Þjóðviljinn - 06.11.1938, Blaðsíða 3

PJÖÐVILJINN
Sunnudaginn 6. nóvember 1938.
Skgaldborgin vill enga
atrinnnleysisbarálln
Grcín Fridleífs
(Frh. af 1. síðu.)
menn fengju allar sínar lög-
leysur samþykktar. Þegar Al-
þýðusambandsþingið á svo að
hefjast, er löglega kosnum full-
trúum varnað þar inngöngu
með lögregluaðstoð. En gervi-
fulltrúarnir fá inngöngu og með
þeim er þessi samkunda sett,
sem kallar sig Alþýðusam-
bandsþing.
Pessi samkunda tekur svo að
sér að breyta lögum Alþýðu-
sambands Islands, — ekki þó
til þess að auka lýðræðið innan
fagfélagannaj — uei, heldur til
lað afnema það litía lýðræði,
sem eftir var. Og nú er svo
komið, ef félögin sjálf taka ekki
í taumana, að fámenn, valda-
sjúk klíka hefur skapað sér al-
ræðisvald yfir málefnum þeirra
og trúnaðarmannavali.
Verkamannafélagið Dags-
brún, stærsta félagið innan Al-
þýðusambandsins, hefur nú í
þessu máli, eins og ætíð áður,
tekið að sér forustuna fyrir ó-
háðu fagsambandi. Fyrsti lið-
lurinn í þeirri baráttu eru laga-
breytingar þær, sem nú er kos-
ið um með allsherjaratkvæða-
greiðslu.
Aðalbreytingarnar á lögunum
eru í því fólgnar, að skapað
er fullkomið lýðræði innan fé-
lagsins án tiliits til pólitískra
skoðana; allir hafa sama rétt
og sömu aðstöðu til að verða
trúnaðarmenn, ef félagið sjálft
trúir þeim til þess; þar fær eng-
inn pólitískur flokkur lögvernd-
aða sérstöðu til að ráða einn
yfir málefnum félagsins. Eftir
lögunum verða það aðeins
verkamennirnir sjáífir, sem ráða
sínum eigin inálefnum, en ekki
eins og Skjaldborgarmennirnir
vilja hafa það, að fámenn klíka
hátekjumanna ráði öllu og setji
verkamönnum reglur um það,
hvort þeir megi sitja eða
standa.
Kosningar þær, sem nu fara
fram í Dagsbrún, verða því
þær örlagaríkustu kosningar
fyrir verkamannastéttina, sem
fram hafa farið til þessa.
Á þessum kosningum veltur
það, hvort Dagsbrún á! í fram-
tíðinni að vera það tæki verka-
lýðsins, sem leiðir hagsmuna-
mál hans fram til sigurs, eða
hvort hún á aðeins að vera tæki
örfárra hátekjumanna til að
braska með. Þeir sem vilja það
fyrra, kjósa lagabreytingarnar
og það verða áreiðanlega flest-
ir. Þeir, sem vilja það síðara,
segja nei. Þeir tilheyra fortíð-
inni og þrælahaldinu og óska
ekki breytinga á því.
Ekki þarf að efast um það,
að Skjaldborgarmennirnir með
aðstoð Alþýðublaðsins^ munu
Igera allt, sem í þeirra valdi
stendur, til að rugla dómgreind
verkamanna. Þeir hika ekki við
að beita takmarkalausum lyg-
um og blekkingumi í þeirri von,
að enn megi þeim takast að
viðhalda þrælahaldinu, — því
að þá verður þeirra vegur mest-
ur.
Verkamenn ættu þó ekki að
vera búnir að gleyma því, þeg-
ar síðast var kosið, í Dagsbrún.
Þá sendu Skjaldborgarmenn
þeim heim á síðustu stundu
eitthvert svívirðilegasta lyga-
bréf, sem menn muna til, um
fyrirhugaða iðgjaldahækkun í
félaginu og fleira. Þetta hafði
þau áhrif, sem öllum er kunn-
ugt um. En reynslan er búin að
sýna verkamönnum, að þarna
Frsðríkssonar.
Friðleifur Friðriksson.
voru þeir illa blekktir, enda
muna það margir enn. Það má
telja víst, að svipaðar aðferð-
ir endurtaki sig nú við þessar
kosningar.
Verkamenn verða því að vera
vel á verði, ef þeir ætla eikki
að láta blekkja sig, og örugg-
asta leiðin til þess að greina
rétt frá röngu er sú, að menn
lesi sjálfir yfir lagabreytingarn-
ar og beri þær saman við
gömlu lögin. Lagabreytingarnar
frammi til sýnis á kjör-
stað.
Verkamenn! Gleymið því
e'kki heldur, að aldrei hefur
riðið meira á því en einmitt
nú, að samtökum ykkar sé
stjórnað af ykkur sjálfum. — j
Sjaldan hefur atvinnuleysið og
slkorturinn herjað eins mis-
kunnarlaust á verkamannaheim-
ilin og einmitt núna, og sjald-
an hefur útlitið um að úr rætt-
ist verið skuggalegra en nú.
Það er því engan veginn á-
byrgðarlaust, ef menn láta at-
kvæði sitt verða til þess, að
'tryg‘grja þeim mönnum völdin
yfir verklýðssamtökunum, sem
gera sig ánægða með það eitt,
að fá feit embætti og bitlinga
sjálfir, jafnvel þótt það kosti
þá það að verða að vera heml-
ar á verklýðssamtökunum til
þess að halda kröfum þeirra
og hagsmunamálum í skefjum.
Verkamenn! Eruð þið ekki
búnir að fá nóg af því að vera
þrælar slíkra manna? Jú, vissu-
lega. Þessvegna kjósið ■ þið
lagabreytingamar.
Reykjavík 4. nóv. 38.
Friðleifur I. Friðriksson'.
Happdrættí
Karlakórs verkamanna
Allir þeir, sem hafa tekið
happdrættismiða til sölu og
ekki hafa sýnt nein skil ennþá,
eru vinsamlega beðnir að gera
upp fyrir selda miða tafarlaust.
Það er mjög nauðsynlegt, að
allir þeir, sem hafa tekið miða
til sölu, geri sér það Ijóst, að
það er mjög þýðingarmikið að
skrifstofa happdrættisins geti
fylgst með því, hve mikið er ó-
selt af miðum á hverjum tíma.
Ennfremur vill happdrættið
taká fram, að næstu daga
verður gengið heim til hvers
þess manns, sem hefur haft
miða til sölu, ef þeir koma
ekki á skrifstofuna, og geraupp
fyrir þá miða, sem seldir eru.
Nú, þegar happdrættið herð-
ir sókn sína í miðasölunni,
væntir það þess að allir menn
og konur, sem málstað og til-
gangi þess unna, geri skyldu
sína og kaupi og selji miðana.
Dræialðg Skjald-
borgarinnar.
Framhald af 1. sfðu.
bandinu, skal það fyrst sam-
þykkt á fundi, síðan skal sam-
bandsstjórn innan tveggja mán-
aða láta fara fram allsherjar-
atkvæðagreiðslu, og skipar hún
formann nefndar til þess að sjá
um atkvæðagreiðsluna. Kjör-
skráin, sem gilda skal við at-
kyæðagreiðsluna, má ekki vera
sú, að allir fuljgildir félagsmenn
geti greitt atkvæði, heldur
segir svo í 25. gr.: „og eiga
engir aðrir atkvæðisrétt um
málið en þeir, sem voru 1 fé-
laginu, er síðasta skattgreiðsla
til sambandsins fór fram“. _
Þetta þýðir, ef Dagsbrún við-
urkenndi þessa lögleysu, og slík
atkvæðagreiðsla færi nú fram
í félaginu, að 400—600 fullgild-
ir félagsmenn væru sviptir at-
kvæðisrétti, en þeir, sem úr fé,
laginu hefðu farið eða misst
léttindi sín í því, greiddu at-
kvæði um málið.
Upphaf 40. gr. hljóðar svo: !
Sambandsstjórn getur fyrir-
skipað, að allsherjaratkvæða-
greiðsla skuli fram fara í sér-
hverju félagi innan sambands-
ms, sem telur yfir 50 félags-
menn“.
Hvar er sjálfsákvörðunarrétt-
ur félaganna, þegar stjórnir,
trúnaðarráð og fundir verklýðs-
félaganna geta ekki tekið á-
kvarðanir í innri málum sinnar
stéttar ?
Þá vill sambandsstjórn ráða
hvernig fulltrúar á þing sam-
bandsins eru kosnir. Hún vill
geta sagt, við t. d. Dagsbrún:
,>Pið kjósið fulltrúa með alls-
herjaratkvæðagreiðslu“, en við
Sjomannafélagið: „Þið skuluð
kjósa á fundi“. Ekkert er Iík-
legra. en iað einmitt svona yrði
stjórnað. En eins og allir vita,
eru oftast flestallir Dagsbrúnar-
imenn í bænum, en Sjómannafé-
lagarnir úti á sjó. Þetta skýrir
aðferðamuninn hjá Skjaldborg-
inni. Þessi heimild er í 42. gr
sem byrjar svo: „Kosningar
fulltrúa og varafulltrúa á þing
Alþýðusambands íslands fara
fram skriflega á félagsfundi,
sem boðað er til með eigi
skemmra en viku fyrirvara. Þó
er sambandsstjórn heimilt að
fyrirskipa allsherjaratkvæða-
greiðslu við kosningar til sam-
bandsþings“.
fá vil1 sambandsstjórn ráða
því hvenær félögin kjósa full-
trúa sína, svo að hún geti beitt
áhrifum sínum á kosningarnar,
í 43. gr. segir m. a.: „Engu fé-
lagi er heimilt að hefja kosn-
ingu til sambandsþings fyrr en
sambandsstjóm hefur fyrirskip-
að kosningar".
Þá kemur það atriðið, sem
hlýtur að hneyksla alla frjáls-
lynda lýðræðissinnaða menn,
eins og ástandið er nú innap
verklýðsfélaganna, þar sem vit-
að er, að sá klofningur sam-
takanna, er valdi sér skjald-
borgarnafnið, á formælendur fá
í stéttarfélögunum. En það er
hin fullkomna réttindasvipting.
ábyggilega 80<>/o allra meðlima
verklýðsfélaganna innan AI-
þýðusambandsins.
49. gr. hljóðar svo:
„Kjörgengir á sambajndsþing
log í aðrar trúnaðarstöður inn-
an Alþýðusambands Islands og
Alþýðuflokksins eru þeir menn
einir, sem enu Alþýðuflokks-
menn (Skjaldborgarar) og ekki
tilheyra neinum öðrum stjórn-
málaflokki.
Hver fulltrúi er skyldiur til,
áður en kosning hans er sam-
Skíðaferðiraar
hefjast í dag
Þráíf fyrir lífínn snjó cfna 2 félög fil skíðaferða.
Það mun hafa verið síðastlið-
inn sunnudag sem fyrst sá fyrir
snjó hér á götunum. Skíðafólkið
setti þennan atburð óðar í sam-
band við skíðaferðir, og þar
sem áhuginn var mestur gripu
menn skíðin úr sumargeymsl-
unni og stefndu til fjalla. Snjór
var þó vonum minni og færi
ekki allskostar í samræmi við
áhugann. Þessa viku hefursnjó-
að öðru hvoru, en þess á milli
hafa gengið rigningar svo að
færi hefur lítið batnað. Þjóð-
viljinn átti í gær tal við Kristj-
án Ö. Skagfjörð, sem þá var
nýlega kominn úr reynsluför
ofan af Hellisheiði. Kvað hann
færi fremur slæmt og lagði
þunga áherzlu á að menn færu
varlega vegna þess hve fannir
eru litlar, og vegna þess, hve
víða standa steinnybbur upp úr
snjónum.
Tvö íþróttafélög ætla að
freista hamingjunnar í dag og
bregða sér á skíði. Eru það
Skíðafélag Reykjavíkur og
Knattspyrnufélag Reykjavíkur.
Efna þau bæði til skíðaferða
að skíðaskálum sínum í dag.
En þar sem veðurstofan spáir
þykkt á sambandsþingl, að und-
irrita hjá stjóm sambandsins yf-
irlýsingu um, að hann skuld-
bindi sig til að hlýða í öllu lög-
um sambandsins, stefnuskrá Al-
þýðuflokksins, samþykktum
sambandsþings og samþykktum
sambandsstjórnar milli þinga“.
Þrátt fyrir þessa valdræn-
ingjaaðferð til þess áð viðhalda
fámennri Skjaldborgarklíku í
forystu, endar lagabálkurinn
með takmarkalausu vantrausti á
þeim fulltrúum, sem inn á sam-
bandsþing komast, því að í 84
gr. hans segir svo: „Til laga-
breytinga þarf tvo þriðju at-
kvæða á þingfundi“.
Til þess að blekkja meðlimi
verklýðsfélaganna hefur verið
sett í þennan lagabálk ákvæði
um það, að sérstaklega skuli
kosnir í sambandsstjórn 4menn
frá verklýðsfélögunum í verka-
mannaráð. Forseti sambandsins
er sjálfkjörinn. En í sambands-
stjórn eiga sæti 31 maður. í
59. gr. segir svo: „Sé ágrein-
ingur innan verkamálaráðs skal
miðstjórnin öll kölluð saman og
ræður hún þá endanlega af-
greiðslu málanna. Hvert er þá
sjálfstæði og þýðing þessa
verkamálaráðs ?
Er nokkur maður sá til, sem
getur álasað stærsta og öflug-
asta verkamannafélagi landsins
þótt það vilji brjóta af sér þetta
ok? Eða verður okið léttara,
ef litið er á 30. gr., sem gerir
Dagsbrún að greiða rúmar 5000
krónur til sambandsins á ári?
Dagsbrúnarmenn! Ef þið vilj-
ið láta félag okkar vera frjálst
og óbundið öllum pólitískum
flokkum og klíkum, þá komið
strax og greiðið atkvæði með
lagabreytingum þeim ,er trún-
aðarmannaráð og félagsfundur
mæla með, og einnig með til-
lögunni um atvinnu og sýnið,
að samþykkt beggja þessara til-
lagna er sama sem að hrinda af
sér fasistiskuin ólögum og um
leið að félagið taki sem heild
ístórt spor í ájttina til sameining-
ar allra reykvískra verkamanna
í stærsta hagsmunamáli þeirra
nú, en það er að knýja á stjórn-
arvöld ríkis og bæjar um ab
Ivinnu.
Guðm. ó. Guðmundsson.
austan-slyddu í dag, má búast ;
við að þátttaka verði lítil.
En í sambandi við það, að I
skíðaferðir eru nú að befjast,
má geta þess, ;aðj í sumar hafa 1
farið fram miklar endurbætur i
á skíðaskálum, þeim, sem hér i
hafa verið, og tveir bætzt í hóp- |
inn. Má þar fyrst og fremst j
nefna hinn myndarlega skíða- ;
skála I. R. að Kolviðarhóli, sem
hefur verið komið upp í sumar,
þó að I. R. hefði þar að vísu
mikla skíðastarfsemi í fyrravet-
ur. Þá hefur Iþróttafélag kvenna
komið sér upp myndarlegum
skíðaskála. K. R. hefur bætt
sinn skíðaskála til mikilla muna,
stækkað hann úr 6x9 m(. í 9 x0
m-> byggt skíðageymslu ogbætt
aðstöðuna til skíðaiðkana til
stórra muna. ,
Skíðafélag Reykjavíkur hefur
komið upp ágætum baðklefa í
sambandi við skíðaskála sinn.
Er hann við hverinn rétt hjá
skálanum. Geta 5—6 menn feng
ið sér þar gufubað í einu og
þarf ekki að skýra það fyrir
fólki hve hressandi slík böð
eru og heilsusamleg eftir lang-
ar skíðaferðir.
K.R. hefur málað skála sinn
í Jósefsdal og gengið frá ýms-
um endurbótum, sem félagið
lét gera í fyrra, svo sem raf-
lýsingu og vatnsleiðslu.
Af þessu stutta yfirliti sést,
að í sumar hefur mjög verið
búið í haginn fyrir þá sem í
vetur ætla að lyfta sér upp úr
göturykinu og leita á náðir fjalla-
loftsins og skíðaíþróttarinnar.
Á þessari síðu mun Þjóðv. j
framvegis á sunnudögum birta
greinar um íþröttamál, heilsu-
vernd o.fl. Vegna brengsla í
blaðinu var ekki hægt að þessu
sinni að ganga frá henni eins
og til er ætlazt.
Frá Spání
FRAMHALD AF 1. SÍÐU.
þurfi á mánuði til þess að fæða
flóttamennina og lagt til að
hjálp verði þegar í stað send
utanlands frá.
I skýrslu þeirri, sem fyrr var
vikið að, um matvælaskort í
þeim hluta Spánar, sem lýð-
ræðisstjórnin ræður yfir, segir,
að allir íbúar þessa hluta lands-
ins búi nú við matvælaskömtun.
Barcelonastjórnin segir, að
hersveitir hennar liafi hörfaðlít-
ilsháttar undan á einum eða
tveimur stöðum á Ebró- víg-
stöðvunum, án þess að mann-
tjón hafi orðið í lífi hennar.
Skjaldborgarlygar
FRAMHALD AF 1. SÍÐU.
ir þessu, eru þau, að heimild
hafi verið gefin til að hækka
ársgjöldin. Hinsvegar veit hver
Dagsbrúnarmaður að árgjald
þessa árs er óbreytt, 16 krón-
ur, og að árgjald næsta árs
verður ekki ákveðið fyrr én á
næsta aðalfundi. Héðinn Valdi-
marsson gaf yfirlýsingu þess
efnis fyrir hönd stjórnarinnar
á félagsfundi, að árgjöldin yrðu
ekki hækkuð á þessu ári. Krist-
ínus Arndal sveikst um að bóka
þessa yfirlýsingu, en fjöldi
manna getur vitnað um að hún
var gefin.
Eini maðurinn er hefur beitt
sér fyrir því að gjöldín væru
hækkuð á þessu ári er Sigurður
Guðmundsson, fyrrum ráðsmað
ur félagsins, nú Skjaldborgar-
þjónn.
/Snyntistofo
LIDO'
fegnrðarvoror
ern viðnrkendar
af t'zkukon&m
Besta
kremid i
sfeádaferdímar