Þjóðviljinn - 11.03.1941, Blaðsíða 2

Þriöjuclagur 11. marz 1941.
ÞJOÐVILiJXJNW
ÆSKULVÐSSIÐAN
..... s L'
Æskulýðsheimili í
Reykjavík
í höfuðsfadnum er sandur af kaffihúsum o$
daunillum knacpum, Bíllíard~sfofum, danshúsum
og frúbodssölum, fvö bíó og cíff fukfhús. En
menníngarlcg míðsföð fyrír æskulýðínn cr engín fíl
Ir
Rússneskur drengur lærir aÖ b'úa til ijósmyndavél.
tuðomuiNH
IJtgefandi:
Sameiningarflokkur alpýðu
— Sósialistaflokkurinn.
Ritstjórar:
Einar Olgeirsson (áb,)
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Ritstjóm:
Hverfisgötu 4 (Víkings -
prent) sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsinga-
skrifstofa:
Austurstræti 12 (1. hæð)
sími 2184.
Askriftargjald á mánuö'i:
Reykjavik og nágrenni kr.
3,00. Annarsstaðar á land-
lnu kr. 2,50. I lausasölu 15
aura eintakið.
Víkingsprent h.f. Hverfisg.
Alþíngí
lsl,endingar hafa löngum verið
hreyknir af Alþingi, elztu og
virðulegustu stofnun pjóðarinnar
eins og pað hefur verið kallað
með þó nokkrum rétti. Það er
þvi fyllsta ástæða til þess að hver
vitiborinn maðUr fylgist vel með
því hvernig þingmenn gæta virð
ingar þessarar virðulegu stofnun
ar.
Um hvað er rætt á þðngi þessa
dagana ?
Fundir eru stíTttir og fjalla að-
alllega um bráðabirgðalög, sem
stjórnin hefur gefið út, sum þörí
og senniLega flest óþörf og ó-
sæmileg.
Þjngmenn SósíalistafLokksin s
hafa komið fram með nokkur
frumvörp varðandi atvinnumál,
mannréttindamál og öryggismál.
„Hinir ábyrgu fIokkar“ eru sam
ábyrgir um að vísa málum. þess
um til nefnda, sem aldrei skila
á þeim áliti. Þessi frumvörp eru
þó bókstaflega það eina, sem
fmm kemur á Alþingi, sem að
því tniðar, að fá þingið til þess
að leysa þau vandamál, sem því
ber að leysa. Alþingi ber að
leggja á ráðin um hvernig haga
skuli búskap þjóðarinnar, svo
allir þegnar þjóðfélagsins geti
notið atvinnu- og afkamuöryggis.
og fullkominna jnannréttinda
Slík verkefni eru virðingu Al-
þingis samboðin, en geri “ það
þaim engin skil, þá vanrækir það
skyldu sína og þeir þinglmenn,
sem því valda gera þessa elztu
og virðulegustu stofnun landsins
að auðvirðilegri samkundu, sem
þjóðin hlýtur að bera kinnroða
fyrir.
H.inir „ábyrgu“ þingflokkar
eru sekir um að bafa gert Alþdngi
að slíkri stofnun, sú sekt er
þung og þeir mega vera þess
vdssir að hana fá þeir ekki um
flúið. Þjóðin veit, og hún skal
fá að vita það ennþá betur, að
hinir ábyrgu þingflokkar gefa sér
ekk:i tíma til að hugsa um hvað
gera skuli til þess að bjarga a'-
vinnuvegunum frá hruni, þegar
stríðsgróðaaldan fer að falla út,
af því þeir eru að hugsa um
hvernig eigi að bjarga persónu-
legum hagsmunum nokkurra
valdamikilla þingmanna, þeirgefa
sér ekki tíma til að fullnægja
þeirri sjálfsögðu réttlætiskröfu, að
allir Islendingar fái sama rétt til
íhlutunar á skipan þings og stjórn
Margt er rætt og skrifað um
uppeldi það, sem Rieykjavík veit
iir börnum sínum. A]lir ljúka upp
einum munni um það, að höfuð-
staðurinn bjóði æskunni meira af
skorti, böli og spillingu en mann
sæmandi uppeldisskilyrðum.
í siðustu Æ'skulýðssíðu varall
ýtarleg grein um þann aðbúnað,
sem Reykjavíkurauðvaldið býður
unga fólkinu. Slík gagnrýni er
nauðsynleg, en hitt má beldur
ekki vanta að benda á hvað það
er, sem unga fólkið á siðferðis-
kröfu til, ef skilyrði þess tilmjann
sæmandi uppeldis eiga að teljast
viðunandi.
Þár ber fyrst að nefni tvenn
aðalskilyrði:
Annarsvegar sæmilega efna-
hiagsáfkomu, .og hinsvegar tæki
færi til' að mannast, fræðast og
menntiast.
Þó menning æskulýðsims grund
vallíst alla jafnan á sæmilegri
efnahagsafkomu, þekkjum ,við þó
næg dæm: þess, að ungt fólk finni
ekki til þorsta eftir að vita og
skllja fyrir það eitt, að umbverf-
ið hefur Jeitt athygli þess að allt
öðrum hlutum. Strauimurinn hef
ur legið út á götuna, inn á k'affi-
húsin og þriðja flokks skemmti
staðj. Unglingurinn lætur berast
með straumnum. Þegar flestir
kunningjarnir fara út að slæp-
ast, þarf nokkurt þrek til að
taka sér fyrir hendur menntandi
dægradvöl, andlega >eÖa líkamliegá
íþrótt, félagsstarfsemi, nám .eða
•nytjaistprf.
Ef unglingunum væri búið slíkt
umhverfi, þar sem strauimur fé-
laga og vina lægi fram til já-
ar, af því þeir eru að hugsaum
hvernig vissir háttsettir þingmenn
sem á þingi sitja í skjóli rang-
lætisins fái setið þar áfram.
1 sem allra fæstum orðum
sagt, „hinir ábyrgu flokkar" gefa
sér ekki tíma til að hugsa um
neitt af því ,sem þingmönnum ber
að hugsa um, af því að þeir eru
á þingi til þess að vinna fyrir
öirfáa einstaklinga, sem flestir
ejga sæti á þingi, en ekki til þess
að vinna fyrir þjóðina-
Þessir nuenn hafa gert Alþingi
áð auðviirðilegri stofnun og virð
ingu sinni nær það aldrei aftur
nema þeir verði reknir burt
úr sölum þess og flokkakerfi eig-
ingirninnar, sem þeir byggja sína
pól.itísku tilveru á gerð landræk.
kvæðra viðfangsefna, þá þarf
ekki um það að deila, að ung-
lingurinn fylgir með.
1 sambandi við þessar huglieið-
ingar, hefur mér hvað eftir annað
verið hugsað til stofnunar einniar
hér í bænum, sem þó er hvorki
Framh. á 3. síðu.
Ncístar
„Sá, sem framleiðir Jífsþarfir
okkar, andiegar og líkamlegar, er
eini nýti maðurinn. Það er kann
ske svo sem fimmti hver maður
hinir fjórir eru ómlagar, gagns-
lausar uppætur, prelátar og pat-
rónar, prestar og pólitikusar,
herrai' og herramenn, agentar og
ómenni“.
Steph. G. Stephansson.
„I augum herveldanna erum
við ekki hið tigna land okkar eig-
in skynjana, með bláum tindum,
jöklum, fossum og hverum, ekki
sagnaeyjan, bókmenntaþ.jóðin,
ekki nein helgisaga, heldur fiski-
miið, herskipalægi og hentugtvígi"
„l'il að bæta mannlífið verður
að írreyta þjóðskipulaginu".
Ungur sjálfstæðismlað'Ur lýsti
stefnu flokksins i eftirfarandi
kjörorði: Stétt með stétt, svo að
þeir sterku hafi olhogarúm til að
„vernda" hina veiku.
Fjaðrafok
Hér er brot úr Samtali sjómanna:
Mangi kemur á harðaspretti
aftur eftir og kallar niðjur í vél-
arrumið:
Siggi, hvað ertu að gera?
Ekkert, segir ■ Siggi.
En þú Gvendur, hvað ert þú
að gera?
Hjálpa honum!
Hér, er brot úr mmtali hjóna:
Vinnukonan hefur eignaztbarn
Pétur.
Hún um þáð.
Þeir segja, Pétur, að þú eigir
það.
Þeir um það-
Pétur, skammastu þín ekki að
eiga barn með vinnuköimuinini?
Hefur þú enga sómatilfinningu?
Ég um það.
Æsknlýðnr!
Hvad bídur þín ?
Æskulýður, hvað ber framtíðin
í skauti sínu?
Hvað getum við lært af for-
tíðinni ?
Þessar tvær spurningar verðum
við að gera okkur ljósar og í-
huga vel. Það er skylda okkar
gagnvart okkur sjálfum og þjóð
okkar. — Frá þvi er landið
byggðist og fram á okkar daga,
hefur ríkt hin svokallaða yfir-
stétt, sem hiefur h,aft lífskjör þjóð-
arinnar í hendi sér.
Og hvar er nú hennar starf í
þúsund ár? Enn lifir miki.il hluti
þjóðarinnar í köldum og raka-
sömum kjallarah'ol'um með „lieil-
næmu“ göturyki handa börnun-
um. Enn er til fólk, sem eklo
hefur ráð á að klæða af sér
kuldann, og enn er hið gamla
þjóðarböl: atvinnuleysið -
Hver skyldi nú vera órsök
þess, að þessi eymd rikir í land
inu?
Er það' vegna þess, að( í kring
um landið eru ein auðugustiu fiski
mið veraldarinnar, eða skyldi það
vera vegna þess, að okkur sikorti
lancl ti.l ræktunar?
NEI, orsökin liggur i því, áð
hin frjálsa samkeppni hiefur fært
öll framleiðslutækin í fárra manna
hendur, hinna svonefndu auðkýf-
inga, en allur þorri fólks vierður
verkkaupsþrælar eða öreigar, sem
eiga ekkert annað hlutskipti fyrir
höndum en eymd og örbirgð.
Eina bjargráðið er því ríki sósí
alismans.
Þar mun réttlát útbýting allra
lífsins gæða byggja út allri neyð
ÆskuJýður! Bindumst samtökum
og rekum af okkur kúgarana, er
hafa arðrænt föður okkar og
móður. —- Sköpum réttlátt þjóð
félag.
P. Á. Th.
S’fnW ðsbrleödom
Mcnningarfram~
farír í Sovéfríkj^
unum
Á tímjabilinu frá 1933—1938
voru byggðir 20607 nýir skólar
í Sovétríkjunum. Þar af voru 16
þúis. 353 í sveitahéruðUm, sem
rúmuðu 'sex milljón nemendur.
T.ala nemenda, í harnaskölum þre
f^ldaðist frá þvi fyrir bylting-
una og tala nemendiaí í gagnfræðía
iskólum jókst lGfalt. 1 mennta-
skólum og háskólum fimmfölduð
ist hún á sama tím'a. Á skólaár
inu 1938—1939 voru 21 millj.
335 þúsundir í barnaskólum Sov
étrikjianna, 12 miillj. 236 þósund
í gagnfræðaskól um og 603 þús-
und í menntíaskólum og háskól-
urn. Þannig eru 34 milljónir
faistra nemienda í öllum skólum
Sovétrikjianna. Aðeins á síðustu
fimm \árum óx tala reglulegiia
nemienda um 43,5 %. En auk þessa
voru svo yfir 13 milljónir óreglu
legra nemienda, í brélaskólum og
kvöldskólum svo að tala allna
þeirra, sem hlutu skólamenntun í
einhverri mynd var s;amanlagt47
milljónir árið 1938—1939.
Sféffafcla$ barna
kcnnara krcfsf
fullrar dýrfidar**
uppbófar
Eftiirfarandi tillagá var sam-
þiykkt á fjölmennum fund:l í Stétt
arfélagi barnakennara i Reykja-
vik 4. miars 1941:
„Fundur í Stéttarfélagi, bama
kennara í Reykjavík, haldinn 4.
mars -1941, skorar á þingmenn
bæjarins og landkjörna þiingmenin
sem notið hafa atkvæðamagns úr
kjördæminu, að fylgja fast eftir
kröfurn opiinberra starfsmanna um
breytingu á gjldandi lögum um
,‘greiðslu verðlagsuppbótar til
þeirra, og felur fundurinn stjórn
félagsins að tilkynna hverjum
þingmanni samþykkt þéss.á“.