Þjóðviljinn - 22.06.1939, Blaðsíða 2

Fimmtudagurinn 22. júní 1939.
IJéBVILJINN
þJOOVIUINM
Ctgefandi:
Sameiningarflokkor . alþýðn
— Sósíalistaflokkorinn —
Kitst jórar:
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Kitstjórnarskrifstofur: Hverf-
isgötu 4 (3. hæð), sími 2270.
4fgreiðslu- og auglýsingaskrtf-
stofa: Austurstræti 12 (1.
hæð) sími 2184.
\skriftai gjald á mánuði: . . .
Reykjavík og nágrenni kr.
2,50. Annarsstaðar á landinu
kr. 1,75. I lausasölu 10 aura
eintakið.
Vikingsprent h. f. Hverfisgötu
4. Sími 2864.
Bandalag sfcffa~
fclaganna
íslenzkum verkalýð er stund-
um legið á hálsi fyrir f>að hve
óstéttvís hann sé og óþroskaður
pólitískt, og er þá bent á verka-i
lýðshreyfinguna á -Norðurlönd-
um til samanburðar. Þessi sam
anburður er samt ekki allskost
ar réttmætur, þar sem verka-
lýðssamtökin eru hér á landi
miklu yngri en í þessum lönd-
um.
Átök'n innan verklýðssamtak.
anna seinustu árin hafa einmitt
sýnt, að mikill hluti verkalýðs-
ins stendur fullkomlega jafnfæt-
is þessum erlendu stéttarsyst-
kinum sínum hvað stéttarvitund
og pólitískan þroska snertir.
Baráttan fyrir brejdingu verka-
lýðsfélaganna úr almennum al-
þýðusamtökum í fajgleg samtök
hefur verið háð undir forystu
hins stéttvfsa verkalýðs. Hann
hefur barizt fyrir því að gera
verkalýðsfélögin að sérstökum
hagsmuna- og menningarsam-
tökum verkalýðsstéttarinnar,
undir hennar eigin forystu.
Skilningurinn á nauðsyn sam-
taka, sem sameinað geti alla
verkalýðsstéttina, án tillits til
pólitrskra skoðana, er nú orð-
inn svo almennur að ekkert fær
stöðvað baráttuna fyrir óháðu
fagsambandi.
Viljinn til sameininjgar í einu
óháðu fagsambandi hefur und-
anfarin ár komið frami í látlaus-
um kröfum verklýðsfélaganna
til Alþýðusambandsins um að
því yrði breytt í fagsamband.
En stjórn Alþýðusambandsins,
hefur látið samþykktirnar sem
vind um eyru þjóta, þótt þær
væru öruggasta merkið um vax-
andi stéttiarvitund og þroska
verkalýðsins. Verkalýðurinn bað
um brauð, en fékk steina: Pið
standið á svo lágu menningar-
stigi — svaraði Alþýðublaðið.
En verkalýðurinn er búinn að
sjá að samþykktirnar eru of
veikt vopn á þeim velli lýðræð-
isbrota og ofbeldis, sem stjórn
Alþýðusambandsins hefur hasl-
að sér. Hann hefur þessvegna
gripið til samtakanna; Bandalag
stéttarfélaganna er þessi samtök
Með stofnun Bandalagsins er
stigið þýðingarmikið skref til
stofnunar Landssambands ís-
lenzkra stéttarfélaga, sem stofn-
að verðu.r í haust.
Meðvitund verkalýðsins um
mátt sinn fer stöðugt vaxandi
Sjálfstæðisflokkurinn reyn!r að
beita honum fyrir atvinnurek-
enda- og stórkaupmannahags-
muni þá, sem hann berst fyrir
-— gegnum málfundafélög s'n.
Alþýðuflokkurinn reynir að
halda honum í pólitískum viðj-t
um til framdráttar embættapóli-
tík sinni. Sjálfur hefur verka.
Ivðurinn svarað með stofnun
fÞBÓTTIB

Erlcndar
íþróffafréftir
Josef Patters&on, amerískur
grindahlaupri, var einn af þeim
sefn drukknuðu á 'kafbátnum
,„Squalus“ við Ameríku fyrir
nokkru. ;
Pattersson tók þátt í Olymp
íuleikjunum 1936 og var þar í
úrslitum eftir að hafa unnið
glæsilega í. sínum riðli. f úr-
slitum varð hann sá fjórði eftir
Hardin, Loaring og White.
Japanska íþróttasambandið
hefur ákveðið að taka ekki þátt
í ólympisku vetrarleikjunum í
St. Moritz 1940. Um þátttöku í
vetrarleikjunum hefur ekki enn
verið tekin nein ákvörðun, en
það er talið sennilegt, að Jap-
an taki ekki þátt í is(umarleikjun-
um 1940 í Helsingfors.
Júgóslavíia — Italía kepptu ný
lega í knattspyrnu og vann
ítalía 2:1. Var leikurinn frem-
ur hrottalegur. Einn leikmanna
Jugoslava var hættulega særð-
ur. Auk þess var kastað grjóti
í hina ítölsku leikmenn. Eftir
leikslok urðu lögreglumenn að
skerast í leikinn og halda uppi
reglu. í hálfleik hafði Júgóslavía
1:0 yfir.
íþróttaverkamannasanibönd
Noregs og Frakklands efndu ný
lega til landskeppni í knatt-
spyrnu í Oslo og fóru leikar
þannig, að Noregur vann með
4:3 mörkum. Var leikurinn nokk
uð jafn, en Norðmenn voru þó
þeir sem voru meira ráðandi,
sérstaklega vegna leikni sinnar.
Heimsmet í hástökki fyrir
konur setti nýlega Miss Dora-
thy Odam í London, og stökk
1,66 m. Eldra metið var 1,65.
Landskeppni í hnefaleikjum
milli Pjóðverja og Pólverja hafa
Pjóöverjar nýlega aflýst, vegna
þess að þátttakendur gætu ekki
„fengið frí“. Pessa afsökun
fannst pólska sambandinu ekki
tnikið til um og svaraði með
því að aflýsa einnig öðrum leik
sem var ákveðinn milli þýzkra
og pólskra kvenna.
Grunnt á því góða þar.
> • . • •
■*-' , • 1 . ....
Arsenal, enska atvinnumanna
liðið fræga, ferðaðist um Sví-
þjóð og Danmörku í vor og
lék þar nokkra leiki. Vann t.
d. danska landsliðið ineð 6:0
Setti félagið 28 mörk, en fékk
3!

Bandalagsins. Og í ráðabruggi
þjóðstjórnarforkólfanna um að
Hlíf gengi úr Bandalaginu vildu
verkamennirnir í félaginu eng-
an þátt taka. Einir 3 fengust
til að greiða tillögunni atkvæði,
þótt hún svo væri lögð fram
af málfundafélagmu Pór.
Hvað það er sem stjórn Al-
þýðusambandsins vill, sást á
seinasta þingi Alþýðusambands
ins. Pað er því ástæðulaust að
gera sér háar vonir um störf
hinnar skipucu nefndar alþýðu
sambandsstjórnarinnar (Alþýðu-
sambandsstj þorði ekki að láta
félögin kjósa menin í nefndina).
En verklýðsfélögin hafa með
stofnun Bandalagsins sýnt hvað
það er, sem þau viija — líka
þessi nefnd.
Það er ntörgum áhyggjuefui hve dauft er yfir frjálsum í-
þróttum "hér fyrst og fremst hve fáir í ðka þær og svo hve
áhugi fólk'sins er lítill. Ástæðurnar, sem ég tel fyrir þessu
hef ég rætt hér áðuáj í íþróttasíjðunni. Staðfesting á þessu á-
hugaleysi allra aðilja fékkst svo rækilega sannað á 17.-júní-
mþtinu að ég er sannfærður um að menn sjá -að við svolbú-
fði getur ekki staðið lengúr. En það þýðir ekkert að brópa
í blöðum, á fundum og gatnamótum á æfingarvélli sem fyrst,
það þolir enga bið. Það þarf framkvæmdir, skipulagsbundið,
markvisst starf íþróttamannanna sjálfra. Pessvegna er það
þeirra að sameinast um málið, gera áætlanir fyrir framtíðina
fyrst hvað aðbúnaðinn snertir til æfinga. Við höfum dæmin
fyrir okkur, þar sem vilji er að verki, þar fæst árangur. Lít-
um á t. d. skíðaskálana Ármanns og K. R. sem bornir voru
á bakinu langa Ieið. Lítum á skíðastökkpall í. R. , sem inikið
til var reistur í sjálfboðavinnu. .Róðrarskýli Ármanns var einn-
ig reist þannig og svona mætti lengi telja. Nú verður mér á að
spyrja: Hafa frjálsir íþróttamenn ekkert af þessum krafti og
vilja, sem kemur framí í starfi :því, er að framan getur?
Að svo komnu vil ég ekki efast um að þeir búa yfir miklu
ef það fær útrás. Og þið leiðandi menn, komið á fund saman
og viðurkennið veikleika ykkar, komið ykkur saman um að.
ráða bót á þessu. Fáið þið land þar sem þið getið lagt hlaupa-
brautir, knatfvelli, stökkbrautir o. þ. h. út af fyrir ykkur. Fáið
þið meðlimi félaga ykkar til að vinna að þessu og sýnið
bæjarfélaginu að þið ráðið yfir sterkum vilja og eruð fúsir
að leggja fram krafta félaga ykkar til bætts íþróttaaðbúnað-
ar. Ef þið gerið þetta er ég viss um að bærinn mundi koma og
hjálpa. Ef þið vinnið með fórnfúsum hug og byggið upp fyr-
ir framtíðina, efast ég ekki um að virðing fyrir frjálsum í-
þróttum mundi stóraukast. Þegar svo aðstaðan er orrin sæmi-
leg þá er tími til kominn að athuga hvernig bezt væri að
vinna upp fjöldann, t. d. með flokkakepphi í vissum greinum
og fleiru.
En til þess að nokkuð sé hægt er eitt nauðsynlegt, og það
er: samstarf, samhugur og gagnkvæmur skilningur á þörfinni
og nauðsyninni; skilningur á því að hér er .um að ræða grett-
istak sem engin vetlingatök duga til.
Dr. —
Joe Louis, svarti hnefaleika-
kappinn frægi og heimsmeistari
í þungavigt, á að berjast við
Tony Gelanto, hinn svokallaða
,,ölgreifa“, er hann sérkennileg
ur að skapgerð og útliti og
fram úr hófi ölkær. Er hann
af engum talinn hafa mokkrar
líkur (nema honum sjálfum!) til
að standa Joe snúnipg. í haust
er,svo: í 'ráði að Joe mæti mjög
efnilegum hnefaleikamanni að
nafni Lou Nova,, og er eina von
hvítra manna sem stendur.
Sagt og skrifað:
— „Einkennandi fyr'r Arsen-
al er ennfremur uppörvandi orð
leikmanna livers til cnnars í
leikjum: misheppnað spark eða
leikaðferð, óvænt bylta eða ann
að, er kallað: „bad luck“
óheppni af meðleikmönnum.
Gott skot eða sérstaklega fallegt
spil eða eitthvert afrek í leikn-j
um er alltaf launað at' meðleik-
mönnum þeim er það gerirmeð
upþörvandi orðum: „Well
played“ — vel Ieikið“.
! (Vald. Larsen, þekktur knatt-
spyrnumaður og dómari).
— „Hvað getum við gert tii
að hjálpa? Eina vissa leiðin er
auðvitað að láta þá leikmenn
hætta er ekki vilja fara eftir
þeim ráðleggingum, sem þeim
eru gefnar. En ég skil vel að
; þ.-ssi iðM'-^ • ck"í ’ að
nota hér, þar sem flest félögin
hafa svo fáa leikmenn. Viðverð
um þessvegna aftur og aftur
að gera leikmönnunum þaðskilj
anlegt, að allt sfarf er tii einskis
ef þeir ekki hver í sínu lagi
vilji gera sitt bezta bæði í leik
og æfingu að leika fyrir liðið
og aðeins fyiir Hðið“. - (Mag-
ner, enskur þjálfari, sem þjálf-
aði fyrjr danska knattspyrnu-
sambandið Lvor).
Íþrótíamolar
17. júní-mótið varð víst flest-
um vonbrigði, bæðj hvað kepp-
endaþátttöku snerti og áhorfend
ur. Á sínuin tíma tóku íþrótta-
menn upp á því að helga þenna
dag Jóhi Sigurðssyni, og var
þetta vel til fallið, því það er
trú okkar íþróttamanna, að
íþróttirnar geti alið upp frjálsa
og heilbrigða þjóð ef rétt er á
haldið, — og hans hugsjón var
að skapa hrausta þjóð og frjálsa
Ég get ekki betur séð, en að
okkur íþróttamönnum sé aðstór
fara aftur, og með sama áfram-
haldi séum við naumast færir
um að gangast fyrir hátíðahöld-
um til minningar um þenna
mæta rnann, og þar sem líka
er um þjóðhátíðardag að ræða.
Penna dag ættu að/fara fram
um allt land íþróttasýningar og
keppni, þar sem öllum íþrótta
félögum væri skylt að taka þátt
í, og sýna á þann hátt hugsun
til hetjunnar sem barðist fyrir
sjálfstæði Islands .
íþróttamenn ættu að setja
svip sinn á daginn ekki einung-
is með íþróttum, heldur koma
á skenrmtunum og hafa eitthvað
fyrir alla. Okkur verður að skilj
ast að þjóðhátíðardagur er eng-
inn smádagur og fyrst við höf-
um tekið daginn að okkur, verð
um við að sanna að við séum
færir um það.
Ég er stundum að hugsa um
það þegar ég sé knattspyrnu-
dómara sem keppendur, ogþeir
gera hv.að eftir annað stórbrot
á knattspyrnulögunum, t. d.
með ólöglegum hri ndingum,
röngu innkasti, eða slá bolta
með liöndiim, setja brögð fyrir
eða hnefa í bak mótherjans,
— hvort þeir viti ekki betur.
Og ef svo er, hvernig gátu þeir
fengið próf? Og hvernig geta
þeir dæmt hjá öðrum þegar
þeir sjálfir gera þessar yfir-
sjónir? Ég reyni að afsaka þá
ineð því, að hiti leiksips ráði
fyrir þá. En þetta er bara leikur.
Maður heyrir oft talað um að
leikir í Meistaraflokki séu ljót-
ir og leiðinlegir, og maður
verður oft að samþykkja það.
En hvernig stendur á þvf? Jú,
ástæðan er aðeins sú, að það
er hugsað meira um að vinna
leikinn en að leika hann. Kappið
kaffærir leikni og fagran leik.
A4enn gleyina því, að það er
lipurð og leikni sem skapa fagr.
an ; leik, gefa árangur og
skemmta áhorfendum.
Það kemur stundum fyrir, að
menn hætta að taka leiki sma
Byg$íngarféla$íð
Framhald at 1. síðu.
störfum í félaginu, þar sem félag
vort uppfyllti eigi skilyrði fyrir á-
framhaldandi lánveitingum úr
Bggingasjóði fyrr en fengin var
staðfesting stjórnar Bygginga-
sjóðs á lagabreytingunum, en Guð
mundur hinsvegar skipaður for-
maður þess félags, sem rétt hefði
til að fá lán úr sjóðnum. Við þetta
bætist og það, að samkvæmt sömu
grein (5. gr.) hinna nýju sam-
þykkta, á fyrri stjórn félagsins að
I gegna störfum þangað til stað-
festing er fengin á samþykktun-
um. Það hefði því tvímælalaust
verið lagabrot ef Guðmundur
hefði þegar á þessum fundi verið
látinn taka við formannsstörfum
og sjá um stjórnarkósningu. Ger-
um vér ráð fyrir að ráðuneytið
híjóti við nánari athugun að sjá
að þessi skoðun vor er alveg vafa-
laust rétt. -
I fyrrnefndu bréfi til ráðuneyt-
isins er vikið að því, að 4. og 5.
grein í hinum nýju samþykktum
fái ekki staðizt, að því er virðist
af því, að þær samrýmist eigi
bráðabirgðalögunum. Þessa skoð-
un ráðuneytisins getum vér með
engu móti fallizt á.
Bráðabirgðalögin frá 27. maí
ná einvörðungu til þeirra
byggingafélaga, sem lánsfjár eiga
að njóta. Af því leiðir það, að svo
framarlega sem oss væri synjað
um staðfestingu á samþykktunum
eða vér af öðrum ástæðum værum
sviptir rétti til lána, erum vér al-
gerlega sjálfráðir um hvernig vér
I högum samþykktum vorum innan
j þeirra takmarka, sem hin eldri lög
| setja. Sama gildir og að sjálfsögðu
ef bráðabirgðalögin féllu niður. Ef
annað af þessu tvennu því ætti sér
stað, hlýtur oss að vera heimilt að
láta fyrrnefndar breytingar á
samþykktum vorum falla úr gildi,
i Meðan hinsvegar bráðabirgðalögin
standa í gildi og ef vér fáum rétt
til lána, eru samþykktir vorar,
með þeim breytingum, sem á þeim
voru gerðar á fundinum 13. júní
| s. 1., í fullu samræmi við ákvæði
bráðabirgðalaganna. Væntum vér
að ráðuneytið muni einnig við
nánari athugun hljóta að fallast á
! þessa skoðun vora.
i
Virðingarfyllst
Stjórn Byggingaid'élags alþýðu.
(undirskriftir).
alvarlega og slá öllu upp ígrín
og alvöruleysi. Er þetta oft það
lið sem er í tapi, og á víst
að skoðast afsökun fyrir tapinu.
Fyrir mótherjanri er þetta gott
því þeir fá betra tækifæri til
■ að njóta sín og sýna yfirburði
síua, og hann kann þessu vel.
En það er þriðji aðilinn tilsem
ekki má gleyma og hann hefur
kröfu til þess að þetta sé tekið
alvarlega og menn sýni hvað
þeir geta. Pessi aðili er áhorf-
andinn. Honum er boðið að
koma og h.prfa á „spennandiu
leik, og hann borgar sitt gjald,
sem er vel þegið af félögunum,
en þá mega þau ekki láta hanm
fá „svikna vöru“ fyrir.
Bílsðngvabókín
styttir Ieiðina um helming. Er seld á götunum og við broftför
bíla úr bænum.
I hnefaleikseinvíg’ milli franska boxarans A. Gaudrey og
Rús;"ns Sjeronins sigra.i Gr udrey.
litvarpsrœða Rutherfords
er komín i bóhnverzlanír. Kostar 50 aura
BÓKAVERZLUN SNÆBJARNAR JÓNSSONAR