Þjóðviljinn - 20.01.1940, Blaðsíða 2

Laugardagur 20. janúar. 1040
ÞJÓÐVILJINN
BaráHan gegn hcimsvaldastyyjöldinni;
Halvard Olsen, fyrrverandi forseti
norska Landssambandsins tekur af-
stöðu gegn stórveldastríðinu og með
valdatöku verkalýðsins
iMðOVIUINH
ÍCtgefandl:
Sameiningarflokkur alþýðu
— SósíalÍBtaflokkurinr:.
Eitstjórar: \
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Bitstjórnarskrifstofnr: Aust-
urstrati 12 (1. hæð). Símar
2184 og 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stota: Austurstræti 12 (1.
hæ-5) sirai 2184.
Askr iftargjald á mánnði:
Reykjavík og nágrenni kr,
2.5). Annarsstaðar á land-
inu kr. 1,75. I lausasölu 10
aura t'ntakið.
Víkingsyrent h, f. Hverfisgötu
4. Sími 2864.
Flóifínn frá mál-
efnunum
Það er barizt um rétt verkalýðs-
ins, það er barizt um hvort hann
eigi að hafa rétt til þess að verð-
leggja vinnuafl sitt. Það er barizt
um hvort hann eigi að hafa rétt
til að mynda landssamtök, á grund
velli lýðræðis og jafnréttis, það er
t>arizt um hvort hann eigi að hafa
rétt til að vinna, það er bókstaflega
barizt um möguledka hans til að
lifa, já „baráttan stendur um brauð
vort og rétt“. •
Þannig var baráttan, sem var háð
í Dagsbrún; þannig er baráttan,
sem háð er dag eftir dag á vett
vangi stjórnmálanna, um gjörvallan
heim. Allstaðar er l>arizt um brauð
og rétt hinna vinnandi stétta, með
orðum í ræðu og riti, með tundri
og stáli. Við og við eru reikning-
amir gerðir upp, sumstaðar og
stundum við kjörborðið, á öðrum
stöðum og á öðrum tímum að lokn
um hildarleik á vígvöllvmum.
Ekki var þessi barátta hafin í
gær eða dag. Hitt er heldur að hún
hefur staðið frá þeirri stund að
maður fyrsi rændi mann, frá þeirri
stundu að fyrst varð hagsmunaand-
stæða milli einstaklinga, sem síðar
leiddu til hagsmunaandstæðu milli
stétta, alla stund síðan, hefur bar-
áttan staðið milli hinna kúguðu og
kúgaranna, alla tíð síðan hefurbar
áttan staðið úm. brauðið og rétt
hinna vinnandi stétta.
Þegar rétturinn berst við óréttinn,
þegar sulturinn knýr á dyr nægta
búranna, er ætíð bedtt sötnu bardaga
aðferðum. Rétturinn gengur beina'
braut, hann víkur hvorki til hægri
né vinstri, hann veit hver haxm er
og biður aldrei afsökunar á tilveru
shini.
En órétturinn Iítur undan, flýr
frá mólefninu, en brynjar alg bmM
biekkingum lygum og svikum. Það
eru hans vopn og þau hafa iöngum
dugað honum furðu vel.
Dagsbrúnarmenn sögðu: Við
viljum hafa rétt til að verðteggja
vinnu okkar.
Afturhaldið sagði: Rússland.
Dagsbrúnarmenn sögðu: Við heimt
um fullkomið jafnrétti allra verka-
manna i félögum þeirra og félaga-
samtkinduni.
Afturhaldið sagði: Stalin.
Dagsbrúnarmenn sögðu: Við heimt
um vinnu handa öllum, sem geta
unnið.
Afturhaldið sagði: Kuusinen.
Dagsbrúnarmenn sögðu: Við mót-
mælum sveitaflutningunum allir sem
einn.
Afturhaldið sagði: Kommúnismi.
Haivard Olsen, sem í meir en
áratug var fonnaður landssambands
verklýðsfélaganna í Noregi, Og allt-
af hefur þótt standa hægra megin í
verklýðshreyfingunni þar, hefurný-
lega látið til sín taka um afstöð-
una til stórveldastríðsins. Hann hef-
ur meðal annars skrifað grein í rit
byggingaverkamanna, þar sem hann
segir:
„Burgeisastéttinni hefur enn einu
sinni tekizt að fá verkamennina til
að trúa því að verið sé að heyja
strið á hugsjónalegum grundvelli:
fyrir frelsi og fólksstjórn, gegn harð
stjórn og ofbeldi. Enn einu sinni
er sagt að milljónum manna sé
fórnað, til að tryggja varanlegan
frið.
1914 kom stríðið verkalýðnum að
óvörum — segja menn. Enginn
tími var til að hugsa um þetta. Hver
fyrir sig áleit að ráðizt hefði ver-
ið á hann. Það voru þó til, bæði
í Englandi og Rússlandi einstakir
hugrakkir menn, sem mótmæltu og
,voru settir í fangelsi vegna skoðana
sinna. Jaures var drepinn í Frakk-
landi, Liebknecht og Luxemburg í
Þýzkalandi vegna baráttu þeirra
gegn striðinu. Lenin og aðrir út-
bneiddu vígorðið um að breyta stríð
Dagsbrún sagði: Við mótmælum
ríkislögreglunni, við krefjumst þess
að þessari „friðsömu þjóð sé stjórn-
að með þeirri mannúð og því rétt-
læti að úr engum deilum þurfi að
skera með hernaði og ofbeldi“. —
(4. ára áætlun Alþýðuflokksins 1934)
Afturhaldið sagði: Rússar réðust
á Finna.
I styttra máli verða deilur aftur
haldsins og Dagsbrúnar ekki raktar,
það þarf heldur ekki að gera það
með fleiri orðum, þetrta nær yfir allt
sem sagt vdp í þessari baráttu.
1 baráttunni um brauð 'og rétt
hinna vinnandi stétta á afturhaldið
einskis úrkosta, nema að flýja frá
staðneyndunum, og bedta lygum og
blekkingum um menn, málefni, at-
burði og þjóðir, sem eru svo fjarri
vettvanginum að ætla megi að nokk-
ur hluti þeirra, sem eiga réttar
síns og brauðs að leita láti blekkj-
ast, og gangi til þjónustu við sína
eigin böðla og erklfjendur mennlng
ar og þróunar.
En hversvegna öll þessi hróp aftur
haldsins um Rússland, Stalin, Kuusi-
nen, kommúnisma og árás á Finn-
- land.
Milljóneramir á Norðurlöndum
hljóta að vera fúsir til að leggja
fram fé til þess að berjast gegn
Rússum, sagði Svíinn, Winge, því
annafs gæti svo farið, að það yrðu
engir milljónerar til á Norðurlönd
um.
Þetta er mergurinn málsins.
Til er stefna, sem heitir sósíai-
ismi. Þessi stefna krefst jafnréttis
meðal manna, krefst þess að allir |
fái sitt brauð og sinn rétt, og að j
forréttindastéttirnar verði þurrkað-
inu í byltingu. Nú eftir að við höf-
um 20 ára tíma til að undirbúa okk
ur í „baráttu gegn fasisma og
stríði“ og eftir að hver friðarfylk-
ingin var sköpuð á fætur annarri,
þá uppLifum við algert hrun hinnar
alþjóðlegu verklýðshrcyfingar. Einn
ig verklýðssamtök hinna einstöku
landa skora i helguðu nafni bins
aiþjóðlega sósíalisma á meðlimi sína
að fylkja sér undir stríðsfánana.
Það getur vart i sögunni slíka
smánun sem þessa, á hugsjón, sem
milljónjr ínanna litu upp til og
unnið hefur verið fyrir og fórnað
fyrir, kynslóð eftir kynslöð. Það
er svívirðing! Og við getum ekki
neitað ábyrgð okkar og þvegið hend
ur okkar, við sem tilheyruin hinum
hlutlausu“.
Síðan segir Halvard Olsen: „Það
er skiljanlegt að það sé nauðsynlegt
fyrir Ijurgeisastéttina að fegra við-
urstyggilegt ofbeldi sitt með hug-
sjónum frelsis og réttlætis, en
það er óskiljanlegt að verklýðssam-
tök, sem jafnvel kalla sig sósíalist-
isk skuli láta blekkjast af svona
hjali og hrífast með og taka jafn-
veL undir með i kórnum. Þau hefðu
sannarlega átt að vita betur. Saga
mannkynsins og persónuleg reynsla
ar út. Til þess að þetta megi verða
dugar ekki eintómt kjaftæði um
kærleika og miskunnsemi, að þeim
dyggðum ólöstuðum, það þarf nýtt
þjóðfélagsform, nýtt þjóðskipulag,
skipulag sósíalismans. Þetta skipu-
lag er komið á í hinum víðlendu
Sovétrikjum, og það er vitanlegt: að
þær milljónir verkamanna, sein það
ríki byggja eru þess albúnar að
brjóta liinu nýja þjóðskipulagi braut
yfir lönd og höf um gjörvaila jörð
ina. Vopnjn hefur afturhaidið valið,
og verkalýður Sovétríkjanna er
ekki svo fávís að hann mæti fallbyss
um auðvaldsins með froðusnakki um
kærleika, þó hann vissulega vildi
boða frið á jörð en ekki sverð, en
„þeir, sem stríði vilja verjast
verða stundum fyrst að berjast“
Afturhald og auðvald heimsins
bersí nú hamstola baráttu fyrir til-
veru sinni. Baráttan stendur um
brauð og rétt hins vinnandi fjölda
Oegn málstað réttlætisins duga
engin vopn rvema lygar, rógur og
svik. Þessvegna er þessi hamstola
rógsherferð gegn rikjum verkalýðs-
ins, þessvegna trúa vesalingar aftur
haldsins á fslarrdi þvi, að þetv geti
hrætt íslenzka vcrkamerm frá þvi
að leita réttar sins, með því að
gerast auðvirðileg söingpípa. í synfipn
íu lyganna um Sovétrikin.
En hvort sem afturhaldinu tekst
lengur eða skemur að verjast ineð
því að flýja frá málefnunuin á vit
lyginnar, þá er hitt víst að réttlætið
sigrar og ef hinar vinnandi stéttir
kunna að standa saman sem einn
maður, þá getum við sagt með
fullri vissu: „Brátt kemur sigurinn,
öreigastétt“.
þessara daga sannar fullkomlega,
hverjir eru ofbeldisseggirnir, hverra
erindi þeir reka. Alþjóðlega auðvald
ið hefur hvað eftir annað afhjúpað
sig svo áþreifanlega, að það ætti nú
að vera loku fyrir það skotið að
verkamenn gerðust ginningarfífl
burgeisanna og létu grafa sig millj-
ónum saman í fjöldagröfum auð-
vaidsins.
I þessu stríði skeður ekkert ann-
að en, í hinum. Það eru ránsríki auð
valdsins, sem heyja stríðið til að
afla sér hráefna og markaða. Áður
vorú trúarbrögðin og vestræna menn
ingin bjúpurinn, sem ránsríkin
breiddu yfir sig„ í dag er það lýð-
ræðið og siðmenning Vestur-Evrópu
sem veifað er framap, í fólkjð. Þetta
á að dylja hið sanná starf kauphalÞ
ardrottnanna og stjórnmálaerjndreka
þeirra. Og fólkinu verður að blæða,
það á að bera fórnir stríðsins og
af.Ieiðingar eftir-stríðsins mað sínum
kreppum. Hvílík blekking! Hvílíkur
andlegur þrældómur.
Olsen lýkur grein sinni með því
að benda á hættuna á að öll auðr
valdsríkln sameinist gegn Sovétrík,
unum og segir: „Það er aðeins emn
möguleiki til að hindra þetla og
það er að hinn skipulagði verka-
lýður út frá sósialistiskri lífsskoð-
uti sinui taki vöidin í þjóðfélagmu,
breyti stríðinu í byltingu ogbyggi
upp nýtt mannfélagskerfi á grund-
velli alþjóðlegrar samhjálpar“.
Norsfc vcrfelýðs-
félög búasf tíl
baráffu fyrír sós~
íalísmanum
MálaraféLagið í Osló hélt nýlega
fund um dýrtíðina og kaupgjaldið.
Halvard Olsen hafði framsögu um
málið. Að framsöguarmi lokinni var
eiiiróma samþykkt ályktun, þar sem
settar voru fram ýmsar kröfur verka
lýðsins: skattur á strfðsgróðamenn-
ina, meiri atvinnubótavinna, eftirlit
verkamanna með vöruverðinu, þjóð
nýting l>anka og vátryggingafélaga,
ráðstafanír til að koma á LarwisverzÞ
un. ÁLyktunin endar svo: „Stríðið
hefur skapað nýtt ásland fyrir
verkalýðinn. Á þessum timu-n get-
ur ekki samsteypustjóm né v'nnu
friður og gerðardómar verið Leið
verkalýðsins. Hið sögulega hlutverk
verkalýðsins er að koma á þjóðfé-
laslegri byltingu. Verkefnið, sern
verkalýðuritm verður að búa sig
und!r er: að skapa úr öngþveiti
str ðsins sósíalistiskan heim“.
Tveir Skjaldborgarar töluðu sam
an um Dagsbrúnarkosningamar á
fömum vegi. Ajlt í einu segir ann-
ar: „Það var annars gott. að Rússar
skyldu ráðast á Finna“.
„Nú, því þá það“.
„Sérðu það ekki maður, hvaða
rök hefðum við annars að bera
■ fram fyrir atvinnurekendalistanum
og Einari Björnsyni?“
LO
Belgiska tiorgarablaðið „Soir“ birt
ir fregn frá fréttaritara sínum i
Budapest, þar sem hann skýrir frá
áhyggjum valdhafanna í Ungverja
landi, eftir að Sovétrikin höfðu eign
azt sameiginleg landamæri við Ung-
verjaland. Segir hann m. a.:
„íbúamir í Karpato-Ukxainu (sem
Ungverjar tóku í marz 1939) eru
níu tíundu hlutum Slavar. Þeir veita
harðvítuga mótspymu þeim tilraun-
um, sem Ungverjar gera til að gera
þá ungverska, og berjast fyrir því
að fá þjóðréttindi. Beita Ungverjar
þá hörðu. Risu Karpato-Ukrainu-
menn því upp gegn ungversku hera
aðardrottnuninni og þegar Rússar
komu að landamærunum heilsuðu
hinir slavnesku íbúar þeim með mikl
um fagnaðarlátum. Ibúar margra
þorpa fóru yfir landamærin og
báðu þá verndar eða helzt að fara
inn í Karpato-Ukrainu og frelsa þá,
sem Ungverjamir kúga.
Herforingjar Sovétríkjanna fóru
ekki inn í Karpato-Ukrainu, en und-
irxóður með Moskva var hafinn.
Gegn þessum undirTóðri hjálpa ráð-
stafanir ungversku Icgreglunnax <kk>
mikið. ibúar Karpato-Ukxainu voru
alltaf lýðræðissinnaðir og nú verða
þeáx smám saman kommúnistiskir.
Og valdhafami'r í Budapest eru fam
ir að spyrja sjálfa sig, hvort smit-
unin muni ekki liroiðast út um allt
Ungverjaland, vegna þess að í Umg'
verjalandi sjálfu er óneitanlega
eymdarástand líka hjá hinum borg-
aralega hluta íbúanna af því kúgun
arkerfi jarðeignaaðals hefur haldizt.
Háif önnur milljón atvinnulausra
bænda vinna sér ekki inn peninga
nema á stuttu tímabili á árl við
landbúnaðarvinnuna og laun þeirra
eru ekki meiri en 1,50 belg. franki
á dag (1,65 ísl. kr.). Þeir eiga ekk-
ert land, en stórjarðeigendumir eiga
gifurlegar jarðeignir. Menn skilja
að þessi eignaskipting gefur komin-
únistjska undirróðrinum byr undir
báða vængi“.
[ „Israelitische Wochenblatt", er
geöð er út í Basel og er Gyðinga"
blað, stendur eftirfarandi klausa:
„f Lemberg, sem er höfuðbarg
þeirrar Ukrainu, sem nú tilheyrir
Rússlandi, hafa um húlf milljón
fióttamanna fengið hæli. Af þeim
munu um 350000 fá atkvæðisrétt
við kosningar til þjóðþingsins. Flótta
mennimir verða að leita hjáipar
hins opinbera, 10 þúsundir þeirra
hafa fengið vinnu í kolanámum
Donhéraðsins.“ Síðan skýrir blaðið
frá þvi að Tarrvopol, sem aðeins het
ur 40000 íbúa, hefur tekið á móti
100000 flóttamönnum. f Rowno hef-
ur íbúatalan tvöfaldazt af sömu á-
stæða og í Bialistokk fimmfaldazt
Gyðingaskólamir hafa nú verið
opnaðir á ný, háskólamjr em aftur
teknir til starfa. Verzlanir em nú
þjóðnýttar, en mjög víða veita fyrri
eigendur þeirra þeim forstöðusem
starfsmenn samvinnufélaga.
Ungher jar l
Ungherjar!
Fundur á morgun, sunnudag, kl.
10 f. h.
Á þessum fundi.verða búnir til
bollnvendir.
Komið öll og búið sjált t:l /end-
ina ykkar! Stjiómin.