Þjóðviljinn - 16.11.1939, Qupperneq 4

þJÓÐVILJINN
Næturlælcnir: Kjartan ólafsson,
Lækjargötu 6B, sími 2614.
Næturvörður er í Reykjavíkur
apóteki og Lyf jabúðinni Iðunni.
Næturakstur: Bifröst Hverfis-
götu 6, sími 1508.
Pálmi Hannesson rektor les upp
í kvöld kl. 21,00 í útvarpið, úr rit-
um Jónasar Hallgrímssonar
skálds. Les Pálmi upp í tilefni af
því að liðin eru í dag 132 ár frá
fæðingu skáldsins, en hann er
fæddur 16. nóvember 1807.
Kona, sem ekki vill láta nafns
síns getið hefur afhent frú Jó-
hönnu Egilsdóttur 20 króna 'gjöf
til Barnaheimilisins Vorboði. Er
fé þetta gefið til minningar um
Jón Baldvinsson.
Hjónaband. Nýlega voru gefin
saman í hjónaband af sýslumann-
inum í Árnessýslu, ungfrú Ragna
Jónsdóttir stúdent frá Norðfirði
og Ragnar J^!'r,nnesson cand. mag
titv^rpið í dag:
10.00 Veðurfregnir.
12.00 —13.00 Hádegisútvarp.
15.00 Veðurfregnir.
18.15 Dönskukennsla, 2. fl.
18.45 Enskukennsla, 1. fl.
19.10 Veðurfregnir.
19.20 Lesin dagskrá næstu viku,
19.30 Þingfréttir.
19.40 Auglýsingar.
19.50 Fréttir.
20.15 Frá útlöndum.
20.40 Útvarpshljómsveitin: i
Fest-Polonaise og Romanze, eft-
ir Joh. S. Svendsen.
21.00 Upplestur: úr ritum Jónas-
ar Hallgrímssonar (f. 16. 13,
1807) (Pálmi Hannesson rekt-
or).
21.15 Lúðr£3veitin „J^anur” leik-
ur.’ (Scj.: Karl O. Runólfsson).
21.50 Fréttlr.
Dagskrárlok.
Iðja, f:!ag vcrksmiðjufólks held
ur skemmt’fund aö Hótel Skjald-
breið í kvöld og hefc1, hann kl. 8,30
Skemmtiatriði: Upplestur, -’^ður
og flelra. Aðgöng’imiðar & skrif-
etofu félagsinó :z vio IrJiganginn.
Athygn s,k~l vakin á auglýsingu
frá Vörubílastöðinni Þrétt^r á
öðrum stað hér í blaðinu.
Hlutaveltan.
Allir meðlimir Sósíalistafélags-
ins í Reykjavík verða að taka þátt
í að undirbúa hlutaveltu flokksins,
sem fram á að íara á sunnudag-
inn. Það er margt sem þarf að
vinna. Það þarf að safna munum
og gefa muni. Það þarf að útbúa
drættina, skrifa á þá númer, það
þarf að koma öllu fyrir í tæka tíð,
þar sem hlutaveltan á að fara ‘
fram og síðast en ekki sízt þarf
fjölmenni á hlutaveltunni á sunnu-
daginn til þess að draga. Allt
gengur þetta eins og í sögu, ef
allir .leggjast á eitt og eru sam-
talca, en þess þarf með, enginn má
bregðast skyldum sínum. Allir
veltuna ættu að gefa sig fram í
Hafnarstræti 21.
«p Ný/ab'io ag
iiNjósnarí kardínálans|
Spennandi og viðburðarik |l
amerísk kvikmynd frá Fox,
um hreysti og hetjudáðir,
er gerist í Frakklandi á dög-
um Richeleu kardínála.
Aðalhlutverkin leika:
Annabella og
Conrad Veidt.
Aukamynd:
Röntgengcislar.
Stórmerkileg mynd um töfra- ’j;
mátt röntgengeislanna. £
£> Geunbrblb %
g ❖
|Maríe Antoínettel
í
Heimsfræg og hrífandi fögur X
M ^ w
Metro Goldwyn Mayer stor- ý
y mynd, að nokkru leyti gerð |
Ý samkvæmt æfisögu drottning- ?
♦!• arinnar eftir Stefan Zweig. I|
•{• Aðalhlutverkin leika:
A
X Norma Shearer og
V 't'
X Tvrone Power. y
4 i
•:* •*.
Skeyfasendíngar frá'Moskva
Alþýðublaðið talaði í gær mikið
um skeytasendingar frá Moskva
og þá einkum blaðaskeyti til
Þjóðviljans. Undarlegt er að blað
ið skuli harma það, að mikil skeyti
séu end til landsins, það þýðir þó
raunverulega gjaldeyrisinnflutn-
ing og ætti að gleðja menn í þess-
um gjaldeyrjsvandræðum og sízt
að skoðast sem „föðurlandssvik”!
Um hitt hvað það kosti að afla
slíkra skeyta, þá er Alþýðublað-
inu vafalaust bezt að rannsaka,
hvort það gæti ekki sjálft komist
að þeim samc!r_gum, fá'blaða-
skeyti frá Moskva xyrir lítið verð,
ef þ&3 bara vill birta eitthvað af
þeim. En það er bar" nokkuð, sem
Alþýðublaðið ekki vill, af því þaö
vill ekki útbreiða sannleikann um
Sovétríkin, hin einu sósíalistisku
verklýðsríki heimsins, sem umset-
in og umkringd eru af auðvalds-
ríkjum og sífelt ausin óhróðri af
þeim.
Eða máske hinir sænsku lánar-
drottnar Alþýðuflokksins og Al-
Prír menn daemdír fyrir
smygL
•'RAMH. AF 1. SIÐU.
Jón Halldórsson háseti á Gull-
toppi var dæmdur í 1000 króna
sekt fyrir að reyna .að smygla 54
fataefnum og ýmsu smávegis.
Viggó Guðjónsson kyndari hlaut
2500 I:r. sekt fyrir að smygla inn
37 flöskum af áfengi, 7 kössum af
ávöxtuir., 2560 vindlingum o. fl.
smávegis.
Loks var háseti á Goðafossi
dæmdur I 150 kr. sekt fyrir að
smyg’a 1800 vindiingum.
þýðublaðsins banni þeim slíkan
fréttaflutning ?
Annars hefði náttúrlega ekki
farið illa á því að einhvemtíman
hefði verið prentað í Alþýðublað-
inu eitthvað annað en óhróður um
Sovétríkin í þeirri prentvél, sem
rússneska alþýðan á mestu þreng-
ingartímum sínum gaf Alþýðu-
flokknum.
Gengisiíllögur Alþýdu-
flokksíns.
FRAMH. AF 2. SIÐU.
keyptar voru lægra verði, verða
þrotnar. Verðjöfnunarákvæði milli
nýij.s. “’dri vara, sem sumstað-
ar eru til staðar, falla ur gildl, og
telja má eins víst eins og dagur
fylgir hverri nótt, að verðlag er-
lendra markaða hækki enn stór-
um. En Skjaldborgin gleymir því.
Helztu menn hennar eiga nóga
peninga til þess að framfæra sig
og sína, þó að dýrtiðin vaxi, og
hvað skyldi flokk eins og Skjald-
borgina varða um, hvaða verði
fólkið þarf að kaupa nauðsynjar
sínar.
Eins og áður er sagt leggja sósí-
alistar hinsvegar til að kaupið
hækki í hlutfalli við dýrtíðaraukn-
ingu næsta mánuð á undan
Mánaðarleg hækkun miðuð við
framfærslukostnað er krafa sósí-
alista. Hækkun, sem gildir minnst
þrjá mánuði og miðast við all-
löngu liðinn framfærslukostnað er
krafa Skjaldborgarinnár. Það er
auðvelt val fyrir verkamenr aC
gera upp á milli þessara tveggja
tillagna.
Barnafræðsla í Þýzlcalandi
Samkvæmt síðustu tilskipun á að innræta börnunum: 1) Þýðingu
lofthernaðar (sprengjuárásir á skóla og spítala), 2) aðalatriðin í
Mein Kampf” (Alla Gyðinga og Frakka á að hengja og skjóta!),
3) Þýðingu íþróttalífsins (3. ,n>.idin) og 4) Skilyrðislausa niýón*
við foringjann (4. myndin).

EDNA FERBER:
18-
SYONA STÓR .. A
l'yi'sti morguninn, er Selína iékk þetla b >ð,. vissi húxi
ekki hvort hún ætti að hneykslast .eða hlæja.. „Mér er
BanTa (g ekkert kalt. Eg kem niður rétt slrax.
Maartje Pool hefur sennilega heyrt einhverja hneylcsl-
un í röddinni, eð'a þá hlátursvott, þvi hún flýtti sér að
bæta við: „Pool og Jakob eru ryrir löngu farnir í vinn-
una- Pú gelur klætt þig i næði hérna bak við ofninn.
Fn þó að Selína væri hríðskjálfandi, og þetta væri hin:
me.sta freisting, ákvað hún að láta ekki undan. Það
strengdi svolítið á kjálkavöðvunum og svipurinn harðn-
aði „Eg skal ekki fara niður” sagði hún við sjálfa sig,
hríðskjálfandi. Eg skal ekki fara niður lil að klæða mig
i>ak við ofninn eins og — eins og sveitakerling í ljó'tri,
rússneskri skáldsögu, — æ, því læt ég svona . . . eins og
ég sé of fín til þess, eins og Pool-fólkið sé ekki nógu golt
fólk handa mér að umgangasl. En ég get ekki komið
niður með nærfalaböggul í fanginu og farið að klæða mig
bak við ofninn.
Geerlje og Jozina voru ekki með neina sérvizku, hvað
það snerli. Pær skutust fram að ofninum á hvorj’.vn
morgni með fötin sín í fanginu, og þó var svefnherbei'gi
þeirra mur. notalegra en herbergi Selínu. Og ekki ein-
ungis það, heldur sváfu þær í þykkum ullarnærfötum
og þurftu ekki annað en að ía: í sokka og skó og ylri
fötin. Nærfötin þeirra voru svo gróf, að Sri.lnu fannst
að hárskyrtur pírslarvottanna hefðu hlolið að vera mjhkar
í samanhurði þið þau. í Ifigh Prairie var það eðlileg og
fösl venja að klæða sig frammi við ofninn.
Hefði cinhver séð Selínu gægjasl upp undan sænginni
á dimmu morgw’oum um miðjan desember, er hætt við
að sá hinn sami hefði lckið eftir því að ’hli, íallegi r.ebl)-
inn var rauður og blár af kulda, málaður þannig af sama
pensli og fínu silfurlitu burknarnir og hlómin á glugga-
rúðunum. Alltaf jukust frostin, og þar kom að Pool-fjöl-
skyldan fór að kvarta um kuída í svefnherhergjunum,
og máttu þau þó heita loftþétt. Oft var frosið í þvotta-
skálinni þegar Selína ætlaði til að laka. Fötin hennar,
sem hún gekk þannig frá á kvöldin, að sem fljótlegasl
væri að komast í þau, voru íslcöld viðkomu. Verst var
þó bannsett stálfjaðralífstykkið, er þótti þá á dögum ó-
missanii. Selína átli á hverjum morgni í slvíði með að
festa það með kuldadofnum fingrum, og faömlag þess
var kalt eins og faðnilag dauðans.
„En ég skal aldrei fara niður til að klæða mig”, sagði
hún jafn ákveöið, og horfði á r'eðan á óhræsis reykofn-
inn. Stundum rak hún út úr sér tunguna framan í hann
(hún var ekki nema nnjá:: óra, stúlkan!) Og bezt er að
láta það lylgja með, að einhverju sinni kom hún með
krít heim úr skólanum, og málaði púkaandlit á oin-
skömmin i, er gerði hann persónulegan og andstyggileg-
an. Pað fannst Selínu mátulegt og þótti ganian að.
Pegar hún löngu síðar hugsaði til þessara fyrstu ára
sinna á High Prairie, komu henni alltaf ofnar í hug. Og
ekki að áslæðulausu. Pví að ofn var það, sem breylti
stefmmni á lífsferli hennar.
Frá upphafi va’' skóia^fnina óvinur hennar. Hann reis
u.y úr ringv.IreKl minninganna írá þessu fyrsta ári sem
heljarstór h„rl'stjóri, döklcur fg ógnandi. CkólahúsiS á
xligh Prairie, sem Celína k«nndi í, yar um mílu vegar
frú bæ Klaas PooF !Iún kynnlist vegarspottamm þeim
í ölkun myndum, svelluðum, sköflóttum og sökkvandi í
for. 'Jí iarnir fcyrjuðu káifníu. Ellir fyrstu vikuna var
Selína o in að ákvc'ri niðurrcðina á morgnana. Hún
varð að íara fram úr kl.ikkan sex t.g flýta sér í ískold
föfin. Pá niður og dreklta mjólkur- o sykuvlaust ri.g-
kaffi og borða brauð með o:ti eð- kjölflögum. Svo að
hraða sér í lcáp.i, setja upp k .ldahúfu og vetlinga. Ef
vonl var fór hún með matarbita með sér. 1 á var eftir
leiðin í sk.ólann, og lv' . var að stríða við mstingskald-
an sléttustorminn þar til augun voru orðin íu1, af lánuu,
lcafa skaflarc* eða klöngiest á svellbólstrunum Fn hún
iTar bara nítján rra, og þetta gerði ekki svo mi! " til. En
þegar hún var að þveitast cftir vcgaspottanum ' sólskini
eða rigningu, rolci eða snjóvéðri, liafði ,.i alltaf ofn-
óhræsið í huga. Pegar svo kom að skólanum, þurfti hún