Þjóðviljinn - 29.03.1940, Blaðsíða 2

Föstudagur 29. marz 1940.
ÞJÖÍVILJINN
Höftin á atvinnulegum fram-
förum Islendinga verða aðfalla
Pað dugar ekkí að láta lítla klíku, sem hag hefur af aft-
urförum, híndra framfarír atvínnulífsíns með höftum á út-
og ínnflutníngí. — Vald Kveldúlfs og Framsóknar, sem m.
a. bírtíst í út- og ínnflutníngshöftunum verður að hverfa
þJÖOVIUIMN
Ctgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu
— SósíalistaflokkurixLE..
Bitstjórar:
Einar Olgeirason.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Bitstjórn:
Hverfisgötu 4 ; Víkingc-
prent), sími 2.’79
Afgreiðsla og anglýsingaskrif-
stota: Austurstræti 12 (1.
haeð) sími 2184.
Aski iftargjald á mánuði:
Reykjavík og nágrenni kr,
2.50. Annarsstaðar á land-
inu kr. 1,75. 1 lausasölu 10
aura e'ntakið.
Víkingsprent'h. f. Hverfisgötu
4. Sími 2364.
Brczka landvínn-
íngastefnan og
Island
Hið volduga brezka heimsveldi,
stærsta ríki veraldarinnar, hefur
á undanförnum árum svikið
hverja þjóðina á fætur annarri,
sem á það hafði treyst, fyrst af
viljaleysi og síðan af getuleysi.
Hið volduga brezka heimsveldi
sveik Abessiníu, sveik Austurríki,
sveik Spán, sveik Tékkóslóvakíu.
Og nú hefur það svikið Pólland
og Finnland eftir að hafa rekið
bæði löndin út í stríð án þess að
vilja gera nauðsynlegar ráðstaf-
anir til að tryggja þau.
En það er samt auðsjáanlega
eitt land, sem hið volduga brezka
heimsveldi treystir sér til að ráða
við. Það er líka eitt minnsta ríki
veraldarinnar, ísland.
Stjórn brezka heimsveldisins
segist hafa farið út í stríð nú, til
að vernda lýðræði og þjóðfrelsi og
þó einkum til að vernda sjálfstæði
smáþjóðana. Stjórn hins brezka
heimsveldis sver og sárt við legg-
ur að fyrir henni vaki alls engir
landvinningar, eða neitt því um
líkt. Það sé bara réttlætið, frelsið,
mannúðin o .s. frv., sem fái hana
til að eyða 125 milljónum króna á
dag í hernað.
Á einum stað í veröldinni virð-
ast þó vaka landvinningar fyrir
hinu fróma, réttláta og frelsiselsk
andi brezka auðvaldi. Þessi staður
er Island. Hið brezka auðvald hef-
ur — eftir málpípu þess hér á
landi að dæma — ákveðið að lofa
Islandi að verða blessunar þess
aðnjótandi í ríkara mæli en hing-
að til. Hið brezka auðvald er allra
náðarsamlegast reiðubúið til að
taka ísland í brezka heimsveldi-ð
— og fulltrúar þess hér hafa þeg-
ar hafið áróðurinn fyrir því að Is-
land eigi að biðja um að verða
þessara „hlunninda” aðnjótandi.
Brezka auðvaldið þarf ekki einu
sinni að fara þá leið að leggja
landið undir sig með hernaði. Þaö
treystir á tvennt: Annarsvegar
bardagaaðferð þá, sem Filipus kon
ungur í Makidoníu lýsti með þeim
orðum að auðunnin væri sú borg,
þar sem tunna gulls kæmist inn
um hliðin. Hinsvegar á dálitlar
hótanir í viðbót, sem hafa sýnt sig
að vera mjög árangursríkar í sam
bandi við verzlunarviðskiptin við
Breta nú.
Gulltunnan er komin inn í land-
ið. Brezka auðvaldið á þegar 70
milljónir króna hjá landsbúum og
er það meira en öll framleiðslu-
tæki og samgöngutæki vor eru
metin á.
Brezka auðvaldið á sína fulltrúa
í aðalbanka landsins. Það hefur
Verzlunarmálin svo kölluðu eru
þau mál, sem þjóðstjórnin ræðir nú
mest innbyrðis og að því er blöð
hennar telja, greinir mest á um.
Því þjóðstjórnarflokkana hefur ekki
greint á um að fjötra samtök verka
lýðsins, lögbinda kaupgjald hans,
sem væru verkamenn þrælar, koma
á sveitarflutningi, gera togaraeig-
endur skattfrjála og svo framvegis.
Þegar verzlunarmálin eru rædd
verður fyrst af öllu að kryfja til
mergjar, hvernig á höftunum stend
ur ogf í hverra þágu þeim er haldið
við.
Hin opinbera ástæða, sem færð
er fram fyrir höftunum, er skortur
inn á gjaldeyri.
Maður skyldi nú ætla, að í landi
þar sem stjórnarvöldin segjast verða
að gripa til þeirrar skerðingar á
réttindum manna og frelsi, sem inn-
flutningshöftin eru, vegna gjaldeyris
skorts, þar væri þó að minnsta
kosti frjálst að framleiða vörur til
útflutnings, frjálst að afla Iandinu
gjaldeyris og frjálst að koma upp
fyrirtækjum, sem framleiða fyrir út-
flutning og afla þannig landinu
gjaldeyris.
En þvi fer fjarri að svo sé.
Pað er bœði reistar hitutr römm-
tfistu shorður við pví að fú a&flytja
út gjaldeyrisvörur sem og< við hinu
áð koma app nýjum jyrirtœkjum,
sem skapa gjaldeyri, svo sem síldar-
verksmiðjum, niðursuðuverksmiðjum
og svo fiskiskipnnr til að fmmtewa
fiskinn.
Hverjum eru þessar skorður í
hag?
Það getur að vísu verið skynsam-
legt að setja skorður við því, hve
miklu sé komið upp af fyrirtækj-
um í hverri grein, sem framleiða
fyrir innlendan markað, sökum þesj
hve þröngur hann er og því ó-
skynsamlegt að eyða gjaldeyri í 1
óþarflega margar vélasamstæður
þar. Hinsvegar þarf þá því betra
eftirlit með verðlaginu í staðinn.
En að setja skorður á framleiðslu
á útflutningsvörii og ú innflutningi
á tœkjumi til að framleiða pœr virð
ist pó gersajnlega á móti hagsmun\-
um landsmanna, ekki sízt þegar
þess er gætt, að í rauninni hefur
alls ekki vantað markað fyrir hin-
ar ýmsu íslenzku framleiðsluvörur
erlendis, helduf hefur miklu frek-
ar vantað afurðir, útbúnar hentug
lega fyrir viðkomandi markaði.
En i hverra págu eru pessar skorð
nr við innflutningi framleiðslutœkja
handa sjávarútveginam settar?
Það eru tveir hópar manna, sem
auðsjáanlega hafa hag af að hindra
nú skákað fram aðalfulltrúa sín-
um í verzlunarstéttinni. Það ætlar
sér auðsjáanlega að vinna landið
innan frá, með aðstoð Islendinga
sjálfra. Það er aðferð, sem Hákoni
gamla heppnaðist vel.
Nú reynir á hvað íslendingar
hafa lært síðan.
frekari þróun sjávarútvegsins.
Annar' hópurinn er klíka stærstu
og skuldugustu togarafélaganna og
fiskkaupendanna. Þessi klíka óskar
eftir að sitja ein að þeim markaði,
sem til er erlendis og gína ein
yfir gróðamöguleikunum hér heima
t. d. á síldarafurðunum. Þessvegna
neita erindrekar Kveldúlfs um nýja
síldarverksmiðju Siglufjarðar. Og
með aðstoð Landsbankavaldsins
kyrkja þeir þróun fiskiflotans, svo
sem þeir frekast þora og geta.
Hinn hópurinn er klíka stjórnmála
braskara þeirra, sem nú ráða Fram-
sóknarflokknum. Þeir vilja ekki aukn
ingu framleiðslu og fólks við sjáv-
arsíðuna, sem þó er mesta hagsmuna
mál Iandbúnaðarins, því það skapar
markað fyrir vörur hans. En þessi
klíka setur pólitiskt valdahrask sitt
ofar hagsmunum bænda. Hún ætl-
ar sér að reyna að hindra þróunina
við sjávarsíðuna með þingunarráð-
stöfunum, halda fólkinu með valdi í
sveitinni, til þess að hindra að valda
gmndvöllur klíkunnar sjálfrar rask-
ist. Slíkar pvingunarráðstafanir eru
t. d. innflutnings- og útflutnings-
höftin, hindmn Irygginganna í bæj-
um og sveitarflutningarnir.
Einmitt sameiginlegir hagsmunir
Kveldúlf&klikimnar og Framsóknar-
valdhafanna um aftarfarir í pjóðar-
búskapnam hufa leitt pessar klík-
ur saimp í pjóðstjórnimr, par sem
afturhaldið skipuleggur afturfarirn-
ar.
Þjóðin öll að þessum fámennu
klíkum undanteknum hefur hag af
framförunum. Verkalýðurinn, bænd-
Yfír eín mílljón Spán-
verjar eru enn i fan$«
elsum Francos
1 bréfi til enska stórblaðsins „Tim-
es“, 20. febr. 1940, ritar Manuel -
de Irujo, fyrrverandi dómsmálaráð-' j
herra í lýðveldisstjórn Baska, m. a.: I
„í nýjársboðskap sínum neitaði
Franco algerlega allri sakarupp-
gjöf. Fyrir nokkru gaf hann hins-
vegar út reglugerð, þar sem þeim,
sem dæmdir eru í nrinna en 12 ára
fangelsi, er heitið lausn eftir apr-
íl 1940. En pess ber að gæta, að
allur porri dómanna, sem stjórn-
arvöld Breiðíydkingarinnar hafa fellt
eru dómar fyrir svo kallaða her- .
uppreisn og pessir dómar eru fang-
elsisdómar, sem yfirleitt hljóða upp
á yfir 12 ára fangelsi og allt að
dauðahegningu.
1 spönskum fangelsum, fangabúð-1
um og pvingunarvinnustöðvum eru
enn pá yfir ein milljón borgara,
— miklu hærri tala, en allur sá
f jöldi samtals, sem samkvæmt brezk
um skýrslum er fangelsaðui'r í Þýzka
landi, Austurríki, Bæheimi og Pól-
landi. Ég hef nákvæmar fregnir um
fangelsi, sem nú er verið að reisa
úr steini í kolahéruðum Astúrívt,
fangelsi, sem eiga að vera til fram-
búðaf og fangarnir látnir reisa”.
ur, smáútvegsmenn, iðnaðarmenn,
kaupmenn og allur sá hluti atvinnu
rekendastéttarinnar, sem hefur hag
af framförum atvinnuveganna, —
eiga hér sameiginlegra hagsmuna
að gæta.
Fyxsta krafan í gjaldeyrismálun-
um hlýtur pví að vera:
föhindrnð framleiðsla og sala á
gjaldeyrisvömnum. Burt með höft
hringa og nefnda á atvinnulífi
landsmanna, pví pau eru aðeins
skálkaskjól afturhaldsins til að
hindra framfarir og betri afkonru
fólksins.
öll pau öfl með pjóðinni, senr
framfarir vilja, verða að taka hönd-
um saman til að brjóta pessa kliku
afturfaranna á bak aftur og gefa
íslenzku pjóðinni möguleika til að
nota sér auðlindir lands síns ó-
hindrað af nátttröllum afturhaldsins.
Finnlandssöfnunin, öðm nafni H.
f. Mannerheim á Islandi, gaf út
páskaboðskap til pjóðarinnar að
dæmi biskupsins. 1 pessum boð-
skap er pví slegið föstu að fjöldi ■
atvinnuleysingja sé nú meðal Finna.
Er pví skorað á islenzku pjóðina
að halda Finnlandssöfnuninni á-
fram af fullum krafti, og auðvit-
að á jafnframt að halda áfram
fræðsluerindum í blöðum' og út-
varpi um frændsemi vora við Finna,
sem gerir pað að verkum að peir,
sem eru á móti Mannerheim, eru
ekki lslendingar. Þeir sem eru á
móti Finnlandssöfnuninni eru föður-
landssvikarar. Þetta hljóta allir að
skilja.
Nú víkur sögunni aftur að at-
vinnuleysisstyrk til Finnlands.
Þrátt fyrir ættjarðarleysi mitt
(samkv. skýringu Finnlandsmanna),
fhef ég komizt að eftirfarandi nið-
urstöðum:
Á Islandi eru nokkrar púsundir
atvinnuleysingja, par af á annað pús
und í Reykjavík. Þessa menn skortir
mat handa börnum sínum, klæðnað
á pau og klol í eldstóna.
/
Þá er spurnjngin (til H. f. Manner
heim). Er pað óíslenzkt af mér og
svik við föðurland mitt (sem er
ekki Finnland heldur Island), er ég
sem einn atvinnulaus, legg til, að
valdsmenn pjóðarinnar (sem eru
allir vinir Mannerheims) beiti kröft-
um sínum til hjálpar islenzkum at-
vinnuleysingjum, og verjj öllu hand
Hvad líður
rannsókn á
atvíkunum að
Esju-slysínu ?
Það hefur undrað marga, að
ekkert hefur verið gert heyrum
kunnugt um rannsóknina á atvik-
unum að því, er Esja rann sjálf-
krafa niður dráttarbrautma í
slippnum og stór mildi og hending
var að ekki hlutust af stórslys.
Eða hefur hún kannske ails ekki
verið framkvæmd.
Það má ekki svo fara, þó að
þetta atvik hafi ekki kostað
mannslíf, að málið verði ekki að
fullu upplýst, svo að það komi
fram hve sökina á, og séð verði
um að út þessu verði bætt, því ef
atvik eins og þetta ekki er tekið
föstum tökum, þá er það sízt til
þess að brýna fyrir mönnum að-
gætni.
Þegar litið er á þetta og.eins
það, að það getur hent, að hvert
skipið af öðru með stuttu millibili
og þau jafnvel nýkomin úr eftir-
liti, verða að halda heim .úr hafi
vegna leka ,þá verður þeirri hugs-
un vart varizt að eftirlit sé hér
mjög bágborið. Þó að svo vel hafi
tekizt til í þessi skipti, þá væri það
ófyrirgefanlegt ef þetta yrði okk-
ur ekki að kenningu.
T.
bæru fé til að bæta úr atvinnumál-
unum? Væri það íöðurlandsvik af
bæjarstjórn. Reykjavíkur og ríkis-
stjóm að koma upp 10—20 mótor-
bátuni af heppilegri stærð og gerð
til síldveiða og annarra fiskiveiða?
Væri það óíslenzkt að afla t. d.
2—3 togara (í stað brennivíns, lúx-
usbíla og annars innflutts óþarfa)
til viðbótar mótorbátunum?
Þessi skipafloti myndi taka við
porra allra vinnulausra í Reykja-
vík, gera pá að hetjum pjóðarinnar,
sönnum víkingum, sem færa björg
i bú, þ. e. öflun útlends gjaldeyris.
Og það sem pó er aukaatriði fyr-
ir Finnlandsmenn börnin feingu mat
húsfreyjan klæði og ofnamir kol.
Að lokuin vildi ég mælast til
þess, að skýrgreining pjóðstjórnar-
innar á sönnum Islendingum væri
lagfærð lítilsháttar, t. d. svona:
Vondur íslendingur er sá, sem
istyrkir ófriðarseggi í Finnlandi, en
gleymir styrkjum til friðsamra en
bágstaddra Islendinga, — eða: Góð-
ur tslendingur og ættjarðarvinur er
sá, sem vill gefa íslenzkum börnum
brauð, íslenzkum konum klæðnað —
styrkja atvinnuleysingja síns eigin
lands.
Og nú gef ég Mannerheimliðinu
orðið t. d. Stefáni Jóhann, Sigfúsi
(sem aldrei var: i Höfnum) og Sig-
urði, bænarstjóra útvarpsins.
S. H.
Tll nanBerhelm-
aona á íslandl
Hvorf á heldur ad sfyrkja íslenzka
afvinnuleysíngja eða finnska?