Þjóðviljinn - 16.04.1939, Blaðsíða 3

ÞJÖÐVILJINN
Sunnudagurinn 16. apríi 1Q39
Fréttabréf frá Skagastrðnd
Thalmann heldur ræðu á verkamanriafundi í Berlín.
ThfllmanD,faDglnD,seDier
orðlDD að iðoa frelslsins
Ernst Thálmann, hinn fang-
elsaði foringi þvzka verkalýðs-
ens er 53 ára í dag.
í 6 ár hefur hann nú setið í
fangelsum Hitlers, fluttur úr
einu fangelsinu í annað, unz
hann sem stendur er horfinn
sjónum almennings, þannig að
ekki hefur fengizt vitneskja um
hvar hann er niður kominn.
Lengst af sat Tiiálmann í Moa-
bit-fangelsinu í Berlín, en var
síðan fluttur til Hannover og
þar hefur fangavörðum nýlega
verið refsað fyrir að hafa haft
pólitískt samband við hann. i
Allan þenna tíma hefur Thál-
mann verið undirorpinn rneiri
eða minna andlegum og líkam- '
legum pintingum. En ekkert
hefur megnað að brjóta á bak
aftur sósíalistíska sannfæringu
hans og hetjuskap verkalýðs-
hreyfingarinnar, sem birtist í
honum á svo háu stigi.
Pegar Thálmann var tekinn
fastur 3. marz 1933, var verið
að gera Pýzkaland að fangelsi
verkalýðs og allra frelsissinna.
Meðan hann hefur setið fjötr-
aður í dýflissum Hitlers, hafa
kvíar fangelsisins verið færðar
lit. Pýzkaland er nú orðið þjóða-
fangelsi margfallt verra en
gam'a austurríska eða rússneska
keisaradæmið var.
En á þesstum sama tíma hefur
sú breyting orðið á, að nafn
voldugasta mannsins í Pýzka-
landi, Hitlers, er orðið hataðra
í veröldinni en nokkurt nafn
mokkurn tíma hefur verið í sögul
mannkynsins. Auk þýzku alþýð
unnar, sem Hitler kúgar og
fjötrar, bölva nú nafni hans
Austurríkismenn og Tékkar,
Slovakar og Litháar, — og all-
ur hinn siðaði heimur tengir
við naftt hans allt það viður-
styggilegasta úr myrkri mann-
kynssögunnar, sent memúrnir
eru að leitast við að vaxa up,-,
úr. Böðulaxir, fangapintingar,
líflát sakLausra mæðra frá börn
um sínum, Gyðingaofsóknir og
skipulögð eignarán hins opin-
bera, samningasvik, rof á eið-
um og griðum, tortýming þjóð-
frelsis og mannréttinda, — það
eru myndirnar, sem hinn miennt-
aði heimur tengir við Hitler,
manninn, sem he'ldur Thálmann
í fangelsi .
En nafn Ernst Thálmanns,
þýzka hafnarverkamannsins frái
Hamborg, hefur á sama tíma
flogið um víða veröld og lifir
nú á vörum milljóna, sem aldrei
höfðu heyrt hans getið áður
en hann var fangelsaður. Og
nafn Thálmanns er nefnt með
lotningu og aðdáun af milljón-
um, sem unna frelsi og velférð
mannkynsins. Deild úr alþjóða-
hersveitinni á Spáni bar hans
nafn. Kröfurnar um frelsi hans
hafa borizt þýzku harðstjór-
unum úr hverju landi jarðarinn-
ar. Nafn Thálmanns er orðið
táknrænt fyrir baráttima gegn
fasismanum, baráttuna fyrir
frelsi og jafnrétti á jörðinni,
barájttuna fyrir því að gera lífið
þess v ert að lifa Jjví.
Við vitum ekki hvar harð-
stjórarnir geyma Thá|mann t
dag — en verkalýður veraldar-
innar nefnir nafn hans tneð að-
dáun og þökk. Gegnum alla
mú'a fangelsisins, Þýzkalands,
berast Tháilmann og öðrum
hetjum frelsisins heitstrenging-
ar frelsissinna að vinna að lausn
þeirra, frelsi heimsins undain oki
harðstjórnarinnar, sem fjötrar
þá og ógnar öllum heimi.
Bannað að segja sannleikann og
bannað að færa sönnur á mál sitt
Þatiníg á nýja hegníngadöggjöfín
að
í gær var hegningarlagafrum-
varpið nýja afgreitt atgerlega
óbreytt frá efri deild.
I Pjóðvilajnum: í gær þarsetn
sagt er frá meðferð hegningar
faganna í E. d. ruglaðist tilvitn-
un milli greina (234 og 236).
Til þess að útiloka allan mis-
skilning skal því enn frá því
skýrt hvernig málið er vaxið,
þar sem hér er um að ræða
svo heitnskuleg og frunta-
leg lagaákvæði að undrum sæt-
ir.
Samkv. 236. gr. má aðeins
dæma menn í varðhald eða
fangelsi, allt að tveim árum,
fyrir „aðdróttun", sem ekki er
borin „sennileg“ ástæða fyrir
(að dómi dómstólsins). En hing
að til hefur tíðkast að dæma
iekki í þyngri refsingu en sektir
Hér er því um mjög alvar-
lega árás að ræða á ritfrelsið
og inálfrelsið í landinu eins og
Magnús Gíslason benti á.
En ef sönnur verða færðar
á ,,móðgandi“ ummæli skal
dæma eftir 234 grein, sem er
svo hljóðandi:
„Hver s'em meiðir æru ann-
ars manns með móðgun í orð-
um eða athöfnum, og hver sem'
ber slíkt út skal sæta sekturn
eða varðhaldi allt að einu ári“.
Og samkvæmt 108 gr. skal
refsa fyrir ,,móðgun“ við opin-
beran starfsmann, með sektum
varðhaldi eða fangelsi allt að
veira
| 3 árum enda þótt starfWnaður
verði sattnur að sök um þáð er
á hann er borið.
Og ekki nóg með allt þetta,
samkv. 237. gr. er 'sakará-
bera bannað að færa sönnur á
inál sitt.
Allt að 1—3 ára fangelsi fyr-
ir að segja sanuleikannl Og
i Framhald á 4. síðu.
Einmánaðarhríðin öskrar úti.
Pað sér ekki út úr dyrum vor
langan Hd aginn. Mér kom því
til hugar að nota þennan ill-
viðrisdag til að hrafla saman
fréttatíning héðan, — handa les
endum Pjóðviljans.
Pað mætti ineð sanni segja,
að lestur blaða og bóka sé að-
alskemmtun flestra okkar hérna
í þorpinu um yetrarins löngu
skammdegiskveld og hríðar-
daga, sem oft eru býsna margir.
Ekki er útvarpið langra kvelda
jólaeldur eða ljós í lágu hreysi
nema á mjög fáum heimilum
í þessu kauptúni, af þeirri ein
földri ástæðu að árstekjur okk
ar flestra, verkamannanna hérna
saglast ávalt á sömu tölunni,
600—800 kr. (brúttó) og þvk-
ir gott ef það næst. Útsvar og
ýmsir aðrir skylduskattar reita
svo utan af þessu, að naumast
verðiir nóg eftir fyrir þörfum
magans, hvað þá heldur til að
fullnægja einhverjum hinna
andlegu og því, sem nefnt er
lífsmunaður.
Sveitinni hérna, Vindhælis-
hreppi var um síðustu áramót
skipt í þrjú hreppsfélög. Innsti
hlutinn ber enn sitt gamla nafn
miðhlutinn með Skagastrandar
kauptúni, nefnist Höfðahreppur
og nyrzti hlutinn Skagahrepp-
ur. Par búa efnuðustu menn
sveitarinnar, eins og t. d. Sig-
urður Árnason í Höfnum, sem
um mörg ár hefur goldið til
hennar 2000 kr. útsvar, lagleg
upphæð á bónda. Hver skyjdi
komast sv>o hátt í okkar nýja
Höfðaríki, sem eflaust færnóg
útgjöldin er tímar líða fram
en ef til vill færri tekjustobi-
ana á að leggja. Pað vildi þessa
breytingu á ríkjaskipuninui fólk
ið hérna í kauptúninu eða að
minnsta kosti meirihluti þess,
enda trúa víst margir að hérna
sé í vændum mikil gullöld
vegna framkvæmda síðustu ára,
hafixarbæturnar, síldai-planið
iog fleira í því sambandi. Það
hefur líka óspart verið túlkað
fyrir fólkinu í ræðu og riti af
þeim, sem áhrif hafa á mál-
efni þjóðfélagsins, eins og Jónil
Pálmasyni og fleirum. En það
er mín skoöun, að draumur
margra um að stór verzlunar
og útgerðarbær muni verðaúr
þessu litla kauptúni, rætist ekki
í bráð. Stjórnarkosning í þess-
um þremur ríkjum fór fram,
í vetui' og var sveitarsjtjórninni
þar með fjölgað úr 7 í 15, 5 í
hvern hrepp og svo auðvitað
þrjá hreppsstjóra. Hérna í kaupl
túninu fór kosningin þannig,að
kosnir voru tveir sjálfstæðis-
menn, tveir framsóknarm enn og
og svo loks oddvitinn Björn Por
leifsson sem lóð samvinnu og
bræðralags á þessar metaskál-
ar.
Verkalýðsfélagið hélt aðal-
fund sinn 10. jan. sl. Var fundar
sókn óvenjulega góð og mun
stjórnarkosningin hafa valdicí
því, annars er oft fátt á fundum. j
Unnu Skjaldborgarar og fylgi-
lið þeirra kosninguna með mikl-
um meirihluta atkvæða, fyrri
stjórnin var öll endurkosin, en
í henni er áðurnefndur Björn
Porleifsson inestu ráðandi, Jjó
að Guðjón lngólfsson beri for-
mannsnafnið. Gjaldkerinn Hall
' grímur Guðjónssion er fremur
átakalítill um málefni félags-
ins, en hanu er vandaður mað-
ur og mun allt um fjármál þess
vera í bezta lagi.
Á fundinum létu nú samt ýms
i|i' í Ijósi að verkalýðsfélagið
mætti gjarna verða með öllu
óháð Aljrýðusambandinu og
skatturinn til |>ess þótti nokk-
uð hár eða jafnvel óþarfurmeð
öllu eins og nú er í pottinn
búið með sjálfstæði verkalýðs-
félaganna. En oddvitanum og
liði hans leizt ekki á að lengja
þær umræður úr hófi, fólkið
biði eftir kosningunum, sagði
hann, á henni yrði að byrja
tafarlaust ella færi það af fund-
inum, — og varð engu um þok
að af þeim er vildu félagið ó-
háð. En vel getur sú afstaða
breytzt er stundir líða fram.
Á fundinum var allmikið
rætt um niðurskiptingu almennr
ar vinnuj í Jwarpinu, sem komið
heíur verið á að tilhlutun verka
mannafélagsins. Vildi stjórnin
skjóta sér undan því að hafa
það verk með höndum, það
væri erfitt verk og óvinsælt og
stjórnin gæti ekki aunað því.
Bezt væri að kjósa nefnd til
þess. Vandséð er í hverjtu ann
ríki stjórnarinnar er falið, ekki
vor«u ðialdnir nema fjórir fé-
lagsfundir sl .ár, eða fimm ef
með er talinn fundur sá er hald
(inn var í saimar, þegar þeir Stef
án Jóhann og Jónas Guðmunds
son komu norður til að sniala
sér fulltrúum á Alþýðuslam-
bandsþingið. Við kaupgjalds-
samningana nú um áramótin
þurfti stjórn félagsíns lítið að
fást, þeir voru að mestu óbrejdt
ir, örlítil hækkun á tímakaupi,
einkum! í skipavinnu. Kaup kven
fólksins hækkaði einnig úr 70
aurum upp. í 80 aura á khikku
Námssbeið
i ferðalðg-
Á næstunni mun Bandalag ís
lenzkra farfugla gangast fyrir
námskeiðum! í ferðamennsku,
Hefjast þau á þriðjudaginn kem
ur kl. 8,30 í Menntaskóanum
með erindi er Steinþór Sigurðs-
son skólastjóri flytur um notk
un korta og áttavita. Virðist
ekki vanþörf á slíkri kenslu ef
dæma má eftir þeirri reynslu,
er fékkst um síðustu páska. Á
fimmtud. mun Guðmimdur Ein-
arsson 1 frá Miðdal gefa bend-
ingar um fatnað og útbúnað á
ferðalögum; Pálmi Hannesaon
mun tala um ferðalög í óbyggð
um og ferðamenningu. Og loks
verður þátttakendum veitt nokk
ur fræðs'la um hjálp í viðlögium.
Verða fræðslukvöldþi fimmalls
og er tilætlunin að námskeið
inu ljúki með ferðalagi, og fá
þátttakendui' þá tækifæri til að
sýna kunnáttu sína! Þeir sem
sækja allt námskeiðið fá viður
kenningu sem fararstjórar far
fuglaleiðangra. Væntanlegir
þátttakendur gefi sig frain í
síma 2450 á mánudag og þriðju
dag frá kl. 6- 8.
Allir reykvískir farfuglar, er
kost eiga á ættu að nota þetta
ágæta tækifæri til að læra und-
irstöðuatriðin í ferðamennsku.
Pað borgar sig margfaldlega
að eyða 5 kvöldum til þeirra
hluta.
llnghetrjar!
Fundur í báðum deildum
venjulegum stað, kl. 10 f. h
dag.
FUNDAREFNI:
Söngur.
Ferðasaga.
Endursögn.
Nýir leikir o. fl.
Síðasti fundur fyrir
Áríðandi að allir mæti
víslega.
STJÓRNIN
a
í
. mai
stund-
Gyðingaofsóknir nazista í Pýzkalandi halda áfram, — alsaklausu fólki er kennt um allt er
aflaga fer og ofsótt með skelfilegri grimmd. — Myndin er af, Gy ðingabörnum, sem fíkizt
hefur að bjarga til Hollands undan ofsóknum nazista.
stund. Mun ekki ósennilegt að
vinnuveitendum þyki þettafull
hátt kaup kvenna og reyni að
koma því niður með ákvæðis
vinnu eins og átti að reyna
gagnvart okkur verkamönnum
hér, þegar hafnarvinnan hófst,
] I>ótt ekki tækist. Pannig var t.
d. unnið í ákvæðisvinnu við
nokkuð af fiski, sem Kaupfé-
lagið og Einar Thorsteinsison
létu verka á þorranum í vetur.
Munu konur er við þahn starfa
voru, ekki hafa náð tímakaupi
ekki einu sinni þær duglegustu,
hvað þá hinar. þó var þetta hin
Versta vinna, í köldu úthýsi Jrai
sem frostvindurinn næddi inn
um hverja rifu, J>ví vond vai
tíðin um þessar mundir. Og ai
því Joessi verklýðsfélagsskapui
hérna á að vera fyrir bæði kvu
finnst mér ekki fjærri að hinii
háttvirtu í stjórn hans litu eitt
hvað til með hagsmunum kven
fólksins, hafi þeir einhvtrr
tíma afgangs frá sínum mHdi
störfum. Mig minnir líka ac
öll ákvæðisvinna innan félags
ins væri bönnuð hér á árunurr
og studdi Jón Sigurðsson þac
mál þá, og mætti minna núver
andi stjórn verkalýðsfélagsins í
það.
Verið getur að einhverjuu
finnist þörf athugasemda vic
þessi skrif mín, og er það vel
komið, — ef svars er vert mui
eitthvað til í pokahorninu eni
þá.
ÓI. J. Guðmundssoi