Þjóðviljinn - 24.07.1943, Blaðsíða 3

Laugardagur 24. júlí 1943.
Jc* O
JINM
ÞiðmniiiNii
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu —
Sóráalistaflokkurinn
Ritotjórar:
Ejnar Olgeirsson (áb.)
Sigfús Sigurhjartan >n
Ritstjórn:
Garðastrseti 17 — Vfkiagsprent
Sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrif-
stofa, Austurstrœti 12 (1. hæð)
Sími 2164.
Vfkingsprent h.f. Garðastræti 17.
Síðasta viðvörun til
Alþýðublaðsins í
sjálfstæðismáiinu
Ritstjórn Alþýðublaðsins hef-
ur fram til þessa haldið fast við
sinn keip í afstöðunni til sjálf-
stæðismálsins. Það heldur á-
fram að.berjast á móti áður yf-
irlýstri stefnu Alþýðuflokksins,
Ijúga svo freklega á þá Alþýðu-
flokksmenn, sem trúir reynast
stefnu flokksins, að firnum sæt- ■
ir, og níða alla þá Islendinga,
sem ekki vilja svíkja málstað
þjóðarinnar.
Vér höfum fram til þessa
hlífst við því, að gera heyrum
kunnar upplýsingar, sem vér
höfum, um það að Alþýðliblaðið
hafi áður, beinlínis eftir fyrir-
skipunum ðanskra valdhafa,
svikið yfirlýsta stefnu Alþýðu-
flokksins, — opinberlega breytt
um afstöðu í sjálfstæðismálinu
sökum þess að danskir valda-
menn létu það í Ijós, að þeir
vildu annað en Alþýðuflokkur-
inn fram til þess hafði viljað.
Vér getum sannað að Alþýðu-
blaðið hafi þannig hlaupið frá
margyfirlýstri stefnu Alþýðu-
flokksins í sjálfstæðismálinu
/
og snarsnúist eftir dönskum
vísbendingum.
Vér höfum fram til þessa ekki
viljað nota þessar upplýsingar.
Vér höfum viljað gefa Alþýðu-
flokksmönnum tóm til þess að
knýja Alþýðublaðið til þess að
breyta um stefnu og taka ,upp
stefnu Alþýðuflokksins í sjálf-
stæðismálinu, eins og hún var.
, Það er hinsvegar ekki hægt
að bíða lengur. Aðfarir Alþýðu-
blaðsins eru orðnar þjóðar-
hneyksli. Látlaus rógur þess um
alla, sem standa vilja saman
um lýðveldismálið, Alþýðu-
flokksmenn líka, líkist mest æði
sefasjúkra manna.
Alþýðublaðið hefur áður
breytt um stefnu í sjálfstæðis-
málinu eftir fyrirskipun Dana.
Því skal nú gefið tækifæri til
þess að taka upp stefnu Alþýðu-
flokksmanna í sjálfstæðismál-
inu tafarlaust og sýna það í
verkinu á morgun, í sunnudags-
blaði sínu.
Geri blaðið það ekki mun
Þjóðviljinn á þriðjudaginn sýna
og sanna hvaðan Alþýðublaðið
hefur áður fengið fyrirskipanir
í sjálfstæðismálinu — og hvað-
an það muni fá þær enn.
Joseph E. Davies, fyrverandi sendiherra Bandaríkjanna í tloskva.höfundur hinnar heimskunnu
bókar „Mission to Moscow" ritar eftirfarandl grein í enska íhaldsblaðið Evening Standard
ÞaQ er óhætt aO treysta Sovétrí kjunum
„Meðal allra Bandamannaþjóðanna mun engin reynast
djarfari og sannari í viðleitni sinni að vinna og vernda mesta og
göfugasta afrek mannkynsins, sköpun heims að styrjöldinni
lokinni þar sem friður, mannúð og frelsi ríkir, en einmitt þjóð-
ir Sovétríkjanna.“
F^G er frjálslyndur einstakl-
ingshyggjumaður fylgj-
andi hins frjálsa, heiðarlega ein-
staklingsframtaks. Ég er hvorki
kommúnisti, sósíalisti né
„ljósrauður“. En hefði ég fæðzt
í Rússlandi en ekki Bandaríkj-
unum, hefði ég líklega orðið bol-
séviki.
Það var Vorosiloff marskálk-
ur, sem sannaði mér þetta. Við
vorum að ræða í bróðerni um
stjórnarstefnu Sovétríkjanna.
Við spjölluðum klukkutímum
saman, yfir glasi af víni og
vodka, og vorum alveg einstak-
lega opinskáir og einlægir hver
við annan. Ég sagði honum
alveg eins og mér fannst — að
þeir í Sovétríkjunum væru á
rangri leið, að þeim hlýti að mis-
takast, og að okkur í Bandaríkj-
unum myndi farnast betur.
Hann fór að lýsa fyrir mér
litla kofanum sem verið hafði
bernskuheimili hans, að hann
hefði aldrei stigið á skó fyrr en
hann var 18 ára, að hann hefði
alizt upp í sveit, þar sem engin
leið var til annars en að pjakka
í sama plógfarinu. Hann ólst
upp við þær kringumstæður, að
kirkjan arðsaug bændurna og
alþýðukonur voru varnarlausar
íyrir duttlungum aðalsmanna
— svipan og byssukúlan voru
svarið ef eiginmaður, unnusti
eða bróðir dirfðist að mótmæla.
\/’OROSILOFF lýsti nákværn-
V lega fyrir mér lífsskilyrð-
unum, sem hann hafði þekkt í
Rússlandi fyrir 25 árum, og lauk
með því að segja: „Ef þér hefðué
verið í Rússlandi og lifað því
lífi sem ég hef lifað, væruð þéi
einnig bolséviki“.
Og ég sagði: „Margehal tou-
ché!“
Ég hefði líka orðið bolséviki.
Ég kem með þessa minningu
ekki sem réttlætingu fyrir Sov-
étríkin — hinar ágætu sovét-
þjóðir þurfa engrar réttlæting-
ar, heldur til að benda á að við
getum lifað okkur inn í það sem
er grundvöllurinn að stjórnmála
stefnu þeirra engu síður en met-
ið hin hetjulegu hernaðarafrek.
Okkur er það öllum ljóst, að
hefðu ekki Sovétríkin verið,
væru herskarar Hitlers nú að
flæða yfir jörðina, og að án rúss-
nesku þjóðarinnar hefði vonin
um sigur og frið í bezta lagi ver-
ið mjög fjarlæg. Er það þá ekki
einnig ljóst, að án þátttöku Sov-
étríkjanna sé engin von um var-
anlegan' traustan og heiðarlegan
frið?
Það er ennfremur deginum
ljósara, að Sovétríkin, Bretland
og Bandaríkin verða að bera að-
albyrðarnar af því að vinna sig-
ur í styrjöldinni og semja frið,
tryggJ3 hann og gera hann var-
anlegan. Án þátttöku Sovétríkj-
anna, sjötta hlutans af yfirborði
jarðar og tíunda hlutans af
mannkyninu, er enginn friður
hugsanlegur. Og friður, sem
Sovétríkin og hin önnur Banda-
mannaríki standa að, getur því
aðeins orðið varanlegur ef hvert
ríki treystir því, að hin ríkin
haldi gerða samninga og gangi
ekki. á bak orða sinna.
FT'F dæmt skal eftir reynslunni,
■Ll væri ódrengilegt að efast
um að Sovétríkin haldi gerða
samninga í hinum örlagaríku
styrjaldar- og friðarmálum. Sov-
étríkin hafa tengzt Bretlandi og
hinum öðrum Bandamannaríkj-
um með formlegum bandalags-
sáttmála. Og þau halda gerða
samninga.
Vörn Sovétríkjanna gegn
þýzku herskörunurn mun senni-
lega talin einn af úrslitaatburð-
um mannkynssögunnar. Við,
hvort sem við erum Englending-
ar, Bandaríkjamenn, Kínverjar
eða frjálsir Frakkar, teljum okk-
ur upphefð í því að vera banda-
menn þeirra er vörðu Stalín-
grad og hröktu Þjóðverja úr
Kákasus. Við verðum að láta
þessa metnaðartilfinningu ná
inn í framtíðina, og telja okkur
upphefð að því að vera meðlim-
ir þeirrar miklu þjóðafjölskyldu
sem fær enn göfugra hlutverk
að vinna, — friðinn.
Hinn stórkostlegi skerfur er
•Sovétríkin hafa lagt til styrjald-
arinnar og nærri ofurmannlegt
þrék rauða hersins, hefði verið
óhugsandi án forsjálni, hugreklí
is, dugnaðar og hæfileika þeirra
manna, sem sæti eiga í sovét-
stjórninni. Engir sáu glöggar
Hitlershættuna en Stalín, Voro-
siloff, Litvinoff, Molotoff, Miko-
jan og aðrir þeir ágætu menn,
sem ég kynntist í Moskva fyrir
sex árum. Þeir, ásamt rússnesku
þjóðinni, eiga heiðurinn af
þeim sigrum er hafa komið
Bandamönnum það langt, að nú
sést til sigursins. Það er friðar-
vilji þeirra, sem við verðum að
treysta, engu síður en við dá-
umst að hæfileikum þeirra til að
heyja styrjöld.
JOSIF Stalín er yfirlætislaus
maður og allt um það mik-
ilmenni. Hann vildi ekki heyra
að sér bæri heiðurinn af því að
reist höfðu verið hin miklu iðju
ver, sem ég hafði skoðað, og
hélt því fram að allan heiður
af þeim ættu þær þúsundir
verkfræðinga, sem hann hefði
samband við, og samverkamenn
hans í ráðuneytinu. Samt sem áð
ur er það ætlun mín, að hefði
ekki notið við hugsjónar, dóm-
greindar, þreks og afls eins mik-
ilmennis, hefðu þessi skilyi'ði
ekki skapazt, og þýzki herinn
ekki átt að mæta austan pólsku
landamæranna skriðdrekum,
flugvélum og herbúnaði þeirra
miklu herja sem vörnuðu Hitler
að vaða yfir Sovétríkin, og ná
þar með yfirráðum Evrópu og
Asíu og úr því Afriku. »
Sovétríkin eiga þrennt — leið-
toga, rauða herinn og rússnesku
þjóðina. Það er rússneska þjóðin
sem hefur fyllilega reynzt verð-
ug forsjá leiðtoganna og afrek-
um rauða hersins. Hún hefur
staðizt hina ægilegu raun með
aðdáunarverðum styrk, hug-
rekki og ættjarðarást. Það er
kjarni málsins, að í Rússlands-
styrjöldinni eyðilagði þessi
þrenning, — ríkisstjórn, her og
þjóð, þá þjóðsögu að Hitler væri
ósigrandi og gaf okkur ómetan-
legt hlé til undirbúnings þess að
taka okkar skerf af þjáningum
og tárum, okkar hluta af byrð-
unum til að eyðileggja þau illu
öfl, sem ógnað hafa friðsömum
körlum, konum og börnum um
heim allan.
\ /IÐ skulum athuga dóm
* reynslunnar um friðar-
vilja Sovétríkjanna. Mér reynd-
ist það svo að leiðtogar Sovét-
ríkjanna væru einlægir friðar-
sinnar. í Þjóðabandalaginu barð
ist utanríkisráðherra þeirra (nú
sendiherra Sovétríkjanna í Was-
hington) við mjög erfið skilyrði
fyrir málstað smáþjóðanna og
sameiginlegu öryggi. Engin rík-
isstjórn stóð jafndjarflega með
málstað Abessiníu og Kína og
stjórn Sovétríkjanna. Þegar Hitl
er hótaði að ráðast á Tékkósló-
vakíu lýsti Stalín því yfir hik-
laust og opinberlega að ásamt
Frakklandi myndu Sovétríkin
fara í stríð til að bjarga þessu
litla lýðræðisríki.
L-xETTA er dómur reynslunnar
um Sovétríkin. Ástæðan
til að ég minnist á þessar stað-
reyndir er sú, að ég vil gera það
sem í mínu valdi stendur til
þess að bjarga, Bandaríkjunum
með því 'að tryggja sigur í styrj-
öldinni, og bjarga komandi kyn-
slóðum með því að tryggja að
friðurinn vinnist einnig.
Agentar Hitlers, bæði í Ev-
rópu og Ameríku, hafa komið á
gang margs konar lygasögum til
að reyna að reka fleyg milli
Sovétríkjanna og hinna Banda-
mannaþjóðanna, orðróm.um að
Stalín myndi draga sig út úr
styrjöldinni eða að hjálp til
Stalíns væri einungis hjálp til
þess að hann gæti orðið nógu
.sterkur til að ráðast á okkur. og
þar fram eftir götunum.
Allt þetta hefur verið rætt
opinberlega og því vísað til foð-
urhúsanna af hinu upplýsta al-
menningsáliti Bandaríkjaþjóðar
innar. En alltaf öðru hvoru eru
einhverjir velmeinandi en illa •
upplýstir menn að dreifa þess-
um eitraða orðrómi og þjóna
með því Hitler eins og hann get-
ur bezt á kosið. Þeir eru í slæm-
um félagsskap. Þeir hafa fallið í
gildru, og gildran sú var smíðuð
í Þýzkalandi.
A Ð lokum ætla ég, sem banda
rískur lögfræðingur er
hefur æfingu í að greina stað-
reyndir og fara með þær, að
leyfa mér að spá um framtíðina.
Spáin er byggð á staðreyndum í
fortíð og skapgerð sovétþjóð-
anna, eins og ég hef kynnst
þeim:
Meðal allra Bandamannaþjóð-
ann mun engin reynast djarfari
og sannari í tilraunum sínum að
vinna og vernda hið mesta og
göfugasta afrek mannkynsins,
sköpun heims að styrjöldinni
lokinni þar sem friður, mannúð
og frelsi ríkir, — en einmitt
þjóðir Sovétríkjanna.
Ef okkur mistekst að semja
friðinn þannig að hann verði
ekki aftur rofinn, munu hetjurn-
ar, sem létu lífið við Tobrúk,
Stalíngrad og á Guadalcanal
rísa upp úr gröfum sínum og
saka okkur um rofin heit. Það
er fyrst fyrir, að koma á órjúf-
andi friði, og til þess að það
megi verða verður að vera
komið á áður samkomulag, sátt-
máli eða bandalag milli fjög-
urra stórvelda, — Kína, Sovét-
ríkjanna, Bretlands og Banda-
ríkjanna.
T-vÁ er það að þessar þjóðir
* hafa ólíkar lífsskoðanir,
trúarbrögð og þjóðfélagsskipun,
en það er sérmál hverrar þeirr-
ar og hinum óviðkomandi. Sem
einstaklingar gerum við daglega
samninga við aðra menn án
þess að spyrja um trú þeirra eða
stjórnmálaskoðun, það eina sem
okkur ríður á að vita er það,
hvort skuldbindingum þeirra sé
treystandi.
Getum við treyst Sovétríkjun-
um? Ég svara því játandi, — og
þau mega treysta okkur. Með
slíku trausti meðal Bandamanna
er tryggt það sameiginlega ör-
yggi er mun flytja með sér var-
anlegan frið, ef slíkt traust er
ekki fyrir hendi getur farið svo
að við vinnum styrjöldina, en
töpum því sem við börðumst
fyrir.
Ég er hlynntur Sovétrikjun-
um en andstæður kommún-
isma, og ég vildi Ijúka þessari
hvöt um traust sem orðið gæti
jarðvegur hins nýja heimsfrið-
ar, með þessum orðum:
Það er ekki á mannlegu valdi
að gera meira en sovétþjóðirnar
hafa gert til að sanna göfug-
lyndi sitt og heiðarleika í því að
halda gefin loforð, þær hafa lát-
ið líf sitt fúslega til að verjast
innrásarherskörum Hitlers.