Þjóðviljinn - 24.11.1939, Page 4

Úr'borglnnt
Næturlæknir: Axel Blöndal, Ei-
ríksgötu 31, sími 3951.
Næturvörður er í Ingólfs- og
Laugavegs-apóteki.
Næturakstur: Bæjarbílastöðin,
sími 1395.
Happdrætti hlutaveltu Sósíal-
istafélagsins. Þessi númer hafa
enn ekki verið sótt: nr. 1003 báts-
líkan, nr. 1095 bækur Máls og
menningar, nr. 2256 permanent-
hárliðun, nr. 3989, 50 krónur í
peningum. Aðrir vinningar hafa
verið sótttir.
Steingrímur Arason, kennari
flytur bindindisþátt í útvarpið í
kvöld kl. 21,10.
Þýzku sjómeimirnir. Sú saga
gekk hér um bæinn í gær að þýzku
sjómennimir á Litla-Hrauni. hefðu
gert sig seka um svo alvarleg
skammastrik, að orðið hafi að
beita þá sérstökum þvingunarráð-
stöfunum. Þjóðviljinn átti í gær
tal við Markús Einarsson, einn af
umsjónarmönnum fangelsisins, og
kvað hann sögusögn þessa al-
ranga og piltana kynna sig vel.
Þá skýrði hann ennfremur frá því
að lögreglustjóri hefði reynt að fá
þá til þess að fara á skip það hið
þýzka, er hér liggur nú, en pilt-
arnir neituðu því með öllu.
Útvarpið í dag:
12.00—13.00 Hádegisútvarp.
15.00 Veðurfregnir.
18.15 íslenzkukennsla, 1. fl.
18.40 Þýzkukennsla, 2. fl.
19.20 Þingfréttir.
19.40 Auglýsingar.
19.50 Fréttir.
20.15 Vegna stríðsins: Erindi.
20.30 Útvarpssagan: „Ljósið, sem
hvarf”, eftir Kipling.
21.00 Hljómplötur: Harmóníku-
lög.
21.10 Bindindisþáttur (Steingrím-
ur Arason kennari).
21.30 Strokkvartett útvarpsins:
Kaflar úr kvartett 0p. 64, nr.
5, eftir Haydn.
Sundnámskeið hefjast að nýju
í Sundhöllinni á mánudaginn kem-
ur. Þátttakendur gefi sig fram í
dag og á morgun kl. 9—11 f. h.
og 2—4 e. h. Upplýsingar á sömu
tímum í síma 4059.
Verzlunarfélagið Elding hefur
opnað skrifstof” b“r í bænum og í
New York. Annast skrifstofan
kaup á vömm fráAmeríku og sölu
íslenzkra afurða þar vestra.
Skömmtunin. Úthlutun skömmt
unarseðla hefst í dag á skömmt-
unarskrifstofunni Tryggvagötu 28
Kaffiskammturinn verður aukinn
um 50 af hundraði, en það er eink
um hann sem mörgum hefur fund-
ist helzt til naumur. Menn em á-
minntir um að koma með seðil-
stofnana greinilega áritaða nafni
þeirra, sem þá hafa átt.
Skíðamenn Ármanns. Æfing
inu og verða æfingar framvegis
verður í kvöld kl. 8 í Iþróttahús-
á þriðjudögum og föstudögum.
Dalafólk. Síðara bindi þessarar
skáldsögu eftir Huldu er væntan-
leg í bókabúðir um helgina.
Fyrra bindið kom út fyrir allmörg
um árum.
PIÓPVIUIMN
jP Ny/a bib
fVíðburðaríh nóttl
v x.
I
X Amerísk lögreglumynd iðandi
af f jöri og spennandi viðburð-
um. Aðalhlutverkin leika:
June Lang,
Lyle Talbot,
Dick Baldwin o. fl.
Aukamynd:
X FRÁ SKOTLANDÍ.
kT*
f
y
t
1
t
Menningarmynd.
0amlar3>i
Bulldog Drummond
gímsfcínaþjófarnír?
* ‘V
Framurskarandi spennandi og
bráðskemmtileg leynilögreglu «£
$ mynd, sem sýnir nýjustu æf
intýri hinnar frægu hetju úr <5
*t* skáldsögum „SHAPPERS”. *'
V
V Aðalhlutverkia leika:
*?
£ John Howard, John Barr-
X ymore og Luise Cambell. y
í

9
♦>
X Aukamynd:
SKIPPEB
c SKBÆK. — Dansar Rumba.
.♦. I X
:~x»x~:~»x-*x-*:~»:*'»x**»x**^»»»>*>*:»:**>:~:**:":":":**:~:":*':**:~:**:*
Lö$ um hámarfes
vínnutíma starfs-
stúlfena.
Brynjólfur Bjarnason flytulr i efri
deild frumvarp 111 laga um vinnu-
tíma starfsstúlkna á heimilum
(frumvarp þetta er flutt samkvæmt
ítrekuðum óskum frá stúlkum, sem
vinna í húsum, og einnig hefur
Starfsstúlknafélagið Sókn og 5.
landsfundur kvenna samþykkt áskor
ir um sama efni. Meginatriði frum-
varpsins eru Hámarksvinnutími
starfsstúlkna skal vera 60 stundir á
viku. Þær skulu hafa minnst einn
frídag á viku og skal annarhver
fridagur vera sunnudagur. Stúlk'
ur sem ráðnar eru í ársvist, skulu
hafa 14 daga sumarfrí, en fastráön-
ar stúlkur til skemmri tíma skulu
og hafa nokkur frí, auk hinna viku-
legu frídaga.
Þingumræðuirnar
í gær.
Aðaluinræðurnar í neðri deild í
gær ' urðu um hlutaútgerðarfrum-
varp Framsóknar. Töluðu þeir Ein-
ar Olgeirsson og Finnur Jónssoú
gegn frumvarpinu, en Skúli Quð-
mundsson og Bergur Jónsson vörðu.
Sýndi Einar fram á hvers konar.
biekking þetta frumvarp er af hálfu
Framsóknannanna eins og þjóðfé-
lagsástandið er nú. ,
I dag verða mjög mörg mál tiþ
umræðu. M. a. verður til umræðu'
í neðri deild frumvarp um eftirlit
með sveitarfélögum, flutt að til-
hlutun St. Jóhanns og samið af
Jónasi Guðmundssyni. Qengur það
frumvarp mjög langt í að svi])ta
sveitarfélög (og þar með bæjar-
stjómir) sjálfsforræði og leggja
þau undir einræði ríkisstjórnarinn-
ar.
Fínnland.
FRAMH. AF 1. ÍÍÐU.
illa farið að samningar skuli ekki
hafá náðst, en getur hinsvegar
ekki dulið hve sósíaldemókrötum
Væru slíkir samningar ógeðfeldir.
Auðséð er að stjómarvöld Finn
lands eru í alvarlegum vandræð-
um vegna stefnu þeirrar er tekin
hefur verið í samningsmálunum.
Jafnframt yfirlýsingum stjómar-
innar um að samningar séu æski-
legir og mögulegir, er haldið á-
fram æsingum gegn Sovétríkjun-
um í blöðum og útvarpi, í því
skyni að blekkja þjóðina til fylg-
og afturhaldssinna.
i Flofefeunnn |
.{• X
!:* »:••:*•»»:• *x**»»»:*
Vegna inisgáuings var auglýst
í blaðinu í gær að fundur yrði í
Vesturbæjardeildum í kvöld. Þessi
fundur á ekki að vera fyrr en á
mánudagskvöld. Þetta leiðréttist
hérmeð.
Námshríngíir Æ. F. R.
FRAMH. AF 2. SIÐU.
„Ég óska oft að ég væri kominn
í félagsskap ykkafn í Æ.F.R. Fundur
inn um daginn gaf mér góðar von-
ir um þann félagsskap. Ég vildi
mega starfa með ykkur að stórmál-
um þessara tima, en maður verður
að sætta sig við orðinn hlut og
reyna að vekja hið dána fólk til
pólitísks lífs, þ. e. sósíalismans.
Hvcrjír eru fjandtnenn
þjóðarlnnar.
Framhald al' 2. síðu.
auðvald að reita þjóðina vægðar-
laust sjálfum sér til hagsbóta.
„Landráðamenn” „launaðir erind
rekar” — það hefur frá upphafi
verklýðshreyfingarinnar verið hróp-
yrði afturlialdsins um sósíalista.
Burgeisarnir geta aldrei hugsað sér
neitt gert, nemb með því að kaupa
menn til þess og þess vegna trúa
þeir því sjálfir að sósíalistunum
hljóti að vera mútað einhversstaðai*
frá. Fórnfúsa baráttu vegna góðs
máls geta þeir ekki hugsað sér
af því hún fyrirfinnst ekki í hug-
myndaheimi og „siðfræði” þeirra.
Og auðmannaklíkan, sem rænthef
ur föðurlandi alþýðunnar frá henni,
til að gera bæði það og hana að
féþúfu fyrir sig, — hiín hatast
eðlilega við þá menn, sem vilja
vinna landið undir alþýðuna aftur,
— eins og danska yfirstéttin hat-
aðist eðlilega við Jón Sigurðsson og
taldi hann varg í véum danska
ríkisins, af því hann var að vinna
föðurland sitt undan ríki dönsku
yfirstéttarinnar.
Svo er fyrir þakkandi starfi hans
og annarra slíkra, að íslenzka þjóð-
in þarf nú ekki að heyja frelsis-
baráttu sína nema að litlu leyti við
erlent vald. Aaðalkúgarar hennar
sitja nú á tslanrii þó yms bönd, og
sum miður fríð, tengi þá við auð-
vald annarra landa.
Hér er þvi vettvangurinn fyrir
frelsisbaráttu hinnar vinnandi ís-
lenzku þjóðar. Hér í Reykjavík sitja
fjandmennimir, sem ræna okkur
atvinnu, brauði og frelsi. t þeirna
greipai' verðum við að sækja það,
sem við sjálfir höfum skapað og
fiamleitt, íslenzkir alþýðumenn.
EDNA FERBER:
SVONA STOR
25.
• • • •
Selína og allur söfnuðurinn horfði á þetta atvik, og sá
lxvernig Pervus DeJong neitaði þessu girnilega heimboði.
Pað var ekki nóg með að hann hristi höíuðið, heldur
virlist allur líkami hans tjá andúð og neitun, alll frá
hinu karlmannlega og vel mótaða höfði til breiðu herð-
anna og slerklegra leggjanna í sparifataskálmunum, sem
voru alll of þröngar. Hann hristi höfuðið, kippti í taum-
ana og ók af slað. Ekkja Paarlenbergs varð að láta sér
lynda þessa opinbe.ru háðung, en það verður að segjast
henni til hróss, að hún tók henni eins vel og hægt var.
Hún var rjóð, er hún sneri sér við, en brosti lítið eitt og
gekk burtu eins og sigurvegari. Selina sá nú að hún líkt-
ist ekki grisnum hans Klaas Pool, heldur stórum pers-
neskum ketti, stríðöldum og með heillar lclær faldar í
mjúkum slíðrum. Ekkjan settist upp í vagn sinn, en það
var fínasti vagninn í sveitinni, og ók af stað. Hún bar
höfuðið hátt og brosti.
„Svona fór það”, sagði Selína, og lienni lannsl hún liafa
verið áhoríandi að fyrsta þætti í spennandi leik. Og eins
var með söfnuðinn allan, svo það væri synd að segja að
ekkjan hefði farið til einskis í kirkju þennan dag.
Á heimleiðinni í vagninum sagði Maartje Selínu alla
söguna.
Pervus DeJong hafði niissl konu sína fyrir tveimur ár-
um. Réit um sama levli dó Lenderl Paarlenberg, og
skildi konu sinni eftir stærstu og frjósömustu jörðina i
sveitinni og þó lengra væri leitað. En Pervus DeJong
erfði eftir föður sinn aðeins tultugu og fimm ekrur af
lélegasta landi sem til var í Higli Prairie. Jörðin hans
var í mestu órækt. Á vorin, einmitt á sáningartímanum
voru oft sextán af þessum tuttugu og fimm ekrum undir
’ atni. Pervus DeJong setti niður, sáði, tók upp úr görð-
! num, ók afurðunum á markað, en virlist þó aldrei kom-
a:.t af, eins og það þótti þó sjálfsagður hlutur þarna í
hollen/ku nýlendunni, — þar mátti heita að allir kæm-
ust sæmilega af. Heppnin var aldrei með og náttúruöfl-
in sýnilega á móti honum. Útsæðið hans reyndis! ónýtl,
uppskeran skemmd, kálið ormétið og rabarbarinn maðk-
smoginn. Ef hann ætlaði sér að rækta aðallega spínat.
í von um votviðrasamt vor, fór ekki hjá því að þurrkar
yrðu óvenju miklir. Pegar hann svo næsta ár setti allt
traust sitt á kartöflur, þar sem öll sólarmerki bentu til
þurrviðra, reyndist sumarið það votviðrasamasta er kom-
ið hafði á þeim áratug. Skorkvikindi og myglusveppar
virtust livergi kunna eins vel við sig og i görðunum hans.
Hefði Pervus DeJong verið lílill og ljótur hefði öll þessi
éheþpni bakað honum meðaumkunarblandna fyrirlitn-
ingu. En í fari hans var eitthvað aðlaðandi og glæsilegt,
minnti á sigraðan risa. Til að fullkomna óhamingju hans
var fyrir hjá honum roskinn kvenmaður, gigtveikur og
skapillur, og var það í frásögur fært, að hún mundi aldrei
hafa eldað étandi mat.
En það var þessi Pervus DeJong, sem hin forríka ekkja
Paarlenbergs kaus sér fyrir seinni mann. Hún gekk á.
eftir honum og fór ekki dult með, og ástleitni hennar var
framkvæmd með þeim dugnaði, er einkennir Holleiidinga
að hverju sem þeir ganga, enda hefði margur maðurinn
í sporum Pervus DeJong látið undan. Allir vissu að hún
sendi honum um hverja helgi kökur og margvíslega
bakninga- Hún bað hann blessaðan að þiggja af sér gott
útsæði og allt það, er hún gæti í lé látið til búskaparins,
en hann afþakkaði það. Hún bauð honum bæði með góðu
og illu að borða hjá sér á sunnudögum. Hún spurði
hann ráða um útsæði, jarðveg, áburð — enda þótt hún
kynni sjálf svo góð skil á þessum hlutUm, að jörð henn-
ar bar frá ári lil árs ríkulegan ávöxt. Hún hafði sjálf
yfirumsjón með öllum búrekstrinum, en hafði duglegau
ráðsmann, Jan Bras, sér til aðstoðar.
Pervus DeJong var hrekklaus maður og tók öllu al-
varlega. Ekkjan kom til hans, skömmu eftir að hún missli
manninn og sagði með flauelsmjúkri röddu: „Mister
DeJong, mig langar til að biðja þig að lrjálpa mér dálit-
ið. Petta er allt svo erfitl fyrir mér, síðan hann Leanderl
minn dó, því þessum blessuðum ráðsmönnum er alveg
sama, hvað um jörðina verður. Eg ætlaði að spyrja þig
irða um hreðkurnar mínar. I fvrra voru þær svo trén-