Þjóðviljinn - 09.02.1943, Blaðsíða 4

þJÓÐVIUINN
Næturlæknir: Halldór Stefánsson,
Ránargötu 12, sími 2234.
Næturvörður er í Reykjavíkur
Apóteki.
Útvarpið í dag:
18.30 Dönskukennsla, 1. flokkur.
19.00 Enskukennsla, 2. flokkur.
20.30 Erindi: Dýrin og landið, I
(Árni Friðriksson magister).
20.55 Tónleikar Tónlistarskólans:
Tríó í B-dúr eftir Mozart.
21.20 Hljómplötur: Kirkjutónlist.
Hjónaefni. Nýiega Kafa opinberað
trúlofun sína ungfrú Kristbjörg Jóns
dóttir, Bergsveinssonar erindreka,
Baldursgötu 17, og Guðmundur
Bjarnason, sjómaður, Víðimel 51.
Ungbarnavernd Liknar, Templara-
sundi 3. Stöðin er opin mánudaga,
þriðjudaga, fimmtudaga og föstu-
daga, kl. 3,15—4 fyrir öil börn til
tveggja ára aldurs.
Skiðamót Reykjavíkur fer fram
við skíðaskála K. R. á Skálafelli. Þ.
21. febrúar verður keppt í svigi og
bruni, en þann 27. og 28. febr. í
göngu, stökki og svigi kvenna. Nán-
ari upplýsingar hjá skíðanefnd K.R.
NÝJA BÍÓ
TSfrar og trfiðleikarar.
(Chad Hanna).
TJARNAKBIÓ
HENBT FONDA
LINDA DAENELL
DOROTHY LAMOUR
Kl. 5, 7 og 9:
Góður gestur
(The Man Who Came to
Dinner)
BETTE DAVIS
ANN SHERIDAN
MONTY WOOLLEY
RICHARD TRAVIS
Ameiiskur gamanleikur.
Sýnd kl. 3, 5, 7 og 9.
Bú aðarþingið sett
Búnaðarþingiö var sett í hað-
stoju iðnaðarmanna s. I. laugar-
dag.
Bjarni Ásgeirsson, formaður
Búnaðarfélags íslands setti þing-
ið.
Jón Hannesson í Deildartungu
minntist tvéggja látinna merk-
isbænda, þeirra Ásgeirs Bjarna-
sonar frá Knarramesi og Magn-
úsar Þorlákssonar á Blikastöð-
um,
Síðan var kosin kjörbréfa-
nefnd. í gær voru kjörnir for-
setar og kosið í fastar nefndir
þingsins.
Ræda Wallace varaforsela
Framh. af 3. líðu.
manna hjá þeim fyrirtækjum,
sem ynnu að landvörnum.
Vígstöðvar frelsisins
Framhald af 1. síðu.
um frelsisins, og treystum okk-
ur til þess átaks, sem af okkur
verður krafizt á nýja árinu.
Við vitum einnig, að landvinn
ingaherferðum Þjóðverja er lok-
ið, og að dagurinn er þeir bíða
úrslitaósigurinn nálgast. Þrátt
fyrir þær hörðu árásir, sem bíða
okkar, — þrátt fyrir þúsundir
persónulegra harmleika göng-
um við óbeygðir og stoltir inn
í hið nýja ár. Við vitum að það
mun færa herjum frelsisins sig-
Rússland hefur sennilega geng
ið lengra en nokkurt annað land
í framkvæmd þjóðfræðilegs lýð-
ræðis. Við getum lært mikið af
Rússum, því að til allrar ógæfu
hafa Engil-Saxar komið þannig
fram við aðra kynflokka, að
þeir hafa orðið ákaflega óvin-
sælir víða um heim. Við höfum
ekki lagzt eins lágt og nazistar
í brjálæðisórum um kynþátta
yfirburði, en við höfum brotið
af okkur nógu mikið til þess, að
það hafi þegar kostað okkur tugi
þúsunda dýrmætra mannslífa.
Ef til vill ríður Engil-Söxum
ekki eins mikið á neinu og
fölskvalausu þjóðfræðilegu lýð-
ræði.
Saga sem þarf að fara að
botna.
Framhald af 1. síðu.
ur .
I
<<
Ryskingar í „Gullfossi
Framh. af 1. sfðu.
Eins og fyrr er sagt, urðu eng-
in alvarleg meiðsli, einn íslend-
inganna kvartaði um verk í síðu
og var farið með hann til lækn-
is, en mjög stór rúða var brotin,
7 borð, 5 stólar og allmikið af
könnum, diskum og bollum.
Harðar loftárásir
'• ramhald af 1. siðu.
gert harðar loftárásir á hérstöðv-
ar ítala á Sardiníu og Sikiley.
Á sunnudaginn gerðu Banda-
ríkjaflugvélar mikla loftárás á
ítölsku borgina Neapel.
uuuuuuuuuuuu
O u efla
nýsodín svíð. Ný «gg»
soðin o$ hrá.
Kafíisalan
Kgaínarstoæti 16,
engin húsakynni til æfinga. Og
þó viðurkenna allir og hafa allt-
af viðurkennt, að leiklist sé einn
af mikilvægustu þáttunum f
menningarlífi hverrar þjóðar.
Sem betur fer, sjást þess nú
merki, að vaxandi áhugi sé fyrir
því á alþingi að koma þessu
máli loksins í höfn. Þingmenn
úr öllum flokkum bera fram
þingsályktunartillögu, þar
sem stjórninni er falið að beita
sér fyrir því, að hernaðaryfir-
völdin láti af hendi leikhúsbygg-
inguna. Kristinn Andrésson ber
fram tillögu um 500 þús. króna
framlag úr ríkissjóði til leik-
hússins, og *Jónas Jónsson ber
fram aðra um að ríkissjóður
endurgreiði skemmtanaskattinn,
sem til þjóðleikhússins átti að
renna. Um þessar tillögur er það
skemmst að segja, að hemaðar-
yfirvöldin myndu vafalaust
rýma húsið, ef ríkisstjómin
færi fram á það, því að herinn
notar húsið mjög iítið nú orðið,
Og fjárhagur ríkisins er nú svo
góður, að það ætti ekki að muna
um að leggja fram a. m. k. hálfa
miljón króna til þessarar nauð-
synlegu menningarstofnunar,
auk þess sem því ber skylda til
að skiia aftur því fé, sem það
hefur tekið í sínar þarfir án
heimildar. Alþingi hefur því öll
skilyrði til að leiða þetta mál
til farsælla lykta, botna þessa
sögu, sem oi’ðin er alltaf iöng,
Fjórða lýðræðið, sem fjallar
um uppeldis og menntamál,
grundvallast á trúnni á þjóð-
fræðilegt lýðræði. Vegna þess að
Stalín hefur stutt uppeldislegt
lýðræði með öllu því afli, sem
hann átti yfir að ráða, hafa Rúss
ar reynzt þess megnugir að verj-
ast Þjóðverjum. Hver rússneska
kynslóðin eftir aðra hefur þráð
að læra að lesa og skrifa, og þeg-
ar Lenín og Stalín gáfu þjóðinni
tækifærið, breyttist hún á tutt-
ugu árum úr þjóð, §em að 90 af
hundraði var hvorki læs né skrif
andi, í þjóð, sem að 90 af hundr-
aði var bæði læs og skrifandi.
Rússar hafa dáðst mjög að upp-
eldisaðferðum Ameríkumanna
og almenningsbókasöfnum. Ef
þeir geta næstu tuttugu árin
haldið áfram sömu framfara-
brautina, skjóta þeir Ameríku-
mönnum aftur fyrir sig. Ef Rúss
ar ganga af heilum hug til sam-
starfs við aðrar þjóðir, munu
rússneskir vísindamenn ekki
leggja minna af mörkum til al-
menns velfarnaðar en vísinda-
menn annarra þjóða. Svo mikið
er víst, að rússneskir vísinda-
menn munu gera allt, sem í
þeirra valdi stendur, til þess að
alþýða manna fái notið ávaxt-
anna af starfi þeirra. Einkaleyf-
um, byggðum á árangri rúss-
neekrar vísindastarfsemi, verður
ekki haldið leyndum til hags-
bóta aiþjóðlegum auðhringum.
Um fimmta lýðræðið, jafnan
rétt kynjanna, er það að segja,
að við Ameríkumenn höfum, vel
flestir, litið með velþóknun á af-
stöðu okkar í þeim málum. Það
hefur kostað Rússa reynslu ófrið
arins, að sýna okkur fram á hve
gersamiega okkur hefur skjátl-
azt. Þeir, sem hafa verið í Rúss-
landi nýlega, segja að 40% af
verksmiðj uviroau þar 6é unnin
af konum. Sbnur afkasta að
meðaltali eins miklu og karlar
og fá sömu laun- Þúsimdir rúss-
neskra kvehna eru einkennis-
búnar og taka ýmist virkan þátt
í hernaðaraðgerðum eða gæta
varðstöðva. í Bandaríkjimum
hpfum við ekki ennþá hagnýtt
okkur, á sama hátt og Rússar,
þá óhemjuorku, sem býr í kven-
fólkinu, en svo getur farið, áður
en stríðinu lýkmr, að við verð-
um að gefa bandarískum konum
tækifæri til að sanna, að með
nauðsynlegri æfingu séu þær
jafnokar karlmaima á fléstum
sviðum,
Fvatnb. á itioogun.
53$
DREKAKYN 1
Ehú Peazl Buck
53$

________.. _ ' -i-• í* , b i M < .
Vatnsuxinn varð að fara á mis við daglanga beit, þvi eng-
inn var til þess að fara með hann upp í hlíðamar. En
gömlu hjónin unnu að jarðræktinni öiium dögum, Ling Sao
lét heimihð drabbast mður og fylgdi manni sínum að úti-
verkunum. Hún eldaði þeim eitthvað í fiýti þegar þau
komu inn á kvöldin.
En þau minntust oft á það sín á milli hvernig það yrði
þegar Jada og ungbarnið væru komin, og dag emn sagði
Ling Sao að þau þyrftu að hafa einhvern felustað handa
henni, því aldrei skyldi hún aftur leita hælis hjá hvítu
konunni í borginni. Pau yrðu að hafa íelustao her heima.
Kn hvar? spuroi Ling Tan. Þessi hugmynd þin er eins
og agætis egg, en haitu áfram og ungaou henni út.
| Eg sisal sitja á því nokkra -daga, sagói hun brosandi.
i Hun héit aíram að velta þessu fyrir sér, og nokkrum
i dogum sioar sagöi hun: Viö gætum grafiö niöur í moidar-
i gomo i eiahusmu, bak viö oímnn, og svo undir húsvegginn
| ut undir garomn. Viö höfum engan tima tii að veía og
í engan tii ao kaupa dúka pó við væíum, og viö gætum tekio
í dyraumounaomn, stoöirnar og bjaikana ur velhusmu og
| gert okkur heröergi neöanjaröar. flægt væri aö háía hlera
t íir opmu og hyija hann meö háimi.
Hann varo svo hniinn aí pessan hugmynd og hrósaði
.uenni svo mikiö, aö hun fór hjá sér.
Paö var ekki neitt ertiöi aö upphugsa þetta, sagði hún
yfirlætislaust
Jú, vist hefur það verið erfitt, sagði hann, og mörg
konan hefði látið huga sinn vera aógeröalaUsan meöan hún
vann á ökrunum, en ég hef aiitaí íundið þaö aö þú ert
að pessu ieyti írabrugöm öórum konum, aö hugur þmn er
aldrei aögeröariaus, og oft hef ég sagt viö sjaitan mig, aó
aldrei gæti ég vitað hverju þú fyndir upp á. Og þess
vegná verö ég aldrei leiöur á þér, gamla mm-
Hun brá hendi fyrir munn ser er hún brosti; venjulega
mundi hún ekki eítir því aö tvær af framtonnunum vant-
aði, en þegar maður hennar hrósaði henni, mmntist hun
þess, og skýldi munninum með hendinni, þar til hann
gleymdi henni aftur og hún fann að haxm sá hana ekki þó
hann hti tii hennar.
Nóttma eftir byrjuðu þau að grafa í eldhúsgólfið. Þetta
var hlý miðsumarsnótt, og gólfið bak við ofninn var orðið
hart ems og klettur af stappi húsmæðranna, kynsióö eítir
kynsióð. Hvernig sem þau sveittust, komust þau ekki nema
sex eða sjö þumlunga niður.
Unga fólkið verður að hjálpa okkur til að ljúka því,
sagði hann, stynjandi af þreytu.
En við verðum að hafa það nógu djúpt til að hægt 'sé að
fela sig í því, þegar þau koma, sagði hún.
Eftir þetta töldu þau dagsverkisínu ekki lokið fyrr en
þau höfðu dýpkað gryfjuna um nokkra þumlunga. Hugs-
unin um þetta skýh varð þeim til mikillar gleði meðan
þau biðu komu sonar síns og sonarsonar, og þau fóru að
ráðgera að fela þar líka kornið af ökrunum.
Dag einn er Ling Tan var að vinnu sinni á akrinum, sá
hann sér til skelfingar hóp óvinahermanna koma frá borg-
inni og stefna til hans. Hann hætii að vinna er þeir nálg-
uðust, sannfærður um að þetta yrði sitt síðasta. Ónei, einn
þeirra hóf máls og Ling Tan skildist að þeir væru ekki
komnir til þess að drepa hann, Óvinurinn sem talaði var
með dálitla bók og penna og fór að leggja spurningar fyrir
Ling Tan, hvað hann héti, hve lengi hann hefði átt hér
heima, hve stórt land hann ætti, og hve mikla uppskeru
hann myndi fá af kornökrunum. Ling Tan var svo ótta-
sleginn, að hann svaraði óþarflega nákvæmlega, enn upp-
skeruna sagði hann minni en rétt vax, því hann var þaul-
vanur skattarukkurum. Óvinurinn sem spurði hafði ekk-
ert vit á þessu, og skrifaði allt hjá sér sém Ling Tan gaf
upp. Svo sagði hann hárri röddu.
Bóndi! Þetta land er allt vor eign því vér höfum her-
numið það, og þú verður að rækta landið eftir vorum fyr-
irmælum, og uppskeruna verðum vér að fá á því verði sem
vér sjálfir ákveðum, því vér munurn setja lög og láta allt
fara fram lögum samkvæmt.
En Ling Tan vqr góður bóndi og hygginn maður og hann
vissi að verðið hlaut að breytast frá ári til árs, eftir veðr-