Þjóðviljinn - 04.08.1943, Blaðsíða 4

þJÓÐVIUINN
Næturlæknir er í Læknavarðstöð
Reykjavíkur í Austurbæjarskólan-
Útvarpð í dag:
20,30 Útvarpssagan: „Liljur vallar-
ins“ V (Karl ísfeld). 1
21,00 Lúðrasveit Reykjavíkur (Karl
Runólfsson stjórnar).
BNÝJA tíé Iflfr CiAXNAiraðé
Sonur refsinorninnar | Blekkingin mikla
(Son of Fury) |
(The Great Lie)
Söguleg stórmeynd með I
TYRONE POWER, | BETTE DAVIS
GENE TIERNEY, GEORGE SANDERS. GEO. BRENT | MARY ASTOR
Bönnuð börnum yngri en i Sýnd kl. 5, 7 og 9.
12 ára.

Amerísk hermálanefnd heimsækir Island
Fimm amerískir senatorar höfðu viðdvöl hér s. 1. fimmtu-
dagr og föstudag-. Eru þeir í hermálanefnd amerísku öldungadeild
arinnnar, sem ferðast um allar þær vígstöðvar sem amerískur
her dvelur á.
ísland var fyrsti áfangastaður þeirra í þessari ferð.
Vitar og sjómerki. Samkvæmt ósk
brezku flotastjórnarinnar hér eru
skip aðvöruð um að kasta ekki akk-
erum eða stunda fjskiveiðar á svæð-
inu frá norðanverðum Kirkjusandi
og að Engeyjarrifi.
Þetta svæði er nánar tilgreint af
flotastjóminni með eftirfarandi lín-
um:
Frá íbúðarhúsj Kirkjubóli í stefnu
328%° að baujunni við suðurodda
Engeyjarrifs. Þaðan í punkt á Eng-
eyjarrifi, sem er í stefnu 199° og
fjarlægð 407 m. frá suðurodda Eng-
eyjar, þaðan í stefnu 140° í Laugar-
nesklappir norðan við Kirkjusand.
Vitamálastjórinn.
Hjónaband. Á laugardaginn voru
gefin saman í hjónaband ungfrú Jó-
fríður Jónsdóttir og Guðmundur
Lárussbn, Baldursg. 21, Reykjavík.
Laxfoss
Framhald af 1. síðu
þága hér eins og svo oft áður, og
ierðirnar til Akraness verið skoð
aðar innfjarðasiglingar, en frá
og til Borgarness má skv. þess-
um ákvæðum flytja mest 247 far
þega. —
Virðist þetta æði há tala á svo
hœttulegri siglingaleið, ekki sízt
þegar þess er gætt, að skipið hef-
ur aðeins 2 björgunarbáta, sem
taka, ásamt með skipshöfn, að-
eins 52 manns, auk tveggja lítilla
fleka. (Eru þeir alltaf um borð?)
Fullkomið eftirlitsleysi hefur
ríkt með þessum samgöngum og
hefur mönnum oft blöskrað and-
varaleysi þeirra, sem eiga að
vera á verði í þessum efnum. Er
mesta mildi, að ekki hefur orðið
stórslys, eins og skipið hefur oft-
lega verið ofhlaðið.
Fullkomin ringulreið hefir ver
ið á sölu aðgöngumiða. Fólk hef-
ur eftirlitslaust þyrpzt um borð,
og svo greitt farmiða sinn á leið-
inni.
Það er vel, að lögreglan hefur
nú tekið í taumana, og mun hún
senda sakadómara skýrslu um
málið. — Má þá vænta þess, að
þetta endurtaki sig ekki, enda
trúir Þjóðviljinn því, að jafn góð
um og varkárum manni og þeim,
sem skipstjórn Laxfoss hefur
með hendi; sé það kærkomið, að
fullkomið lag komist á þessi
mál.
Jafnframt verður að krefjast
þess, að ákvæði, sem ná til inn-
anfjarðarsiglinga séu látin gilda
um þær siglningar einar, en ekki
sé leyft, að þessi ákvæði nái til
annarra siglinga en innfjarðar-
siglinga, eins og hér á sér stað.
Nefndin er skipuð þrem demó
krötum og tveim republikönum.
Formaður hennar er R. B. Russ-
el frá Georgíu, demókrati, aðrir
nefndarmenn eru: James H.
Mead frá New York, demókrati,
Albert B. Chandler frá Ken-
tucky, demókrati, Henry Cabot
Lodge frá Massachusetter. repú-
blikani og Ralph O. Brewster
frá Maine, repúblikani.
Nefndarmennirnir skoðuðu
stöðvar ameríska hersins hér, í
fylgd með William S. Key hers-
25—30 kafbátar ráðast
á skipalest en bíða al-
geran ósigur
Brezka flotamálaráðuneyt-
ið skýrði frá því í gær, að
herskip og flugvélar hefðu sigr
azt á 25—30 þýskum kafbát-
um, er réðust á stóra skipa-
lest á Atlantshafi nýlega.
Stóð viðureignin í tvo sólar
hringa, og var þremur kaf-
bátum sökkt en skipalestin
slapp ósködduö.
Styrkir til náms í Ameríku.
Framhald af 2. síðu.
Björn Eiríksson: Boston Uni-
versity, Boston Massachusetts.
Birgir Möller: Brown Univer-
sity, Providence, Rhode Island.
Kristín Guðmundsdóttir:
Northwestern University, Ev-
anston, Illinois.
Júlíus Guðmundsson: Univer-
sity of Wisconsin, Wisconsin.
Hamborg —
Framh. af 1. síðu.
Flugveður var mjög slæmt í
fyrrinótt, lentu flugsveitirnar er
árásina gerðu á Hamborg, í á-
köfu' þrumuveðri.
Brottflutningur fólks frá
Hamborg er byrjaöur og
Göbbels hefur birt áskorun
til allra þeirra, sem geti flutt
burt úr Berlín aö gera það
sem fyrst.
höfðingja og Commodore Went-
worth, yfirmönnum landhers og
flota Ameríkumanna hér á landi
Þeir áttu stutt viðtal við blaða
menn meðan þeir dvöldu hér og
létu í ljósi ánægju sína yfir að-
búnaði amerísku hermannanna
og heilsufari þeirra hér.
Einn blaðamannanna spurði
þá um aðstöðu Islands sem smá-
þjóðar að stríðinu loknu.
Russel svaraði því þannig'
„Takmark okkar er heimur, þar
sem engin þjóð væri látin gjalda
smæðiar sinnar og engin jþjóð
njóta stærðar sinnar“, og tóku
hinir nefndarmennirnir allir
undir þá skoðun.
Að lokinni viðdvöl sinni hér
fóru nefndarmennirnir til Eng-
lands.
Skémmtiför sósíalista.
Framh. af 3. tíöu.
ust menn í eitt herbergið og
skemmtu sér við söng.
Á mánudag var lagt af stað
heimleiðis og staðnæmst við
Gullfoss. Var síðan ekið niður
með ánni, staðn. við Pjakksa,
sem er fallegur skógivaxinn
staður í árgljúfrinu, og gengið
þar niður.
Á heimleiðinni skoðuðu menn
kerið í Grímsnesinu og fóru síð-
an upp með Sogi, litu á Sogs-
virkjunina og héldu þaðan til
Þingvalla og dvöldu þar nokkra
stund. Til bæjarins komum við
kl. 10,30 um kvöldið. Voru allir
þátttakendur hinir ánægðustu
með förina og skemmtu sér hiö
bezta. Voru óspart sungin ætt-
jarðarljóð og byltingasöngvar.
Áhugi manna fyrir ferðalögum
út í náttúruna hefur aukizt
mjög mikið undanfarið.
— Efnið þið til fleiri slíkra
ferða í sumar?
— Það verða ekki farnar fleiri
langar ferðir á þessu sumri, en
það verða farnar fleiri stuttar
ferðir og þá legið úti eina nótt.
Verða þær ferðir auglýstar í
tæka tíð. Næsta ferð okkar þar
áður var í Þjórsárdal, en þátt-
takendur í þeirri ferð voru yfir
80.
9
Richard Wright:
ELDUR OG SKÝ
fyrsti sonur hans leikið sér og vaxið upp. Hann velti vöng-
um og hugsaði.... Guð, það var á hinum góðu og gömlu
dögum.
Þá hafði verið til nægur matur, guð hafði gefið ríku-
legan ávöxt. Hann hafði stritað frá sólaruppkomu til sól-
arlags og á hinum svölu kvöldum hafði Mary, konan hans,
kennt honum að lesa og skrifa. Þá hafði guð talað til hans,
hljóðri djúpri röddu á dimmri nóttu og kallað hann til
þess að boða fagnaðarerindið svo það næði til alls á jörð-
unni, kallað hann til þess að frelsa hina svörtu þjóð sína.
Og hann hafði hlýtt kölluninni og byggt kirkju á bjargi,
sem vélabrögð hinna vondu gátu ekki bugað. Já, hann
hafði farið að dæmi Mósesar, sem leiddi þjóð sína út úr
eyðimörkinni inn í fyrirheitna landið.
Hann andvarpaði og færði kápuna yfir á hægri hand-
legginn án þess að nema staðar. Já, hve allt hafði verið
auðvelt í þá daga. Þá var braut hans bein og hann gekk
hana undir handleiðslu góðs guðs. Á sunnudögum boðaði
hann orð guðs, á mánudögum, þriðjudögum, miðvikudög-
um, fimmtudögum föstudögum og laugardögum tók hann
Bess gömlu, múlösnuna, og plóginn sinn og plægði þá jörð,
sem guð hafði gefið mönnunum. Um stund, þar sem hann
gekk og rifjaði upp vonir þessara liðnu daga, gat hann
fundið átök plógsins í sigghörðum höndunum og heyrt
moldina velta frá plógnum, dökka, frjósama, raka, það var
sem hann sæi Bess gömlu streitast áfram undan plógnum,
hrista hausinn og blása öðru hvoru.
Já, þessir gömlu góðu dagar höfðu átt innihald, þegar
hann gekk á eftir plógnum milli grænna reita undur blá-
um, sólheiðum himni, þá var allt þrungið af ólgandi starfs-
þrótti og svellandi, hreinni, heitri gleði; jörðin var hans
og hann var jarðarinnar; þau voru eitt, og það var til
þessarar ólgandi starfsorku, svellandi gleði og einbeitni
hans, sem guð hafði talað, þegar hann kallaði hann til
þess að boða guðs orð. frelsa hina svörtu þjóð sína, leiða
hana, vera hirðir hjarðar sinnar. En riú var allt að detta
í sundur í höndum hans, hrynja fyrir augum hans. Og í
hvert sinn sem hann hugsaði um hvaða leið væri til bjarg-
ar, sá hann í huganum stór, grá augu bak við íslit gler-
augu. Hann þurkaði aftur af sér svitann. Ef til vill hafa
Hadley og Green rétt fyrir sér...
Góður guð, hvað á ég að gera? Ef ég tek upp baráttu þá
segir hvíta fólkið að ég sé negraþrjótur sem æsi til óeirða.
Og ef ég aðhefst ekkert þá sveltum við... En eitthvað
verður að gera. Ef til vill gætum við hrœtt hvítu menn-
ina til þess að gera eitthvað, ef þeir færu í kröfugöngu
eins og Hadley og Green sögðu....
Hann virti enn fyrir sér landið umhverfis, í augum hans
mátti í senn lesa dreymni og áhuga. Vissulega getum við
látið þessa gömlu akra bera ávöxt á ný. Það var til þess,
sem guð hafði skapað þetta land. Plógur getur bylt, hlú-
járn rótað, hendur tínt og armar erviðað.
... Ár eftir ár gætu akrarnir blómgast, fólk gæti fengið
nógan mat og verið glatt, eins og hann var þegar hann
hélt um plógarmana, gekk á eftir Bess gömlu og heyrði
moldina rofna og byltast, vegna þess að hann þurfti að
bylta moldinni, vildi bylta moldinni, moldin var hans.
Og fólkið gæti sungið eins og hann söng þegar Mary og
hann voru nýgift, sungið um baðmullartínslu, veiðar, sung-
ið um sól og regn. Allt þetta gæti oi'ðið. ... En til hvers er
að hugsa um þetta nú? Þetta er liðinn tími. ... Og nú varð
hann að fara og segja söfnuði sínum, fólkinu sem guð
almáttugur hafði kallað hann til þess að leiða út úr eyði-
mörkinni inn í fyrirheitna landið — hann varð að segja
því að fátækrahjálpin neitaði því um nokkurt liðsinni.
Þenna sama morgun hafði hann sent tíu manna sendi-
nefnd, menn og konur, til borgarstjórans. feorgarstjórinn
hefur sjálfsagt látið þau fá orð í eyra! Allt til þessa hefur
hann komið vel fram við mig, enda þótt hann sé hvítur
maður. Um leið og hann gekk í mjúkum leirnum minntist
hann Boltons borgarstjóra, hann sá hinar rauðu kinnar,
stutt, svart skegg og glóandi vindil fram úr rauðu, feitu
andliti. Hann þyrfti að verða dálítið skelkaður núna, hugs-
aði hann. Hann er búinn að ráða yfir okkur of lengi....
Hann var nú kominn niður af hæðinni og beygði inn á
gjallstíg í átt til kofanna. Guð minn góður, þótt ég reyni
að gera eitthvað fyrir þjóð mína, þá fylgir hún mér ekki,
styður mig ekki. Smith gamli djákni situr alltaf á svikráð-