Þjóðviljinn - 22.06.1939, Blaðsíða 3

v 1 L J I N N
Fimmtudagurinn 22. júní 1939.
t> .1 C "
Brelðfylklngin
1937 on 1939
Við kosningarnar 1937 hljóð-
aði heróp hins ógrrmuklædda:
íhalds á islandi eitthvað á þessa
leið: íslendingar! Sameinizt í
eina breiða fylkingu gegn só-
síalismanum. Sósíalisminn hefur
verið ráðandi stefnan í landinu
um 10 ára skeið og hefur lagt
allt' í rústir. Rekið rauðu böðl-
ana af höndum ykkar!
Til þess að gefa þessu herópi
voldugri áhrif kölluðu for-
ingjarnir sig Breiðfylktngu ís-
lendinga — tóku upp nafn á böð
ulshersveitum Francós. Við það
vannst tvennt: Nafnið eitt sýndi
ljóslegast ástina á lýðræðinu og
hinsvegar hvaða leið „íslend-
ingarnir" vildu fara til að yfir-
vinna ,,Moskvalýðinn“. Með
þessum hætti voru allir þeir,
er ekki játuðu trú hinnar nýju
Breiðfylkingar íslendinga stimpl
aðir landráðamenn, óalandi í
þjóðfélaginu, einskonar rauður
Svarti-dauði. Menn af öllum
stcttum — bændur, verzlunar-
menn, iðnaðarmenn, mennta-
menn, í stuttu máli' rúmlega
helmingur íslendinga, varð
skyndilega að hættulegum ó-
þjóðalýð í munni íhaldsins.
Foringjar Alþýðu- og Fram-
sóknarflokksins áttu um þessar
mundir ekki nógu sterk orð til
að lýsa fyrirlitningu sinni og
andstyggð á forkólfum þessar-
ar fylkingar „íslendinganna“.
Þeim þótti sýnt, að ef Breið-
fylkingin næði meirihluta í
landinu yrði á sömu stundu inn-
leitt nazistiskt stjórnarfar. stjórn
arfar ofbeldisins, kúgunarinnar,
villimennskunnar. F oringjar
þessara flokka — ásaint Kom-
múnistaflokknum — hófu sam-
hljóða upp rödd sína til aðvara
fátækan landslýð við blekking-
urn og óheilindum afturhaldsins,
sem skyndilega þóttust vera
orðnir einu íslendingarnir á ís-
landi. Þjóðin tók vel undir þenn
an boðskap vinstri flokkannaog
fékk þeim völdin í hendur með
allsterkum meirihluta. Kjósend-
ur þeirra bjuggust við að þeir
væru að greiða atkv. á móti
Breiðfylkingunni.
Afurhaldið hafði spilað út
sínu hæsta trompi og tapaði
En upp úr þessum glæsilega
kosningasigri vinstri flokkanna
fara að gerast undarlegir hlutir
Sigurinn er ekki fyrr unninn,
en form. Fr.amsóknar færirbros
sitt yfir á hægri hlið. Nú var
öllum stóryrðunum gleymt, það
var ekki verið að gera gælur
við samheria sína og baráttu-
félaga, heldur til höfuðandstæð
ingsjns til Breiðfvlkingarinn-
ar. Þetta minnir á alkunn erfi-
lióð: Þú s.ovttir á. bak við
mublur með sigurbroí á vör.
Og betta hænra bros byddi
mikið. Það bvddi miklu rneira
eti bros daðurdrósar, sem bvð-
ur upp á eina nótt. Til bess
að Rrpiðfylkingin léti „fallerast"
og léti svo lítið að vilia koma
að stvrinu með Framsokn, var
henni gefin hv?r gjöfin annarri
höfðinMegri. Hún hefur feng-
ið unpfyllta alla srna glæsileg-
ustu drauma frá bví hana
dreymdi um völdin. Hún hefur
fencrið crenojslækkun. vinnuíög-
giöf. lögfestingu kauns verka-
manna og a. m. k. góða von
um ríkislögreglu. Þetta geta
tæplega talizt neinar gýligiafir.
Hvað hafa svo verkamenn
fenglið’ í sijnn hlut, þeir fátæku
alþýðumenn, sem lyftu þessum
ágætu foringjum sínum til
valda? Það væri synd að segja,
að þeim hefði ekki verið gef-
ið neitt. Þeir hafa líka fengið
gengislækkun — aúðvitað á
hún að vera þeim til bléssunar!
Lækkað kaup er líka blessun
út af fyrir sig handa þeim, sem
er að springa af ofeldi. Og eins,
og kunnugt er hafa verkamenn
á íslandi undanfarið haft svo
góð kjör — undir stjórn hinna
vinnandi stétta, að þeir hafa
ekki aðeins fengið allan arðinn
af vinnu sinni heldur meira til
þeir hafa verið að éta út allar
eigur broddborgaranna — þeir
eru alltaf að tapa.
Föðurlandsvinirnir hafa líka
tekið af hinum óþjóðlega verka
manni ómakið að þurfa nokkrar
áhyggjur að hafa út af því,
hvað hann skuli selja dýrtvinnu
afl sitt það eina sem hann á.
Þetta, sem við segjum, skaltu
hafa. ' Viltu annars ríkislög-
reglu? Það er víðar en í göml-
um dæmisögum, að lambi fá-
tæka mannsins er slátrað til átu
þeim, sem á alla hjörðina. Það
yirðist í alvöru vera ástæða til
að spyrja: Hvort vann auðvald-
ið eða alþýðan kosningasigur
1937? Hvernig geta slík undur
gerzt, hver er skýringin?
Höldum okkur við skýringar
mannsins með hið milda bros,
sem alla töfrar. Eftir hans sögu-
sögn hafa dunið yfir landið
margar og miklar hörmungar a
síðustu árum. Aflaleysi, mark-
aðstöp, fjárpest, ófriðarhætta í
útlöndum og það siðasta og
versta ný pest í mannfólkinu.
Ástandið var orðið svo alvar-
legt, að fjöldi íslenzkra barna
var þannig settur — sbr. Tím-
ann — að þau voru engu betur
sett en Gyðingabörn, hverra
foreldrar eru lcomin í fanga-
búðir og verða þarafleiðandi að
lifa á útigangi, bví enginn get-
ur líknað þeimí í ættlandi þeirra
án þess að eiga á hættu að
missa líf sitt að launum.
Það sést einna Ijósast á þessu
hvað ástandið var alvarlegt, að
íslenzka þjóðin gat alls ekki,
samkv. óskeikulum dómi for-
sætisráðherra, haft ástæður til
að gefa ca. 10 slíkum börn-
um fæði og klæði í eitt ár.
Furðar þá nokkurn, þegar
svona er komið þó að „íslend-
ingar" sameinist um að f'eyna
að bjarga þjóðinni einu sinni
enn, sérstaklega þegar þess er
gætt að pestin í mannfólkinu
var verst af öllum plágunum.
Sú pest var fólgin í Jiví aðfleiri
og fleiri flyktustu undir merki
þeirra, ,,er bera hinar blóðugu
h u gnr yndjnf f ö ðu rl an dslau s ra
manna um bæi og byggðir á
Islandi“. (Tfminn). Hvar sem
þessir menn voru að verki var
útkoman sú sama.
Þvgar þeir börðust fyrjr rétt-
indum föðurlandslausra manna
hafnfirzkra, „leit bærirrn út eins
og hann væri umsetinn af óvina
þjóð“. Einu sinni var takmarkið
að eyðileggja alla kjötfram-
leiðslu eyfirzkra bænda frá
heilu ári. Þarna höfurn við það
svart á hvítu.
Þegar svona var komið varð
ekki hjá iþvt komizt, að íslend-
ingar slíðruðu sverðið og hættu
að vega hver að öðrum (en
þeirhöfðu leyít sér þann láxus
undanfarin ár að rííast öðru
hvoru all-hressilega„ að því er
virðist upp á grín, neytt þess
eins og munaðarvöru) og sner-
ust í sameiningu að föðurlands-
leysingjunum, fátækum verka-
ntönnum, til að kenna þeim lífs-
venjubreytingar.
Þeir höfðu haldið áfram á
sinni spillingarbraut, kröfðust
réttar sfns til að fá að lifa,
höfðu íylkt sér undir merki só-
síalismiius í því skyni að skapa,
réttlæfij í (þjóðfélaginu.
Ihaldið aftur á móti hafði
mannast í viðskiptum sinúm við
Framsókn.
Batinn hófst með því, að Jón-
as frá Hriflu gat farið að tala
við Öl. Thors öðru vísi en með
illyrðum og( í ræðuformi. Bros-
ið alkunna vann hjarta hans.
Hann, sem 1937 var erkifjandi
allra umbótamanna á íslandi —
óvinur lýðræðis, frelsis og fram
fará — dreymdi um að verða
lítill Hitler á íslandi þessi
maður varð allt í einu svo mik-
ill ,,íslendingur“ (nafnið 1 fka?)
að hann var til þess kjörinn
að túlka hinn íslenzka málstað
þegar erlendur Balkanbarón
með Gyðinglegt útlit vildi far
að sölsa undir sig gæði lands-
ins.
Ólafur Thors varð líka fræg-
ur fyrir það að hafa (samkvæmt
dómí J. J.) stjórnað atvinnu-
fyrirtæki sínu svo a. m. k. fram
á miðjan vetur 1937, að engum
vitiþornum manni datt annað
í hug, en að það fyrirtæki yrði
að skipta um stjórn og eigend-
ur. Fyrir ólaf sjálfan leit svo
út á tfmabili, að Jónas gat ekki,
bent honum á önnur úrræði,
en að fylgja fordæmi dansks
svindlara sem skaut sig.
En viti menn! Skyndilega er
Ól. Th. orðinn al’ra íslendinga
færastur til að stjórna atvinnu-
málum þjóðarinnar á þessum
erfiðu tímum, fremri Skúla, sem
afrekað1 meira á leinu; ári: í ráð-
herrastól atvinnuvegum landsins
til „blessunar" en dæmi voru til
áður. Ekki að furða þó Har-
aldur væri „dreginn út“.
Og Jakob Möller,' sem 1934
varð að hrökklast úr embætti
s5nu sem eftirlitsmaður með fjér
reiðum banka landsins við lit-
inn orðstýr, varð skyndilega
mesti afreksmaðurinn á sviði
fármálanna á íslandi (samkvæmt
reglu J. J. og Framsóknar að
koma alltaf hæfustu mönnun-
um í æðstu embætt n!
Og það sem nreira var, allir
forkólfar íhaldsins voru eftir
mati Jónasar orðnir svo lausir
við allan sora úr hjörtumun',
að þeir litu út eins og klappir,
sem skrjðjökull hefur verið að
fága og hreinsia í margar aldir.
Gömlu þjóðsögurnar íslenzku
segja frá efnisbörnum, sem álf-
ar tóku til sín, en skildu eftir
í þeirra stað fífl ein og fábjána.
Hér hefur sagan endurtekizt í
gagnstæðri mynd. Umskiptin
hafa breytzt á betri veginn.
Jónas frá Hriflu er orðinn svo
mikill uppeldisleiðtogi, að hann
leikur sér að því að breyta lé-
legustu andstæðingum sínum í
fremstu afreksmenn á nokkrum
árum með nokkrum sniðugtim
Bifldíndismála-
fufldnr í Bvera-
gerði
Stúkan „Sóley“ nr. 242 og
stúkan „Höfn“ nr. 249, lialda
sameiginlegan fund um bind-
indismál, stinnudaginn 25. júnt
1939 kl. 1 e. h. í samkomu-
húsinu í ‘Hveragerði.
D?g:krá verður sem hér segir:
Kl. 1,30 e. h.
Settur fundur í st. „Höfn“,
tekið á móti st. „Sóley“,
venjuleg fundarstörf. Hlé.
Kl. 4 e. h.
1. Gestir ávarpaðir: Kristján
Erlendsson æðstitemplaf í st(
„Sóley“
2. Söngur nr. 29 í söngbók
templara.
3. Ræða Pétur Sigurðsson reglu
boði.
4. Söngur nr. 13 í söngbók
templara.
5. Ræða: Kristján Erlendsson
æðstitemplar í st. „Sóley“
6. Söngur nr. 31 í söngbók
templara.
7. Ávarp: Lárus Rist úr st.
„Höfn“ nr. 249.
S. Frjálsar ræður.
9. Upplestur, gamansaga; Bjarnj
Kjartansson, ritari í st. „Sól
ey“.
10. Organleikur: Ólafur Magn-
ússon söngstjóri í st. „Sóley“
11. Fruinsamið kvæði, ávarp:
Kristján Erlendsson.
12. fundarslit, sungið nr. 50 í
söngbók templara. Hlé.
Kl. 8 e. h.
Dansinn hefst, þriggja manna
hljómsveit.
Kvenfélaginu og ungmcnnafé
laginu í Hveragerði -er sérstak-
lega boðið á fundinn, einnig
mun mæta umdæmiste.mplar
! Guðgeir Jónsson.
Lagt verður af staðfráTempl
a-rahúsinu í Reykjavík kl. 10
f. h. þann 25. júní 1939 stund-
vfelega.
| SÓSÍALiSTAFÉL. RVIKUR.
I SKRIFSTOFA fclagsins
cr í Hafnarsft'æíi 21
Sími 4824.
Opin alla virka daga frá
kl. 2-7 e. h.
Félagsmenn eru áminntir um aS
koma á skrifstofuna og greiða
giöld sín.
Þeir félagsmenn, sem ekki hafa
fengið skírteini geta vitjað
þeirra á skrifstofuna.
STJÓRNIN.
skammaryrðum; í ræðu og riti.
Það getur sannarlega talizt
að láta verkín tala.
Hér hafa þá verið' raktar
nokkrar ástæður, senr sköpuðn
hina nýju Breiðfylkingu og að
því ,er fram hefur verið sett,
hinar veigamestu. Ef þeirmenn
eru samt senr áður til, sem ekki
taka þessar skýringar gildar,
svo langt sem þær ná, geta ekki
legið til þess nema tvær ástæð-
ur, annarsvegar rauðir pestar-
gerlar hinna föðurlandslausu, og
að öðru leyti, að endurvakning-
arstarf Hriflumannsins hefur
ekki ennþá náð að hrein&a hug-
arfar þeirra með afli skriðjökuls
ins.
Vonandi dettur engun\ í hug
I að bæta við þessar hugleiðing-
i ar broti úr áðurminnstum erfi-
ljóðum: „Og nú ertu loksins
kominn til helvítis -og enginn
fær gert við því“. b.
X
í
Dagsferá;
i*
Kl. 1. Mótið sett. |
Matarhlé — frjálsar skemmtanir og leikir til %
kl. 3. |
Kl. 3. Frjálsar íþróttir, leipdráttur, — pokahlaup j
eggjahlaup o. fl. %
Kl. 4,30. Tvöfaldur kvartett syngur. +
Ræða: Gunnar Beirediktsson. |
Upplestur: Unnur Pétursdóttir (9 ára) *
Ræða: Kristinn Andrésson. %
Tvöfaldur kvartett syngur. ‘S
Kl. 6. DANS Á PALLI DYNJANDI MÚSIK f
**.♦
Farseðlar alla leíð fram og tíl baka |
míllí Rvíkur og Ferjukots kosta að |
eíns kr. 7.50 og verða seldír á skríf- |
stofu Sósíalístafélagsíns í Hafnar- |
strætí 21 frá kl. 5 í dag og næstu |
daga 5—7 og á laugard. frá kl. 10 f. h. |
Lagt verður af stað frá Reykjavík með Lax-
fossi kl. 1 e. h. á laugardag og kl. 7 f. h. á sunnu- <
dag. Heimferðir með Laxfossi kl. 6 e. h. og ki. 12 :j
á miðnætti á sunnudag. <
Aðgangur að skemmtistaðnum kostar aðeins 1 •
krónu.
Ferja verður á gangi yfir Norðurá.
Ölvaðir menn fá ekki aðgang.
Ræðurnar og föstu skemmtiatriðin á dag- ;i
skránni hefjast um sama leyíi og aðaldagskrá sam-
komunnar á Hvanneyri er íokið. Þeim sem fara ;;
á laugardag verður séð fyrir tjöidum, ef þeirþurfa
Ailar veitingsr á mðtsstað&nm i
Notið þeiio einsiakö iœkifæri •
til að skemrita ykkur í einu ;
Jegursia héraði landsins, þeg- j
ar hægi er að komast þangaó
fyrir hálfvirði.
Sósíalisfaíélogín
á Suðtirlandí
:**:-**vv •:**:••:••:••:••;*•:* vv‘:**:**:**:**:*v ■

Bræðferðir Sleinðérs
Allar okkar hraðferðir lil Akureyrar eru um Akrancs.
FRÁ REYKJAVIK: alla inánudaga, miðvikudaga og föstu-
daga.
FRÁ AKUREYRl: alla mánudaga, fimmludaga og laug-
airdaga.
M. s. Fagiranes annast sjóleiðina. - Nýjar upphitaðar bifreið-
ar með útvarpi.
STEINDÓR Símri 1580. 1581. 1582. 1583, 15S4.