Þjóðviljinn - 17.12.1938, Blaðsíða 4

(MðÐVIUINK
KRON í Sandgerði
fserlr nt kríantar
Eins og kunnugt er var hið'
lunga pöntunarfélag í Sandgerði
meðal þeirra, sem mynduðu
KRON í fyrra. Þó að sk'ammtj
sé síðan samvinnuverzlun tók'
að dafna um þessar slóðir, eru
Sandgerðingar flestir í félaginU
Brasilínæðí og
Nýja Siálaods-
kastið
Flestir íslendingar kannast
við Einar Ásmundsson frá Nesí
Dg Jakob Hálfdanarson frá
Qrímsstöðum. Pegar þeir eru
nefndir, kioma mönnum ósjálf-
rátt í hug framsæknir tog djarf-
huga umbótamenn, sem gengu
á hólm við kaupmarmakúgun
og afturhald og börðust fyrir
samvinnusamtökum norð-
lenzkra bænda.
Það er því næstum opinberun
fyrir yngri kynslóðina að lesa
um það| í skemmtilega skrifaðri
bók eftir Porstein P. Porsteins-
sion, sem ber nafnið „Ævintýr-
ið frá Islaiidi til Brasilíu‘ , að
sú var tíðin að jafnvel þess-
ir stórmerku menn sáu um eitt
skeið ævinnar ekki annaðbetra
ráð þjóðinni til bjargar en að
flytja sem flest af sonumhenn-
ar og dætrum til ævintýralands-,
ins Brasilíu. Peir gerðust helztú
hvatamenn að stofnun félags í
þeim tilgangi að greiða fyrir
slíkum þjóðflutningi, svo bág-
lega leizt þeim á hag þjóðarinn-
ar. Vissulega var hagurinn
slæmur, Ýmiskonar óáran hafði
þjakað þjóðinni svo, að hún var
bæði févana og trúlaus á landið;
iog sjálfa sig. Megin orsök fyrir
féleysi þjóðarinnar á þessum
tímum, var tvímælalaust sú, að
verzlunin hafði þá um aldaskeið
ieriðt í höndum erlendrar þjóð-
ar, og hafði fé það, sem jafn-
an safnast til verzlunarstéttar-
innar í hverju landi, flutzt burt
úr landinu. Einar og Jakob bám
gæfu til að skilja þetta. Útflutn-
ingsfélag þeirra hvarf úr sög-
unni við lítinn orðstír, en bar-
áttan, sem þeir síðan hófu fyr-
ir bættum verzlunarháttum, bar
glæsilegan ávöxt.
Pað er gaman að kynnast
Brasilíuæði því, sem greip þjóð-
ina um miðja síðustu öld, nú
þegar þjóðin hefur nýlega feng-
ið einskonar Nýja Sjálands kast.
Vionandi fer þeim, sem helzt
hafa orðið gripnir af þessu
nútíma útflutningsæði eins og
Einari og Jakiob, að þeir snú-
ist með festu og djörfung gegn
þeim meiinum, sem mest þja
þjóðina, í stað þess að flýjai
land, því sannleikur er það;
„Að þetta land á ærinn auð
ef menn kunna að nota hann .
Fnomage, fs log tertur er bezt
að kaupa hjá tokkur til hátíð-
arinnar.
Bakariíd
ÞinfhoMt 23,
«xm.
iog ágætir kaupfélagsmenn.|
Enda eru flestir á einu máli
um, að gagnger umskipti til
batnaðar séu orðin þar á verzl-
un.
S. 1. miðvikudag opnaði kaup-
félagið inýtízku sölubúð í Sand-
gerði í verzlunarhúsi, sem það
hefur látið byggja. Hingað til
hefur deild KRON í Sandgerði
aðeins verzlað með alg. mat-
vörur og hreinlætisvörur. Nú
er bætt við kjötverzlun og deild
fyrir algengustu búsáhöld og
vefnaðarvörur. Húsið er kjall-
ari og ein hæð. I kjallara er
vörugeymsla, en á hæðinni sölu-
búð, skrifstufa verzlunarstjóra
og lítil vörugeymsla.
Verzlunarstjórinn er Stefán
Friðbjarnarson frá Miðhúsum
í Sandgerði. En stjórn kaup-
félagsdeildarinnar skipa Jóhann-
es Eiríksson, formaður, Ounn-
laugur Jósefsson kennari og
Porlákur Eyjólfsson bóndi í
Gerðakoti. Ófullnægjandi húsa-
kynni sníða nú ekki lengur fé-
lagsdeildinni svo þröngan stakk
sem fyrr, og enginn vafi er á
því, að nú tekur hún vaxtar-
kipp.
BAnaðarbankl Islands
REYKJAVÍK
Úiíbú á Akureyiri
Bankínn cr stofnaður mcð lögum 14. íúní 1929.
Tekur á mótí fé tíl ávöxtunar
í hlaupareíkníngí,
í sparísjóðí,
á ínnlánsskírteíní
Greíðír hæstu vöxtu.
Hvergí jafn fljót og lípur afgreíðsla.
og eru vextír greíddír tvísvar á árí af þeím.
Gefur upplýsíngar um allt, sem lýtur að ávöxtun sparifjár.
Ríkísábyrgð á öllu ínnstæðufé.
Gefíð börnum yðar hína nýju sparíbauka bankans.
Gerlð bikalukaoplB fyrlt jðlio í BeimsRrioglÐ, Laogareg 38
/\ikki f\ús
lendir í æfintýrum.
Saga í myndum
fyrir bömin.
34.
Jæja, þá er Luðinbarði loksins
orðinn þægur og góður. Farðu
nú beint heijm til þín. — Held-
urðu’að hann rati heijm Mikki? En hvað gengur nú að honum. það, sem hann hefur fundið
Vertu ekki hrædd um það, Er apinn að verða vitlaus. Láttu þefinn af? Hann leggur af stað
Magga. Hann ratar heim til sm. ekki svona Loðinbarði. Hvað er inn i skoginn og fei nu hratt.
Atfatha Christie.
90
Hver er sá seki?
eigast, vegna þess að hún var bláfátæk- Það væri
því réttast af þeim að gifta sig á laun, og láta
hann engan grun hafa um samdrátt þeirra fyrr en
allt væri um garð gengið.
Þannig atvikaðist það að Úrsúla Bourne varð
Úrsúla Paton. Ralph hafði sagt að hann ætlaði að
fá sér stöðu og borga skuldir sínar, og svo
þegar hann væri orðinn fær um að vinna fyrir
þeim og orðinn óháður frænda sínum í peninga-
málum. gæti hann sagt honum hvernig komið
væri.
En fyrír mann eins og Ralph Paton var það auð-
veldara að bæta ráð sitt í orði en í raun.
Hann vonaðist til að frændi hans mundi íáanleg-
ur til að borga skuldirnar, ef hann kæmist ekki á
snoðir um hjónabandíð. En þegar Roger Ackroyd
heyrði hve háar skuldir Ralphs voru, varð gamli
maðurinn vondur og afsagði að borga nokkuð.
Nokkrir mánuðir liðu, en þá var Ralph boðið til
Fernley á ný. Roger Ackroyd hafði engin umsvíf
en lét Ralph vita að sér væri mjög kært ef hann
kvæntist frænku sinni, Flóru Ackroyd.
Og Ralph stóðst ekki mátið. Eins og endranær
valdi. hann auðveldustu leiðina. Hvorki Flóra né
Ralph höfðu látið svo sem þeim þætti vænthvoru
um annað, en litu bæði á þetta sem skynsemis-
hjónaband. Rogcr Ackroyd sagði fyrir, og þau
hlýddu. Flóra gerði það vegna þess að það þýddi
frelsi, auð og álit, en Ralph auðvitað af allt öðrum
ástæðum- En hann var í hræðilegri fjárhagsklípu,
og vænti þess, að hann gæti losnað úr henni með
þessu móti. Hann gerði sér engar áhyggjur út af
morgundeginum, en taldi víst að hægt væri að
slíta trúlofun þeirra Flóru þegar nokkur tími væri
liðinn. Bæði Flóra og hann kröfðust þess að trú-
lofunin yrði ekki opinberuð fyrst um sinn. Um-
fram allt ætlaði hann að leyna Úrsúlu þessu. Hann
fann það á sér að hún mundi aldrei samþykkja
að leika með í þessum blekkingarleik.
Þá kom að þeirri örlagaþrungnu stund, er Roger
ákvað, að trúlofunin yrði opinberuð. Hann hafði
ekki minnzt á það við Ralph, en látið sér nægja
að tala um það við Flóru, og hún hafði ekkert
við það að athuga. Fregnin kom Úrsúlu alveg á
óvart. Hún gerði boð eftir Ralph til London, og
kom tafarlaust. Þau fundust úti í skóginum og þar
heyrði systir mín orð af samtali þeirra. Ralph bað
hana um að halda hjónabandi þerrra leyndu #nn
um stund. En Úrsúfa stóð á því fastar en fótunum
að nú yrði þessu leynibruggi hætt- Hún sagðist
vera ákveðin i að segja herra Ackroyd sannleik-
ann án þess að draga nokkuð undan. Þau hjónin
skildu ósétt.
Úrsúla lét ekki sitja við orðin tóm. Hún náði
tali af Roger Ackroyd þenna sama dag. Þau lentu
í hörkurifrildi, — og hefði þó Roger sennilega
orðið enn æstari, ef eigin áhyggjur hefðu ekki
jegið a honum eins og mara. En Ackroyd var
ekki sá að hanu fyrirgæfi það að hann hafði verið
gabbaður. Reiði hans beindist fyrst og fremst að
Ralph, én þó fékk Úrsúla sinn skerf, — hann leit
á hana sem fátæka stúlku sem hafði tælt Rafph
til að giftast.
Þetla sama kvöld hittust þau Ralph og Úrsúla í
lystihúsinu, — • hún smeygði sér út gegnum bak-
dyrnar. Ralph ásakaði hana fýrir að hafa eyðilagt
alla framtíðarmöguleika þeirra beggja með því að
segja Roger eins og var. Úrsúla ásakaði Ralph
um ófvrirgefanlega tvöfeldni.
Enn skyldu þau svo að sitt sýndist hvoru. En
hálftíma síðar fanst lík Rogers Ackroydo. Frá
því kvöldi hafði Úrsúla hvorki séð Ralph né heyrt
neitt frá honum.
Eftir því sem leið á söguna varð mér ljósara,
hvílík keðja af óskemmtilegum atburðum allt þetta
mál var. Ef Ackrovd hefðí lifað lengur, hefði hann
vafalaust breytt erfðaskrá sinni- Dauða hans bar
að einmitt á þeirri stundu, er Ralph og Úrsúlu
Paton kom það þægilegast. Engin furða þó að
konan hefði leikið hlutverk sitt vel og þagað um
þann þátt málsins, er hlaut að auka gruninn á
hendur þeim.
Poirot tók til máls, og rödd hans var svo alvar-
leg. að ég fann að hann hugsaði eitthvað svipað.
— Madame, ég verð að spyrja yður einnar
spurningar, sem þér verðið að svara sannleikan-
um samkvæmt, á því getur allt oltið : Hvað var
klukkan, þegar þér skilduð við Paton kaptein í
lystihúsinu ? Hugsið yður vel um, svo að svarið
verði sem nákvæmast og áreiðanlegast.
— Ég hef lifað það upp hvað eftir annað. Klukk-
an var nákvæmlega 9.30 þegar ég fór út að hitta
hann. Blunt Bajór gekk fram og aLur um gras-
flötina, ég varð að taka á mig krók til þess að
hann sæi mig ekki. Þegar ég kom til lystihússins