrein, sem birtist í Nýja
dagblaðinu í gær kemst O.
Einarsson, skipaskoðunarstjóri,
að þeirri niðurstöðu, að ef ís-
lensk mótorskip væru búin nýj-
ustu gerðum dieselmótora,
myndi það spara mótorbátaflot-
anum kr. 1.180.000 — í olíu-
kaupum árlega. Rökstyður þessi
útreikningur skipaskoðunarstjór
ans kröfu þá sem kommúnistar
á tveim undanförnum þingum
hafa gert til ríkisins, um end-
urnýjun fiskiflotans með bátum
sem knúðir eru með dieselmó-
torum.
Athuganir þær sem skipaskoð
unarstjóri geri;r í þessum efnum
þó helst til skamt, því að
þó að það sé sannað, að olíu-
mótorar þeir sem nú ieru í bá
um séu óhagkvæmir og úrelti
vantar enn ítarlegan samanbui
á því hve sá sparnaður væ
mikill sem að umskifti á gufi
vélum þeim sem nú eru í í
lenskum veiðiskipum, farþeg;
og flutningaskipum, og diese
mótorum myndi vera.
Mál þetta alt er svo mikil
vert frá hagfræðilegu sjóna
miði, að þess verður að krel
ast af ríkisstjórninni, að hún i
þegar láti fara fram ítarle.j
rannsókn á þessum málum, <
svo Alþingi geti á næsta vei
gert nauðsynlegar ráðstafar
til bjargar þessum aðalatvinn
vegi landsmanna, sjávarútve
mum.
fapaiiáií á gjald«
þroísbairmí.
Framh. af 2. síðu.
lega í stórborgunum eins og
Tokio, Osaka, Jokohama og
Kobe.
Þeir sem hafa orðið verst úti
af völdum stríðsins eru smá-
kaupmenn og verkamenn eráð-
ur höfðu vinnu við margskonar
smærri atvinnurekstur. Þessa
menn hefir kreppan leikið verst,
þó hennar verði nú meira og
meira vart meðal allrar þjóðar-
innar.
Allskonar varúðarreglur hafa
verið settar um alt milli himins
og jarðar. Jafnvel málurum hef-
ir verið fyrirskipað að mjmdir
þeirra megi ekki fara fram úr
ákveðinni stærð. Er þetta gert
til þess að spara léreft semmest
má verða. Þá hefir og komið
til orða að banna notkun gyltra
munnstykkja á sigarettum, en
á þann hátt sparast nokkuð af
zinkj og kopar.
Þegar frétt þessi, sem birt-
jst í idönsku blaði þann 27. ág.
var send frá fréttaritara þess í
Tokio, stóð til að í næstu viku
yrði gefinn út stjórnarboðskap-
ur, sem skipaði svo fyrir, að
h'ver vörubíll mætti ekki eyða
meira bensíni á sólarhring en
27 lítrum og í hlut fólksbíla
kæmi aðeins 19—22 lítrar. Sum
staðar í Japan er þegar farið
að blanda bensínið öðrum efn-
um. Japanska stjórnin væntir
þess ,að á þenna hátt verðihægt
að draga úr bensíneyðslunnium
40o/o miðað við bensínnotkun í
fyrra.
Nefndum hefir verið falið að
hafa eftirlit með verðlagi á öll-
um nauðsynjum. Taxti á öllum
nauðsynjavörum er tilkyntur á
hverjum morgni í dagblöðunum
og útvarpi.
Þá hefir verið reynt að bæta
úr skortinum á kjöti, sem er
mjög tilfinnanlegur í landinu
með því að hafa á boðstólum
hvalkjöt. Við fatnaðar- og skó-
framleiðslu er nú meir og meir
tíðkað að nota ýms .gerfiefni og
efni sem áður hafa ekki verið
jnotuð. í skó er nolaður trébörk-
ur og hákarlsskrápur, per.inga-
buddur og handtöskur eru gerð
ar úr húð af froskum, ogfatn-
aður úr jurtatrefjum og hári af
mönnum.
Skipafréttir.
Qullfoss er fyrir vestan, Goða
foss er í Reykjavík, Brúarfocs
>er í Kaupmannahöfn, Dettifoss
fír í Reykjavík, Lagarfoss er á
leið til Kaupmannahafnar frá
Austfjörðum. Selfoss er í Rvík.
Dr. Alexandrine var á Akureyri
í gær.
Það mun sýna sig, að |;að er
skammgóður vermir að gefa
togaraútgerðinni c.fti - al'a skatta
og ívilna útgerðarmönnum a
ýmsu leyti. Úrlausnin er sú, ; ð
styðja að nýsköpun veiðiflo.; að
með þeim tækjum sem ' Afls
henta íslenskum staðháttu’ oe'st
gera fiskiveiðarnar arðbæ n og
Væri þetia gert, myr r;ir.
leið batna aðstaða sjómr di um
annara, sem að fisT ini7'3 og
starfa til þess að bæta dveiðum
: kj&r s ín.