Þjóðviljinn - 21.01.1943, Qupperneq 2

2
ÞJÓD VILJ.1NN
Fimmtudagur 21. janúar 1943.
Félao íslenzHpa síúdeola í
Hauoniaflnali&íii 50 ára
Þess verður minnzt bœði í Kaupmannahöfn og Reykjavík
í dag, að fimmtíu ár eru liðin frá stofnun Félags íslenzkra
stúdenta i Kaupmannahöfn.
Félagið á sér merka sögu, enda hafa þar starfað sem stúd-
entar margir þeir menn, sem síðustu áratugi hafa sett svip á
íslenzkt þjóðlíf. Sú saga verður ekki rakin hér, en víst má
telja, að hún verði skráð fyrr eða síðar.
Hér skal aðeins bent á síð-
asta, og sennilega merkasta
þáttinn, í starfi Félags íslenzkra
stúdenta, þjóðernisbaráttu fé-
lagsins frá því að Danmörk var
hernumin af þýzkum nazistum.
— Aðeins ófullkomnar fregnir
hafa borizt af þessu merka fé-
lagsstarfi, en þær nægja til þess
að íslendingum ætti að verða
ljóst, að þetta stúdentafélag vinn
ur þjóðræknistarf, sem vert er
að fylgjast með og styrkja af
megni að heiman.
Það mun lengi hafa tíðkazt,
að fundir Félags íslenzkra stúd-
enta hafi verið opnir þeim lönd-
um í Höfn, er þá vildu sækja,
hvort sem þeir voru háskóla-
borgarar eða ekki. Eftir hernám
Danmerkur hafði félag Hafnar-
stúdenta forgöngu að nýjum
þætti í félagslífi fslendinga í
Kaupmannahöfn, þá hefjast
„kvöldvökur“ félagsins, samkom
ur á hálfsmánaðar fresti, þar
sem fslendingar hittast, ræður
eru fluttar um íslenzk mál og
ausið af nægtabrunni íslenzkra
bókmennta. Margir hafa lagt
fram starf sitt til að halda sam-
an þessum íslenzka hóp mitt í
ölduróti heimsstyrjaldar og her-
náms, en trúlegt er, að skerfur
þeirra Jóns prófessors Helga-
sonar, Jakobs Benediktssonar og
Guðmundar Arnlaugssonar verði
þar þungur á metum.
Fundir Hafnarstúdenta hafa
alltaf þótt góðar samkomur, það
B a
St. Mínerva nr. 172
I
hefur öpinn fræðslu- og
skemmtifund í Góðtemplara-
húsinu í kvöld, í stóra salnum.
Fundarefni: Ræðuhöld, upp-
lestur, fiðlu músík með píanó-
undirleik og kvikmynd.
Fundurinn hefst kl. 8.30, en
opnað er fyrir gesti kl. 9.
Nemendum Kennaraskólans,
Kvennaskólans og Samvinnu-
skólans er sérstaklega boðið.
Æ. T.
Muoið
Kaffísðluna
Hafnarsfræfi 16
var að þeim ósvikin hressing og
hvatning á friðartímum, þegar
öll íslandssambönd voru órofin
og bjartara yfir Kaupmanna-
höfn en nú. En auðvelt er að
gera sér í hugarlund, að þörfin
á samvistum við landa og nautn
íslenzkra bókmennta sé brýnni
þegar allar leiðir heim eru lok-
aðar, og krumla nazismans herð-
ir stöðugt tökin á Danmörku. —
Enda eru þau fáu bréf frá Höfn,
sem sleppa gegnum ritskoðun
beggja hernaðaraðila, full af lofi
um kvöldvökur stúdentafélags-
ins. —
Það er nýr þáttur í þessu
starfi, er félag Hafnarstúdenta
gengst fyrir útgáfu tímarits, sem
ætlað er að nái til allra íslend-
inga á meginlandinu, flytji þeim
fregnir að heiman og verði tengi
liður milli þeirra. — Tímaritið
„Frón“ verður í umsjá þeirra
Jóns Helgasonar og Jakobs
Benediktssonar, og er ekki hægt
að óska því betri forráðamanna.
Það þykir ef til vill of fast að
orði kveðið að nefna þetta yf-
irlætislausa starf Hafnarstúd-
enta þjóðernisbaráttu. En það
er ekki ofmælt. Því má ekki
gleyma, að sú hætta er til, að
íslenzkir stúdentar og mennta-
menn erlendis láti bugast af lát-
lausum og einráðum áróðri
hinna nazistisku valdhafa, nokk-
urir Islendingar í Þýzkalandi
hafa þegar valið sér það hlut-
skipti, að verða máltól þýzka
nazismans og flytja daglega kúg-
unarboðskap hans á íslenzku
máli.
Félag íslenzkra stúdenta í
Kaupmannahöfn er ekki pólit-
iskt félag, kvöldvökur þess eru
ekki stjórnmálasamkomur, og
tímaritið „Frón“ verður áreiðan-
lega ekki málgagn neins flokks.
En kvöldvökurnar og tímaritið
„Frón“, méð leiðsögu manna
eins og Jóns prófessors Helga-
sonar, þýðir samheldni íslend-
inga á meginlandinu um þá
traustu þætti íslenzkrar menn-
ingar, sem aldrei samþýðast hug
myndafræði nazismans.
Þess vegna er starf Hafnar-
stúdentanna þjóðernisbarátta.
oBœjaz ipóatuvm/n
Kolin.
Herra ritstjóri!
Undanfarið hefur verið mjög vont
að fá kol, þannig að fólk verður að
bíða eftir því i marga daga að þau
séu send heim. Ekki veit ég af
hverju þetta stafar.
Um daginn, þegar kolatonnið var
hækkað í kr. 200.00, spurði ég um
kol daginn eftir. Þá brcgður svo
undarlega við, að kolin koma svo
að segja um leið og ég sleppti heyrn-
artólínu.
Næst þegar ég pantaði kol, fékk
ég þau eftir 8 daga, en þá var búið
að lækka þau um kr. 16.00 tonnið.
En þá voru það bara alls ekki kol,
sem voru send, ekki einu sinni kola-
salli, heldur bara hreint kolaryk,
hreinn óþverri.
Eg vildi skjóta því til hlutaðeig-
andi vfirvalda, hvort ekkert eftír-
lit sé me8 því, hvað kolaverzlunum
h'elzt uppi að selja almenningi sem
kol.
H.
. Amerískar gjafir.
Herra ritstjóri!
Nú í vetur og eins síðastliðinn vet-
ur hefur verið útbýtt í barnaskól-
unum gjafabögglum til íslenzkra
skólabarna frá Rauða krossi Banda-
ríkjanna.
Bögglar þessir hafa oftast inni að
halda lélegt skran, en þó mun í sunj-
um hafa verið ýmsar hreinlætis-
vörur, sápur, tannburstar o. a.
Eg kann illa við þessar gjafir. —
Mér finnst þær bera of mikinn „ný-
lendu-áróðurs keim“, enda allsendis
óþarft að hjálpa íslenzkum börnum
af erlendum líknarstofnunum, eins
og nú er ástatt, sem betur fer.
Vil ég mælast til þess að skóla-
nefndir taki mál þetta til athugunar
og afþakki slíkar gjafir framvegis
með fullri kurteisi, um leið og þær
biðji gefandann i að athuga hvort
ekki séu börn annarsstaðar, sem
þyrftu meir á hjálpfýsi þessari að
halda.
Hörður Hauksson.
„Fátt er svo með öllu
illt...“
Austfirðingur hitti Reykvíking á
götu. Reykvíkingurinn spyr hann
heldur dapur í bragði, hvernig hon-
um lítist á Viðskiptaráðið.
Austfirðingurinn svarar og nudd-
ar saman höndunum: Ágætlega, ég
vildi það stæði til eilífðar.
Reykvíkingurinn, hissa: Og af
hverju?
Austfirðingurinn: Af því þá losn-
um við við Jón ívarsson að fullu og
öllu.
„Sá, sem þykist standa,
hann gæti sín að hann ekki
falli“.
Kæra Sigríður Anna Jónsdóttir
frá Möldnúpi.
Þú heiðrar mig með nokkrum vin-
samlegum línum, mér sendum í Al-
Dölir herra vetrarfraMiar
teknir upp í dag. Verð kr. 233.00. Nýtízku snið.
Koma ekki aftur að sinni.
Ingólfsbiíd
Hafnarstræti 21.
þýðublaðinu 20. þ. m. Til þess að
ekkert fari milli mála, þykir mér
rétt að birta þessar línur þinar orð-
réttar.
Þú segir:
„Þá langar mig aðeins til að
spyrja ritstjóra Bæjarpósts Þjóð-
viljans, hver hafi gefið honum vald
til að kalla mig ófreskju?
Líka vil ég beina eftirfarandi til
Sigfúsar Sigurhjartarsonar:
Þorir hann að bera ábyrgð á því
frammi fyrir hinni íslenzku þjóð, að
kalla heiðarlega íslenzka alþýðu-
konu ófreskju?
Eg segi gætið að yður, að þér
okki missið það traust, sem íslenzk
alþýða hefur þegar sýnt yður. „Sá,
sem þykist standa, hann gæti sín að
hann ekki falli“.
Með lítilli virðingu.
Anná frá Moldnúpi“.
Þannig farast þér orð, Sigríður
Anna Jónsdóttir frá Moldnúpi.
Ertu nú alveg viss um, að þú getir
með góðri samvizku sagt að ég hafi
kallað þig ófreskju?
Finnst þér ekki sjálfri, við nánari
athugun, að rithöfundar nafn þitt —
Anna frá Moldnúpi — beri keim
þess að vera gerfinafn, sem gæti
falið að baki sér hvaða nafn sem
vera skal.
Þegar svo Hannes á horninu lýsir
því hátíðlega yfir, að hann sé marg
sinnis spurður að hver Anna frá
Moldnúpi sé, og að hann viti engin
deili , á henni, þá verður meira en
eðlilegt, að ég og aðrir fáfróðir menn
haldi að nafnið „Anna frá Mold-
núpi“ sé aðeins gervinafn einhvers,
sem eftir atvikum telji rétt að dylj-
ast.
Finnst þér nú, Sigríður Anna Jóns
dóttir, nokkuð óeðlilegt eða ósæmi-
legt, þótt Hannes á horninu væri í
þéssu sambandi minntur á söguna
um Gilitrutt? Álítur þú að með því
hafir þú persónulega verið kölluð
ófreskja?
Ef svo er, þá hugsar þú grynnra
en skrif þín benda til. Af þeim hef
ég ráðið, að á bak við nafnið Anna
frá Moldnúpi, fælist gáfuð persóna
og skriffær í bezta lagi, eins og sjá
má af þeirri ráðleggingu sem ég gaf
Hannesi, um hvers hann skyldi
geta.
Ef þú beitir þeim gáfum og þeim
góðvilja, sem fram kemur í mörgu
því sem þú hefur skrifað, þá muntu
sannfærast um að engin - lítilsvirð-
ingarorð hafa fallið í þinn garð í
línum Bæjarpóstsins.
Ekki hirði ég að blanda mér í
deilu ykkar Sverris Kristjánssonar.
En samt langar mig til að biðja
þig að lesa greinar ykkar beggja, og
beita hinni ýtrustu sanngirni, þá
held ég að þú komist að þeirri nið-
urstöðu, að þig hafi hent það sem
oft vill verða með okkur, sem í deil-
um lendum, að leggja andstæðingn-
um skoðanir í brjóst, sem hann ekki
hefur haldið fram.
Það er býsna algengt, að kastað
er þungum steinum að okkur, sem
valið höfum blaðamennsku og stjórn
mál að starfi. Við kippum okkur
ekki upp við það, þetta er, þegar
alls er gætt, eðlilegt. Það er afleið-
ing þess, að okkur er í mörgu áfátt,
og þeim sem á okkur deila, er líka
í mörgu áfátt. — „Hálf es öld hvar“.
Því segi ég það, Sigríður Anna
Jónsdóttir frá Moldnúpi: Þar sem þú
ert svo hjartanlega sannfærð um að
þú „standir", þá hefur þú líka gott
af að taka þér tíma til að athuga
þessi merku orð:
„Sá, sem þykist standa, hann gæti
sín að hann ekki falli".
Með mikilli virðingu.
Sigfús Sigurhjarhuson.
Togarastöðvunarmálið
Tilkynning frá
ríkisstjórninni
Svo sem almenningi er kunn-
ugt af ræðum ráðherranna um
áramótin, hefur ríkisstjórnin á-
kveðið, að beita sér fyrir því, að
veiðar og siglingar botnvörpu-
skipa íslendinga hefjist á ný. —
Stöðvun siglinganna vakti ó-
þægilega athygli ekki aðeins hér
heima, heldur og engu síður í
Bretlandi, þar sem fisksins er
neytt, og siglingamálið var jafn-
vel komið á dagskrá brezka
þingsins um miðjan desember
síðastliðinn. Bárust utanríkis-
málaráðuneytinu jafnóðum upp
lýsingar frá sendiráði íslendinga
í London um ummæli, er sum-
part voru íslendingum til lasts,
og til þess fallin að spilla vin-
semd brezku þjóðarinnar til ís-
lendinga. Þá hefur og þann 7.
janúar s. 1. birzt mikil ádeilu-
grein á íslendinga í hinu víð-
lesna dagblaði „Daily Mail“. —
Hefur sendiherrann í London að
sjálfsögðu verið á verði, bæði
með leiðréttingar og með að
sýna fram á skaðsemi ádeilu-
greina í mjög erfiðu og við-
kvæmu máli, og hefur honum
verið að því styrkur, að ríkis-
stjórnin hefur falið honum að
fullvissa brezku ríkisstjórnina
um, að hún hefði allan hug á því,
að reyna að leysa málið. Hefur
hún jafnhliða sérstaklega óskað
þess, að fulltrúar yrðu sendir
hingað frá Bretlandi til þess að
reyna að finna lausnir, og mun
hinn nýi brezki sendiherra vera
væntanlegur bráðlega, eftir að
hafa kynnt sér rækilega hin
brezku viðhorf. Hitt er þó jafn-
framt vitað, að breytinga mun
ekki von á næstunni á fyrr-
gefnum tilkynningum um, sigl-
ingaleiðir, en því er hins vegai
heitið, að málið skuli tekið til
nýrrar vinsamlegrar athugunai,
að fenginni reynslu.
Þar eð vænta má, að íslenzk
blöð vilji skýra lesendum sínum
frá aðalefnum skrifanna, er
brezk blöð hafa nýlega birt,
strax og blöðin berast hingað,
vill ríkisstjórnin, að almenningi
verði jafnhliða kunnugt um við-
leitni hennar til lausnar máls-
ins, og rétt er, að það verði jafn-
fram kunnugt, að skömmu eftir
að áminnzt grein í „Daily Mail
birtist, var gefin út opinber til-
kynning til brezkra blaða af
hálfu brezku stjórnarinnar, með
I lofsamlegum ummælum, þegar
það þá hafði vitnazt, að farið
t væri að búa nokkra íslenzka
botnvörpunga á veiðar. Má ráða
af breyttu orðavali blaða, hversu
fegins hendi sú fregn hefur ver-
ið gripin, og enda þótt blaðafull-
yrðingarnar muni sumpart
skjóta yfir markið, að svo
stöddu, kemur vonandi ekki til
þess á ný, að íslenzka þjóðin
verði fyrir aðkasti í brezkum
blöðum.
<o<)<><><><><><><><><><><><><><><>
Útbreiðið
Þjoðviljann
oo*©ooooo«o<xxxxx>