Þjóðviljinn - 08.09.1942, Blaðsíða 1

Þjóðviljinn - 08.09.1942, Blaðsíða 1
7. árgangur. Þriðjudagur 8. septcmbcr 1942. 104. tölublað. Sósíalísfaflokkurínn fylgír frumvarpínu, þar sem ekkí hefír nádst meíríhluta fylgí víd heppílegrí lausn Péfur Offesen upplýsír ad erlenf rlki hafi leífasf vid ad hindra framgang sjálfsfðedísmálsins Fundur í Dagsbrún lýsir trausti á atstöðu félagsstjórnarinnar í setuliðsvinnunnni Fundur í Verkamannafélaginu Dagsbrún lýsir yfir trausti sínu á gerðum stjórnarinnar og af- stöðu þeirri, er hún hefur tekið til samningaumleitana við setu- liðsstjórnina. Jafnframt feliu1 fundurinn stjórninni að gera þær ráðstafanir í þessu máli, er hún kann að álíta nauðsynlegar. I gær var útbýtt stjórnarfrumvarpi til stjórnskipun- arlaga á Alþingi. Frumvarpið er þannig: 1. gr. Aftan við 3. málsgr. 75. gr. stjórnarskrárinnar bætist ný málsgr., svo hljóðandi: Þegar Alþingi samþykkir þá breytingu á stjómskipu lagi islands, sem greinir í ályktunum þess frá 17. maí 1941, hefur sú samþykkt eins þings gildi sem stjóm- skipunarlög, er meiri hluti allra kosningabærra manna í landinu hefur með leynilegri atkvæðagreiðslu sam- þykkt hana. Frumvarpið var til fyrstu umræðu í neðri deild í gær, og stóðu þær lengi dags. Sigfús Sigurhjartarson flutti eftirfarandi yfirlýsingu fyrir hönd Sósíalistaflokksins: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn álítur það ótvíræðan vilja íslenzku þjóðarinnar, enda óafsalanlegan rétt hennar, að stofna lýðveldi á íslandi, og álítur eðlilegast að til þess yrði farin sú leið, að sam- þykkja fullmótaða stjórnarskrárbreytingu þess efnis nú þegar, enda þótt gildistaka slíkrar lýðveldisstjórn- arskrár kynni að dragast enn um skamma stund. En þar sem ekki hefur náðst meirihlutafylgi við þessa leið, mun Sósíalistaflokkurinn greiða atkvæði með þeirri tillögu sem fyrir liggur, þar sem með henni er fyrri samþykkt Alþingis gefið stjórnlagagildi og eft- ir er aðeins að kveða á um formsatriði og gildistöku stjórnarskrárbreytingarinnar, og getur því ekki talizt að með þessum hætti sé gefið neitt fordæmi um að kom- asthjá kosningum þegar stjórnarskrá er breytt. Stefán Jóhann Stefánsson lýsti stuðningi Alþýðu- flokksins við frumvarpið. Svo hljóðandi greinargerð fylg ir frumviarpinu frá ríkisstjóminni: „Á síðasta Alþingi var, sem kunnugt er, samþykkt svo hljóð- andi tiilaga til þingsályktunar um stjórnárskrámefnd: „Alþingi ályktar að kjósa 5 manna milliþinganefnd til að gera tillögur um breytingar á stjóm- skipunarlögum ríkisins í samræmi við yfirlýstan vilja Alþingis um, að lýðveldí verði stofnað á íslandi, og skili nefndin áliti nógu snemma til þess, að málið geti fengið af- greiðslu á næsta Alþingi. Nefndin kýs sér sjálf formann. Nefndar- kostnaður greiðist úr ríkissjóði”. Samkvæmt tillögu þessari var siðan kosin 5 manna stjórnar- skrárnefnd, er hóf þegar starf og vann að málinu fram að þeim tíma, er þing það, sem nú á setu, kom saman. Þegar ncfndin var að því kom- in að leggja síðustu liönd á frum- varp til nýrra stjómskipunarlaga. er leggja skyldi fyrir þetta þing, sköpuðust ný og óvænt viðhórf í sjálfstæðismálum þjóðariimar, er urðu þess valdandi, að störf nefndarinnar féllu niður cn í stað þess var þegar í byrjun þessa þings valin 8 manna nefnd (2 úr hverjum þingflokki) til þess ásamt ríkisstjórninni, að ræða hið nýja viðhorf og gera tillögur til Al- þingis um ný úrræði. Málið hefur nú verið rætt á mjög mörgum fundum, ýmist rík- isstjórnarinnar og átta manna nefndarinnar, iokuðum fundum í sameinuðu AJþingi eða á flokks- fundum. Eftir að ríkisstjórnin iiefur kymit sér þingviljann, hefur hún ákveðið að leggja fyrir Alþingi Raiöi bUFini hlFiar tii Bópra oari- arstOðua uestur af Staliigrad Pjóðverjar segjast hafa tekíð Novo- rossísk en fregnín er óstaðfest Vígstöðvarnar norðvestur af Stalíngrad voru ekki nefndar í miðnæturtilkynningu sovétstjórnarinnar, en þar hafa verið háðir harðir bardagar undanfarnar vik- ur. Tilkynningin skýrir frá miklum orustum vestur af borginni, og hafi sovétherinn hörfað til nýrra vamar- stöðva eftir geysiharða bardaga. Suðvestur af Stalíngrad var grimmilegum árásum fasistaherjanna hrundið. framan greint frumvarp til atjóm arskipunarlaga um breyting á stjómarskrá konungsríkisins ís- lands, 18. mai 1920, sbr. stjóm- arskipunarlög 24. marz 1934 og 1. sept. 1942. Samkvæmt frumvarpinu er að vísu ekki skilt að stíga síðasta spor ið í sjálfstæðismálum þjóðarinnar á þinginu á hausti komanda. En heimilt er að gera það þá og hvenær scm er síðar þegar Aiþingi þykir henta, og hefur þá sú á- kvörðun Alþingis gildi sem stjórn arskipunarlög væm, enda. nái hún samþykki meiri hluta. kjósenda í landinu við leynilega atkvæða- greiðslu, er fram fari um málið. Hefur þótt nauðsynlegt, á þeim erfiðu viðsjártímum, er nú ganga yfir , að eigi þurfi þingrof og kosningin til löglegrar heimildar þjóðarinnar um lokaákvarðanir í sjálfstæðismálunum, heldur sé auð | ið að bregða snöggt við og ganga | frá málinu með þingsamþykkt og . þjóðaratkvæði, og er með þeasu Frunktld í 4. aíftu. fjörð 5. sept. sl.: Þýzka flugvélin flaug einn [ hring yfir firðinum í allmikilli hæð og varpaði síðan tveimur sprengjum. Kom önnur í sjóinn, en hin kom niður í götu skammt frá íshúsinu og myndaði gýg um þrjá metra á dýpt. Fiskihús í ná- grenni staðarins eyðilagðist og rúður brotnuðu í næstu húsum. Fjórir drengir voru að leika sér undir bakka innan tíu metra fjarlægðar frá gýgnum og slös- uðust allir þeirra. Einn þeirra, 7 Þjóðverjar tilkynntu í gær að þeir héfðu náð borginni Novo- ára drengur missti nærri hægri fót og varð að taka hann af fyr- ir oían hné. Annar Aðalsteinn, sonur Þórarins Björnssonar út- gerðarmanns, 8 ára gamall, fékk stungu á lærið. Hafsteinn, 7 ára, sonur Sigurjóns Pálssonar verka manns og Jón, 8 ára, sonur Krist ins Guðmundssonar sjómanns, skrámuðust báðir á höfði. —- Drengjunum líður eftir atvikum og virðast 'ekki vera í beinni lífs hættu. rossisk, en sú fregn hefur ekki verið staðfest af sovétfregnum. Lundúnablaðið Sunday Times birtir eftirfarandi skeyti frá frétta ritara sínum í Moskva, um horí'- umar við Stalingrad: ,,1 áfergju sinni að ná SLalin- grad, hvaö sem það kosti, hefur Hitler scnt fram 25 herfylki, en af því eru allmörg vélaherfylki. Þúsund flugvélar hafa verið notaðar í árásunum. Skjöl, sem Rússar hafa náð í sýna, að Hitl- er er óþolinmóður og vill láta taka þenna mikilvæga stað í flýti. Nú hggja meira cn 25 þúsund þýzkir, ungverskir, rúmenskir og ítalskir hermenn dauðir á gresjunum við Volgu. Málsvari þýzka liersins sagði í Berlínarútvarpið, að í Stalín- grad hafi Sovétríkin vígbúizt svo gífurlega, að það eigi sér engan líka, og að þar sé svo mikið af litlum steinsteypuvirkjum, að það hefði áður þótt furðultegt. Þau eru dreifð um allt vamarsvæðið og þannig gerð, að á þeim eru snúanlegir stálturnar. Hver ein- asta verksmiðja og hvert einasta hús er virki. Töp þýzka flughersins eru að jafnaði um 50 flugvélar á daig á Stalíngradvigstöðvunum, og ails Framhald á 4. síðu. | Þýzk ílugvél gerir enn eina 1 árás á Seyðisíjörð Ekkeft tfón vard Ameríska herstjórnin tilkynnti í gær, að á sunnudags morgun hafi þýzk Focke Wulf-flugvél varpað fjórum sprengjum yfir Seyðisfjörð. Ekkert tjón varð á mönn- um né mannvirkjum. Fréttaritari Þjóðviljans á Seyðisfirði hefur símað blaðinu eftirfarandi um loftárás Þjóðverja á Seyðis-

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.