Þjóðviljinn - 13.09.1938, Blaðsíða 3

Þ JÖÐVILJINN
Þriðjudagurinn 13. sept. 1938.
HIÓ0VIUINN
Málgagn KommúnistaílokkB
Islands.
Ritstjörl: Einar Olgeirsson.
Rttstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðsla og augl, singaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 218t.
Kemur út alla dags nema
mánudp ^a.
Aski Iftargjald ú múnuði:
Reykjaifk og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar á landinu kr. 1,25.
J lausnjölu 10 aura eimakió.
Víkingbfjrent, Hverfisgötu 4,
Sfmi 2804.
Nordfjördtsn
Við bæjarstjórnarkosningarn-
ar á Norðfirði 1934 fekk Kom-
múnistaflokkurinn 28 atkvæði,
Alþýðuflokkurinn 222 atkvæði,
Framsókn 68 atkv., íhaldið 87
atkv. Við bæjarstjóimarkosning-
arnar í byrjun þessa árs fekk
listi Alþýðuflokksins og Kom-
múnistaflokksins 331 atkvæði,
Framsókn 84, Ihaldið 141.
Síðan 1934 hefir því ekki sést
nákvæmlega fylgi Kommúnista.
flokksins á Norðfirði. Núvarð
útkoman sú að Kommúnista-
flokkurinn og sameiningariuenn
fengu 194 atkv. og 3 fulltrúa,
hægri menn Alþýðuflokksins
196 atkv. og 3 fulltrúa, Fram-
sókn 60 atkv. og 1 fulltrúa,
íhaldið 145 atkv. og 2 fulltrúa.
Kommúnistar og vinstri menn
höfðu ekki búist við hærri at-
kvæðatölu en þessari á þeirra
lista, én þeir höfðu vonast eft-
ir að sú atkvæðatala skapaði
öðruvísi fulltrúa-afstöðu.
I Það er eftirtektarvert við
kosninguna, að íhaldið bætir
engu við sig, þrátt fyrir aukna
þátttöku og Framsókn fækkar
atkvæðum — en öll viðbótlend
ir til verklýðsflokkanna, svo
sameiginlegt fylgi þeirra vex
frá því úr 331 atkv. upp í 390
atkv.
Hægri íuenn Alþýðuflokksins
fagna úrslitunum. Það sýnir
hve óttaslegnir þeir voru og
hve þeir örvæntu um fylgi sitt
pví Norðfjörður hefir verið
þeirra sterkasti bær á öllu Aust
ur-, Norður- og Suðurlandi, —
og þar fagna þeir nú yfir að
það, sem þeir kalla Aljiýðu-
flokkur skuli hafa helmingi
færri fulltrúa en hann hafði
1937 og vera jafnsterkur Kom-
múnistum og vinstri mönnum
— og þykir þeim það með af-
brigðum vel sloppið!
Og samt verður að athuga,
að þetta er það ýtrasta fylgi,
sem hægri menn geta náð á
sínum sterkasta stað og það
með því að Jónas Guðmunds-
son annað veifið grátbiðji sína
gömlu kjósendur að veita sér
nú sína síðustu líkn og hóti svo
hinsvegar með hefndum Lands-
bankans yfir bæinn, ef menn
ekki hlýði.
En nú eiga hægri mennirnir
íuu að velja hvort þeir vilja
heldur vinna með íhaldinu í
bæjarstjórninni eða verkalýðn-
um. Or þeirri klípu hafa þeir
ekki losnað.
AMumktgn íhaldsins
i Vestmannaey]nm.
Fasístar í bæjarsfjórn reka vánstri menn
úr slðríum í þjónustu bæjarfélagsíns.
Eftir bæjarstjórnarkosningarn
ar í Vestmannaeyjum í fyrra-
vetur, þar sem íhaldið náði
meirihluta og inn í bæjarstjórn-
ina flutu nýir og enn afturhalds-
samari menn, en þar hafa áð-
ur setið, fór strax að bera á at-
vinnukúgun af hálfu hins nýja
bæjarstjórnarmeirihluta.
Eitt af fyrstu verkum, sem
bæjarstjórnarmeirihlutinn í
Vestmannaeyjum gerði, var að
segja upp öllum starfsmönuum
bæjarins. Má það heita, að þetta
sé það eina, sem þessi bæjar-
stjórn hefir tekið sér fyrir hend
ur. Upphaflega var öllum starfs
mönnunum sagt upp með
þriggja mánaða fyrirvara. Þeg
ar þessi frestur var liðinn voru
nokkrir vinstri rnenn, sem voru
í þjónustu bæjaiáns látnir fara.
Aðra hefir bæjarstjórnin beðið
að sitja um óákveðinn tima. Á
stæðan fyrir því er sú, að sam-
komulag hefir ekki náðst um
það hjá hinni nazistísku íhalds-
klíku, hverjir eigi að fá þessar
stöður. Þó er sýnilegt, að yfir-
lýstir nazistapiltar ganga fyrir
öðrum, jafnvel sjálfstæðismönn
um, til starfa þessara. Sem
dæmi má nefna, að formaður
nazistaflokksins í Eyjum var
gerður að bókaverði.
Hafnarvörðurinn í Eyjum var
Böðvar Ingvarsson. Hefir hann
gegnt starfi þessu nokkur und-
anfarin ár, og er hann talinn Al-
Jiýðuflokksmaður. Böðvar er
maður heilsuveill og hefir þungt
heimili. Að vísu hefir hann ver
ið frá vinnu tíma og tíma vegna
veikinda, en fram til þessa hef-
ir verið settur maður í hans
stað, er hann hefir verið til
Iækninga. Eins og sakir standa
er Böðvar hinsvegar fullfær tij
þess að gegna starfi sínu, en
fær það ekki fyrir ofríki bæjar-
stjórnarmeirihlutans.
Annar af starfsmönnum bæj
arins, sem einnig er talinn Al-
jiýðuflokksmaður, Nikulás ív-
arsson að nafni, maður fatlað-
ur og hefir þungt heimili, hefir
að undanförnu gegnt dyravörslu
og fleiri störfum á bæjarskrif-
stofunni. Hann hefir nú verið
látinn fara frá starfi sínu sam-
kvæmt ráðstöfunum íhaldsins í
bæjarstjórninni.
Ráðstafanir þessar mælast að
Og verkalýður Norðfjarðar
mun krefjast þess að svona
sterkur verklýðsmeirihluti í
bæjarstjórn reki verklýðspólitík
Verkalýður Norðfjarðar hefir
kosið. Nú eiga hægri menn Al-
þýðuflokksins að kjósa á milli
verkalýðsins og íhaldsins. —
Og úrslit þeirrar ,,kosningar“
munu ekki síður hafa áhrif á'
íslenska verklýðshreyfingu en
bæjarstjórnarkosningin á Norð-
firði.
vonum illa fyrir, endaleynirþað
sér ekki, að hér er um óþokka-
legustu pólitískar ráðstafanir að
ræða.
Þeir ,sem hafa á hendi for-
ustuna í þessum pólitísku of-
sóknum, eru auk bæjarstjórans
Hinriks Jónssonar, þeir Guð-
laugur Gíslason bæjarfulltrúi og
Ársæll Sveinsson timburkaup-
maður, sem einnig á sætí í bæj-
arstjórninni.
Þeir. starfsmenn, sem sitja í
störfum, þangað til fasistarnii
eru búnir að ráðstafa stöðum
þeirra, eru í óvissu um fram-
tíðaratvinnu sína, og bæjar
stjórnarfundur hefir ekki verið
haldinn tvo til þrjá síðustu mán
uði. Þetta jjokkalega framferði
sitt reyna fasistaimir að „verja“
með Jjví, að ef vinstri flokkarnir
hefðu náð meiri hluta við síð
Framh. 1 2. siðu.
að vera heima, þar sem hin
friðsamlegri verk voru unnin.
Hernaðarandinn igreip menn
fyrst síðar, því að hermenn-
irnir voru vanastir friðsamleg-
um skiptum við meðbræður
sína. Ef einhver steig óviljandi
á tána á þeim báðu þeir fyrir-
gefningar í stað þess að hafa
hnefann á lofti. Friðsamleg
störf gera engan herskáann.
Margir kunningja minna með
al þýskra verkamanna fórumeð
þungum hug í stríðið. Þá óraði
fyrir því, að nú stæðu þeir á
krossgötum, þar seiu allar leið_
ir lægju beint frá liinu forna
vígorði um guð, keisarann og
föðurlandið. En þeir höfðu ekki
bolmagn til þess að spyrna á
móti ofureflinu. Þeir voru rekn-
ir í stríðið með marghleypu-
kjafta herforingjanna á hnakk-
anum. Hreysti þeirra var sú,
að gera áhlaup af ótta við harð-
stjórana að baki þeim. Aðeins
fáir höfðu dirfsku til þess að
neita að fara með, og völdu
heldur þann kostinn að vera
lokaðir inni í „dal dauðans“,
hinum fyrstu þýsku faugabúð-
um. Hinir fóru til vígvallanna
og lærðu þar að ráða fram úr
hlutunum í samræmi við hin
nýju viðhorf, sem voru að mót-
ast í deiglunni. Nú vantaði þá
ekki framar hugdirfsku, nú
þurftu þeir engar marghleypur
við hnakkann. En þeir voru of
fáir.
Flestir gátu fyrst kynnsthe’Ti
aðinum og hernaðarandanum,
þegar þeir komu út á vígvellina.
örvæntingin knúði þá fram til
ofdirfsku og fíflskaparæðis. —
Hermenuii-nir urðu eins og
málaliðar fyrri tíma, sem létu
ustu kosningar, hefðu þeirrek-
ið alla andstæðinga sína úr stöð
um fyrir bæjarfélagið. Byggja
þeir þessa „vör,n“ sína á því
að í samkomulagssamningum
milli Alþýðuflokksins og Komm
únistaflokksins, er gerður vai
fyrir bæjarstjórnarkosningarnar
var það eitt atriði, að lausar stöð
ur hjá bæjarfélaginu skyldi aug
lýsa opinberlega til umsóknar
til þess að hægt væri að velja
hæfustu menn til hvers starfs
Þetta er sú regla ,sem allstaðai
gildir í öllum bæjarfélögum á
landinu, nema hvað hún hefir
verið brotin af íhaldinu í Vest
mannaeyjum. Sést það glöggt
að ákvæði þetta í samningi verk
lýðsflokkanna á ekkert skyltvið
hina tuddalegu framkomu í-
haldsbæjai'stjórnarinnar í Vest
mannaeyjum.
sjá fyrir sér, en lögðu lífið að
veði. Völdin í þriðja ríkinu
byggjast ekki að svo litlu leyti
á þessum málaliðum frá því í
heimsstyrjöldinni. Enginn mað-
ur eignar þeim dirfsku, en því
miður verður ekki annað sagt,
en að þeir búi yfir fífldirfsku
í þeim mun ríkara mæli. Mann-
lega séð standa Jiessir menn á
lágu stigi og þeir meta líf ann-
ara að litlu. Þess vegna drepa
þeir með svipuðu hugarfari
og rándýr ræðst að bráð sinni.
Aðeins líf þeirra sjálfra hefir
gildi í þeirra augum, það ei'
að segja, þeir eru huglausir.
Eins og Gessler var huglaus
eru allar „hetjur“ afturhaldsins
huglausar. Jafnvel hinir aftur-
haldssömustu sagnarilarar geta
ekki eignað þeim dirfsku né
hetjulund.
Hetjuskapurinn fylgir frels-
inu. Hann er aðeins að finna
þar sem verður að færa mikl-
^r fórnir fyrir mál framtíðar-
innar. Þeir einir eru hetjur, sem
-elska friðsöm störf svo mik-
ið, að þeir fórna lífi sínu fyr-
ir rétt mannanna til friðar og
samvinnu.
Það -eru hetjur til dæmis,
sem í dag berjast fyrir mál-
stað spönsku þjóðarinnar. En
komi þeir lifandi úr hildarleikn-
um og standi aftur vor á með-
al, varpa hin lýðræðissinnuöu
yfirvöld vor þeim í fangelsi.
Það er lýðræði í fátækleguslu
merkingu, en það á ekkertskylí
við hetjulund.
DtbreiSi* WðfUJan
elinliind
Tílkynníng Brefa
Framh. af 1. síðu.
Það hefir til dæmis vakið
mikinn ugg í Sviss, hve mikið
herlið hefir verið flutt aðlanda-
mærum Þýskalands og Sviss
undanfarna daga. Hafa verið
gerðar ráðstafanir til þess að
sprengja upp járnbrautir ef þörf
krefui'.
Þá hafa Hollendingar flutt
mikinn liðssöfnuð meðfram öll-
um landamærum Hollands og
Þýskalands.
Stjói'narfundir hafa veriðkall
aðir samaini í dajgj í Prag, Lond-
on og París til þess að ræða
ástandið í Evrópumálunum.
FRÉTTARITARI
Reeða Hítlers
(Frh. af 1. síðu.)
ez látið útbreiða hin ferlegustu
ósannindi um það, að þýska-
land hafi hervæðst einungis í
því skyni að skjóta Evrópu
skelk í bringu, en vér höfum
ekki hervætt e’nn e’nasta mann,
vér héldum taugum vorum ró-
Iegum og gerðum aðeins skyldu
okkar.
Þýskaland óskar ekki eftir að
reka neina hefndarpólitík. Það
hefir ekki einu sinni gert kröfu
til þess að Elsass-Lothringen
væri skilað aftur, en ég geri
kröfu til þess og tegg dlin
kraft á Jrað, að bundinn verði
endi á undirokun Súdeta, en
ég óska ekki að TékkóslóvaJkía
verði ný Palestína, þar sem Ar-
abarnir verði atvinnulausir og
lífsbjargarlausir vegna aðkomu
manna. Þá minntist Hitler ^
hervarnirnar og hvað gerthefði
verið fyrir þær.
1. Að styrkja loftvarnirnar
þgi í öðru lagi að setja víggirö-
ingar við vesturlandamærin.
Hann lýsti þessúm víggirðing-
um með skáldlegum orðum og
hvernig þýska þjóðin hefði
aldrei verið eins sterk eins og
nú. Á bak við þennan múr af
stáli og síeypu gæti hún róleg
og örugg beðið framtíðarinnar.
1
Torgsala I
læfckad verd á
Kátraíosrgí á m3i*gt2n
Kartöflur á 25 aura §
kg. Kófur 20 aura kg 1
Flokksfélagar
og aðrir Iesendur!
Skiptið við þá, sem aug-
lýsa í þjéðviljanum, og lát-
ið blaðsins getið!