Þjóðviljinn - 07.11.1939, Blaðsíða 1

Lesíð auglýs~
íngu á 3, síðu
um fisna á$ætu
skemmíun
7, nóvember
a' Sósíalísfafélag Rcykjavíbur
heldur 7. nóv. háfíðlegan.
Hvassar umræður um gengísm adíð í neðrí deíld Brynj ~
ólfur Bjarnason flyfur frv, í e« d, um að undanþíggja
sfríðsáhaeffuþóknun sjómanna skaffí
Skarpar umræður hófusí í gær í neðri deild úl af gengislöguin
ríkisstjórnarinnar. Deildu þeir Héðinn Valdimarsson og Einar Ol-
geii*s.son harðlega á ríkisstjórnina fyrir framkomu hennar, en Finn-
ur Jónsson gerðist aðalverjandi Ólafs Thors og stjórnar hans.
í efri deild flutti Brynjólfur Bjarnason eftirfarandi frumvarp
til laga uni að stríðsáhættuþóknun sjómanna skuli vera undanþeg
in skatti.
1. gr. Skipverjum á íslenzkum skipum skal heimilt að draga frá skatt
skyldum tekjuin sínum alla þá stríðsáliættuþóknun, er þeir njóta
samkvæmt gildandi samningum.
2. gr. Lög þessi öðlast þegar gildi.
Frumvarpinu fylgir svohljóðandi greinargerð:
Meðal sjómanna mun vera allmikil óánægja með það, hversu
lág sú striðsáhættuþóknun er, sem þeir verða aðnjótandi sam-
kvæmt nýgerðum samningum, og kemur þetta tilfinnanlegast niður
á þeim lægst launuðu. — En hvernig sem menn annars líta á það
mál þá munu þó flestir vera sammála um, að ekki nái nokkurri
átt, að álitlegur hluti þessara upphæða verði látinn renna til ríkis
og bæjarfélaga með því að skattleggja áhættuþóknunina. Til þess
að koma í veg fyrir ^etta og tryggja, að öll áhættuþóknunin komi
sjómönnum sjálfum til góða, er þetta frumvarp flutt”.
Mun frumvarp þetta að öllum líkindum koma til umræðu í neðri
deild á morgun.
Þetta gerðist fleira á fundinum:
Forsæíísrádhcrra þorír
ckkí að svara fyrír^
spurnum.
Héðinn Valdimarsson bar fram í
fundarbyrjun í Neðri deild í gær
3 fyrirspurnir til forsætisráðherra
um eftirfarandi:
1) Hvernig farið væri með sjó-
mennina þýzku, sem dveldu á Litþi
Hrauni og hverju það sætti.
2) Hversvegna sala hefði verið
stöðvuð á bóíunni „1 fangabúðum”.
3) Hvað liði því að enski flug-
maðurinn, sem strauk kæmi aftur
og hvort flugvélin og áhöfnin kæmi
ir.fcð.
Forsætisráðherra kvaðst ekki svara
þessum munnlegu fyrirspurnum,
því það væri vani að bera fyrir-
spurnir skriflega fram í þinginu
Héðinn upplýsti þá, að hingað til
hefði það einmitt verið venja, að
svara fyrirspurnum er væru munn-
iegar, en hinsvegar hefðu oft skrif-
legar fyrirspurnir verið látnar bíða
og ^ildrei svarað.
Var auðséð að þarna var aðeins
um undanbrögð að ræða hjá ráð-
herranum, af þvi hann veit skömm
ina upp á sig! í þessum málum.
Skatffrelsí Eímskíps
vcgna nýja skípsíns.
Ólafur Thors hafði framsögu um
frnmvarp það, sem hann flytur og-
gefur Eimskipafélaginu algera lausn
undan öllum gjöldum, er á hið stóra
fyrirhugaða skip félagsins myndu
leggjast hér. Var frumv. vísað til
2. umræðu og fjárhagsnefndar eftir
stuttar umræður.
Bráðabírðalötgín um
frekarí gengíslækkun.
Eysteinn Jónsson hafði framsögu um
þessi bráðabirgðalög, sem ríkisstj.
:gaf tit í haust er hún treystist ekki
til að halda krónunni lengur við
pundið og hatt liana við dollarinn,
en lækkaði gengið um leið.
Urðu nokkrar umræður um þetta
mál og réðust þeir Héðinn og Einar
á rikisstjórnina fyrir framkomu henn
Sigmundur Eyvindsson sæti betr
unarliússvinnu í tvö ár, Skarpliéð-
inn Jónsson sæti betrunarhúss-
vinnu í 20 mánuði, Sigurjón Sig-
urðsson og Jóhannes Hannesson
sæti eins árs betrunarhússvinnu,
Guðinundur Einarsson sæti 8 mán-
aða betrunarhússvinnu og Þórður
|kl' í öllu þessu gengismáli og það,
hversu mjög hún hefði beitt verka-
lýðinn rangiæti í því sambandi.
Finnur Jónsson gerðist aðalskjald-
sveinn gengislækkunarmanna og
fórst honum vörnin aumlega.
I da$ og á morgun.
1 dag eru m. a. á dagskíá í N. d.
bráðabirgðalög Stefáns Jóhanns um
verkamannabústaðina, hin alræmdu
kúgunarlög hans gegn Byggingarfél.
alþýðu. Ennfremur eru rikisreikn-
ingarnir fyrir 1937 til umræðu, þ.
á. m. hin umdeilda athugasemd Jóns
Pálmasonar, sem valdið hefur nú
málaferlum.
Á morgun verður til umræðu, að
öllu forfallalausu frumvarp Sósial-
istafiokksins um að tryggja frelsi
verklýðsfélaganna og hækkun kaup
ígjalds í hlutfalli við dýrtíðina.
Brcyiíngaf á vínnulög-
gjöfínní.
Bjarni Snæbjömsson leggur fram
í E. d. frumvarp til laga um breyt-
ingar á vinnulöggjöfinni. Meginat-
riði frumv. er þessi: Eitt verklýðs-
félag á hverju félagssvæðfi í hverri
starfsgrein. Engir aðrir en verka-
menn séu meðlimir verkalýðsfélag-
anna. Viðhafðar séu hlutfallskosn-
ingar innan félaganna til trúnaðar-
starfa ef einn fimmti hluti félags
manna öskar þess.
Erlendsson sæti 4. niánaða fang-
elsi við venjuiegt fangaviðurværi
Aðalheiður Olga Guðjónsdóttir og
óiafía Guðmundsdóttir, sæti fang-
elsi við venjulegt fangaviðurværi
í 40 daga. Dómur kvennanna er
skilorðsbundinn en karlanna allra
óskilorðsbundinn.
Dómur í málí sexmenníng*
anna var kveðinn upp í gær
4.-24. mánaðar fangclsi fyrir 57 þjófnadi.
í gær nokkru eftir héd, gi kvað Jónatan Hallvarðsson iö»reglu-
stjóri upp dóm yfir sex körlum og tveimui konum fyrir þá töku
í þjóinaðarmálí því sem vprið hefur á döfinni undanfarn ir vikur
og mikið hefur verið u*u t:dáð í bænum.
Alls hafa þeir félagar játað 57 innhrot og nemur andvirði hins
stolna röslcum 14 þúsundum króna en nálega helmingi Jiess hefur
verið skilað aftur ti! réttra eigenda af lögreglunni.
Konurnar tvær, sem dæmdar voru hafa engan beinan þátt tek-
ið í þjófnaðinum en eru dæmdir fyrir yfirhylmingu.
Refsiákvæði dóinsins eru sem hér segir, en auk þess eru ákærðu
dæmdír til skaðabótagreiðslu og eiga þeir að iúka henni innan 15
daga frá lögbirtingu dómsins.
22 ára afmælís rússnesku verklýdsbylfín$arínn~
ar mínnzt mcð fjölbreyffum háfíðaholdum í Iðnó
Sjöundi nóvember er hátíðisdagur sósíalista um allan heim.
Það var þann dag fyrir 22 árum að verkalýðurinn í Rússlandi
leysti sig úr læðingi auðvaldsskipulagsins, og stofnaði hið lyrsta
ríki sósíalismans hér á jörð.
Hátíðahöld sósíalista her í
Reylcjavík verða að þessu sinni,
ein hin vegiegustu, sem fram hafa
farið hér á landi, í tileini þessa
dags. Þrír af allra fremstu rithöf-
unduin þjóðarinnar, þeir Halldór
Iíiljaii Laxness og Gunnar Bene-
diktsson, flytja erindi og upplestur
auk þeirra skemmta ýmsir aðrir
ágætir kraftar.
Það er ef til vill meira hugsað
og' talað um ríki verkalýðsins nú en -
nokkru sinni fyrr.
Verkalýður auðvaldslandanna,
bæði þeirra „lýðfrjálsu” og hinna
fasistisku, hefur á síðari árum feng
ið að reyna flestar þær hörmungar,
sem boðberar sósíalismans hafa stað
hæft, að séu óumflýjanlegar afieið-
tngar auðvaidsskipulagsins. Atvinnu
leysi, fátækt, skortur og síðast en
ekki sízt stórveldastríð, eru ávext-
ir þeir, sem meiður auðvaldsskipu-
lagsins hefur borið verkalýð allra
auðvaldslanda.
Þessi staðreynd hlýtur að kalla á
alla sósíalista, bæð|L í ríki sósialism-
ans og í rikjum auðvaldsþjóðfélag-
anna, til aukinnar og nýrrar bar-
áttu fyrir sigri sósíalismans. Það
er að vonum, þó allra augu beind-
Samníngunum í
Moskva fresfad
EINKASKEYTI TIL ÞJÖÐVILJ.
MOSKVA I GÆRKVÖLD
Samkomulagsumleitanirnar í Mosk
va, milli fulltrúa finnsku stjórnar-
innar og sovétstjórnarinnar, hefur
veriö frestað meðan finnsku fulltrú-
arnir bíða eftir fyrirmælum frá
stjórn sinni,
Aðalheiður er kona Sigmundar
Eyvindssonar, en Ölafía er kona
Sigurjóns Sigurðssonar.
Auk þess eru hinir ákærð'u hver
fyrir sig dæmdir til þess að greiða
eigendum þess stolna allmikið fé,
eðja nokkuð á 8. þús. króna. i
1 niðurstöðum dómsins er langt >
sundurliðað yfirlit yfir þessar skulda
grelðslur og verður þeim sleppt hér.
Verðmæti liins stolna er, eftir
því, sem næst verðuur komizt kr.
14255,00. Af þessu hefur verið kom-
ið til skila verðmætum, sem nema
kr. 6473,00, en skaðabótarkröfur em
komnar fram, sem nem'a kr. 7113,00.
Þjófnaðirnir eru taldir minnst 57,
þar af 41 þar sem hafa verið við-
liöfð innbrotsþjófa vinnubrögð, svo
sem skiðið inn um lúgur, ókrækta
glugga og undir porthurðir, notað
,ir falskir lyklar og þjófalvklar, og
gluggar og dyr lúisa bro'nir uop.
ust til Sovétrikjanna á slíkuin tím-
um og um það sé spurt, og um það
deilt, hvað þau muni gera til þess
að. hjálpa verkalýð auðvaldsþjóð-
félaganna til að brjóta hlekki auð-
valdsskipulagsins. Ræðumennimir í
iðnó munu væntanlega gera þessar
spurningar að umræðuefni meðal
annars.
1 kvöld eiga allir reykvískir sósíal
istar, sem því fá við komið, að
mæta í Iðtnó og taka þátt í hátíða-
höldum dagsins.
I dag berst hið volduga kall:
„öreigar í öllum löndum scuneinizt‘‘
um allan heim. Hver er sá sósíal-
isti og verklýðssinni, sem ekki vili
hlýða kalli?
1 iilefni af 22 ára afmæli bylting-
arinnar liefur undirbúningsnefind sú,
er Sósíalistafélagið kaus til að und-
irbúa 7. nóvember, gefið út smárit,
16 síður að stærð, er heitir „Sovét-
ríkin”. Eru þar margar góðar greinar.
Alþjóðasam~
band kommún~
ísta gefur úf á~
varp i fílefni
af 7. nóv,
í ávarpínu cr skorað
á vcrkalýð allra landa
að rísa upp gcgn
skelfíngum sfyrjald-
arinnar,
Framkvæmdanefnd Alþjóðasam
bands kommúnista liefur í tilefni
af 7. nóv. gefið út ávarp til
verkalýð^ins í öllum löndum um
að risa upp gegn stórveldastyrj-
öldinni. Birtir Þjóðviljinn ávar])
þett.a, í dag samkvæmt einkaskeyt
um er blaðinu hafa borizt.
Við lestur þessa ávarps munu
flestir þeir, er þekktu lll sósíal-
istiskrar verklýðshreyfingar, er
heiinsstyrjöldin skall yfir 1914,
minnast þeirrar afstöðu, er Len-
in, Liebknecht og fleiri beztu
brautryðjenriur tóku þá og voru
ofsóttir og brennimerktir fyrir
sem föðurlandssvikarar, þýzkir
njósnarar eða rirejinir eins og
Jaures.
Nú tekur Alþjóðasamb. komm-
únista samskonar afstöðu og þeir
þá.