Þjóðviljinn - 07.01.1940, Blaðsíða 4

þlÓÐVIUINN
Úr borgtnnl.
Næturlæknir í nótt: Þórarinn
Sveinsson, Austurstræti 4, sími
3232. Aðra nótt: Karl S. Jónas-
son, Sóleyjargötu 13, slmi 3925.
Helgidagsl. í dag: Karl S. Jón-
asson, Sóleyjargötu 13, sími 3925.
Næturvörður er þessa viku í
Reykjavíkur-apóteki og Lyfjabúð-
inni Iðunn.
Leikfélag Reykjavíkur sýnir í
kvöld leikritið „Dauðinn nýtur lífs
ins” fyrir venjulegt leikhúsverð.
Oddný Guðmundsdóttir flytur
kvennaþátt í útvarpið annað kvöld
Nefnir hún erindi sitt „Hlutverk
konunnar í menningarsögunni”.
Útvarpið í dag:
9,45 Morguntónleikar (plötur):
a) Sónata í E-dúr, Op. 109, eftir
Beethoven.
b) CelIosónatia i e-moll, Op. 38 eft-
ir Brahms.
10.40 Veðurfregnir.
12,00 Hádegisútvarp.
14,00 Messa í Fríkirkjunni (séra
Árni Sigurðsson).
15.30 Miðdegistónleikar (plötur):
Ýms tónverk.
18.30 Barnatími: Bamaleikrit, Hild-
ur kemur heim.
19,10 Veðurfregnir.
19,20 Hljómplötur: Fagot-konsert,
eftir Mozart.
19.40 Auglýsingar
19.50 Fréttir.
20.15 Erindi: Tveir siðaskiptaklerkar
Einar í Heydölum og Sigfús í Kinn
(Ragnar Jóhannesson cand. mag.)
20.40 Hljómplötur: Handel-tilbrigðin
eftir Brahms (Egon Petri leikur
á píanó).
21,05 Upplestur: Úr „Sögum her-
læknisins'1 (Pálmi Hannesson
rektor).
21.30 Danslög.
(21,50 Fréttir).
23,00 Dagskrárlok.
Útvarpið á morgun:
10,00 Veðurfregnir.
12,00 Hádegisútvarp.
12.50 Enskukennsla, 3. fl.
15,00 Veðurfregnir.
18.15 islenzkukexmsla, 1. fl.
18.40 Þýzkukennsla, 2. fl.
19.10 Veðurfregnir.
19,20 Þingfréttir.
19.40 Auglýsingar.
19.50 Fréttir.
20.15 Um daginn og veginn (Sigfús
Halldórs frá Höfnum).
20,35 Hljómplötur: Þjóðlög frá ýms
um Iöndum.
20.50 Kvennaþáttur: Hlutverk kom
unnar í menningarsögunni (ung-
frú Oddný Guðmundsdóttir).
21.10 Utvarpshljómsveitin: Hollenzb
þjóðlög. — Einsöngur: Skúli
Sveinsson); 1) Sigv. Kaldalóns:
a) Ave Maria. b) Þú eina hjartans
yndið mitt. c) Við sundið. d)
Sofðu, sofðu góði. e) Ég lít í
anda 2) Sig. Þórðarson: Stjama
stjömu fegri.
21.50 Fréttir.
Dagskrárlok.
m Ný/aö'io m
Flughefjan i hernadí I
. %
:«: Spennandi og stórkostleg *
|| amerísk kvikmynd er lýsir
£ lífi 'hinna hraustu og fræknu
jí; flugmanna ófriðarþjóðanna,
:*: Aðalhlutverkið leikur:
| Errol Flynn. ;j*
Böm fá ekki aðgang. |
STANLEY og LIVINGSTONE^
hin stórfenglega sögulega
kvikmynd. —— Sýnd kl. 5.
Lækkað verð. — Síðasta sinn ý
%
Bamasýning kl. 3.
LITLA STÚLKAN MEÐ X
ELDSPITUKN AR. £
, Litskreytt teiknimynd eftir
ævintýri H. C. Andersen. £
Auk þess amerísk skop- |
mynd o. fl. — Síðasta sinn. ;•;

X
A Gamlarb'io %
Sýnd kl. 7 og 9. |
Gamlí presf"
urínn
Kvikmynd gerð eftir skáld-
sögu danska skáldsins Jakob
Knudsens.
Aalhlutverkin leika:
Poul Reumert og
Nicolai Neiendam.
Börn fá ekki aðgang.
Barnasýning kl. 3 og
X
alþýðusýning kl. 5. ❖
á hinni ágætu mynd
BÖRN HARDYS DÖMARA. X
aðalhlutverk
Mickey Rooney.
. -L
?
I
-:~x~x->x-x~x-x-x-:~x~:-x~:-:-x-x~x~:-x-x-x-:-:-x-:“X-:-X“X-:-x»í
*?
❖
I
f
I
Leikfélag Reykjavíkur:
„Dauðinn nýiur lífsins
y
Sjónleikur í 3 þáttum eftir Alberto Casella.
X Sýning í kvöld kl. 8.
|;FIljómsveit undir stjóm Dr. V. Urbantschitsch aðstoðar.
X Aðgöngumiðar seldir eftir kl. 1. — Venjulegt leikhúsverð. •>
❖ V
.». y
x—x—x—x—x-x—:->•:—x—x—x-x—x—
Sí$um$araraír í
Buenos Aíres
Eftír Guðmund Arnlaugsson
Þjóðverjamir unnu Hamilton
Russel bikarinn og áttu hann vel
skilið. Að vísu voru þeir aðeins
vinning ofan við Pólverja, en þeir
töpuðu ekki fyrir neinu landi, en
Pólverjarnir töpuðu fyrir Sviþjóð
og Hollandi. Þýzka liðið var skip-
að þeim Eliskases, Michel, Eng-
els, Becker og Reinhardt. Eliska-
ses er greinilega beztur þeirra;
Michael er nýr og mjög öruggur
enda einn af þeim fáu, sem ekki
töpuðu skák á mótinu. Engels
munu flestir kannast við frá því
er hann var hér fyrir nokkmm ár-
um. Hann fékk flesta vinninga af
Þjóðverjunum, 9y2 úr 11 skákum
eða 86%. Engels tefldi djarfara ,
en nokkru sinni fyrr og jafnframt
betur, enda var eins og honum
heppnaðist allt, og hann slapp líka
taplaus í gegn um mótið. Beeker
var lengi ritstjóri Wiener Schach
zeitung, sem í höndum hans var
eitt víðlesnasta skákblað heimsins.
Hann er manna fróðastur um
skák. Reinhardt hefur verið Ham-
borgarmeistari og er sóknarmaður
í gömlum og góðum stíl.
Hér kemur á eftir ein af skák-
um Engels frá mótinu. Hún hef-
ur ekki sérstakt gildi frá skák-
fræðilegu sjónarmiði, en er hins-
vegar ’gott dæmi um hinn hættu-
lega og djarfa sóknarstíl Engels.
Hollenzkur leikur:
Hvítt: Letelier Svart: Engels
Chile Þýzkaland
1. d2—d4 f7—f5
Þetta er hollenski leikurinn. Flest
ir leika fyrst e7—e6 og svo f7—f5
i2. leik af hræðslu við mótbragð
hvíts í næsta leik. En Engels leik-
ur hollenska leikinn og það lýsir
honum vel — til þess að fá mót-
bragðið.
2. e2—e4 f5xe4
3. Rbl—c3
Það er athugandi, að svartur
getur ekki haldið peðinu. d7—d5
strandar á Ddl—h5f og Dh5xd5.
Rg8—f6 er venjulega svarað með
Bcl—g5. Hinsvegar er ágætt fyrir
hvítan að fórna peðinu alveg með
f2—f3. Drepi svartur á f3, fær
hvítur stöðu og sókn, sem vega
peðið fyllilega upp. Engels hefur
lítt þekkt afbrigði í huga, sem
hann hefur teflt oft með góðum
árangri.
3. — g7—g6
4. Rc3xe4 d7—d5
5. Re4—g5 c7—c5
6. Rgl—f3 Rb8—c6
7. Rf3—e5 Rg8—h6
8. Bfl—d3 c5xd4
9. Re5xc6 b7xc6
10. Rg5xh7! ?
Drepi svartur nú riddarann kem-
ur 11. Bd3xg6 Hh7—f7, 12. Ddl—
h5 og vinnur skiptamun að
minnsta kosti. En eftir
10. — — Dd8—d6!
á hvítur einskis annars úrkosta en
að fara aftur með riddarann
Hann hefur að vísu unnið peðið,
en svartur hefur unnið tvo leiki og
fengið opna línu fyrir hrókinn
sem hvítur má mjög gæta sín fyr-
ir, ef hann hrókar stutt.
11. Rh7—g5 e7—e5!
12. Ddl—e2 Bf8—e7
Hótar e5—e4
13. Bcl—d2 ? e5—e4!
Hvítur hefur sennilega reiknað
með að geta nú leikið Bd3—a6 en
það strandar á d4—d3! svo að
hann verður að gefa manninn.
14. Bd3xe4
15. Rg5xe4
16. 0—0
17. Hfl—el
18. Dc2—d3
d5xe4
Dd6—e6
Rh6—f5
Ke8—f8
c6—c5
Nú strandar Re4xc5 á Dc6—d6 og
hótar bæði að drepa riddarann og
eins Dd6xh2f
19. g2—g3 c5—c4
20. Dd3—f3 Be8—b7
21. Re4—-g5 ? Deöxelf
Hvítur gafst upp, þvi að eftir
Halxel, Bb7xf3, Rg5xf3 á hann |
hrók minna. *
EDNA PERBER: 54.
SVGNA STÓR ...!
varð að hugsa uin jörðina. Hvað sexn leið veikindum,
dauða, sorgum, varð að hugsa um jörðina, laka upp græn-
ineli, aka því á markað, koma því í verð. Framtíð Dirks
og hennar sjálfrar reið á því að hugsað væri um jörðina.
FyrsLu dagana eftir jarðarförina skiplust nágrannar
Selínú á að fara með vagninn hennar á markað, og Jan
rótaðist í görðunum, en varð lítið úr verki. En bændurnir
áttu allir fullt í fangi með vinnuna á sínum eigin jörðum.
Fimmtu í'erðina varð Jan Sleen að i'ara. Selína var dauð-
lirædd um að það færi illa, enda reyndist svo. Jan Sleen
kom heim seinl daginn eftir, og var þá með helmingini.
af vörunum á vagninum, og gróðinn var enginn. Yið
grænmetið var ekkert að gera annað en að setja það í
liaug hak við skemmuna og nola það i áburð.
„Pað gekk liálfilla i þelta skipti”, sagði Jan. „Eg gal
ekki náð mér í almennilegan slað á torginu”.
„Þú lórst nógu snemma af slað til þess?”
„Já, en þeir holuðu mér frá. Þeir sáu að ég var nýr
maður, og þegar ég kom frá því að láta inn hestana voru
þeir húnir að hola vagninum frá”.
Seiína stóð í eldliúsdyrunum, Jan var úti í garðinum
með vagninn. Athugull maður (Jan Steen var ekki einn
af þeim) hefði tekið eftir því að svipur ungu hóudakon-
unnar varð harðlegur og ákveðinn.
„i'að er hezt að ég fari sjáli á mánudaginn?
. Jan rak upp stór augu. „Fara. sjálf? Fara hverl sjálí?”
„Á markaðinn”.
Jan Steen hrosti kjánalega að þessari fyndni, yppti öxl-
um og fór yfir i hlöðuná. Alltaf var hún með einhverja
vitleysu á vörunum, þessi kona. Og öll High Prairie tók
þátt í hneykslun lians og undrun, þegar Selína iél verða
af því á mánudaginn að taka taumana í litlu, vinnu-
meiddu hendurnar.
„Pað liefur aldrei þekkzt”, sagði Jan Steen, „að kona
færi með vörur á markað".
„Pess skulu þekkjast dæmi hér eftir”, sagði Selína. Hún
fór á fætur klukkan þrjú um nóttina, og reif Jan upp
líka. Dirk kom út í garðana til þeirra klukkan fimm. Þau
tóku upp nóg á heilan vagn og hlóðu hann eftir fyrirsögn
Selínu. „Raðið þeim eftir stærð”, sagði Selína, þegar þau
fóru að hinda hreðkurnar, rófurnar og gulræturnar í
knippi. „Og hindið knippin almennilega, svo þau detti
elcki í sundur. Og svo þvoum við þau rækilega”.
Á High Prairie var það venja að rétt skola 'af græn-
metinu, stundum var það ekkert þvegið. Því var hrúgað
saman og selt sem grænmeti, en ekki sem neitt augna-
gaman. Venjulega var moldarskán utan á röfunum og
rótunum, sem kaupandinn varð að skafa af með eldhús-
hnífnum sínum. Selína þvoði knippin rækilega undir
brunndælunni, og það var eins og jarðarávöxturinn yrði
annar og fegurri við þetta óvenjulega bað. Hún gætti sín
að hafa ekki orð á því við Jan Steen. Aumingja Jan var
alveg ruglaður, hann gat ekki á heilum sér tekið. Hann
vildi eklci trúa því að Selína ætlaði að gera alvöru úr fyr-
irætlun sinni. Ivona — húsmóðir frá High Prairie — ætl-
aði á markað rétt eins og karlmaður. Alein að næturlagi á
torginu, eða í leiguherbergjunum! Á sunnudaginn hafði
fréttin komizt út um sveitina, á einhvern dularfullan hátt.
Pað var hvíslað og spjallað við kirkjuna um morguninn,
— Selína var eklci við kirkju þennan dag. Laglegt ástand,
— og ekki nema vika síðan hún missti manninn. Ýmsir
komu í heimsókn að ba> DeJongs siðdegis á sunnudaginn,
en var sagt að Selina væri að róta í Vesturblettinum með
drenglnn Dirk á hælum sér.
Séra Dekker kom seint um sunnudagskvöldið. Hann
liefði samkvæmt hæfileikum sínum og skaplyhdi verið
ágælur prestur fyrir fyrstu hollenzku landnemana, — en
nú, þegar þriðja kynslóðin var að vaxa upp í nýja land-
inu, var hann heldur forneskjulegur og gamaldags.
„Er það satl sem ég heyri, frú DeJong, að þér ætlið að
fara alein lil borgarinnar með garðvörur?”
„Dirk ætlar með mér”.
„Pér vitið ekki hvað þér eruð aö gera frú DeJong. Hay-
market er ekki staður fyrir siðlátar konur. Og því síður
fyrir börn. Par er spilað á spil, drukkið, allskonar ólifn-
I