Þjóðviljinn - 13.12.1939, Blaðsíða 2

Miðvikudagurinn 13. desemb. 1939.
ÞJÖÐVILJINN
piðmnuiNN
Ctgef andi:
Sameiningarflokkur alþýðu
— Sósíalistaflokkurinn.
Bitstjórar:
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Bitstjórnarskrifstofur: Aust-
urstræti 12 (1. hæð). Símar
5276 og 2270.
Afgreiðsia og auglýsingaskrif-
stofa: Austurstræti 12 (1.
hæð) sími 2184.
Askriftargjalð á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr,
2.50. Annarsstaðar á land-
inu kr. 1,75. 1 lausasölu 10
aura eintakið.
Víkingsprent h. f. Hverfisgötu
4. Sími 2864.
Auðvaldíð verðuir
að dcyja, ef fólk-
ið á að lifa.
Frumvörp þau, sem valdaklíkan
ber nú fram á Alþingi, sýna og
sanna, að valdhafarnir treysta sér
ekki lengur til að halda völdum
sinum, nema með því að svelta
fólkið, eyðileggja verklýðssamtök-
in og koma sér upp vopnuðum her
til að halda þjóðinni nauðugri undir
okinu.
Með aðgerðum siðustu þipga, —
einkum gerðardómnum, vinnulöggjöf
inni og gengislögunum, — var farið
inn á þá braut að afnema þau rétt
indi, sem verkalýðurinn hafði öðlast
með áratuga baráttu. Nú er haldið
áfram á þessari braut með margföld
um hraða —. í áttina til fullkomins
einræðis Kveldúlfs- og Landsbanka-
klíkunnar. Með „höggorminum“ og
framfærslulögunum nýju á að koma
á vinnuskyldu styrkþega fyrir hvaða
kaup, sem yfirvöldin ákveða, og
sveitaflutningi styrkþega hvert, sem
yfirvöldunum þóknast. Það á að
leggja alla atvinnubótavinnu undir
harðstjórnarnefnd þá, sem þjóð-
stjórnarklíkan útnefnir. Þessi nefnd
á að hafa rétt til að ákveða kaupið
sem verkamenn vinna fyrir í at-
vinnubótavinnu. Þannig ætlar þjóð
stjórnarklíkan að framkvæma það
sem íhaldinu mistókst að gera 9.
nóv. 1932: að níðast á atvinnuleys-
ingjununi og lækka kaupið fyrst á
þeim lægst launuðu og verst settu.
Og um leið er svo stofnað til rík-
islögreglu, til þess að hægt sé að
fylgja þessari hungurárás fram með
því ofbeldi, sem þarf til að
drepa niður viðleitni verkamanna
til að lifa sómasamlegu lífi.
Hungrið og ofbeldið — það eit
það, sem íslenzka yfirstéttin út-
hlutar alþýðunni.
Nakið ofbeldið til að halda alþýð-
unni á hungurstiginu, meðan skulda
kóngar og bitlingalýður vaðía í pen
ingum, — það er stjórnarfarið á
Islandi 1939.
/
Og til þess að pína hungur- og
ofbeldisáform gegnum Alþingi áað
uppræta síðustu leifar sómatilfinn-
ingar úr þjóðstjómarþingmönnunum
svo þeir þori ekki annað en hlýða
í auðmýkt boði og banni Landsbanka
klíkunnar, því ella vofir embættis-
missir og bitlingatjón yfir þeim.
Auðvaldið sannar með þessu fram
ferði sínu að það er ekki Iengur
fært um að stjórna þessu landi.
Það getur ekki leitt yfir land og
Sex-menningunum svarað.
Þar sein þeir sex menn, sein þ.
7. þ. m. sögðu sig úr miðstjórn
Sameiningarflokks alþýðu — Sósíal-
istaflokknum, og þar með úr flokkn-
um, hafa allir undirritað og birt
greinargerð fyrir- úrsögn sinni, þykir
•étt að þeir miðstjórnarmenn, sem
ekki yfirgáfu flokkinn, svari
greinargerð þessari að nokkru, og
getj grein fyrir málinu frá sínu sjón-
armiði. Annars væntir miðstjórnin
þess að ekki þurfi að eyða k röft,-
um né rúmi blaða, til þess að deila
við þessa sexmenninga. Þeir hafa
bruðist flokknum á hættulegum tíma
en sökum þess, að þeir hafa margt
vel gert, viljum við óska þeim þess
hlutskiptis, að þögnin og síðar
gleymskan breiði yfir brigð þeirra,
og að þeir. fái notið náða meðal
þreyttra og fallinna stjómmála-
manna..
Tvennt er það einkum, sem við
teljum að dregið hafi til þessara at-
burða. Tortryggni og skoðanamun-
ur. Rétt er að fara um hvort þess-
ara atriða nokkrum orðum:
Torfryggni.
Síðastliðið sumar og það sem af
er þessum vetri, liafa miklar sögu-
sagnir gengið innan flokksins um
það, að armar þeir, sem gengu til
stofnunar flokksins væru hvor um
sig með allskonar klíkustarfsemi.
Báðurn „var borið það á brýn a<J
þeir smöluðu á félagsfundi og hefðú
uppi áróður innan flokksins. Eftir
því, sem miðstjórnin bezt veit er1
þessi orðrómur tilhæfulaus með
öllu. Þykir sennilegt að til hans
liggi tvær meginorsakir: Fyrst sú
að áhugasamir menn innan flokks
hvetja ætið þá félaga, se'm þeir ná
til, til þess að mæta á félagsfund-
um, og hafa þeir á fundum, af fé-
lagsstjórn og af starfsmönnum Sósí-
álistafl. í Reykjavík iðulega verið
til þess hváttir. Þeir af þessuin
mönnum, sem áður voru í Konun-
únistaflokknum, hafa af þeim, sem
kornu úr Alþýðuflokknum, verið
sakaðir um, að með þessu væru
ofbeldi. Það getur ekki né vill hag-
nýta þannig auðæfi landsins og
vinnukraft þjóðarinnar að ölluin
líði vel. Þvert á móti stefnir það
aftur til miðalda á öllum sviðuin,
einokun, sveitaflutningar, þrælahald,
afturgöngumar frá verstu niður-
lægingartímum þjóðarinnar, eru að
rísa upp aftur. i
Ef þjóðin ætlar ekki að láta leiða
yfir sig að nýju hörmungar liðinna
alda, þá verður hún að rísa upp
gegn þeirri afturhaldsstjóni, sem
sviki'zt hefur til valda og setja hana
frá þeim völdum, sem hún með
mútum, baktjaldamakki og svikum
hefur náð þvert ofan í vilja þjöð-
arinnar eins og kosningarnar 1937
sýndu hann.
Og fyrst og fremst mun íslenzki
verkalýðurinn risa upp gegn kúg-
un braskaravahhins, því lífshamingja
verkamannafjölskyldnanna á auðsjá
anlcga að verða fyrsta fórnin á alt-
ari Kveldúlfsvaldsins, svo hægt sé
að viðhalda fjármálaspillingunni og
okrinu á Islandi.
Skilyrðið til þess, að alþýðan
losni úr sívaxandi eymd og áþján,
er að hún hnekki árás auðvalds-
klíkunnar með gagnsókn sinni og
setji braskaraklíku þess frá völd-
um. Leiðin til þess er leið Sósíal-
istaflokksins, leið allrar alþýðu.
Yfirráðin til alþýðunnar. Það er
lausnin, það er markið, sem al-
þýða íslands nú verður að samein-
þeir að frainkvæma óleyfilega klíku
starfsemi og gagnkvæmt. Það þarf
ekki að taka fram um hve hörmun
legan misskilning er að ræða, þegar
flokksleg skyldustörf eru kölluð ó-
leyfileg klíkustarfsemi.
í annan stað þykir ekki ósenni-
legt, að þessi orðrómur eigi rætur
Sínar að nokkru til þess að rekja,
að deilur hafa -verið all harðár á
' sumum félagsfundum, og hafi þá
farið eins og oft vill verða, að þeir
sem urðu í minnihluta í hvert sinn
hafi gripið til þess að skýra ósigur
sinn ineð því, að hinir hafi smalað.
En hvernig svo sem menn vilja
skýra þá staðreynd, að allmikil tor-
tryggni hefur átt sér stað innan
vébanda flokksins, þá er> víst að |.
hún hefur átt sinn þátt í tiltæki,
sexmenninganna, og kemur það m,
\a. framí I þessum uminæluin í grein-
ai'gerð þeirra:
„Síðari hluta ársins hefur það
stöðugt orðið berara, að meðal
nokkurra aðalforustumanna gamla
Kommúnistaflokksins hefur verið
tekin upp algerlega ný stefna og
vinnuaðferðir, sem ekki varð vart
yið í fyrstu, enda þótt fram hafi
komið á ýmsan hátt að fyrir þessum
mönnum liafi ekki vakað stofnun
nýs óháðs flokks, heldur að gainli
Kommúnistaflokkurinn yfirtæki þenn
an flokk. Mannaskipti á ábyrgða-
stöðum hafa átt sýr stað á eina
leið, þannig að ýtt hefur verið- út
þeini, sem ekki höfðu fylgt rétth'nu
Iiólitik, og er þannig komið, að eng-
inn blaðamaður flokksins getur tal-
izt fulltrúi hinna fjölmörgu flokks-
manna, sem slíkum starfsaðferðum
eru andvígir“.
Allt er þetta tilhæfulaust, allt er
þldtta bygígt á tilhæfullalusri tor-
tryggni, og ekkert atriði stenzt
gajgnrýni, og er leitt til þess að
vita, að greindir og gegnir menn
skuli láta ímyndaðar sakir hafa á-
hrif á gerðir sínar í þýðingarmikl-
um málum, á þýðinganniklum augna
blikum.
Skodanamunur.
Engjnn gekk þess dulinn þegar
Sósíalistaflokkurinn var myndaður
að I honum tóku hönduin saman
menn, sem höfðu ólíkar skoð-
anir. á ýmsum atriðum varðandi
sósialismann. Hinsvegar verður ekki
hjá því komist að Iíta svo á að hin-
ir sex hafi ekki verið við því búifir1
að taka afleiðingum af þeim skoð-
anamun. Þess hefur gætt hjá sum-
um þeirra um alllangt skeið, en
aftur á móti var því trúað til síð-
ustu stundar að þeir mundu vilja
fara meðalveg milli hinna ólíku
sjónarmiða, og bjarga þannig ein-
ingu flokksins. Ekki má gleyma því
í þessu sambandi, að af fundi flokks
stjórnar, sem haldinn var í Reykja-
vík snemana i nóvember, fóru menn
í þeirri trú, að allir væru á það,
sáttir að leita leiða til að sætta hin
ólíku sjónarmið, og voru gerðar sam
þykktjr á fundinum, sem fólu þetta
í sér. Það kom því eins og þruma
úr heiðskíru lofti, þegar Héðinn
Valdlmarsson kom á fund miðstjórn
arinnar laugardaginn 4. þ. m. og
lagði fram eftirfarandi tillögu:
„Miðstjórn Sameiningarflokks al-
þýðu — Sösíalistaflokksins ályktar
að lýsa samúð flokksins með finnsku
þjóðinni og baráttu hennar fyrir
sjálfstæði og sjálfsákvörðunarrétti
gegn árás þeirri er gerð hefur ver-
ið á hana af núverandi stjórnend-
um Sovétlýðveldanna og herafla
þeirra, og telur árás þessa um leið
vera árás á finnsku verklýðshreyf
inguna og brot á grundvallaratrið-
um sósíalistiskra baráttuaðferða.
Miðstjórnin felur ritstjórn flokks-
blaðanna að stjórna þeim samkvsemt
þessu og formanni flokksins að
bjrta yfirlýsingu þessa í þeim og
útvarpinu nú þegar“.
Hann lýsti því yfir, að ef þessi
tillaga yrði ekki samþykkt þá sæji
hann sér ekki fært að vera áfram I
flokknum. En ef hún yrði samþykkt
yrðu aðrir .rnenn að taka við rit-
stjóm blaðsins, sem ráunar lá í
hlutarins eðli.
Með pessari ijjirlýsingu uar horf-
ið frá peiin grundvelli afi piœ'öa
meöalueg inilli hinna óliku sjónar-
miða flokksmanna, enda var pví
Igst gfir af ýmsum peim, sem til-
lögunni fglgdu, ao peir teldu ekki
lengur mögulegt að lialda flokknwn
saman, og vœri tillagan franv
komin lil pess að staðfesta petta.
Og petta uoru sömu mennirnir',
sem fgrir nokkivm dögum höfðu
fstaðíó upp frá flokksstjórnarpingij
par sein allir uirtust satnmála um'
að vernda eininguna.
Það kom einnig fram á þessum
fundi að ýmsir miðstjómarmeðlimir
héldu því fram, að ef þessi tillaga
yrði samþykkt, þá væri gengið feti
lengra en ínögulegt væri, ef flokk-
urinn ætti að haldast heill og ó-
skiptur, ýmsir beztu kraftar flokks-
ins myndu glata trúnni á stjórn lians
og málgagn, riðl myndi komast á
fylkingarnar og flokksstarfsemin
lognast út af áður en ráðrúm feng-
ist til að leiðrétta þetta frumWaup
á flokksþingi, enda væri hér brotið
í bág við stefnuskrá flokksins og
nýgerðar samþykktir.
Það virtist því einsætt að gera
bæri tilraun til þess að fara meðal-
veg. Sú tilraun var gerð með eftir
farandi dagskrártillögu, sem Sig-
fús Sigurhjartarson bar fram:
„Þar sein augljóst er að samþykkt
eða höfnun framkominnar tillögu
frá Héðni Valdimarssyni mundi
þýða að flokkurinn klofnaði og
þar sem fullkomin eining er rikj-
andi innan flokksins um innanlands
pólitík, telur miðstjórnin rétt að
blöð flokksins og flokkurinn út á
j við gæti hlutleysis um frásagnir frá
; styrjöldinni milli Finna og Rússa
og tekur fyrir næsta mál á dagskrá“.
./
Peir sem voru andstceðir tillögu
Háðins Igstu puí gfir, að peir ■mgndji
sætta sig við pessá tillögu, peir
Igstu pvi ennfremur gfir að grði tilr
taga Héðins sampgkkt pá myndw
peir skjóta máli sínu til flokkspingsy
Tillaga Héðins var, sem kunnugt
er samþykkt með eins atkvæðis
meirihluta. Því var tafarlaust lýst
yfir, að krafist væri atkvæðagreiðslu
flokksstjórnarinnar allrar, og aðsú
atkvæðagreiðsla skyldi fara fram
þegar daginn eftir. En svo fast
sótti Héðinn mál sitt að hann kmfð
ist pess að tillagan yrði býrt í blaðk-
inu pegar daginn eftir og sömuleiðiá
i útvarpinu, áður en lokið vœri aí-
Iwceðagreiðslu flokksstjórnarinnar,
Benli hann á að sér vœri i tillögp
nvnni falið að birta hana, og kvaðst
hann fara ineð hana í blaðið, en
petta var kl. 12 á ihiðnœtti, og á
peim tima á blaðið dð vera fultr
búið til prentunar.
Arnór Sigurjónsson, sem eiga mun
manna mestan þátt í þeim atburðum
sean gerzt hafa, varð þegar Ijóst
,að slíkt. ofurkapp i málflutningi1
var ekki héppilegt og fékk hann
Héðinn til þess að falla frá þessari
fyrirætlan.
Atkvæðagreiðslu flokksstjórnarinn
ar lauk daginn eftir, með því, að til
laga Sigfúsar var samþykkt méð
18:14. Brynjólfur Bjamason vildi
halda miðstjórnarfund á þriðju-
dagskvöld. Héðinn bað um frest
vegna lasleika. lið sama gerðist á
miðvikudag, en á fimmtudag kom
úrsögn hinna sex. Engin ósk kom
frá þeim um frekari viðræður um
málið, og til ílokksþings vildu þeir
alls ekki skjóta þvi. Þeir virtust
haldnir af þeirri kennisetningu Arn
órs Sigurjónssonar, að ekki þýddi
að reyna að halda flokknum sam-
an. Það er ekki nema að vonum
þó þeim sexmenningunum vefjist
nokkuð tunga um tönn, er þeir fara
að gera tilraunir til að skýra brott-
hlaup sitt úr flokknum, en hitt er
á móti vonum, að* þeir skuli grípa
til þess að flytja rangt mál, fram
komu sinni til réttlætingar. En
þetta kemur ekki aðelns framí i þvi
sem þegar er sagt um frásögn
þeirra um mannaskipti í trúnað-
arstöður innan flokksins, heldur
miklu fremur í umræðum þeirra
um aístöðu flokksins til utanríkis-
pólitíkur Rússlands. Meðal annars
segist þeim svo frá: „Okkur er orð-
ið það ljóst, að nokkur hluti for-
ustumanna gamla Kommúnistaflokks
ins, sem komizt hafa í trúnaðar-
stöður Sameiningarflokks alþýðu
hafa ekki gengið til samstarfs i
einurn flokki af einlægni, heldur
hafa þeir notað sér það, að við höf-
um sýnt þeim fullt' traust og að-
stöðu innan flokksins til þess að
breyta svip hans frá grundvelli,
þannig að hann lagaðist eftir stefnu
og geðþótta núverandi valdhafa Sov
jétríkjanna í hvert sinn, en ekki eftir
þörfum íslenzkrar alþýðu og hafa
fórnað hagsmunamálum hennar fyr
ir það að verja málstað hinnar
breyttu utanríkispólitíkur Sovétlýð-
veldanna".
Allt er það sem sagt er í þess-
um tilfærðu ummælum markleysa
ein og fleipur og því aðeins fram-
sett að skortur er á frambærileg-
um forsendum, þó tekur út yfir
þegar Arnór segir fyrir munn
hinna sex: „Við erum þess full-
vissir að af umræðum um þessi
mál við ýmsa þá menn, sem eru
valdandi um myndbreytingu
flokksins hið ytra, að þeir
mundu, ef tiltækilegt væri, telja
rétt, að Sovétlýðveldin beittu Is-
lendinga sömu tökum eins og
Finna, en slíka afstöðu álítum við
engan íslenzkan stjórnmálaflokk
eiga að þola”.
Það er óhugsandi að þessi orð
séu sögð nema gegn betri vitund
Þeim sem þau skrifaði og þeim
sem undirrita þau er fullkunnugt,
að enginn maður innan miðstjórn
Manchetiskyrtur,
bíndí
o$ annar karlmanna-
fafnaðurl niiklu úrvalí
Tekfuafgangur eftír áríd.
Okaupíélaqii
þjóð annað en bölvun: hungur og I ast um.
Framhald á 3. síðu.