Þjóðviljinn - 16.09.1942, Blaðsíða 2

2
^iuzi&^jtMitfmiwuniiiuiiiuiMiiiiiiiiiliiliiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiuiiitfMiiiiiiMrtmiiiuiwiiiuiiiiwiiiiiiiiiiÉiB^iwu^iuMinkuiiiiaÉk,
ÞJÖÐVILJINN
Miðvikudagur 16. Sept. 1942.
Frá Miælarsliólan
Börnin komi í skólann sem hér segir:
á fimmtudag 17. sept. kl. 9 f. h. 8—10 ára börn (fædd 1932— (
1934), sem voru ekfci í skólanum í fyrra, en eiga að sækja hann
í vetur.
Á föstudag 18. sept. (læknisskoðun)
kl. 8 10 ára drengir (f. 1932), kl. 9 10 ára stúlkur, kl. 10 8 ára
drengir (f. 1934), kl. 11 8 ára stúlkur, kl. 2 7 ára drengir (f. '
1935), kl. 3 7 ára stúlkur, kl. 4 9 ára drengir (f. 1933), kl. 5
9 ára stúlkur.
Á laugardag 19. sept. kl. 9 í. h. öll 10 ára börn (f. 1932), kl. 10
f. h. öll 9 ára börn, (f. 1933), kl. 11 f. h. öll 8 ára börn (f. 1934), kl.
1. e. h. öll 7 ára börn (f. 1935).
Ef börnin koma ekki sjálf, verða vandamenn að koma í
þeirra stað.
SKÓLASTJÓRINN.
Takmörkun um sölu á
bifreiðahjólbörðum
Samkvæmt ákvörðun Bifreiðaeinkasölu ríkisins,
staðfestri af fjármálaráðuneytinu, verða bif-
reiðahjólbarðar aðeins seldir til endumýjunar
slitnum hjólbörðum á farartæki, sem eru í not-
kun, gegn því að hinum eldri hjólbörðum verði
skilað mn leið, og séu jafnframt gefnar órækar
upplýsingar um hvaða ökutæki hjólbarðinn á að
notast á.
Vegna gúmmískortsins, sem ríkir í löndum þeim,
sem vér skiptum við, ber oss öllum í þessu landi
að gæta hins fyllsta sparnaðar um alla notkun
á gúmmí og halda vandlega til haga hinu slitna
gúmmíi, svo að hægt verði að senda það til
vinnslu aftur.
Sparið hjólbarðana, farið vel með þá, skilið öll-
um slitnum hjólbörðum og slöngum, með því
móti aukum vér mikið möguleikana á að fá
endumýjaðar birgðir vorar á þessari viðkvæmu
vöru.
Reykjavík, 14. september 1942.
BIFREIÐAEINKASALA RÍKISINS.
Með skírsbotun tll laga
UM SÍLDARVERKSMIÐJUR RÍKISINS
nr. 1, 5. janúar 1938, tilkynnist hér með að vér
tökum á móti pöntunum á síldarmjöli fram til !
30. þ. m. án skuldbindingar um afhendingu.
Siglufirði, 14. september 1942.
SÍLDARVERKSMIÐJUR RÍKISINS.
Matarstell
12 manna með 60 diskum 170 krónur. — Kaffistell
12 manna kr. 77.50. — Matskeiðar og gafflar 1.50.
Teskeiðar 1. kr. — Nýkomið.
K. Einarsson & Björnsson
Bankastræti 11.
Elll ll M-
ruðieiliiun
Magnús Guðmundsson.
ELnn af beztu stuðntngsmönn-
um Þjóðviljans, Magnús Guð-
mundsson á ísafirði, á sjötíu og
þriggja ára afmæli í dag. Magnús
hefur verið útsölumaður blaðsins
á ísafirði frá því að það hóf
göngu sina. Alúð hans við þetta
starf er til fyrirmyndar, og getur
sósíalistahreyfingin á ísafirði og
Þjóðviljinn seint fullþakkað öll
þau spor og allt það erfiði, sem
Magnús hefur fórnað blaðinu og
málstað þess.
Magnús er fæddur 16. september
1869 að Kaldbak í Kaldrananes-
hreppi í Strandasýslu. Á þriðja
ári fluttist hann frá foreldrum
sínum að Kaldrananesi og ólst
þar upp til 18 ára aldurs, en fór
þá að Stað í Steingrímsíirði og
var þar tvö ár. Frá Stað fluttist
Magnús vorið 1890 að Eyri í Seyð
isfirði við ísafjarðardjúp, og stund
aði þar aðallega sjómennsku vor,
haust og vetur en heyvinnu á
sumrum. Haustið 1892 kvæntist
hann Júlíönu Þorvaldsdóttur frá
Folafæti í Súðavíkurhrepp, og
eignuðust þau sex börn. Þrjú
þeirra eru á lífi, tvö dóu ung en
uppkominn sonur drukknaði af
bát frá Súðavík 1930. Magnús
átti heima að Folafæti í 15 ár og
stundaði ýmist sjósókn, smiðar
eða vefnað. Forsöngvari var
hann við Eyrarkirkju öll þessi ár,
enda söngmaður góður. Vorið 1904
misst.i Magnús konu sína og flutt-
ist árið eftir til Ögurhrepps.
Árið 1907 kvæntist Magnús
Karitas Skarphéðinsdóttur, og
eignuðust þau 10 börn; eru sex
þeirra á lífi og öll hin mannvæn-
legustu. Þorsteinn sonur þeirra
var skipstjóri á „Pétursey”, er
hún fórst 1941.
Meðan Magnús dvaldi i Ögur-i
lireppi stundaði hann einkum sjó-
mennsku, smíðar og vefnað. Þcg-
ar er mótorar komu til sögunnar
frá 1906 til ' 1922. Til Hnífsdals
varð hann vélamaður, og var við
það frá 1906 til 1922. Til Hnífsdals
fjarðar 1922 og hefur dvalið þar
síðan, og lengst af stundað smíð-
ar.
Magnús hefur alia stund verið
áhugamaður um málefni stéttai'
sinnar. Árið 1926 gekk hann í
Verkalýðsfélagið Baldur á Isa-
firði og var kosinn heiðursfélagi
þess 1935. Hann var einn af stofn-
endum Kommúnistaflokksins á
Isafirði og síðar Sósíalistaflokks-
ins, og voru þau hjónin, Karítas
og hann, þar í fremstu röð.
Af þessu örstutta æviágripi má
Soœjaz 'póslmtnn
Klyfjar Alþýðuflokksins.
í lestaför lífdaga sinna hefur Al-
þýðuflokkurinn gengið með dráps-
klyfjar pólitískra loforða, sem hann
hefur sjaldan efnt. Á annan klakk-
inn hefur hann hengt viðurhlutamik-
il kosningaloforð, á hinn klakkinn
þingsvikin. Alþýðuflokkurinn hefur
jafnan 'krafizt þess fyrir kosningar,
að afncma tolla á nauðsynjavörum.
Þessi krafa hefur verið eins ófrá-
vifcjanleg og helgiathöfn í kaþólskri
messugjörð. Hann hefur sett fram
þessa kröfu venjulega sem „óábyrg-
ur“ flokkur í stjórnarandstöðu. En
hvernig hefur hann efnt þessa kröfu?
Árið 1939 á Alþýðuflokkurinn full-
trúa í ríkisstjórninni. Hann þaðar þá
í ljóma „ábyrgðarinnar" og sigar
hundunum á alla untangarðsmenn. Á
fyrsta embættisári þjóðstjórnarinnar
eru tollar hækkaðir á öllum nauð-
synjavörum, með samþykki Stefáns
Jóhanns, Alþýðuflokksins og Alþýðu-
blaðsins. Kosningaloforðin fró 1937
voru gleymd.
TJm það bil sem þingkosningar 1937
voru að hefjast, skorar Alþýðuflokk-
urinn ó miðstjórn Sjálfstæðisflokks-
ins að skuldbinda sig til að lækka
ekki gengi íslenzkrar krónu og
kveðst vera reiðubúinn til að gefa út
slíka yíirlýsingu. Sjálfstæðisflokkur-
inn hummar fram af sér að svara
áskoruninni, og Alþýðublaðið hælist
um af þessu. Við erum hvergi hrædd-
ir að skuldbinda okkur til að fella
ekki gengið, sagði Alþýðublaðið
gleiðgosalega.
Tímar liðu, snemma á árinu 1939
greiðir Alþýðuflokkurinn atkvæði
með gengislækkuninni, og gleymd
voru stóru orðin og kosningaloforðin
frá 1937.
Tollahækkanir og gengislækkanir
voru fyrstu ráðstafanir, sem gerðar
voru til þess að hleypa verðbólgu í
atvinnulíf íslendinga. Alþýðuflokk-
inn klígjaði ekki við að veita þessum
ráðstöfunum brautargengi, og hann
klígjar heldur ekki við að krefjast
þess nú í bjargráðatillögum sínum,
að „gengi íslenzku krónunnar verði
hækkað og gert jafnhátt og það var
fyrir gengislögin 1939“. Það er víst
þetta, sem kallað er heilindi!
í gær hælist Alþýðublaðið um af
því, að tillögur Sósíalistaflokksins
séu í aðalatriðum ekkert annað en
gamlar og nýjar tillögur Alþýðu-
ílokksins. Vel mó vera að svo sé.
En það vítir enginn Alþýðuflokkinn
fyrir tillögur hans og loforð í sjálfu
sér. Hann er víttur fyrir það «ð
kosningaloforð hans hafa aldrei ver-
ið annað en kosningabeita. Hann er
víttur fyrir það að gefa ábyrgðarlaus
loforð, sem hann ábyrgur vill ekki
efna. Alþýðublaðið segir að Sósíal-
istaflokkurinn hafi aldrei frá eigin
brjósti borið fram tillögur um róð-
stafanir gegn verðbólgunni.
j Má spyrja Stefán Pétursson: Hver
greiddi atkvæði gegn gengislækkun-
inni? Hver greiddi atkvæði gegn
' tollahækkununum? Sósíalistaflokk-
I urinn! Hver reyndi sem sagt að efna
■ kosningaloforð Alþýðuflokksins?
j Sósíalistaflokkurinn! Og hver sveik
kosningaloforð Alþýðuflokksins? Al-
þýðuflokkurinn!
Að lokum skal Alþýðublaðinu gef-
in eftirfarandi undirvísun í pólitísku
siðgæði: Það er létt verk og löður-
mannlegt að sjóða saman loforð fyr-
j ir kosningar. En það þarf pólitískt
hugrekki og þrek, einlægni og vilja,
til þess að efna loforðin. Alþýðu-
flokkurinn hefur aldrei átt þetta
hugrekki til að bera. Hann hefur
fremur kosið hinn breiða veg af-
sláttarins og pólitískrar kaup-
mennsku. Og þess vegna eru hinir
seinþreyttu fylgjendur hans að
hverfa frá honum og skipa sér undir
merki þess flokks, sem aldrei hefur
brugðist og aldrei mun bregðast
kjósendum sínum. Þess vegna kjósa
þeir Sósíalistaflokkinn.
„Að ráðfæra sig við Al-
þyðusam bandsstjómina'M!
Alþýðublaðið talar um það með
þjósti, að Dagsbrún hafi látið undir
höíuð leggjast að ráðfæra sig við
stjórn Alþýðusambandsins, Sigurjón
Ólafsson & Co., áður en hún tók
ákvarðanir sínar um setuliðsvinnuna.
Hugsa sér annað eins? Gleyma að
spyrja hann Sigurjón!! Ekki nema
það þó!!
Hvernig var það með Prentarafé-
lagið, Járniðnaðarmannafélagið, Raí-
virkjafélagið og önnur þau, sem
stóðu í verkföllum í vetur? Ráð-
færðu þau sig mikið við Sigurjón &
Co. þá?
Og hvernig hefur það verið, ef
Dagsbrún hefur skriíað Alþýðusam-
bandsstjórninni? Hefur Dagsbrún
fengið svar?
Og hvað líður loforðum Alþýðu-
sambandsstjórnarinnar um einingu
verklýðsfélaganna? Við hverja ráð-
færði Sigurjón Ólafsson, forseti Al-
þýðusambandsins, sig, áður en hann
greiddi atkvæði gegn því í Félags-
dómi, að verkamenn mættu ganga
í Verklýðsfélag Akureyrar?
Framhald á 4. síðu.
sjá, að Magnús hefur átt erfiða
og starfsama daga. Hann hefur
ekki farið varhluta af raunum og
áhyggjum lífsins, en borið þær
með karlmennsku. Hami hefur
haldið anda sínum ungum og vak
andi fyrir breytingum og nýjum
tímum.
Þrátt fyrir háan aldur er Magn
ús enn sami áhugamaðurinn um
málcfni stéttar sinnar, með næm-
an skilning á því, hvers virði það
er fyrir stórar hreyfingar, að
einnig þau störf, sem sjaldan er
minnzt á opinberlega og lítil upp-
hefð þykir fylgja, séu unnin af
engu minni trúnaði og samvizku-
semi en hin, sem alþjóðaathygli
vekja. En samtök alþýðunnar
yrðu aldrei að því valdi scm þau
þurfa að verða, ef ekki væru
unnin í kyrrþey ai' þúsundum
manna þreytandi hversdagsstörf,
án hugsunar um nokkur önnur
laun cn vitund um að verið sé
að leggja skerf í baráttu alþýð-
unnar, baráttuna fyrir bjartri
framtíð þeirra, sem nú eru ung-
ir, baráttuna við þáu kúgunaröfl,
sem meinað hafa svo mörgum al-
þýðumanni að njóta hæfileika
sinna.
Alþýðan á Islandi mun ávallt
minnast þessara manna með þakk
læti og virðingu. Brautryðjend-
anna, sem orðið hafa að þola at-
vinnuofsóknir og hverskonar
þrengingar fyrir fylgi við mál-
stað sósíalismans. Félaganna, sem
gengu hús úr húsi með blöð sósí-
alista fyrstu árin, án þess að
skeyta um óvinsældir svokall-
aðs ,,heldra fólks” og jafnvel al-
þýðuma- a, sem ekki þekktu
sinn c ’ málstað. Meðal þessara
brautr, nda í baráttu alþýð-
unnar a Magnús Guðmundsson
skilið að skipa heiðurssess.
Til hamingju með afmælið
Magnús. Þjóðviljinn þakkar þér
starfið sem unnið cr, og óskar
þér góðra stunda á ókomnum
ævidögum.
i