Þjóðviljinn - 16.07.1943, Blaðsíða 2

2
Þ J Ó Ð V IL J I - N
Föstudagur 16. júlí 1943
Dreifbýlið við sjávarsfðuna
4
Það þarf að reisa stór og fullkomin framleiðslu-
tæki á hentugustu stöðum í stað þess að dreifa
litlum fyrirtækjum um f jölda sjávarþorpa
ii i rm
Akranesferðirnar
Hólmsberg fer frá Reykjavík
kl. 7 árdegis á morgun (laugar-
dag) til Akraness, í stað m.s.
Laxfoss, og vegna þessarar ferð-
ar fer báturinn frá Akranesi kl.
8 í kvöld.
MUNIÐ
Kaffisöluna
Hafnarstræti 16
DAGLEGA
NÝ EGG, soðin og hrá
Kaf f isalan
Hafnarstræti 16.
<xxxxx><x><x>oo<xx>oo
RÓSÓTT
STRIGAEFNI
nýkomið.
Verzlun H. Toft
Skólavörðustíg 5
Sími 1035
I.
Það hefur verið mikið talað
um dreifbýlið í sveitum lands-
ins og nauðsyn þess að draga
byggðina saman, koma upp
stórum samvinnubúum sem séu
rekin með nýtísku vélum o. s.
frv.
En það þarf ekki aðeins að
koma á betri skipulagningu
framleiðslunnar í sveitum og
vinna þar með gegn dreifbýlinu.
Einnig við. sjávarsíðuna þarf hér
mikið verkefni að leysa.
Við flestallar framkvæmdir
síðustu ára hefur fullkomið
skipulagsleysi ríkt í þessum
málum. Gildir þar einu, hvort
um einkafyrirtæki, samvinnufé-
lög eða ríkisrekstur hefur verið
að ræða.
Einn útgerðarmaður, sem hef-
ur grætt 1—2 milljónir króna á
síðustu styrjaldarárum, getur
t. d. án þess að spyrja nokkurn
mann leyfis byggt síldarbræðslu
verksmiðju í litlu sjávarþorpi
við Norðurland. Hvort þetta sé
þjóðhagslega rétt valinn staður
hvort ekki hefði verið heppi-
legra að byggja verksmiðju
þessa á öðrum stað, þar sem
hafnarskilyrði, samgöngur, raf-
orka o. a. voru fyrir hendi kem-
ur honum ekki við. Síldarverk-
smiðja hans rís upp. í kringum
hana stækkar þorpið örlítið.
Dreifbýlið við sjávarsíðuna er
aukið. Hið opinbera með aðstoð
þingmanns kjördæmisins þarf
svo að bæta samgöngur við
þennan stað bæði á sjó og landi.
Það eru fengnir styrkir og á-
byrgðir frá ríkissjóði til hafnar-
bóta og óteljandi önnur útgjöld
fylgja í kjölfar þessarar skipu-
lagslausu framkvæmdarsemi
stríðsgróðamannsins.
II.
Á undanförnum árum hefur
verið byggt mikið af hraðfrysti
húsum — þeim er dreift niður í
.fjöldi lítilla sjávarþorpa. Á
Snæfellsnesi eru t. d. nýbyggð
hraðfrystihús á þessum stöðum:
1 á Sandi, 1 í Ólafsvík, 2 á Stykk
ishólmi og 1 í Grundarfirði. —
Hefði nú ekki verið nær að
byggja eitt stórt hraðfrystihús
á þeim stað sem hefði bezt hafn
arskilyrði, lægi bezt við fiski-
miðin, hefði skilyrði til hag-
kvæmastar orkuframleiðslu o.
s. frv.?
Sum þessara frystihúsa hafa
það mikla framleiðslugetu, að
þau geta ekki hagnýtt hana að
'fullu vegna skorts á nægu hrá-
efni. Önnur eru 1 þorpum, sem
hafa svo slæm hafnarskilyrði, að
þeim gengur illa að afla sér við-
skiptavina, því bátarnir leita
heldur til betri hafna.
Þegar sækja á framleiðslu
þessara frystihúsa til útflutn-
ings, þurfa stór skip að fara til
dýrra og erfiðra hafna.
Það sjá allir hve heimskulegt
og óhagsýnt slíkt skipulag er.
III.
Nú er verið að ræða um nauð-
syn innlendrar skipasmíða-
stöðva til þess að geta endurnýj-
að og stækkað íslenzkan báta-
flota strax eftir stríð með full-
um krafti. Við eigum ágæta
bátasmiði, sem þegar hafa sann-
að, að þeir standa jafnfætis er-
lendum fagmönnum á þessu
sviði. Þeir hafa fullan áhuga á
að vinna að stórframkvæmdum
á sviði skipabygginga strax og
kostur gefst. Hinn þekkti báta-
smiður Gunnar Jónsson frá Vest
mannaeyjum hefur nýlega vak-
ið máls á nauðsyn þess að senda
fagmenn til Bandaríkjanna og
Canada til þess að kynna sér nýj
ustu tækni og vinnuaðferðir i
þessari grein og undirbúa kaup
á nauðsynlegum vélum og tækj-
um til framleiðslunnar.
En ætti nú að koma upp slík-
um skipasmíðastöðvum á öllum
þeim stöðum — þar sem þær
eru nú? Hvort væri réttara að
stækka lítilsháttar skipasmíða-
stöðvar þær sem nú eru í
Vestmannaeyjum, á Akureyri,
á Svalbarðseyri, í Hafnarfirði,
Reykjavík og víðar við Faxa-
flóa, eða hitt að byggja eina
stóra skipasmíðastöð á hentug-
asta stað, útbúna beztu tækjum
sem fáanleg eru, þar sem allir
hinir ágætu fagmenn okkar
fengju ærin verkefni að leysa
við beztu skilyrði?
IV.
Vissulega þarf hér mikið átak
til og það verður ekki leyst
nema á lengri tíma. En þegar
rætt er um að endurbyggja inn-
lend framleiðslutæki eftir
stríð verður um leið að athuga
og gera áætlun um, hvernig
þeirri endurbyggingu verður
haganlegast fyrir komið frá
þjóðhagslegu sjónarmiði.
Þar mega engir atkvæðahags-
munir kjördæmakosinna þing-
manna „komast upp með moð-
reyk“. — Og því fólki, sem býr
í lítt byggilegum sjávarþorpum
er enginn greiði gerður með því
að hrúga þar niður atvinnutækj
um með takmörkuðum afkomu-
möguleikum. Þá fyrst er af-
komu þessa fólks vel borgið að
það geti fengið atvinnu hjá
blómlegum atvinnufyrirtækjum
sem reist eru á heppilegustu
stöðum. Og þótt hið opinbera
yrði að hlaupa undir bagga með
flutningi þessa fólks í önnur
pláss með styrkjum til ibúða-
bygginga og annað, þá mun það
sýna sig, að sá kostnaður fyrir
hið opinbera verður hverfandi
lítill í samanburði við það að
viðhalda og jafnvel auka á
dreifbýlið við sjávarsíðuna. —
Stfilku
vantar í eldhúsið á Vífiisstöðum. Upplýsingar gefur ráðskonan í
síma 5611.
TILKYNNING
frá Múrarafélagi
Reykjavíkur
Samkvæmt fundarsamþykkt dags. 13. þ. m. fellur úr gildi
frá og með deginum 25. þ. m. 7 gr. úr XII. kafla (ýmislegt) í
gildandi verðskrá félagsins, en í stað hennar kemur 8. grein,
kafla XII (ýmislegt) úr prentaðri verðskrá félagsins frá ár-
inu 1942, sem fjallar um handlöngun. Að öðru Ieyti helzt verð-
skráin óbreytt þar til öðru vísi verður ákveðið.
Reykjavík, 15. júlí 1943.
STJÓRNIN.
Frá Happdrætti Hallgrímskirkju í Reykjavík
Happdraeffísmídasalan er nú í fullum gangí í Reykjavík,
mwmam
a nn aiirar
mooarlanar
Happdrættis-
vinningurinn
er sá stœrsti
sem verið
hefir hér
á landi
Miðarnir fást á eftirtöldum stöðum:
Alþýðubrauðgerðinni, Laugaveg 61 og Banka-
stræti 2.
Bókabúð Sigfúsar Eymundssonar.
Bókabúð ísafoldar.
Bókabúð Finns Einarssonar.
Bókabúð KRON.
Bókabúð Austurbæjar.
Bókabúð Þór. B. Þorlákssonar.
Bókabúð Snæbjamar Jónssonar.
Bókabúð Kristjáns Kristjánssonar, Hafnarstr.
Bókabúð Sigurjóns Jónssonar, Þórsgötu 4.
Verzlun Hjartar Hjartarsonar, Bræðraborgar-
stíg 1.
Verzlunin Ásbyrgi, Laugaveg 139.
Ludvig Storr, verzlun, Laugaveg 15.
Verzlun Guðjóns Jónssonar, Hverfisgötu 50.
Barónsbúð.
Blómabúðinni Garður, Garðastræti 2.
Verzlunin Drífandi, Hringbraut 193.
KRON, Verkamannabústöðum við Hringbraut.
Verzlunin Lögberg, Holtsgötu 1.
Áfram, Laugaveg 18.
Húsgagnaverzlun Reykjavíkur, Vatnsstíg 3.
Höfðabakarí, Höfðahverfi.
Alþýðubrauðgerðinni, Leifsgötu 32.
Ásgeir Ásgeirsson, verzlun Þingholtsstræti.
Kiddabúð, Þórsgötu 14.
Verzlun Sveins Þorkelssonar, Sólvallagötu 9.
Bristol, Bankastræti, verzlun.
Kaktusbúðinni, Laugaveg 23.
Bókabúð Æskunnar, Kirkjuhvoli.
Ennfremur fást happdrættismiðarnir hjá afgr.
Morgunblaðsins, K.F.U.M. og hjá prestum safn-
aðarins.
Munið að tekjuskatts- «g útsvarsf relsi vinningsins hef ir verið tryggt
Skrifstofa happdræítisins er í Tryggvagötu 28, II. — Sími 5195