Þjóðviljinn - 23.11.1938, Blaðsíða 3

P ] O Ð V I L .1 I N N
Miðvikudagurinn 23. nóv. 1938.
Flokknrfnn
Sífellt er nú verið að stofna
ný flokksfélög Sósíalistaflokks-
ins uni land allt. Sósíalistafélög-
in eru nú orðin 14 og meðlim-
irnir .orðnir um 1860. Er þetta
vel af stað farið, en betur má
ef duga skal og verður nú hvert
félag að herða á starfsemi sinni
og flokksmenn á þeim stöðum,
þar sem ekki hefur enn verið
stofnað félag, að hrinda Sósíal-
istafélagi af stokkunum hið
fyrgta.

Fjðlda tnanns vantar atvjnnn, brauð og klæði,
en verkefní ern næg hvar sem iitið er
**
Deildaskiptingin í Reykjavík
er nú hafin. Verður Sósíalistafé-
laginu skipt í 8 deildir eftir
hverfum. Er ætlazt til þess að
hver flokksmaður starfi í deild
iþeirri, sem er í hans hverff
og mæti á fundum hennar, sem
auglýstir eru í blaðinu. Með
deildaskiptingunni á að tryggja
það, að hver flokksmaður sé
sjálfur virkur í flokknum, geti
komið skoðunum sínum og á-
hugamálum á franrfæri, rætt og
mótað pólitík flokksins, þannig
að flokkurinn verði virkilega
flokkur fjöldans og fjöldinn ráði
flokki sínum sjálfur.
„Frænka“, sagBi stúlkan, heldurðu
að ég sé of ung til að giftast?“ •
„Ef ég fengi „sjans“ aftur“, svar-
aði piparmærin, frænka hennar,
,væri ég ekki suo vitlaus að hugsa
mig svo lengi um, að skynsemin
fengi að tala“.
• •
„Fríða, hvar ertu?
„Ég er að horfa á tunglið“ —
„Segðu tunglinu að taka hjólið
sitt og snáfa heini í bælið“
*•
„Nú finnr Stéingerðr, at hon er
sén, snýr út í skotit ok sér undir
skegg Hagbarði. Nú berr ljós í
Merkilegt m(á 'það teljast,
hvað dagblöð bæjarins ræða
lítið um atvinnumálin. Pað má
heita svo, að sum blöðin minn-
ist ekki á þau, alveg eins og allt
væri í bezta lagi. Jafnvel blað
,,hinna vinnandi stétta“, Alþýðu
blaðið, ráðleggur verkamönnum
að krefjast ekki atvinnu, þó að
tilefni oefist, og því undarlegri
eru ráðleggingar blaðsins, þeg-
ar nýjustu atviinnuleysisskýrsl-
ur gefa til kynna atvinnuleysi
um 900 verkfærra manna og
kvenna. Þegar þess er svo gætt
að varla láta aðrir skrá sig en
algengir verkamenn, þó að til-
finnanlegt atvinnuleysi sé á
meðal annarra stétta þjóðfélags-
ins, hlýtur að verða áberandi
skekkja í skýrslunum. Pær
sýna betri afkomu en raunveru-
lega reynist. Það er því ekki að
undra, þó að hinn sofandi em-
bættismannalýður haldi áfram
svefnmóki sínu, þegar ekki einu
sinni þetta getur vakið þá, og
eru ríkisstjórn og stuðnings-
flokkar hennar jaar ekki undan-
I skildir. Pað eina, sem hægt er
að undanskilja sinnuleysinu, er
skattheimtan. Hvort hægt er að
greiða álögurnar eða ekki, er at-
riði, slem ríkisstj. virðist ekki
koma mikið við. Og svo, til að
þetta gangi fljótt, eru tollarnir
fyrst tvöfaldaðir og svo settur
aukatollur á þessa tvöfölduðu
folla, án þess að gera þess
nokkra grein, hvaða þýðingu
andlit henni. Pá mælti Tósti:
„Kormákr, sérðn augun — útar
hjá Hagbarðshöfðinu?“
Kormákr kvað visu:
Brunnu beggja kinna
björt Ijós á mik drósar
(oss hlægir þat eigi)
•eldhúss of við felldan.
En til ökkla svanna
ítrvaxins gat ek líta
(prá muna oss um ævi
eldask) hjá þreskeldi.
np
TOP
1 mílljón króna í
vínnulaun geta
fengÍEÍ ínn í land-
íð með því að
framkvæma shípa
víðgerðírnar hér.
þetta hefur fyrir atvinnulífið í
landinu.
Afturför í stað framfara.
Ég skal þessu til sönmunar
benda á járniðnaðinn. Fyrir 10
—15 árum var reynt að gera v ð
skipin hér heiina, að svo miklu
leyti sem hægt var. Þá varbær-
inn slipplaús og öll aðstaða hin
versta um framkvæmd á við-
gerðunum. Þegar svo slippur-
inn var byggður, virtist stórt
spor vera stigið í rétta átt. En
svo reyndist þó ekki að öllu
leyti. Pví að nú fara skipin út
til viðgerðar engu síður en áð-
ur, og slippurinn er helzt notað-
ur til að framkvæma bráða-
birgðaviðgerðir, svo að skipin
teljist sjófær og geti farið ti?
ann.arra landa til fullnaðarvið-
gerðar. Og ef atvinnulausir járn-
iðnaðarmenn hreyfa andmælum,
eru þeir hiklaust setti'r í 6 vikna
verkbann, sbr. „Andr.a-deiluna,*
Svona er skilningurinn í garð
iðnaðarins. Og svo ofan á þenna
skilning er heimtaður hærri
skattur af jáminu og svo ofan
á þann skatt heimtaður auka-
skattur, án þess að grennslast
sé eftir, hvort nokkrir mögu-
leikar séu fyrir hendi til að
greiða hann. Pess í stað eru
stjómarblöðin látin ljúga því
í fólkið, að skattamir hafi ekki
hækkað ,síðan íhaldið var við
völd.
Það er ekki furða, þótt ýms-
ir spyrji: Parf þetta að ver-
svona? Eða á þetta að vera
svona ? — Eg svara því hiklaust
neitandi.
Tósti mælti:
„Starsýn gerisk hon á þik“.
— Ambáttin kvað Kormák vera
svartan ok Ijótan. Steingerðr kvað
hann vænan ok at öllu sem bezt,
„ þó at eitt er lýti á; hárit er
sveipt í enninu“.
sfálfvírka
þvottaefníd
hefír fengíd
nafníð
RAFTÆKJA
VIDGERDIR
VANDADAR ODVRAR
SÆKJÚM * SEN'DÚM
KAfTA KJAVERHUH.-RAPyiRj
Kaupum flöskur, stórar og
srnáar, whiskypela, glös og
bóndósir. — Flöskubúðln
Bergstaðastræíi 10. Sími 5395.
Sækjum heim. — Opið 1—6.
UndraefnlA
ný|a
Tip Top
Reyníð það í
næsta þvott.
70 aura
stótr pakkí
Ekki smámunir í húfi.
Tollur á járni mun vera um
20<Vo og þar yfir af innkáups-
verði. Áður var hann 20 kr. af
tonninu, þangað til; í fyrra, að
hann var hækkaður um helming
og auk þess sett á járnið hátt
viðskiþtagjald. Petta verkar
þannig, að enginn skipaeigandi
getur látið gera við skip" sitt
hér heima. Auk þess er slipp-
leigan fyrir skipin, á með,an þau
standa jiar, sjálfsagt í hæsta lagi
til viðbótar leigunni heimtar
slippurinn einskonar viðskipta-
gjald, 5°/o af viðgerðarkostnaði
skipsins, meðan það stóðíslipp.
Mér hefur skilizt á verkstæðis-
eigendum, að þeim þætti þetta
nokkuð tilfinnanlegur skattur að
gjalda, þegar þess er gætt, að
slippurinn hefur upp á lítilþæg-
indi að bjóða. Vinnupallar og
ljósaútbúnaður í lélegasta lagi
og menningarbragur ekki meiri
til skamms tíma en svo, að
hvorki voru til skýli fyrir verka-
mennina að gera þarfir sínar í
eða borðstofa til að borða í.
Sigurður Jónsson slippstjóri
segir í viðtali við dagblaðið
Vísi, að íslendingar geri við
skip sín í öðrum löndum fyrir
um 1 milljón og 4 hundruð
þúsund á ári. Af því segir hann,
að fari um 1 milljón í vinnu-
laun, og mun það láta nærri.
Petta eru 5000 króna árslaun
fyrir 200 manns og þó talin há
laun. Ef hverjum þessaramanna
yrði gert að greiða til bæjar og
ríkis 400 kr., þá yrði þaðsam-
anlagt 80 þús. Væri þessariupp-
bæð skipt milli bæjar og ríkis,
kæmu 40 þús. kr. í 'hlut >og væri
þetta fundið fé fyrir Reykja-
vík, en hlutur Ríkissjóðs tölu-
verður skerfur upp í tapaðan
toll ,af járni, sem ekki er keypt
til landsins, á meðan viðgerð-
irnar eru framkvæmdar erlendis.
bví er það beinn hagnaður fyr-
ir ríkið að afnema alveg toll af
járninu. Um leið og vinnan er
flutt inn í landið skapast vax-
andi velmegun, aukinn kaup-
máttur og fjörugri verzlun —
og þar með laukuar tekjur í rík-
issjóð. ,
Þetta virðist liggja nokkuðop
ið fyrir alsjáandi mönnum, þó
að fúlltrúar og ráðamenn þjóð-
arinnar sjái hér ekkert athuna-
vert.
Fordæmi nágrannaniia.
Nágrannaþjóðir okkar fara
öðruvísi að. Fyrir þeim er það
jafnvel aukaatriði, þó aðhægt
væri að fá ódýr,ari viðgerðir
skipa utan lands síns. Þeim er
það fjárhagslegt aðalatriði aðfá
vinmuna heim, auk þess sem
það er metnaðarmál, að hlúa
sem mest að sínum iðnaði og
sínu landsfólki.
Menn spyrja, hvað sé í vegi
fyrir því hér, að flytja þessa
vinnu inn í landið. Svarið verð-
ur sjálfsagt á ýmsa Iund, en ég
held, ,að aðalástæðan sé sú, að
ráðamönnum þjóðarinnar standi
alveg á sama, hvort fólkið hef-
ur vinnu eða ekki. Ef þeir höt-
uðu atvinnuleysið eins mikið og
vinnufús maður gerir, þá mundi
hér ekki þekkjast vinnuleysi.
Ríkisstyrkur íil atvinjiubóta er-
lendis!
Ég skal að lokum minnast lít-
ið eitt á Eimskipafélagið. Pað
er talið óskabarn þjóðarinnar.
Pað er heimtað, að landsfólkið
flytji vörur sínar með skipum
þess, sem einnig er rétt. Rík-
ið leggur því til fjárfúlgur, sem
ef til vill á sumum árunum
munu nægja til viðgerða og
viðhalds skipastól félagsins.
Það mætti þessvegna ætla, að
félagið, óskabarnið, teldi sér
skylt að framkvæma viðgerð-
irnar hér heima.og láta lands-
. fólkið njóta vinnunnar að svo
nriklu leyti, sem föng eru á,
En svo er þó ekki. Það lætur
gera við skipin hér heima eins
iítið og mögulegt er, eins og
félagið hafi engar skyldur að
rækja við landsfólkið.
Heilu-
olnarnir
fara sigurför um öll
Norðurlönd. I Svíþjóð
einni eru seldir 8000
m 2 mánaðarlega. Hér
á landi hafa þeir náð
almennings-hylli fyrir
kosti sína:
Sléífír að framan og gcfa geíslahífun*
Fyrírfcrðarlíflír,
Engar kosfnaðarsamar wmgerðk, scm
híndra hifaúfsfrcymíð*
Fcsfír á vcgg, cfefcí gólf.
Safna chkí ríkí*
Hifna flfóíL
Pola frosí.
Léffír í flufningi.
Auh þess íslenzhír og ódýrarí en aðrír míðstöðvarofnar.
H. F. OFNASMIÐJAN
Box 491 Revhjavík
Flékaáðfa seff á
sfoín.
Valdimar Kr. Árnason pípu-
lagningarmeistari hefur nýlega
sett á stofn iðnfyrirtæki, þar
sem unninn er flóki til hitaein-
angrunar á miðstöðvarpípum.
Undanfarin ár hafa verið
fluttar inn 9—10 smálestir af
slíkum flóka.
Flóki þessi er aðallega unninn
úr hári af stórgripum og ull-
arúrgangi. Efni þetta er tætt
saman í þar tjl gerðri vél og
því næst pressað og þæft í
þynnur, sem eru 50—60 cm.
,að ummáli. Hefir Atvinnudeild
Háskólans gert samanburð á
Framhald á 4. síðu.
Verzlunarólagið.
Varla verður skilizt við þetta
mál, áu þess að minnzt sé á
það vandræða fyrirkomulag,
sem er á innkaupum járnsins.
Nú sem stendur eru þeir, som
flytja inn járn, jafnmargir og
meistararnir í iðninni. Auk
þess flytja ríkisfyrirtækin inn
]árn hvert í sínu lagi, allt frá
nokkrum kg. upp í jmargarsmá-
lestir. Þá hefur innflutnings-
gjaldeyrisnefnd ekki látið
sitt eftir liggja að gera iðnað-
inum erfitt fyrir með innkaup-
in. Viðskiptin eru flæmd land
úr landi (sjálfsagt að þörfu)
og aldrei leyfð nema smáinn-
kaup í einu, og föst viðskipti
þekkjast varla á þessu sviði.
Með þessu fyrirkomulagi, er
óhugsandi annað en járniðnað-
urinn sæti þeim verstu kjör-
um, sem fáanleg eru. Þar fyr-
ir utan veldur þetta sífelldu
„járnhungri“ og dýrleika til
stórskaða fyrir alla aðila.
Þetta fyrirkomulag verður að
breytast, annaðhvort þannig að
meistararnir geri sameiginleg
innkaup í stórum' stíl, milliliða-
laust, eða að ríkið taki innkaup
járnsins í sínar hendur og af-
numinn verði tollur af öllu
járni. Umbót í þessu er krafa,
sem járniðnaðarstéttin hlýtur
að standa saman um og knýja
fram.
Iðnaðarmaður.
Totn Mooncy.
Framh. af 2. síðu.
varð náðun Tom Mooney’s ei.tt
aðalmálið, það varð mál, sem
hvert þingmannsefni, hvertland
stjóraefni, varð að taka afstöðu
til. Og loks nú í vetur, árið
1938 — vinnst úrslitasigurinn
í þessari baráttu réttlætis og
hugsjóna gegn ranglæti og
kúgun — landstjóraefni Demo-
krata nær kosningu. Hann hafði
í kosningabaráttunni lýst sig
fylgjandi náðun Tom Mooney’s,
— og eftir kosningasigurinn lét
hann það verða sitt fyrsta verk
að lýs.a yfir því — að nú skyldi
Tom Mooney náðaður.
Sígur eftír 22 ára
baráttu.
Eftir 21 árs ófrelsí kemur
náðunin. Þegar Tom Mooney
var látinn inn í San Quentii?-
fangelsið var hann maður á
bezta aldri — glæsilegt foringja
þfni, í fararbroddi verklýðsbar-
áttunnar. En ekkert, hvorki
dauðadómur, dýflissa, hótanir,
né loforð hafa megnað að bæla
baráttuvilja hans, hann hefir
allan tímann glímt við hina
voldugu böðla sína, hann hefur
öll þessi ár verið logandi kynd-
ill, er lýsti veginn fyrir verka-
lýð Kalíforníu. Vitundin um
það, að hann var saklaus, að
afturhaldsseggirnir og auðjötn-
arnir voru með aðförunum við
hann að hefnast á verklýðs-
hreyfingunni, hefir gefíð hon-
um ofurmannlegt þrek. Árin eru
ekki glötuð, fangelsisklefi hans
varð brennipúnktur, þar sem
straumar vakandi verklýðs-
hreyfingar, frjálslyndis, mann-
úðar og réttlætiskenndar, hafa
safnazt saman, — þar til ekkert
vald stóðst mátt þeirra.
Á þessum vetri opnar vald
hinna mörgu dyra San Quentins
fangelsisins, og gamli, grá-
hærði maðurinn fær að fara
þaðan, — skilyrðalaust og
frjáls.
S. G.