Þjóðviljinn - 14.01.1941, Blaðsíða 4

Nœturlœknir í nótt: Daníel V.
Fjeldsted, Laugaveg 79, síxni 3272.
Nceturvördur er þesaa viku í
Reykjavíkurapóteki og Lyfjabúð-
inni Iðunni.
útvarptö'.1 dug:
12,00 Hádegisútvarp.
15.30 Miðdegisútvarp.
19.25 Hljómplötur: Lög úr óper-
ettum og tónfilmum.
19.50 Auglýsingar.
20,00 Fréttir.
20.30 Erindi: Um peninga (Gylfi
Þ. Gísl.ason hagfræðingur).
20,55 Tónleikar Tónlistarskólans:
Cellósónata eftir Telemann og
Trio-sónata eftir Buxtehude.
21.25 Hljómplötur: Symfónía í
D-dúr eftir Mozart.
21.50 Fréttir.
Dagskrárlok .
Ármenningar! Allir þeir sem
æft hafa í II. fl. karla í vetur
eru beðnir að mæta á æfingu
í kvöld kl. 9 í íþróttahúsinu.
Lofthernadur Breta og
Þjóðverja
Framhald af 1. síðu.
sveitir, er reynt hafi að fljúga
inn yfir Norðursjávarströnd
Þýzkalands í gær hafi orðið að
snúa aftur, vegna ákafrar skot
hríöar úr loftvarnarbyssum,
og aðgerða þýzkra orustuflug- -
véla. Aðeins einstakar flugvél-
ar hafi komizt inn yfir Belgíu
og varpað niöur sprengjum,
en enginn hafi farizt eða særzt
af völdum þeirra, þar sem flest
ar sprengjurnar hafi fallið á
óbyggð svæði.
Þjóðverjar gerðu í fyrrinótt
loftárás á London, sem stóð í
3y2 kl.st. Var fjölda sprengja
varpað niður og komu víða
upp eldar. í brezkum fregnum
er sagt, að tekizt hafi að
slökkva eldana án þess að þeir
næðu verulegri útbreiðslu.
Nýr söfnudur
sfofnaður handa
séra [óní Auduns
Nokkrir íhaldsmenn efndu til
fundar í Gamlia Bíó á siunnudag-
inn. Þar voru haldnar spámanna-
ræður um Hermann fyrir að van
rækja að þjóna guði og lýðræð-
inu, í sambandi við veitingu prests
embættis í Hallgrímssókn.
Fundarmenn ákváðu að bæta
fyrir þessi brot Hermanns með
því að stofna fríkirkjusöfnuð, og
gera Jón Auðuns að presti hans.
Með þessu ætti hver að fá það
sem honum ber, guð, lýðræðið og
íhaldsflokkurinn.
Þjóðviljanum hefur borizt eft-
írfarandi „greinangerö í dreifi-
bréfsmálinu frá brezku hernað-
Þareð hershöfðingja brezka
setuliðsins á Islandi hefur verið
skýrt svo frá, að útbreiðsla dreifi
bréfsins meðal hermanna, þar
sem þeir eru hvattir til að gera
uppreisn, geti skoðazt sem land-
ráð, samkvæmt íslenzkum lögum,
hefur hann afhent íslenzkum yf-
irvöldum málið.
Hershöfðinginn vill gera sitt ýtr-
asta til að hafa sem allra minnst
afskipti af íslenzkum málefnum,
öðrum en þeim, sem snerta ör-
yggi setuliðs hans. Hann vill hins
vegar gera íslenzku þjóðinni Ijös.t
hve alvarlegt mál hér var á ferð-
_r um.
1 lok dreifibréfsins er bein á-
skorun til hermanna að neita að
vinna nauðsynleg verk í hernum,
sem þeim kynnu að verða fyrir-
skipuð. Það er ekki hægt að bera
fram þá afsökun, að þetta hafi
verið áskorun til hermanna um
að gerast ekki verkfallsbrjótar
til aðstoðar íslenzkum atvinnurek-
endum, þar sem sérstaklega er
Vér viljum leyfa oss að gera
nokkrar hógværar athugasemdiir
út frá íslenzku sjónarmiði við
þetta mjög svo háttstemda bréf
herstjórnarinnar.
Hershöfðingjanum hefur verið
tjáð að útbreiðsla dreifibréfsiins
geti skoðazt sem landráð. Vér
munum ekki að þessu sinni byrja
að ræða hvort þes.si verknaður
kemur undir hegninigarlögin, en
OiSíS virðist sem útbreidsla dreifi-
bréfsins geti alls ekki komið undir
þau, en hinsvegar verði það undir
áliti dóms komið hvort samning
þessa bréfs kemur þar undir.
Eftir því sem vér höfum séð
dreifibréfið’ þýtt í „Vísi“, þá virt-
ist oiss það sérstaklega felast
í bréfinu að skora á hermennina
að vinna ekki það verk, semverk
fallsmenn unnu áður.
Og slíka áskorun telur her-
stjórnin ekki aðeins „glæp gagn-
vart Bretlandi, heldur og glæp
gagnvart allri menningu í heim-
inum“.
O, jæja þá. Minna má ekki gagn
gera. Svo það var þá glæpur
gagnvart allri menningu t. d. Ind-
verja, Ira og Islendinga að skora
á hermenn að gerast ekki verk-
fallsbrjótar, — það var þá glæpur
gagnvart menningunni, sem Byrom
Shelley og Bernard Shaw hafa
gert fegursta o.g glæsilegasta, að
skora á hermenn að beita sér
ekki gegn fátækum verkamönn-
um í lífsbaráttu þeirra, — og
máske alveg sérstaklega glœpur
gegn hinni kristnu menningu, að
reyna að skapa nokkurt bræðra-
l.ag milli verkamanna af tveim
þjóðum ?
aryfirvöldunum, sem hér er prent-
uð orðrétf í þýðingu frá þeim:
í dreifibréfinu getið um að neita
að vinna í herbúðunum.
Það hlýtur að vera öllum ljóst
að ef hermennirnir hiefðu farið
eftir áskoruninni hefði það verið
uppreisn, sem er alvarlegasti glæp
ur í herþjónustu, og sem líflát
liggur við.
Það er einnig augljóst að þeir
sem stóðu ,að útbreiðslu dreifi-
bréfs þessa hafa gert tilraun til
að spilla hernaðaraðgerðum
Breta. Vér lítum ekki aðeins á
þetta sem glæp gagnvart Bret-
landi heldur og glæp ga;gnvart
allri menningu í hei'minum.
Hershöfðinginn vill taka það
fram, að hann skilur vel, að allur
þorri Islendinga hefur andstygð
á og Jyrirlítur framfierði þeirra
manna, sem að þessu stóðu, eins
og þeir eiga skiiið og að það er
aðeins fámennur hópur, sem hér
hefur reynt að brjóta hlutleysi
íslands og reynt að fremja þessft
svívirðu gagnvart brezka setulið-
inu“.
Sínum augum lítur hver á silfr_
ið. En fróðlegt væri þó að vita
hvort enska herstjórnin væri jafn
andvíg því, að eitthvað svipað
igerðist í þýzkri herþjónustu —
og hvort það sem væri glæpur á
íslandi, væri ef til vill hetjudáð
í Noregi?
Þá segir herstjórnin að út-
breiðsla þessa dreifibréfs ,hafi ver
ið tilraun „til að spilla hernaðar-
aðgerðum Breta“. — 1 þýðingu
dreifibréfsins í „Vísi“ stendur:
„Ykkur mun verða sagt að verk-
fallinu sé stefnt að hernaði Breta.
Ef þið lesið þetta flugrit vand.lega
munið þið sannfærast um að þetta
er ekki satt“. Það skyldi þó aldrei
vera um fleira en eitt dreifibré/
að ræða oig herstjórnin eigi við
eitthvað allt annað og verra en
það, sem blöðin hafa birt?
Hershöfðinginn tekur það svo
að lokum fram að hann skilji
vel „að allur þorri Islendinga hafi
andstyggð á og fyrirlíti framferði
þeirra manna, sem að þessu stóðu
eins og þeir eiga skilið“ — og
orsökina til þess að menn fyrir
líti þennan „fámenna hóp“ telur
hann þó að hópur þessi hiafi
„reynt að brjóta hlutleysi íslands"
Já, vissulega, herra hershöfðingi\
Það er alveg rétt: „Allur þorri
íslendinga hefur andstyggð á og
fyrirlítur framferði þeiirra manna“
sem reyna að brjóta hlutleysi
Islands, — og ekki hvað sízt ef
þeim tekst þ,að, svo maður nú
ekki tali um, ef hópurinn er fjöl
mennur og vopnaður í þokkabót.
En hverjir eru ]rað, sem fremja
slíka svívirðu, herra hershöfðingi ?
Greínatrgerd I dreífíbréfsmálinu frá brezku
hernadaryfirtröldunum
Nokkrar hógvaerar afhugasemdír
oooooooooooooooooooooooooooooooooooc
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Anna Liegaard
Skáldsaga eftir
Nini Roll Anker
meö Beate, og þiö fáiö ókeypis kaffi og jólaköku fyrir
verkiö. Hlakkaröu ekki til?”
Ingrid svaraöi engu. Hún gekk hægt fram nýja gólf-
teppið og út á ganginn. Svipur Önnu varö alvarlegri
— hvernig gat stað'ið á því að Ingrid var svona óhraust,
bæði til líkama og sálar. Eins og þau voru bæði hraust,
Roar og hún.
“Þvoðu þér rækilega um hendurnar, þú ert með blek
á fingrunum”, kallaði hún á eftir henni.
Enn var margt ógert fyrir matinn. Hún gekk rösklega
upp á loftiö með fangiö fullt, — smáteppi, sem geymast
áttu til næsta sumars, hvít gluggatjöld,. sem áttu aö
fara í þvott. Hún hlakkaöi til að sýna Roar vetrarstof-
una þeirra, hún hlakkaöi til að sýna vinkonunum hana.
Henni fannst eins og húsið allt, frá kjallara til þaks,
væri hluti af henni sjálfri. Eldhús og stofur, hver krók-
ur og kimi. Viljinn til að láta ekkert í húsinu lenda
í óreiðu altók hana — bara að hún gæti fengið nýju
vinnukonuna til að vinna vel, — fengiö drengina til að
hafa reglu í kommóöuskúffunum sínum, — hún þurfti
aö fá Roar til aö setja heilar þakhellur í staö þeirra
sprungnu.
Þegar hún sá Roar koma heim eftir stígnum, strauk
hún hárið aftur fyrir eyrun og kallaöi upp í loftið:
“Per og Sverre! Pabbi er að koma! Flýtið ykkur í mat-
inn!”
Hún mætti Roar úti á ganginum, tók frakkann hans
og hengdi hann á herðatréð.
“Nú er allt komið í lag. Eftir er aö vita hvernig þér
lízt á það, Roar”.
“Hann gekk á eftir henni inn í stofuna, meö hendurn-
ar í buxnavösunum.
“Verður ekki fjandi dimmt hér í stofunni?”
Anna roðnaöi. Það var ótrúlegt hvaö hann átti erfitt
meö að segja nokkurt viðurkenningarorð um það sem
hún gei’ði.
“En það er komið að skammdeginu Roar, og þá á
maður einmitt aö sýna að maður sé óhræddur við
myrkrið með því að gera myrkrið notalegt”.
“Það er líklega rétt hjá þér”. Hann gekk yfir að g'lugg-
anum og dró gluggatjaldið til hliöar.
“Og sjáðu nýja teppið! Við Bernhardina lögðum það á
hjálparlaust”.
Hann leit niður og strauk teppið með fætinum.
“Það er verulega fallegt”, sagði hann.
Hún ljómaði af gleði.
“Já, hér inni get ég meira aö segja gengið um án
þess aö til mín heyrist”. Hún hló við.
Þegar hann fór fram til að þvo sér um hendurnar,
notaði hún tækifæriö til að draga gluggatjaldið fyrir
aftur, — það var hálf-skakkt.
Stóri basararinn, sem haldinn var til tekjuöflunar v
handa fátækum í bænum stóð yfir alla fyrstu vikuna af <>
nóvember. Það var aðal.viðburðurinn í samkvæmislífi 0
bæjarins, og honum lauk alltaf meö leiksýningu og a
dansleik í samkvæmishúsi bæjarins. $
Anna Liegaard var ásamt konu lögreglustjórans aöal- ^
maöurinn í basarnefndinni, bæði í skipulagningunni og 0
afhendingu peninganna. HUn hafði unniö í þessari sjálf- ^
boöa-vetrarhjálp öll þau átta ár, er hún hafði dvalið í 0
bænurú, og verið formaður síðustu tvö árin. Hún þekkti ^
fátæktina, bæði þá augljósu og þá, sem leynt var, í kof- a
um og verkamannabústöðum bæjarins. Og þeir voru v
margir, sem tóku ofan fyrir henni og heilsuöu henni ^
meö virðingu á leiö hennar til basar-hiissins. Hún hafði 0
fyrir löngu gert lista yfir þá, sem áttu aö fá glaðningu, a
nú var um aö gera aö fá borgarana til aö opna budduna, $
þó að hart væri í ári, Y
Hún var einnig vinsæl meðal betri borgara bæjarins. 0
Hún haföi það til aö vera nokkuð ágeng — það kom ^
fyrir aö heldri menn bæjarins mundu allt 1 einu eftir 0
^ aðkallandi viðskiptamálum, ef hún náði í þá á götu. En 0
00000000000000000000<0000000000000<00<