Þjóðviljinn - 06.10.1938, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJINN
Fimtudaginn 6. okt. 1938.
luðomuiNii
Málgagn Kommúnistaflokks
Islands.
Ritstjöri: ELnar Olgeirsson.
Ritstjórn: Hverfisgata 4, (3.
hæð). Sími 2270.
Afgreiðslá og auglýsingaskrif-
stofa: Laugaveg 38. Sími 2184.
Kemur út alla daga nema
mánuda
Aski Iftargjald á mánuði:
Reykjatík og nágrenni kr. 2,00.
Annarss taðar á landinu kr. 1,25.
1 lausasölu 10 aura eintakið.
Vikingsprent, Hverfisgötu 4,
Simi 2864.
i
Norðnrlfind ern heldnr
ehhl snhlnns nf svihnm
vlð Téhhðslðvnhfn.
Eínn af foiringíum hoílensku sósíaldemóhiraf^
anna gagmrýnír „hlutleysís"~póliíík Nordur^
landa. — „Isvesfía" fýsír ffárhagslegum
ásfæðum „hlufleysísins".
Heíldsalarnír og
vefnadarvöru^
ohríð
Nýlega hefir verið gerð
skýrsla um innkaupsverð nokk-
urra vörutegunda, tollgreiðslur
af þeim og álagningu heild-
sala. Velflestar þessara vöru-
tegunda eru vefnaðarvörur og
mun láta nærri að meðalálagn-
ing heildsalanna á vörum þess-
um nemi um 200°/o. Skýrsla
þessi sýnir nánar, og í einstök-
um atriðum, betur en flest ann-
að, hve blygðunarlaust okur
heildsalanna er. Hún varpar
nokkurri skímu á starfsaðferðir
þeirra, sýnir einn þáttinn úr 4
miljóna árlegri auðsöfnun fá-
einna manna.
Þeim ,sem les þessa skýrslu
hlýtur að blöskra: Álagning:
248%, 254%, 230%, 200%, 194
o/o o. s. frv. Og það fer tæp-
ast hjá því að menn skilji or-
sakir dýrtíðarinnar í Reykjavík,
þeg.ar þeir sjá, að þeir verða að
greiða heildsölunum 3 krónur
fyrir hvert krónu virði.
Það kom hinsvegar engum
á óvænt, þó að Morgunblaðið
risi upp til andmæla. Heildsal-
arnir munu þykjast eiga þá
hönk iupp í bakið á blaðinu að
það sé skylt til þess að verja
hvert það skammarstrik, sem
þeim dettur í hug að fram-
kvæma. Segir blaðið að búið
sé að draga vefnaðarvöruversl-'
unina mestalla úr höndum kaup
manna og að kaupmenn Reykja
víkur gjaldi nú vonsku ríkis-
stjórnarinnar og rauðliða, og
hafi .aðeins lQo/o af vefnaðar-
vöruversluninni. Dýrtíðin, á-
lagningin og annað, sem menn
barmi sér yfir, sé kaupf;élög-
unum að kenna, þar sem þau
hafi svo yfirgnæf andi meirihluta
þessa innflutnings. Og það sem
ekki er kaupfélögunum að
kenna, er svo kennt innflutn-
ingshöftunum.
Þjóðviljinn fékk þar upplýs-
ingar í gær frá áreiðanlegum
heimildum, að þessi skýrsla
Morgunblaðsins væri hrein
blekking frá upphafi til enda.
og aS ÖII vefnáðarvöruleyfi til
verslana hér í Reykjavík skípt-
|st á milli Kaupfélags Reykjavík
lur og nágrennis aruiarsvegar iog
hins vegar til kaupmanna. Af
þessum vefnaðarvörum fengi
KRON ca. 17o/o, en afgangurinn
Formaður þingflokks hol-
lenzku sósíaldemókartanna, J.
W. Alberda, ritar 28. sept. all-
langa grein í „Het Volk“, að-
alblað hollenzka sósíaldemó-
krataflokksins, þar sem hann
segir m .a.:
„En það væri óréttmætt að
kenna eingöngu Englandi og
Frakklandi um hinar slærnu
horfur. Mikill hluti ábyrgðar-
innar feliur einnig á smáríki
Evrópu, einkum Belgíu, Hol-
land og Norðurlöndin fjögur.
Það þótti mér einhver ægi-
legasta staðreynd síðustu vikna,
að þegar heimurinn stóð á önd
inni 13. sept., þá skyldu stjórn-
ir Hollands iog Norðurlanda,
gefa yfirlýsingu á fundi þjóða-
bandalagsins í Genf, sem þýddi
eftirfarandi: „Komi hvað senj
koma vill, við verðum hlut-
laus‘.
Þýzka herforingjaráðið hefir
áreiðanlega róið af ánægju. í
því stríði, sem maður sér nálg-
ast, ætla Oslo-ríkin að vera
hlutlaus. Að norðan hlífa Norð-
Oirlöndin Þýzkalandi. Mikill
hluti af vestur-Iandamærum
þess eru varin af Hollandi og
Belgíu. Eystrasalt yrði lokað
fyrir enska og fr.anska flotan-
um og enskur her gæti ekki
farið yfir Holland og Belgíu,
nema lenda í stríði við her
þessara landa, sem þar með
yrðu raunverulega með Þýzka-
landi. Og meðan Þýzkaland
væri í stríði við lýðræðisríkin,
myndi það fá járnmálm, stál og
timbur frá Norðurlöndum, járn,
kjöt, kál, mjólk og smjör frá
Hollandi iog Belgíu, handa her
sínum og hergagnafram-
leiðslu“.
Öll er grein Alberda einbeitt
ádeila á pólitík Chamberlains
og Daladiers og hann heimtar
fullkomna samvinnu friðarríkj-
anna, og' sýni árásar- og ófrið-
árseggjunum í tvo heimana.
„Isvcsííaw um hlufleysí
Nofðurlanda
í „Isvestia“, aðalblaði Sovét-
stjórnarinnar, getur 27. sept. að
lesa eftirfarandi um ,,hlutleysi“
Norðurlanda:
„Borgarastétt Norðurlanda er
mjög langt komin í ýmsum
framförum: Sænskir guðfræð-
ingar af nýrri skólanum segja
að Gamla testamentið séu hern-
aðarsagnir frá hálfviltum ætt-
bálkum Gyðinga í Arabíu, og
eða um 83% færi til kaupmann-
anna.
Hér sér hver heilvita mað-
ur, að dæminu er meira en snú-
ið við. Heildsalar og vefnaðar-
vörukaupmenn ráða yfir verði
á 83% af allri vefnaðarvöru sem
er á boðstólum í Reykjavík.
Það eru þeir sem skapa verð-
Iagið á vefnaðarvörum hér í
bænum og KRON getur aðeins
haft hverfandi lítil áhrif til verð
verðlækkunar í þessari grein,
meðan hlutföllin em svo ójöfn
sem reynslan sýnir.
Það þarf ekki framar vitna
við hverjir það eru sem ráða
verðlagi á vefnaðarvöru hér í
bæ og hverjum ber að kenna
um þá ófremd, að um 200%
álagning skuli vera á þeim. Það
þýðir ekkert fyrir Morgunblað-
ið eða önnur málgögn heild-
salanna að reyna að þvo þá af
okrinu. Rök þeirra geta aldrei
orðið annað en blekkingar.
Morgunblaðið segir að dýr
tíðin hafi þró,ast í skjóli gjald-
eyrishaftanna og það er rétt.
En hér er ekki gjaldeyrishöft-
unurn fyrst og fremst um að
kenna, heldur hinu, að það hef-
ir liðist að heildsalarnir fengju
svo mikinn hluta af innflutnings
leyfunum, sem raun ber vitni
um. En vafalaust á Morgun-
blaðið við eitthvað annað en
þetta. Séu greinar blaðsins um
verslunarmál lesnar ofan í kjöl-
inn virðist það halda að til séu
menn, sem lifa fyrir þá „hug-
sjón“, að kaupa dýrt nauðsyuj-
lar sínar og látra okra á sér.
Slíkijr menn eru þó vafalaust
vandfundnir.
Skýrsla sú sem blaðið skýrir
frá að nokkru hér á undan og
upplýsingar þær sem blaðið hef
ir aflað sér frá bestu heimild-
um sýna glögt, að hverju ber
að stefna.
Eigi að afnema vefnaðarvöru-
okrið verðiur að svifta heildsal-
ana innflutningsleyfunum og
Veita þau til neytendafélag-
anna og þeirra kaupmanna,
sem eftir slíkum vörum kunna
að óska. Ef gripið væri til
þeirra ráða fer ekki hjá því að
verðlag á vefnaðarvöru lækk-
aði til mikilla muna. En hvað
sem öðru líður er það skylda
þeirrar ríkisstjórnar, sem stund
um kennir sig við alþýðuna að
gæta þess að alþýðan sé ekki
rúin inn að skinni með okur-*
álagningum þeirra manna, sem
minst koma við heill almenn-
ing og eru hagsmunum hans
audstæðastir.
Skóvíðgerðír
Sækjum. Sendum.
Fljót afgreiðsla.
Gerum við allskonar gúmmískó
SKÓVINNUSTOFA
JENS SVEINSSONAR
Njálsg. 23. Sími 3814.
norska stórþingið leyfir konum
að verða prestar. En í spurn-
ingunni um „hlutlægt hlutleysi“
stendur borgarastéttin enn í
sömu sporum iog í byrjun síð-
asta stríðs, þegar Norðurlönd
voru raunverulega hráefna-
forðabúr fyrir ríki Vilhjálms II.
Við þurfum ekki nema aðminna
á, að þá flutti Svíþjóð 90% af
öllum járnmálmi sínum til Þýska
lands.
Eftir að Þýskaland hefir mist
Elsass-Lothringen, heimtar það
í næsta stríði sænska járnmálm-
inn, sænska cellulos-ið, Bofors-
fallbyssurnar og fleira. Þetta
verður „hlutlægt hlutleysi“ —
þ. e. a. s. verslun við árásar-
segginn, næsta og hættuleg-
asta nágranna Svíþjóðar. I Ruhr
héraðinu (aðalstóriðjuhérað
Þýskalands) er nú mestmegnis
unnið úr sænskum jarnmálmi.
Þegar maður íhugar allt þetta,
þá verður skiljanleg rannsókn-
arferð Blombergs, fyrv. yfir-
manns þýska ríkishersins, í júlí
1936 til Narvik, sem er út-
flutningshöfnin fyrir sænska
járnmálminn. Þá skilja menn og
betur hina viðkvæmu umhyggju
Þjóðverja fyrir víggirðingu Á-
landseyjanna til að ; vernda
„frelsi sænskra sigling,a“ og
fyrir Suleaa, hinni útflutnings-
höfn járnmálmsins.
Noregur græddi 1914—1918
yfir 2 miljarda króna á „hlut-
lægu hlu11eysi“. Danmörk seldi.
Þj/skalandi kjöt og mjólk. Það
er því ekki undarlegt þó
„frjálsa hhúleysið“ eigi örugga
kennifeður í konungsríkinu Dan
mörk.
Ejn lýðræðissinnuð alþýða
Norðurlanda er óróleg yfir
„hlutleysis“-leiknum. Árás
Þýskalands á Tékkóslóvakíu jók
á hik Norðurlandabúa. Enn lif-
ir endurminningin um hvernig
sænskir Þjóðverjavinir höfðu.
nær fengið Svíþjóð í stríðið
með Miðveldunum, þegar Eng-
land reyndi ,að hindra járn-
málmsflutninginn til Þýskalands.
Enn muna menn fyrirskipanir
Þýskalands til Hafnar um að
setja tundurdufl í Stórabelti, —
skipanir, sem gerðu Danmörk
að varðmanni þýskra stranda.
Norðurlandaþjóðirnar finna
lo
E- * --í
\

Boðafoss
fer á föstudagskvöld 7. okt-
óber um Vestmannaeyjar til
H'ull og Hamborgar.
Domur
Mikið úrval af nýtísku höttum.
Lita og breyti gömíum höttum.
Lægst verð í bæmum.
HELGA VILHJÁLMS
Skólavörðustíg 16 A. Sími 1904.
Msðra
félagið
hefir ákveðið að halda bazar
og eru félagskomur vinsamlega
beðnar ,að safna munum til þess
Munirnir þurfa að vera komn
ir fyrir miðjan október og verð-
ur veitt móttaka á Laugaveg 7,
uppi. NEFNDIN
Utbreiðið bjéðfiljan
það á sér að þær geta orðið
að blæða fyrir „hlutleysið“ og
stríðsgróða burgeisastéttanna
með sjálfstæði landanna. „Hlut-
ræna hlutleysið“ getur orðið
næsta skrefið fyrir fasistana iil
þess að leggja undir sig hin
„skyldu' Norðurlönd, — eins
og samningurinn 11. júlí 1936
leysis til innlimunar Austurríkis,
og Karlsbad-stefnuskrá Hen-
leins til eyðileggingar Tékkó-
slóvakíu.
Áskrífendur, sem hafíð haff búsfaðaskíptí
fílkynníð sfrax híð nýja heímílisfang,
Afgreíðsla Þíóðvíljans, simí 2184