Þjóðviljinn - 12.10.1939, Blaðsíða 1

IV. ÁRGANGUR.
FIMMTUDAGINN 12. OKT. 1939.
iw ««■■■■■« m
236. TÖLUBLAÐ.
Hvad hcfur þú
geri ffl að
úfbreiða
Þjóðvíliann ■
9
bopQlnni,
Samníngatr um afhendíngu Wílna og gagn-
hvaemur híálparsátfmálí gerður í Moshva. ^
EINKASKEYTI TIL ÞJÖÐV’' VIOSKVA I GÆRKVELDI.
Dagana 3.— 1% oktáber fóru fram í Moskva viðræður milli
Molotoffs, utanríkisþjóðfulltrúa Sovétríkjanna og Urbsys, utan-
ríkisráðherra Litháens. Rætt var um afhendingu borgarinnar Wilna
og Wilnahéraðs til lýðveldisins Litháen. Auk þeirra Molotoffs og
Urbsys tóku þátt í viðræðunum af liálfu Sovétríkjanna, Stalín,
Potemkin og Povdnakoff, og frá Litháen Bizauskas, varaforseti
litháiska ráðuneytisinS, Rastikas hershöfðingi, yfirforingi litháiska
liersins og Natkevicius, sendiherra Litháa í Moskva.
Lauk viðræðum þessum 10. okt. með því að undirritaður var
samningur um afhendingu Wilna og Wiinahéraðs til Litháen og
gagnkvæmur hjálparsáttmáli milli Sovétríkjanna og lýðveldisins
Litháen.
Sússneskt ridilaralið að æfingum,
DagsbrAn heldnr fnnd
annað kvöld kl. 8,30.
Verkamenn samcfíifsf í barátfMnrsi fyrír afvinnu og réffi
Samníngar Rússa og Lítháen.
Samningurinn er svohlóðandi:

1, gr. Til tryggingar vináttunn-
ar milli Sovétríkjanna og Litháens
afhenda Sovétríkin lýveldinu Lit-
háen borgina Wilna og Wilnahér-
aðið, og verða þessi landssvæði
sameinuð ríkisheild Litháens.
Landamæri milli Sovétríkjanna og
lýðveldisins Litháen eru ákveðin í
viðbótarsamningi og á meðfylgj-
andi korti.
2 .gr. Sovétríkin og Litháen
skuldbinda sig til að veita hver
öðru hverskonar hjálp, þar með
talið hernaðarhjálp, ef til árásar
eða árásarhótunar kemur á Lithá-
en eða Sovétrikin yfir litháiskt
land af hálfu einhvers Evrópustór
veldis.
3. gr. Sovétríkin skuldbinda sig
að sjá litháiska hernum fyrir
vopnum og öðrum hergögnum með
hagstæðum kjörum.
4. gr. Sovétríkin og Litháen
skuldbinda sig til þess að gæta
sameiginlega öryggis landamæra
Litháens. í því skyni fá Sovétríkin
rétt til að hafa takmarkaða tölu
landherliðs og flugliðs á litháisku
landi, og eru staðirnir tilteknir í
sérstökum samningi. Þar er einnig
ákveðið um takmörk þau, er sov-
éthernum eru sett* á litháisku
7. gr. Framkvæmd samnings
þessa má á engan hátt snerta
isjálfstæði aðilja, né þjóðfélags-
skipun, ríkis- eða atvinnukerfi
þeirra, hernaðarráðstafanir né
Dagsbrún heldur fund í Iðnó annað kvöld. Verkefni fundarins
eru þessi helzt:
Atvinnuleysismálið. Sjö mannanefnd hefur þegar verið skip-
uð í þetta mál. I lienni eru Páll Þóroddsson, Edward Sigurðsson,
Þórður Gislason, Þorsteinn Sigurjónsson, Ingvi Hannesson, Krist-
inn Kristjánsson og Valg'. Magnússon. Ætlast er til að önnur verk-
lýðsfélög' í bænum kjósi einnig nefndir í atvinnuleysismálin, og
'starfi þær allar í sameiningu. Á fundinum mun nefnd Dagsbrúnar
annað er talizt geti íhlutun um í skýra frá störfum sínum.
innanlandsmál hvors ríkis um sig. ' 2. Dómurinn í Hlífarmálinu. Helgi Sigurðsson formaður Hlíiar
Stöðvar þær, er land- og flugher nl,,n skÝra lril hinum margumtalaða dómi Félagsdóms, sem heimil--
, T ‘ii , , ar verkamönnum að vera í eins mörgum verklýðsfélögum og verk-
Sovetrikjanna fær í Lithaen, sbr.
ast vill í einni og sömu starfsgfein.
4. gr., verða eftir sem aður iithha- j 3 Gengislögin og réttindi verkalýðsins. Með þessum lögum
iskt land. 1 var, sem kunnugt er, réttur verkalýðsins til að semja um kaup og
FRAMH. Á 2. SIÐU I kjör raunverulega af honum tekinn.
Með dæmafárri hreysti tðkst Kín-
verjumað stodva sófcnina í Changsa
Pravda lýsír síðustu hernaðaraðgerð-
unum í Míð-Kína.
EINKASKEYTI TIL ÞJÖÐV. MOSKVA 1 GÆRKVÖLDI.
í yfirliti um hemaðaraðgerðir í Mið-Kína í Pravda, aðalblaði
Kommúnistaflokks Sovétríkjanna, eru eftirfarandi ummæli höfð um
ósigur Japana í norðausturhluta Hunans-fylkis.
„Allan septembermánuð undirbjó japanska herstjórnin sókn til
Changsa höfuðborgar Hunan-fylkis. Tilgangur sóknarinnar var að
umkringja og uppræta sterkt kínverskt herlið er hafði þar bæki-
Vcrkamenn mæt-
íð á Dagsbrúnar-
ftxndínum.
landi, fjölda liðsins á hverjum j stöðvar. Jafnframt ætlaði japanska herstjórnin að stækka árásar-
stað og allar aðrar lagalegar og . svæðið frá Hanká, til að styrkja stöðvar sínar sunnan Jangtse-
atvinnulegar ákvarðanir varðandi ( fljóts.
dvöl sovéthersins. Land það, er
sovétherinn fær til dvalar svo og
mannvirki þau er honum eru veitt,
leigir Litháen Sovétríkjunum óá-
kveðnu verði.
5. gr. Komi til árásarhótunar á
Litháen eða Sovétríkin yfir lithá-
iskt land, ráðgast stjórnir beggja
ríkjanna tafarlaust um ástandið,
og gera þær ráðstafanir er sam-
komulag verður um að nauðsyn-
legar séu til tryggingar ríkjunum,
6. gr. Báðir aðiljar, skuldbinda
sig til að taka ekki þátt í neinum
ríkjasamböndum er beint sé gegn
öðrúhvoru rikjanna.
Sóknin til Shangsa hafði einnig
pólitískt markmið. Landráðastarf-
semi japanska agentsins Vang—
Tsin Wei hefur mætt einhuga fyr-
irlitningu allrar kínversku þjóðar-
innar. Sóknin til Shangsa átti að
sýna Kínverjum, að mótspyrna
þeirra væri vonlaus.
Herstjórn Japana undirbjó sókn
ina. japanski herinn fyrir sunnan
Jangtse-fljót fékk mikinn liðsauka
Sterkur flugfloti var sendur til
Sjansi-vígstöðvanna, og einnig
þungt stórskotalið og skriðdreka-
sveitir. Hinn 24. september settu
Japanir mikið lið á land í nánd
við borgirnar Lutseoshi og Ihnt-
ian, og herinn hóf sóknina suður í
áttina til Changsa og Pingkiang,
norðaustur af Changsa.
Eftir fjögra daga orustur tókst
Japönum 27. sept. að komast til
Mishui-fljóts. í nánd við Pinkiang.
Jafnframt réðist japanskur her
sem hefur stöðvar í norðvestur-
hluta Kiansi-fylkis á borgina Ihn-
ingchow. Fluglið Japana
framsókn landhersins,
Kínverjar veittu harðvituga
Það ætti að vera óþarft að taka
fram, að meðliinir verklýðsfélag-
anna verða að fjölmenna á hvern
þann fund, sem haldinn verður um
þau nriklu vandamál, sem nú steðja
að. Það er hlutverk Dagsbrúnar,
sem stærsta og öflugasta verkalýðs-
féiags landsins að vera í farar-
broddi í þeirri baráttu, sem öll verk
iýðsfélög landsins verða að heyja.
Það er þvi rnikið undir því komið,
að fundurinn í Iðnó annað kvöld
verði vel sóttur, og að harin sýni
einingu og mátt forustuliðsins. At-
vinnuleysisnefnd Dags' rúnar er
skipuð mönnum úr öllum stjórn-
málaflokkum, sem nokkuð fylgi eiga
i félaginu, og þarf ekki að efa að
þeir muni allir koma fram, sem
einn maður, enda er jafn þröngt
fyrir allra dyrum. Aðalatriðið er,
að verkamennirnir geri sér ijöst,
að það eru þeir,«tem veröa að knýja
framt lausn á vandamálum stéttar-
studdi l innar, í þeim sökum mega þeir
engum öörum treysta.
Dgsbrúnarmenn, sýnið það á
mótspyrnu, og strax fyrstu dag-
ana féllu og særðust þúsundir jap- ! fundinum annað kvöld, að ]>ið eigið
F ramhald á 4. síðu. i stéttarþroska, sem til þess endist
Skíla Brctair fltig~
vclínní cr sirauk
frá Raufarhöfn?
Sú frétt var birt í norska út-
varpinu í gærkvöldi, að flugvél sú
hin brezka er fyrir skömmu síðan
strauk burtu frá Raufarhöfn verði
send hingað aftur til kyrrsetning-
ar.
Þjóðviljinn spurðist fyrir um
þetta atriði í gærkvöldi hjá starfs-
manni brezka ræðismannsins og
vissi hann ekkert um þetta mál,
en ekki var hægt að ná í neinn af
þeim mönnum hér sem gátu stað-
fest eða mótmælt fréttinni.
C. I. o.
iieldur þlng
EINKASKEYTI TIL ÞJÓÐVILJ.
KHÖFN í GÆRKV.
l’ing C. 1. O., róttæka verklýðs-
þambandsins í Bandaríkjunum liófst
•í dagj í San Fransisoo.
Forseti sambandsins, John Lewis
flutti setningarræðuna. Talaði hann
um atvinnuástandið i Bandarikj-
unum á striðstímum, og sagði m.
a. að þó nokkuð hefði lifnað yfir
atvinnulifinu vegna stríðsins, væri ]ió
sýnilegt að aðeins lítill hluti at-
vinnuleysingjanna kæmust i at-
vinnu. „Verkamenn i Bandaríkjun-
um krefjast stöðugs og öruggs at-
vinnulífs‘‘, sagði John Lewis. ,Þeir
munu ekki gera sig ánægða fyrr
en |>ví marki er náð‘‘.
að skapa ykkur eina órjúfandi fylk
ingu á siéttarlegum grundvelli, það
er leiðin til sigurs.