Þjóðviljinn - 02.09.1942, Side 1

7. árgangnr.
Miðvikudagur 2. sept. 1942
99. tóiublað
BBC
Hísröír bardatfar hádír 40 bm. suður af El
Alameín: Bandamannaherínn var.víöbúínn
Fasistaherimir í Egiftalandi hafa orðið fyrri til að rjúfa það
hlé, er verið hefur á bardögum þar, síðan Bandamannaherinn
stöðvaði sókn Rommels til E1 Alamein.
Hersveitir fasista hafa síðustu dægrin gert harðar árásir á
varnarstöðvar Bandamanna um 40 km. suður af E1 Alamein,
og kom þegar til harðra bardaga við varnarsveitir áttunda
brezka hersins. Voru það þýzkar vélahersveitir og fótgöngulið
er árásimar gerðu. Seint í gærkvöld bárust fregnir um að enn
væri barizt harðlega á þessum slóðum.
Samtímis réðust ítalskar sveitir á varnarstöðvar áttunda
hersins nær Miðjarðarhafsströndinni, en þeim árásum hefur
verið hmndið, segir í brezkum fregnum.
Píng barna-
kennara
seff í gær
7. Fulltrúaþing íslenzkra
barnakennara var sett í Austur-
bæjarskólanum í Reykjavík í
gær, kl. 2 e. h.
Forseti Sambands íslenzkra
barnakennara, Sigurður Thor-
lacius skólastjóri, setti þingið.
Forseti þingsins var kjörinn
Jónas Jósteinsson, kennari í
Reykjavík. Varaforsetar: Helgi
Þorláksson, kennari í Vest-
mannaeyjum og Hlöðver Sig-
urðsson, skólastjóri á Stokkseyri.
Við þingsetningu voru mætt-
ir 20 fulltrúar af 40, sem kjörnir
höfðu verið. Nokkrir bættust við
síðar.
Á fundum þingsins í gær voru
kjörnar fastar nefndir, sam-
bandsstjórnin flutti skýrslu sína
og framsöguræður voru fluttar
um þau mál, er stjórn sambands
ins lagði fyrir þingið, og var
þeim vísað til nefnda. Nefndar-
störf fara fram í dag og verður
fundum þingsins haldið áfram
að þeim ioknum.
í gær var tillagan um út-
hlutmi bifreiöa samþykkt í
sameinuöu þingi. Einar Ol-
geirsson haföi flutt breytingar
tillögu um aö þriöji maður 1
nefndinni, er úthluta skyldi
bílunum væri skipaður af
„Hreyfli” og varamaður hans
af „Þrótti”, svo bilstjórar hefðu
áhrifavald í nefndinni'. Enn-
fremur fólst í tillögu hans, að
tveir þriðju þeirra fólksbíla,
er fluttir væru inn árlega,
fæni til atvinnubílstjóra og
bifreiðastöðva.
Þessar tillögur Einars voru
felldar með 25 atkvæöum
gegn 7.
SíÖan var þingsályktunartil-
lagan samþykkt meö 28 atkv.
gegn 7 og hljóöar hún svo:
„Alþingi álykfcar að kjósa
þrjá menn í nefnd og þrjá til
vara, er hafi með höndum út-
hlutun bifreiða þeirra, sem
inn eru fluttar til Bifreiða-
einkasölu ríkisins, enda sé
einkasölunni óheimilt að láta
af hendi bifreiðar, nema eftir
ákvörðun nefndarinnar, en
leita skal nefndin tillagna
forst.jóra einkasölunnar um út
hlutunina.
Svo virðist sem Bandamenn
hafi verið við sókninni búnir.
Undanfarna daga hefur brezka
útvarpið hvað eftir annað sagt
frá því, að fasistaherirnir í
Egiftalandi hafi safnað saman
miklu liði og hergögnum til ár-
ása. Það þykir einnig benda til
þess, að árásin hafi ekki komið
Bretum á óvart, að síðustu dægr
Nefndin ákveður og hverjir
öölast leyfi til innflu^nings
bifreiöa, ef þær eru ekki flutt-
ar inn af bifreiðaeinkasölunni.
Ákvæði þessi ná til allra bif
rei'ða, sem keyptar eru og flutt
ar veröa inn hér eftir, svo og"
þeirra bifreiða, er einkasalan
hefur þegar keypt og eru í
eigu hennar hér eða erlendis.
Skal nefndin haga úthlutun
bifreiðanna með hliðsjón af
þörf almennings og atvihnu-
veganna, og er henni skylt áð
gefa Alþingi skýrslu um störf
sín. Nefndin skal fylgja þeirrl
reglu við úthlutun fólksflutn-
ingabifreiða, að allt að tveir
þriöju þeirra biíreiöa, sem inn
em fluttar árlega, fari til at~
vinnubílstjóra og bifreiða-
stööva.
Nefndinni er heimilt að á-
kveða, að þeir, sem bifreiðar
fá til endumýjunar, skuli af-
henda bifreiðaeinkasölunni
eldri bifreiðar sínar fyrir verð
sem ákveöið sé af tveimur
dómkvöddum mönnum. Enn
fremur getur nefndin ákveðið
að Bifreiðaeinkasala ríkisihs
haf, forkaups.’étt að þeim bif-
reiðmn, er ’.úr selur, fyrir
in áður en árásin hófst, var flug-
her Breta mjög athafnasamur,
og gerði harðar árásir á helztu
hernaðarstöðvar Rommels í
nánd við vígstöðvarnar.
R.ommel fær nú að reyng sig
við enn einn brezkan hershöfð-
ingja, en sem kunnugt er var
Alexander, sá er stjórnaði her
Breta í Burma, nýlega skipaður
yfirhershöfðingi í Egiftalandi í
stað Auchinlecks.
Tómás )ónsson
fímmfugur
Tómas Jónsson, Laugaveg 17
er fimmtugur í dag.
Tómas er fæddur að Sellátr
um í Helgustaöahreppi. Ung-
ur fór Tómas til sjós og gerð-
ist farmaður og sigldi um öll
heimsins höf. Á siglingum
þessum komst hann í kynni
viö verkalýðshreyfinguna og
róttækar stjórnmálaskoöanir,
og hefur síðan verið ötull
: i:j.rfsmaöur innan verkalýðs-
hreyfingarinnar. Hann var
einn af stofnendum Kommún-
istaflokksins 1930 og síðar
Sósíalistaflokksins.
Árið 1930 fór hann ásamt
fleirum til Sovét-Rússlands.
Tómas er vel látinn af öllum
sínum félögum.
Þjóðviljinn óskar Tómasi
til hamingju meö afmæliö.
kostnaðarverð, að frá dreginni
fyrningu eftir mati tveggja
dómkvaddra manria.
Kostnaður við störf nefnd-
arinnar gTeiðist af bifreiða-
einkasölu ríkisins”.
Reynir nú á þingnefnd þessa
þegar hún hefur verið kosin.,
hvort hún verður skárri en
sá aðili er h.ngað til hefur
Táðið.
Litiar breytingar á
Stalíngradvígstöðv-
unum og í Kákasus
I miðnæturtilkyrminguruii
frá Moskva segir að harðir
bardagar hafi verið háðir
norðvcstur og suðvestur af Stal
íngrad en engar meiriháttar
breytingar orðiö á austurvíg-
stöðvunum í gær.
Skýrt er frá því í viðbótar-
tilkynningu, að þýzku her-
sveitimar, sem tókst í fyrra-
dag að reka fleyg inn í vam-
arsvæði sovéthersins suðvest-
ur af Stalíngrad, haldi áfram
árásum, og hafi sovétherinn
hörfað til nýrra vamarstöðva
á einum liluta þeirra víg-
stöðva.
Þjóðverjar tilkynntu í gær,
að þeir hefðu breikkaö fleyg-
inn, sem rekinn var inn í
vamarsvæði sovéthersins suð-
vestur af borginni deginum áð
í gær kom á bókamarkaðinn
bók ein, sem líklegt er að valdi
nokkru umtali og deilum, jafn-
vel málsliöf ðunum og fangelsun-
um. Þessi bók er ein af lista-
verkum íslenzkrar tungu: Hrafn
kels saga Freysgoða, færð til
lögboðinnar stafsetningar ís-
lenzka ríkisins. En svo skringi-
lega vitlaus er löggjöf orðin á
íslandi eftir þjóðstjórnarfárið
1939—’41, að bannaðar eru nú
slíkar útgáfur, ef farið er eftir
bókstaf vitlausra laga.
Bókin heitir í hinni nýju út-
gáfu „Hrafnkatla", en það nafn
gaf Sigurður Nordal henni í
hinni gagnmerku ritgerð í
Studia Islandica. Kostnaðar-
menn eru Ragnar Jónsson og
Stefán Ögmundsson, en Halldór
Kiljan Laxness gaf út. Og fram-
an við bókina er eftirfarandi for-
máli útgefanda:
„Hrafnkatla er hér með örfá-
um undantekningum prentuð
samkvæmt hinni sígildu útgáfu
Konráðs Gíslasonar, Kaup-
Ugm oi alOn
larMínslo
lora slaoiast (m
Simur sefulídsstjórnín
”við Dagsbrún í dag?
í gær vom lögin um afnám
gerðardómsins loks undirrit-
uð af ríkisstjóra.
Siðan 22. ág’úst, er samn-
iíngar um kaup og kjör voru
undirritaöir af Dagsbrún og
Vinnuveitendafélaginu, hefur
kaupgjaldi og vinnutíma ver-
ið haldið óbreyttu í setuliðs-
vinnunni. Þetta hefur að von-
um vakið megna óánægju
þeirra verkamanna, er hjá
setuliðunum vinna. Aöeins
vegna þess að stjóm Dags-
brúnar beitti ýtrastu áhrifum
sínum á verkamenn, hafa
flestir þeirra haldið kyrru fyr
Framhald i 4. aíðu.
62 skipstjórar lýsa van- |
trausti á stjórn síldar-
verksmiðjanna.
Þann 28. ágúst héldu 62
skipstjórar fund á Raufar-
höfn. Þcir voru af jafn-
mörgum skipum, sem biðu
afgreiðslu á höfninni. Fund
urinn lýsti vantrausti á
stjóm síldarverksm. rikis-
ins og skoraði á framkv.stj.
þeirra að segja af sér.
ur, en sú fregn er óstáðfest.
í Mið-Kákasus hefur rauöi
herinn bætt áðstöðu sína, en'
suður af Krasnodar hefur fas-
istum oröið nokkuö ágengt.
Á miðvígstöðvunum fer
vörn Þjóðverja mjög harðn-
andi, og hafa þeir flutt þang-
að mikið varalið til að stöðva
sókn sovéthersins.
mannahöfn 1847, og færð til lög-
boðinnar stafsetningar íslenzka
ríkisins í sérstakri minningu
um stjórnarskrárbrot það, sem
þjóðfífli íslendinga tókst að fá
Alþingi til að drýgja í fyrra með
setningu skoplaga þeirra gegn
prentfrelsi á íslandi, þar sem ís-
lendingum var gert að skyldu að
nota danska nítjándualdar-staf-
setningu, kennda við Wimmer, á
íslenzkum fornritum. •
Ágóði af sölu þessarar Hrafn-
kötlu-útgáfu rennur í Sjóð til
verndar andlegu frelsi íslenzkra
rithöfunda, sem stofnaður var
1940 af útgefanda bókarinnar í
mótmælaskyni gegn fyrirætlun-
um Menntamálaráðs íslands,
opinberlega auglýstri í dagblöð-
unum, um að hefja hungurof-
sóknir gegn þeim íslenzkum
skáldum, sem ekki aðhylltust
stjórnmálaskoðanir ráðsins.
Reykjavík í ágúst 1942.
Halldór Kiljan Laxness”.
Ekki þarf að efa að bók þess-
ari verði vel fagnað af íslend-
ingum.
BilaltlilHliinin sell i leilw Hile
nanei meiilðrinoar eilndar
Tíllögur Eínars Olgeírssonar um áhrífa
rétt bíistjóra í nefndínní felldar
Ný útgáfa af Hrafnkottu
Halldór Kfljan Laxncss sá um úfgáfuna
og rífar formála