Þjóðviljinn - 20.01.1943, Blaðsíða 2

ÞJÓÐVILJINN
Miðvikudagur 20. janúar 1943.
»
Kaupþingið.
Þriðju. ÍD./I. ’43. Birt án ábyrgðar.
|-a £
£ x xx
a o
3 bD w
cd
*
>
C/J Dfl
*o c
> W) W
e
cBœjai póóluM/ti'14
Því var hætt að sýna
Þeir, sem hagsmuna eiga
4 Veðd. 13. fl. 101V2
5 — 11. fl. 105
5% Rikisv.br. ’38 103
4% Kreppubr. 1. fl. 100
5 Nýbýlasj.br. 101
4 Hitaveitubr. 100
Gullmunir
handunnir — vandaðir
Steinhringar, plötuhringar
o. m. fl.
Trúlofunarhringar
alltaf fyrirliggjandi.
Aðalbjöm Pétursson,
gullsm., Hverfisgötu 90.
Sími (fyrst um sinn) 4503.
urmrmrmuuunu
Dqeqa
nýsoðín svíd, Ný egg,
soðín og hrá.
Kaffisalan
Hafnarsfrasíí 16,
Hafnarstræti 16.
nianiaaafaanaaa
Muoið
Kaffisöluna
Hafnarsfræfi 16
„Drúfur reiðinnar“?
„Drúfur reiðinnar“ er líklega al-
bezta kvikmynd, sem hér hefur sézt.
Amerísk kvikmyndalist hefur með
þessari kvikmynd sett met í þeirri
list. Og þegar þessi mynd loksins
kemur hingað, eftir að Reykvíking-
ar hafa fengið mjög lítið af góðum
myndum í 2 ár, þá er sýningum á
henni hætt eftir örfáa daga.
Hvernig stendur á því?
Sýndu leikhúsgestir ekki nægi-
lega mikinn áhuga til þess að það
borgaði sig að sýna hana áfram? Er
máske búið að spilla svo smekk
þeirra með lélegum myndum og
skorti á gagnrýni blaða, að þeir vilji
ekki sjá almennilegar myndir?
Því er ekki til að dreifa í þetta
sinn. Það var troðfullt í Nýja Bíó
öll kvöldin. Hundruð manna, sem
bíða þess með óþreyju að fá að sjá
þessa mynd, hafa ekki komizt að.
Hvernig stendur þá á að sýningum
er hætt í miðju kafi og hundruðum
íslendinga neitað um að fá að sjá
þetta listaverk?
Taka eigendur kvikmyndahús-
anna sér einræðisvald til þess að á-
kveða hvaða myndir menn megi sjá
eða ekki?
Eða eru hér utanaðkomandi áhrif
að verki?
Það væri æskilegt að þetta yrði
upplýst. Það verður að bera sömu
virðingu fyrir list í kvikmyndum
sem list á öðrum sviðum — og fs-
lendingar hafa sýnt það með af-
stöðu sinni til lista, að þeir vilja
fullt frelsi í þeim málum.
Bíógestur.
Auglýsíd I
Þjódviljanum
að gæta.
Þegar ríkisstjórnin lagði frum-
varpið um viðskiptaráð fyrir Al-
þingi, lét Björn Ólafsson fjármála-
ráðherra þingmenn vita, að ætlan
stjórnarinnar væri að skipa í ráðið
einn mann eftir tilnefningu heild-
salanna og annan eftir tilnefningu
S. í. S., af því að þessir aðilar ættu
hagsmuna að gæta gagnvart ráðinu.
Röng stefna.
Öllum hugsandi mönnum hlýtur
að vera ljóst, að það er með öllu
röng stefna að láta þessa aðila fá
fulltrúa í viðskiptaráði. Viðskipta-
ráðið er álitið nauðsynlegt, af því að
talið er, og það með réttu, að þeim,
sem nú annast utanríkisverzlunina,
heildsölum.og S. f. S., sé ekki treyst-
andi til að taka það tillit til þjóð-
arheildarinnar, sem nauðsynlegt er.
Það er því augljóst, að viðskipta-
ráðinu mundi að verulegu leyti
verða gert torveldara að vinna starf
sitt, ef þessir aðilar fengju, beint eða
óbeint, fulltrúa innan þess.
Málflutningur fyrir við-
skiptaráði, ekki innan
. þess.
Vissulega ber því ekki að neita,
að S. í. S. og heildsalarnir eiga rétt
á fullri sanngirni í viðskiptum við
viðskiptaráðið og ríkisstjórnina.
Þessu marki ætti að mega ná með
því að báðir þessir aðilar fengju
tækifæri til að láta fulltrúa sína
flytja mál fyrir viðskiptaráðinu, en
ekki innan þess. Viðskiptaráðið
hlýtur í mörgum tilfellum að verða
einskonar dómstóll í málefnum
heildsalanna og S. í. S., og því er
rétt að flytja mál sín fyrir þeim
dómstóli en ekki innan hans.
Þetta var Alþingi ljóst.
Matsveina og veitingaþjónafélagr tslands
Árshátlð
verður haldin 26. janúar að Hótel Borg og hefst kl. 11
e. h. Aðgöngumiðar verða seldir á Hótel íslands, her-
bergi nr. 3- í dag og á morgun, frá kl. 5—8 báða dag-
ana.
Stjómin.
Sníð og máta kjóla
Opið daglega kl. 2—5.
BRYNHILDUR INGVARSDÓTTIR,
Garðastræti 4, fyrstu hæð.
SHriisfoíur SjuHrasamlaos HeubjauíhQr
verða frá og með deginum í dag opnar aftur frá kl.
10—4 alla virka daga nema laugardaga kl. 10—12.
Sjúkrasamlag Reykjavíkur.
Alþingi var þetta ljóst, og gerði
því, góðu heilli, breytingar á frum-
varpi ríkisstjórnarinnar um við-
skiptaráð, sem útiloka, ef framfylgt
er, fulltrúa heildsalanna og S. í. S.
úr ráðinu.
Breyting Alþingis var í því fólg-
in, að það bætti við 1. gr. frum-
varpsins þessum setningum:
„Eigi má skipa í viðskiptaráð full-
trúa sérstakra stétta eða félaga né
heldur menn, er eiga beinna hags-
muna að gæta í sambandi við störf
ráðsins eða eru í þjónustu aðila, sem
svo er ástatt um“.
Coca-cola málstaðurinn
kveður sér hljóðs.
Blað viðskiptamálaráðherrans,
herra Björns Ólafssonar, flytur leið-
ara um þessa ráðstöfun Alþingis í
fyrradag, sem það kallar „Öræfa
ganga Alþingis". Hér koma kaflar
úr þessum leiðara.
Coca-cola blaðið hefur
orðið.
Skýring Vísis, blaðs viðskipta-
málaráðherrans, á þessari breytingu
Alþingis á frumvarpi stjórnarinnar,
er þannig:
„Helzt virðist eiga að skilja við-
aukann þannig, að fulltrúarnir í við-
skiptaráði megi ekki tilheyra nokk-
urri stétt þjóðféiagsins, ei heldur
vera í nokkuru félagi, — ekki held-
ur þjóðfélaginu, úr því að þeir mega
ekki vera. í neinni stétt, — enn
ríkari áherzla er á þetta lögð þann-
ig að þeir mega engra hagsmuna
hafa að gæta í sambandi við störf
ráðsins, og þurfa þá væntanlega-
hvorki á innflutningsvörum né
gjaldeyri að halda, og að lokum
mega þeir ekki vera í þjónustu að-
ila, sem svo er ástatt um, þ. e. a. s.
mega ekki vera í þjónustu íslenzkra
ríkisborgara, sem bæði þurfa að
njóta innflutningsvara og gjaldeyris
fyrir þær“.
Blað viðskiptamálaráð-
herrans leysir vandann.
Vísir er ekki lengi að leysa vand-
ann. Hann finnur fljótlega hvers-
konar menn á að skipa í viðskipta-
ráð. Um það segir hann svo:
„Ríkisstjórninni er ekki lagður
mikill vandi á hendur með viðauka
þessum. Fyrr á öldum trúðu menn
því, enda kann það vel að hafa haft
við rölt að styðjast, að hér einhvers-
staðar í óbyggðunum væri til mann-
tegund, sem kallaðir voru útilegu-
menn, og .bjuggu þar utan við lög
og rétt. Þeir þurftu hvorki á inn-
llutningi né gjaldeyri að halda, með
því, að ef nauður rak til, leituðu
þeir til íslenzkrar framleiðslu einn-
ar, og hafa þannig verið hinir þjóð-
legustu menn, — einskonar fram-
sóknarmenn þeirra tíma. — Helzt
lögðu þeir hald á sauðfénað, sem á
fjöllunum gekk, og svo annað það,
sem færi gafst á hverju sinnd, en til
slíkrar starfsemi þurftu þeir hvorki
innflutningsleyfi né gjaldeyri. Trúað
var að menn þessir hefðust við í
Þórisdal 02 öðrum litt aðgengileg-
um stöðum, og þeir, sem á fjöllin
hafa hætt sér, hafa orðið varir við
nokkrar leifar, sem setja mætti í
samband við þessa utan laga menn,
en enginn hefur til þessa rekizt á
þá sjálfa.
Ef ríkisstjórnin á að hlíta að fullu
fyrirmælum fjárhagsnefndar efri
deildar, sem hlutu einróma sam-
þykki alls Alþingis að heita mátti,
er aðeins ein leið til, sem henrii er
fær, en hún er sú, að senda sem
skjótast leiðangur upp í öræfin, er
ber að leita og að finna frambæri-
lega útilegumenn í viðskiptaráðið.
Takist það, verður ráðið þegar skip-
að. Mun einnig í ráði að þingmenn-
irnir, allir sem einn, leggi fótgang-
andi á öræfin í leit að hæfum full-
trúum í ráðið, en þingi mun frestað
á meðan. Leiðangur þessi mun hafa
miklu heillavænlegri áhrif á þing-
mennina en hin blessaða jólahátíð,
sem ekki tókst að blása þeim í brjóst
nýjum anda samstarfs og friðar. Á
öræfunum munu þjóðfulltrúarnir fá
loft í lungun og verða umluktir friði
á alla vegu í öræfakyrrðinni, en svo
sem vitað er, er öræfakyrrðin
margra meina bót, og hefur ýmsum
hjálpað í leitinni að sjálfum sér og
jafnvel öðrum“.
„Tröll hafi þá“, sem ekki
vilja lúta hagsmunum
heildsala og coca-cola
manna.
Ekki getur Vísir stillt sig um að
láta þá ósk í ljós, þó óbeint sé, að
tröll mættu taka Alþingi og hvern
þann, sem dirfist að andæfa hags-
munum heildsalanna og Coca-cola
klíkunnar. Hinar gáfulegu og smekk-
legu hugleiðingar blaðsins um það
efni eru þannig:
„Takist leiðangursmönnum þeim,
sem á fjöllin fara, ekki að finna fram
bærilega útilegumenn, er hægurinn
hjá að leita til tröllanna í fjöllunum.
Ef ‘ öll þjóðin legst á einlæga bæn,
ætti engin hætta á því að vera að
„tröll hafi þá“, heldur þeir tröllin,
og er þá hin mikla Herkúlesarþraut
af hendi leyst, enda koma þeir þá
með tröllin í bandi til byggða og
setja þau i viðskiptaráðið.
Bregðist þetta hvorttveggja, er að'
eins ein leið fær, en hún er að leita
til álfanna, ljósálfa eða sva.rtálfa,
með því að rauðálfar munu hafa of
mikilla hagsmuna að gæta í sam-
bandi við viðskiptaráðið. Mun aldrei
fara svo, að ekki megi með hinni al-
kunnu „leikni þingmanna“, sem for-
maður> Alþýðuflokksins ritaði um í
áramótahugleiðingum sínum, takast
að fá ráðið fullskipað og búið öllum
þeim eiginleikum, sem þingmenn
hafa áskilið.
Einn hængur er þó á þessu. Við-
skiptamálaráðherrann lýsti yfir því,
Frá Afþíngi
Neðri deild.
Þar var til umræöu í fyrsta
lagi frumvarp ríkisstjómar-
innar til laga um húsaleigu.
Fylgdi félagsmálaráöherra
frumvarpinu úr hlaöi.
Til máls tóku auk hans
Sigfús Sigurhjartarson, sem
taldi frumvarp þetta mundi
veröa til böta frá því sem nú
væri, þó gallar væru á því.
Skoraöi hann á allsherjar-
nefnd, aö hún sýndi nú rögg
af sér og semdi .lagabálk, sem
að gagni kæmi upp úr þessu
frumvarpi og öörum, um húsa-
leigu, sem til hennar hefur
veriö vísað, en nefndin hefur
legiö á hingaö til.
í ööru lagi var samþykkt
og afgreitt til efri deildar frum-
varp til laga um búfjártrygg-
ingaiv í 1
Sömuleiöis frumvarp um
stofnun embættis háskóla-
bókavaröar viö Háskóla ís-
lands.
Þá kom til 3. umræðu frum-
varp til laga um fiskveiðasjóð
íslands. Flutti Lúðvík Jósefs-
son breytingatiilögu er gekk
í þá átt aö úthlutun styrkja
skyldi framkvæmd af þriggja
manna nefnd og skyldi Al-
þýðusamband Islands tilnefna
einn manninn, fiski og far-
mannasambandiö annan og
Fiskifélag íslands þann þriöja.
Þessi breytingartillaga var
samþykkt með 12 atkv. gegn
11 (Já sögöu Áki, Einar Olg.,
Emil Jónsson, Gísli Guðm.,
Jörundur, Lúðvík, Páll Zoph.,
Sigfús, Sig. Guönason, Sig.
Thoroddsen, Sig. Þóröarson
og Sveinbjörn Högnason).
(Nei sögöu Jóh. Jósefsson,
Gísli Sveinsson, Gunnar Thor-
oddsen, Ing. Jónsson, Jón
Pálmason, Jón Sigurösson,
Pétur Ottesen, Sig. Bjarnason,
Sig. E. Hlíöar, Sig. Kristjáns-
son og Stefán Jóhann).
Frurnvarpiö var síðan sam-
þykkt til efri deildar, svo
breytt.
Önnur mál voru tekin af
dagskrá.
að hann og ríkisstjórnin myndi
skipa ráðið þeim mönnum, sem þeir
teldu hæfasta. Leiti ríkisstjórnin
*ekki út fyrir hið íslenzka þjóðfélag,
getur Alþingi borið fram vantraust
á ríkisstjórnina, og verður hún þá
vegin og léttvæg fundin, — alveg
tvimælalaust, — enda segja komm-
núistar að farnar séu að f.iúka aí
henni fjaðrirnar. Mikill vandi fylgir
þeirri vegsemd að vera þingmaður,
og auk þess þarf þingið að gera það
lýðum ljóst, að þess er mátturinn,
en ekki ríkisstjórnarinnar. Tillaga
fjárhagsnefndar efri deildar mun
sérstaklega til þess ætluð, að túlka
fyrir þjóðinni vald Alþingis og
starfshætti".
Viðskiptamálaráðherrann
og blað hans.
Vísir hefur ætíð „vaðið grunnt en
gusað hátt“. Viðskiptamálaráðherr-
ann virðist vera maður grunnfær
flaumósa, og hæfir því hvað öðru
svo sem bezt verður á kosið, mál-
gagn og maður, — Vísir og Coca-
coia ráðherrann. Engin ástæða er til
að dyljast .þess að blað þessa ráð-
herra virðist nú líta á það sem sitt
aðal, — ef ekki eina — verkefni, að
ófrægja þingræðið og undirbúa
jarðveginn fyrir einræðisstjórn.
Sennilega er blaðið þarna í fullu
samræmi við vilja og hagsmuni
þeirra Coca-cola manna.