Þjóðviljinn - 21.01.1940, Blaðsíða 4

Nœturlæknir í nótt: Daníel
Fjeldsteð, Hverfisgötu 46, sími
3272. Aðra nótt: Eyþór Gunnars-
son, Laugaveg 98, sími 2111.
Helgidagslæknir í dag: Kjartan
Ólafsson, Laekjargötu 6B, sími
2614.
Næturvörður er þessa viku í
Reykjavíkur-apóteki og Lyfjabúð-
inni Iðunn.
Ungjierjar! Fundur í Hafnar-
stræti 21 í dag kl. 10 f. h.
ólafur Kjartan ólafsson, Skóla-
vörðustíg 46, var í fyrradag dæmd
ur fyrir margítrekað brot á áfeng-
islöggjöfinni. Hljóðaði dómurinn
upp á þriggja mánaða fangelsi og
3000 kr. sekt.
(Jtvarpið í dag:
9,45 Morguntónleikar (plötur)
a) Pianókonsert eftir Ravel.
b) Úr „Eldfuglinum“, eftlr Stra- .
vinsky.
c) Fiðlukonsert í D-dúr, eftir Pro-
koffieff.
10.40 Veðurfregnir.
12,00 Hádegisútvarp.
14,00 Messa í Fríkirkjunni (séra
Arni Sigurðsson).
15,15—16,45 Miðdegistónleikar (plöt
«r): Ópera: „Gosi fan tutte —
Þetta gera pær allar“, eftir Moz
art. Fyrri páttur.
18.30 Barnatimi:
a) Bamasögur (Stefán Júlíusson,
kennari).
b) Hljómplötur: Yms lög.
19,10 Veðurfregnir.
19,20 Hljómplötur: Svíta í D-dúr,
nr. 3 eftir Bach.
19.40 Auglýsingar.
19.50 Fréttir.
20.15 Upplestur og söngur: Ættjarð
arkvæði (Vilhj. Þ. Gíslason —
Ötvarpskórinn).
21.30 Tónleikar Tónlistarskólans: dr.
von Urbanschitsch leikur á píanó:
Tilbrigði eftir Paul Dukas við
lag eftir Rameau.
21.50 Fréttlr.
22,00 Danslög.
Útvarpið á morgun:
10,00 Veðurfregnir.
12,00 Hádegisútvarp.
12.50 Enskukennsla, 3. fl. /
15,00 Veðurfregnir.
18.15 Islenzkukennsla, 1. fl.
18.40 Þýzkukennsla, 2. fl.
19.10 Veðurfregnir.
19,20 Hljómplötur: Ástalög.
19.40 Auglýsingar.
18.50 Fréttir.
20.15 Um daginn og veginn (Sigfús
Halldórs frá Höfnum).
20,35 Útvarpshljómsveitin: Norræn
þjóðlög. — Einsöngur (Þorsteinn
H. Hannesson): l)Bjami porsteins
a) Söngurinn. b) Hann hraustur
var 2) Jón Laxdal: a) Ég hrygg-
iat með pér. b) Mótið. 3) L. Denza-.
ö aöeins kveðja.
21.10 Kvæði kvöldsins.
21.15 Hljómplötur:
a) Lagaflokkur eftir Zoltán Ko-
dály.
b) 21,40 Göngulög.
21.50 Fréttir.
8MÓOVIUIWN
aps Ný/abib
Vakníð til dáða!
Sprellfjörug amerísk músik-
mynd frá Fox.
Aðalhlutverkin leika:
Alice Faye,
Walter Winchell o. fl.
1 myndinni spilar hin heims-
!! fræga Jass-hljómsveit Ben < >
Berme af svellandi fjöri.
Yfir 15 víðfræg tízkulög.
---- Sýnd kl. 7 og 9. --
BAMÓNA.
Sýnd kl. 5. Lækkað verð.
Síðasta sinn.
Barnasýning kL 3.
FRÆNKA CHARLIES.
Bráðskemmtileg mynd leikin i
% af skopleikaranum fræga Paul |
| Kemp. *
SKÁK:
©amlafSib %
Valsakóngurínn
Jóhann Strauss.
Amerísk kvikmynd um tón-
skáldið fræga og hina ódauð-
legu valsa hans.
Aðalhlutverkin leika:
LUISE RALNER,
FERNAND GRAVEY og
MHJZA KORJUS.
Alþýðusýning kl. 5.
LÖGREGLUGILDRAN.
Hin spennandi leynilögreglu-
mynd í síðasta sixm.
Böm fá ekki aðgang.

lg' I
Hollenzki leikurinn
Eftír Guðmund Arnlaugsson
Ilollenzki leikurinn er hættuleg
byrjun fyrir báða aðila og er því
uppáhaldsbyrjun þeirra, er vilja
harða baráttu á skákborðinu en
ekkert jafntefli. Hér koma á eftir
tvær stuttar en snotrar skákir
með þessari byrjun. Sú fyrri er
tefld á skákmótinu í Buenos Air-
es:
Hvítt: Viktor Kahn. Svart: Blanco
1. d2—d4 f7—f5
2. c2—c4 e7—e6
3. Rgl—f3 Rg8—f6
4. e2—e3 b7—b6
5. Bfl—d3 Be8—b7
6. 0—0 Bf8—d6
7. Rf3—e5?
Svörtu biskuparnir em ískyggi-
legir og hvitur ætlar að stöðva
annan þeirra og rýmkva um
kóngsstöðuna.
7. ---- Bd6xe5
8. d4xe5 Rf6—g4
Franska sfjórnin
Framhald af 3. síðn.
Ef við þegjum — heyrist ekk-
ert frá þeim. Þeir munu déyja með
sama hetjuskap og þeir hafa lifað,
og umheimurinn mun ekki einu
sinni heyra óminn af skotunum út
úr fangabúðum Francos.
Vér biðjum yður að gera þetta
heyrum kunnugt. Ekkert, ekkert
réttlætir þennan dauðadóm. Ekk-
ert gæti réttlætt þögn vora um
þenna fyrirhugaða glæp. Vér skor-
um á alla að senda mótmæli til rik
isstjómarinnar og franska sendi-
herrans.
Vér biðjum yður að gera þessar
fyrirætlanir heyrum kunnar og
ennfremur þá staðreynd, að samn-
ingum um landsvist spánskra
flóttamanna í stórum stíl er svo
langt komið, að hægt verður að
bjarga strax mörgum þúsundum
flóttamanna. En það verður að
hindra morð á þeim þúsundum
sem ekki komast á brott á næst-
unni. Og það verður einungis hægt
með því að mótmælaaldan rísi svo
hátt um heim allan að franska
stjórnin sjái sér viturlegra að
hætta við framkvæmd brottrekst-
ursins.
I stjórn Sambands amerískra rit
höfunda:
Donald Ogden Stewart, forseti,
Jerome E. Brooks, Malcolm Cow-
ley, Marjorie Fischer, Henry Hart,
Rolfe Humphries, Albert Maltz,
Myra Prage, Ralph Roeder.
En nú strandar f2—f4 á Dd8—h4,
h2—h3, Dh4—g3! og mátar á h2
eða g2. Svartur vinnur því peðið
á e5 til að byrja með.
9. e3—e4
10. h2—h3
11. e4xf5
12. f5xe6
Fallegur leikur!
bæði Hxd3 og Hxh3 og hvítur má
sýnilega ekki drepa hrókinn.
Dd8—h4
Rg4xe5
0-0
Hf8—f3!!
Svartur hótar
13. e6' • c7
14. Bd3—e2
15. g2xh3
16. f2—f3
17. Kgl—hl
Rb8—a6
Hf3xh3
Dh4xh3
Dh3—g3f
Re5—g4
Nú er erfitt að hindra mátið.
lk Bcl—f4 Dg3xf4
Gefið.
Hin skákin er tefld á skákmóti
í Baden Baden 1925.
Hvítt: Griinfeld.
1. d2—d4
2. g2—g3
3. Bfl—g2
4. Rgl—f3
Svart: Tirre.
f7—f5
e7—e6
Rg8—f6
d7—d5
Hvítur hefur valið þá leiðina, sem
talin er stérkust, og þá á svartur
ekki annað betra en að leika d7—
d5.
5. 0—0 Bf8—d6
6. c2—c4 c7—c6
7. Ddl—c2 0—0
8. b2—b3
Hvítur gat líka leikið Rbl—c3
strax án þess að valda peðið. Eftir
d5xc4 gat hann unnið peðið aftur
með Rf3—d2 eða leikið ennþá
sterkar e2—e4.
8. ---- Rf6—e4
9. Bcl—b2 Rb8—d7
10. Rf3—e5 Dd8—f6
11. f2—f3 ?
Hvítur er of áhyggjulaus. Hann
ætlar að leika e2—e4 en hefur eng
an grun um óveðrið, sem yfir hon-
um vofir.
12. ----------- Rd7xe5
13. d4xe5 ?
Þetta virðist vinna mann, en eftir
13. ---- Bd6—c5f
14. Kgl—hl Re4xg3+!
mátar svartur í öðrum leik. Betra
hefði verið að leika 13. f3xe4, en
þá fær svartur betra tafl með Re5
.—g4 og svarar e4—e5 með Df6—
h6 og vinnur skiptamun.
Annað eðlilegt framhald er
13. f3xe4
14. Dc2—d2
15. Bg2xe4
16. Kglxh2
17. Kh2—gl
og svartur vinnur.
Re5—g4
d5xe4
Rg4xh2!
Df6—h4+
Bd6xg3
RDNA FFRBER: 66.
SVONA STÓR ...!
fyrir aldamótin. Þai bjuggu efnamenn borgarixmar, sein
höfSu rakaS saman peningum á því aS selja sviuakjöt,
hveiti og aSrar vörur tii fólksins, sem streymdi óaflátan-
lega til borgarinnar.
,JRétt eins og ég”, hugsaSi Selína í gamni. Pá ílaug
henni nýtt í hug. GrænmetiS hennar var íerskara og fall-
egra en þaS, sem búiS var aS liggja á torgunum allan
daginn. Því ekki aS reyna aS selja eitthvaS.af þeim í þess-
um stórn og ríkmannlegu húsum. Þannig gat hún fengiS
inn nol^kra dollara, ef hún seldi líka dálítiS ódýrara en
kaupmennirnir í grenndinni.
Hú stöSvaSi vagninn viS húsavegginn í 24. stræti, stökk
léttilega niSur á götuna og fékk Dirk taumana. Hestarnir
voru ekki liklegri til aS hlaupast á brott, en þó aS þaS
hefSu veriS tréhestar. Hún fyllti stóra markaSsköx'fu ai
því fallegasta sem hún átti eftir af grænmetinu, og gekk
meS hana á handleggnum aS húsinu sem hún hafSi stanz-
aS viS. ÞaS var fjögra hæSa hús, úr brúnum steini, ljótt
og óárennilegt. Undir tröppunum voru litlar dyr, handa
götusölum og sendlum, sem komu meS vörur. Eldhús-
dyrnar voru sjálfsagt bakdyramegin, en hún vildi ekki
fara þangaS. Hún gekk aS litlu dyrunum og horfSi á dyra-
bjölluna — látúnshnapp. ÞaS átti aS kippa í hann og
sleppa honum aflur — þá hringdi. ÞaS var enginn vandi.
Hönd hennar snerti hnappinn. „Taktu í hann”, sagSi
bóndakonan Selína viS sjálfa sig. „Eg get þaS ekki! Eg
get þaS ekki”, sögSu allir stoltu Peak-arnir frá Vermont.
„Jæja þá, viltu heldur svelta lil dauSa og láta taka af
þér jörSina og Dirk?”
ÞaS stóSsl hún ekki, og kippti fast í hnappinn. Hring-
ing gall viS inni í ganginum. Aftur og aftur.
Fótatak nálgaSist. Dyrnar opnuSust og fram kom stór
kvenmaSur meS vinnusvuntu, sýnilega eldabuska.
„GóSan dag”, sagSi Selína. „ViljiS þér kaupa nýja og
ferska garSávexti?”
„Nei”, hún lokaSi hurSinni en opnaSi hana aftur. „Hef-
urSu egg eSa smjör?” Þegar Selína neitaSi lokaSi kella
dyrunum og setti slá fyrir. Selína heyrSi hvernig fótatak-
iS fjarlægSist. Svona fór þaS. Dugir ekki aS gráta, sagSi
Selína viS sjálfa sig. Kerlingin hafSi ekki þurft á neinu
grænmeti aS halda. — Hún réSist á næsta hús, þar næsta
og þarnæsta. Upp eftir allri götunni þeim megin og niS-
ur eftir, hinumegin. Hún þurfti fjórum sinnum aS fá sér
njlt í körfuna. I einu húsinu seldi hún fyrir 25 seni, i
öSru fyrir 15, í enn öSru fyrir 20 sent, og loks fyrir næst-
um 50 sent. „GóSan dag”, sagSi hún viS hverjar dyr, kur-
teisislega og alúSlega. Allir urSu hissa, sem sáu hana, en
um leiS forvnitnir, og skelltu sjaldan hurSinni framan í
hana.
„Veizt þú um nokkra góSa vist?” spurSi eldastúlka
hana. „Þetta er vondur staSur. Kerlingin borgar bara
þrjá dollara, en allsstaSar er hægt aS fá fjóra. Kannske
þú þekkir einhverja frú, sem vantar stúlku”.
„Nei”, svaraSi Selína. „Því er nú miSur”.
önnur eldastúlka bauS Selínu kaffisopa, — tók eftir
því hve föl og þreytuleg hún var. Selína afþakkaSi kur-
teislega. — 21. stræti — 25. stræti — 28. stræti. Hún hafSi
nú yfir fjóra dollara í buddunni. Dirk var orSinn dauS-
þreyttur og banhungraSur. „Þetta skal verSa síSasta hús-
ið , lofaSi Selína. „Allra síSasta húsiS. Þegar ég er búinn
í því förum viS heim”. Hún fyllti körfuna enn einu sinni.
ViS getum fengiS okkur aS borSa á leiSinni, og hver veit
nema þú getir sofnaS í sætinu, ef ég spenni ábreiSuna
yfir þaS eins og tjatd. Og viS verSum enga stund heiin”.
SíSasta húsiS var stórt og grátt steinhús meS .stórum
bogagluggum. ÞaS var grasflöt í kringum húsiS með
myndastyttum. Fyrir gluggunum voru kniplingaglugga-
tjöld meS þungum ,dökkum tjöldum á bakviS.
Allt í kringum húsiS var há járnrimlagii'Sing, er gerSi
húsiS mjög óárennilegt. Selína þorSi varla aS ráSast þang-
aS, en líklega var þaS bara af því aS hún var orSin þreytt.
En þetta var síSasta húsiS. SíSasta klukkutimann hafSi
hún unniS sér inn eina fimm dollara. „Bíddu bara fimm-
mínútur”, sagSi hún viS Dirk, og reyndi aS vera glaSleg í
rómum. Ilún var meS fullt fangiS af grænmeti, í þann
veginn aS láta þaS í körfuna, þegar einhver ávarpaSi
hana.
1