Þjóðviljinn - 06.02.1941, Blaðsíða 1

VI. árgangur.
Fimmtudagur 6. febrúar 1941
30. tölublað.
Sjö verkamönnum er haldíð i gæsluvarðhaldí, þráft fyrír að mál þeírra
er falið fuffrannsakað og uppfýsL — Ursfíf þessara máfaferfa munu
sýna hvort ísfenzkf dómsvafd er óháð eða framandí áhrífum undírorpíð
Fulltrúi sakadómara, Valdimar Stefánsson, kallaði blaða-
menn á sinn fund í gær og las fyrir þeim skýrslu þá, sem
birt er hér á eftir um dreifibréfsmálið svokallaða.
Samkvæmt þessari skýrslu er það upplýst, að Eggert
Þorbjarnarson og Hallgrímur Hallgrímsson eru höfundar og
upphafsmenn dreifibréfsins, en nokluir menn aðrir hafi ver-
ið riðnir við dreifingu þess.
Dómsmálaráðuneytið fyrirskipaöi í fyrradag málshöfðun
gegn þeim 8 verkamönnum, sem riðnir hafa verið við dreifi-
bréfsmálið.
Þeir eru ákærðir samkvæmt 10. kafla hegningarlaganna,
en sá kafli fjallar um landráð.
Þá var og fyrirskipuð málshöfðun gegn báðum ritstjór-
um Þjóðviljans samkvæmt 2. málsgrein 121. greinar hegn-
ingarlaganna. Er sú grein svoliljóðandi:
“Hver, sem opinberlega og greinilega fellst á eitthvert
þeirra brota, er í X. og XI kafla laga þessara getur, isæti
sektum, varðhaldi eða fangelsi allt að 1 ári.
Skýrsla fulltrúans er svohljóðandi:
Þann 10. janúar s.l. afhenti
brezka lögreglan ísl-enzku lög-
reglunni 5 íslendinga er hún haföi
tekið fasta í sambandi við hið
svokallaða dreyfibréfsmál. Þessir
menn vtoru: Haraldur Bjarnasoín,
Helgi Guðlaugsson, Eggert Þor-
bjarnarsion, Eðvarð Sigurðsson og
Guðbrandur Guðmundssion. Þann
11. janúar hófst rannsókn íslenzku
lölgregl'unnajj í ímálíi þessara!
manna og hefur eftirfarandi sann
azt með framburði hinna hand-
teknu.
Eggert Þiorbjarnarson er upp-
hafsmaður dreifibréfsins. Hann
samdi pað á íslenzku eftir að
hafa ráðgazt við Hallgrím Hall-
grímsson um efni þess, en Hall
grímur féllst á tillögu Eggerts.
Síðan pýddi Hallgrímur bréfið á
ensku og kveðst hann hafa gert
það einn, nema hvað hann hafi
fengið stúlku, sem dvalið hafi í
enskumælandi löndum til pess
að laga einstaka orð, en nafn þess
arar stúlku neitar hann að gefa
app.
Þann 5. janúar hjálpuðust peir
Eggert og Hallgrímur við að vél-
iita og fjölrita miðann. Eggert
hefur áður starfað við fjölritun.
Þetta starf framkvæmdu peir á
skrifstofu Sósíalistafélags Reykja
Víkur í Lækjargötu 6A oig er peir
höfðu lokið fjölrituninni brenndi
Hallgrímur bæði íslienzka og
enska uppkastið og sömuleiðis
„stens:ilinn“. Ritvél fengu þeir
lánaða á skrifstofu Iðfft, en
fjölritarann, sem peir notuðu hef
ur lengi verið í vörzlu Eggerts.
Síðan brutu þeir miðann sam-
an, og útbjuiggu þá til dreifingar,
á skrifstofu Æskulýðsfylkingarinn
ar í sama húsi og var pví starfi
ío-kið kl. 7V:! að kvöldi p. 5. f.m.
og lögðu pá nokkrir mienn gf
stað mieð pað tií dreifingar með
al brezku hermannannia. Upplaig
bréfsins var 400—500. í dreifing-
unni tóku pessir pátt: Eðvarð
Sigurðssion, Ásgeir Pétursson, Har
aldur Bjarnason, Helgi Guðlaugs-
sion, Guðbrandur GuðmUndsson
og Guðmundur Björnssion.
Riannsókn málsins var lokið 23.
f. m. og var send skýrsla til
dómsmálaráðuneytisins með fyr-
irspurn um hvað gera skyldi.
I gær hefur ráðuneytið með
bréfi fyrirskipiað að höfðiað skyldí
mál gegn peim 8 mönnum, scin
riðnir hafa verið við undirbúning
og dreifingu bréfsins og eru þeir
allir ákærðir samkvæmt 10. kaflal
liinna aimennu hegniugarlaga, en
sá kafli fjallar um landráð- Enn
fremur var fyrirskipuð málshöfð
un gegn ritstjórum Þjöðviljans
peim Einari Olgeirssyni og Sig
fúsi Sigurhjartarsym fyrir brot á
annarri málsgrein 121. gr. begn^
ingarlaganna, samanber 10. kafla
sömu laga.
Málshöfðun var tilkynnt öllum
sakborningum í dag og dómur
mun ganga mjög fljótlega í pví
fyrir undirrétti.
Þeim 7 mönnum, sem í varð-
haldi eru verður ekki sleppt fyrT
en undirréttardómur er fallinn.
Hínír ákærðu hafa sæft
óvenjulegrí meðferd
Skýrsla þessi parfnast að sinni
ekki mikilla skýringa, en taka ber
hana með fyllstu varúð, meðan
ekki eru fyllri upplýsingar fyriir
hendi og vitað er að hinir ákærðu
hafa sætt óvenjulegri meðferðeft
ir að málið var talið full rannsak
að og upplýst,
Hið óvenjulega við meðferð
fanganna er að peim hefur verið
'haldið: í yaröhialdi eftir að yfir-
heyrslum og rannsókn var lok-
ið, og pví er lýst yfir að peim
verði haldið í varðhaldi, unz döm
ur er genginn fyrir undirrétti í
máli peirra. Þetta á fá ef ekki
engin fordæmi hér á landi og
verður ekki séð hvað dómaranum
hefur igengið til að beita þessari
aðferð við menn, sem ekkert pað
h.afa framið, sem refsivert er,
samkvæmt íslenzkum hugsunar-
hætti oig ekki heldur samkvæmt
íslenzkum lögum séu pau túlkuð’
út frá íslenzku sjónarmiði.
Nokkra furðu vekur pað í pessu
sambandi, að einn hinna ákærðu
hefur aldrei verið sett'ur í gæzlu
varðhald, prátt fyrir hið" stranga
giæzluvarðhald, sem hinir meðá-
kíærðu hafa verið beittir.
Búast má við að einhver blöð
reyni að niota mál petta hér eft-
ir sem hingað til til árása á
Sósíalistaflokkinn og að pau í
pví sambandi bendi á að bréfið
hafi verið vélrítað og fjölritað á
skrifstoifu SósíalistaféliagSins. En
til skýringar á pví má taka fram
að Eggert er forseti Æskulýðs-
fylkingarinnar, en innigangur-
inn er sá sami á skrifstofu Sósíal
istafélagsins og Æskulýðsfylking
arinnar og hafði .Eggert pví að-
gang að báðum skrifstofunum.
Vélritun og fjölritun fór fram á
sama degi.
Málshöfðunín ^egn ríf-
sfjórum Þjóðvíljans er
árás á prenffrelsíð
Málshöfðun dómsmálaráðherr-
ans gegn ritstjórum þessa blaðs,
er atriði, sem er nauðsynlegt að
athuga vel, pví hér er á ferðinni
hættuleg árás yfirvaldanna á
jrrentfrelsið í iandinu. Dreifibréfs
málið svokallaða er fyrsta stór
mál, sem kemur fyrir islenzka
dómstóla, af peim málum, senr
beinlínis stafa af hertöku lands-
ins. Lítil, sjáifstæð pjóð stendur
andspænis voldugu erlendu her-
veldi, sem hertekið hiefur land
hennar og blandað sér í tmál henh
ar eins og því býður við að horfa.
Hafa landsbúar undir pessum
kringumstæðum rétt til að láta
í ljósi skoðun sína á þeim málum
og peim árekstrum, sem iaf her
tökunni og yfirdrottnun hinns er-
lenda hers stafa?
Hafa Islendingar rétt til að halda
fram á prenti viðhorfi íslendinga
til slíkra mála, þeirra er hinn
erlendi her ofsækir eða handtek-
ur?
Um það keniur málið gegn rit-
FramhaM & 4. síðn.
Vichy-stjórnin kom saman á
fund í gær, til aö ræöa skýrslu
Darlans flotamálaráöherra um
viöræður hans og Abetz, full-
trúa þýzku stjórnarinnar. Þeg-
ar Darlan kom frá París, ræddi
hann viö Pétain marskálk og
síðar við' Flandin utanríkisráð-
herra og Huntzinger hermála-
ráöherra.
Taliö er að krölur þær, er
þýzka stjórnin hefur boriö
fram við Vichystjórnina séu
varðandi afhendingu franska
flotans, og styrktist sá grun-
ur við það að Darlan var send-
ur til Parísar en ekki utanrík-
isráðherrann Flandin. Þá er
einnig taliö líklegt að Þjóð-
verjar kvefjist breytinga á
írönsku stjórninni, og þá fyrst
og fremst að Laval verði feng-
in völd á ný, en hann hefur
viljað ganga lengst í því aö
láta undan kröfum Þjóöverja.
ueitiF öpezbpa spreniiufluuÉ
r
a
Italír á undanhaldí á öllum víg~
stöðvum í Afriku
I fyrrinótt fóru stórar sveitir brezkra sprengju- og or-
ustuflugvéla í árásarför til Frakklands, og var ráðist á marg
ar hinar þýðingarmestu hernaðarstöðvar Þjóðverja, einkum
“innrásarhafnirnar” svonefndu. Er þetta önnur árásarferðin
í stórum stíl í þessari viku, — sú fyrri var farin á sunnudag-
inn var.
Telja Bretar að mikill ár-
angur hafi oröið af árásunum
á Brest, Cherbourg Dieppe.
Dunkirk og fleiri borgir, inni í
landinu var einkum ráðizt á
flughafnir Þjóðverja.
Brezku flugmennirnir segja,
að í Brest hafi komið upp mik-
ill eldur, svo að þeir hafi séð
greinilega öll hafnarmann-
virkin, og telja þeir víst að þar
hafi kviknað í olíubirgðum. í
Bordeaux, sem Þjóðverjar nota
sein kafbátastöð og flughöfn.
komu einnig upp miklir eldar
Einbeittu flugmennirnir árás-
um sínum að hafnarmann-
virkjunum og flugvellinum og
telja að skemmdir hafi orðið
miklar. Bretar segjast hafa
misst fjórar flugvélar í för
þessari.
Þjóöverjar gerðu víðtækar
loftárásir á England 1 fyrri-
nótt, en fremur lítið tjón varc
af þeim, aö því er Bretar segja
Þjóöverjar skýra frá því, að ?
af flugvélum þeirra, sem þáti
tóku í árásunum á Bretland
þessa nótt, hafi farizt.
Brezki herinn sækir fram á
Framh. á 4. síðu
I