Þjóðviljinn - 08.08.1943, Blaðsíða 2

P j -jy
, 'J 1 iN j.1
Sunnudagur 8. ágúst 1943.
SftemníioapOur og íOróttasoaiOi Reohiaoíhur
íþóttaleikvangar - trjáreitir - tjarnir - íslenzkt jurtasafn
- hljómleikaskáli - sundlaugar - baðströnd - útsýnisturn
Á það má einnig benda, að á
öllu svæðinu eru mjög fáar bygg
ingar og eru lang flestar þeirra
litlar og sumar mjög hrörlegar
timburbyggingar, sumar til veru
legrár óprýði. Verðmæti þeirra
allra er (hús og lóðarverð) alls
að fasteignamati kr. 317.000,00.
Að sjálfsögðu mun taka nokk-
ur ár, að koma upp þeim mann-
virkjum og leikvöngum og til
að ganga til fullnustu frá þeim
jarðvegs- og ræktunarfram-
kvæmdum, sem nefndin ætlast
til og telur nauðsynlegt að gerð-
ar verði á svæðinu. Slíkar fram-
kvæmdir hljóta að taka nokkur
ár, ef allar tillögur nefndarinn-
ar um skipulagningu landssvæð-
isins ná samþykki háttv. bæjar-
stjórnar, svo sem nefndin fast-
lega væntir. Fyrir því yrði að
sjálfsögðu að veita árlega, í
næstu ár, nokkra fjárhæð úr
bæjarsjóði til
1) kaupa á þeim fasteignum,
sem nú eru innan svæðis-
ins,
2) til kostnaðar á skipulagn-
ingu þess, og
3) til mannvirkjagerðar og'
ræktunar á svæðinu.
Af þessum sökum myndi því
eigi þörf á aö festa nú þegar
kaup á öllum þeim fasteignum,
sem innan svæðis eru, og sem
hljóta að hverfa þaðan, áður en
endanlegum framkvæmdum á
svæðinu verður lokið og það allt
tekið til afnota fyrir borgarbúa.
Hins vegar leggur nefndin
ríka áherzlu á það, að háttv.
bæjarstjórn samþykki nú þegar,
að framangreint landsvæði skuli
verða skemmti- og íþróttasvæði
Reykjavíkur og að hafizt verði
þegar í stað handa um að koma
þar upp þeim íþróttamannvirkj-
um og öðrum framkvæmdum,
sem nánar skal vikið að hér á
eftir, eins fljótt og frekustu föng
eru á, svo að allt svæðið geti sem
fyrst orðið borgarbúum að þeim
notum, sem til er stofnað og
nefndin ætlast til með tillögum
sínúm.
I. Fyrstu framkVæmdir, er
hefja verður, er að afgirða allt
svæðið. Leggur nefndin til að
landið verði girt með þéttriðnu
stálneti á stein- eða stálstöplum.
Innan girðingar verði síðan
gróðursett, þétt við girðinguna,
í Þjóðviljanum í gær var birtur fyrri hluti af álili nefndaar þeirrar,
sem unnið hefur að tillögum um skemmti- og hvíldarsvæði fyrir Reyk-
víkinga.
TiiIIögur nefndarinnaar í máli þessu eru hinaar athyglisverðustu.
Fer síðari liluti nefndarálitsins hér á eftir.
skjólgóður og fljótþroska trjá-
gróður.
Innan svæðisins sjálfs, — þ. e.
þess hluta þess, sem eigi verður
notaður fyrir íþróttamannvirki
eða leikvanga, — verði í fyrsta
lagi komið upp margvíslegum
trjágróðri og runnum, er sam-
eini það tvennt, svo sem bezt má
verða, að til skjóls og fegurðar
verði.
í öðru lagi telur nefndin að á
þessum hluta svæðisins sérstak-
lega beri að koma fyrir á smekk-
legan hátt margs konar skraut-
blómum og fögrum sérkennileg-
um jurtum.
Á einum stað svæðisins ætlast
nefndin til að komið verði upp
sérstöku plöntu- eða jurtasafni,
er t. d. yrði komið fyrir í smekk-
lega gerðum hraun„bollum“ eða
skákum og verði þar ræktaðar
allar þær jurtir, er veðurskilyrði
hér leyfa, og svo vel auðkennd-
ar, að safnið geti orðið jafnt til
fræðslu sem til unaðar fyrir
borgarbúa, sem þangað koma.
Þá er ætlast til þess að komið
verði fyrir á nokkrum stöðum
svæðisins haganlega og fallega
gerðum gosbrunnum Um svæðið
liggi all margir gangstígar, en
við þá, svo og í nánd við gos-
brunnana verði komið fyrir
nægilega mörgum þægilegum
bekkjum til hvíldar fyrir garð-
gesti.
Nefndin mun athuga mögu-
leika á því að koma upp á svæð-
inu, — t. d. í nánd við fyrrgreint
plöntu- og jurtasafn, — vísi að
smáfiskasafni (Akvarium).
Til fegurðarauka ætlast nefnd-
in til að steyptar verði nokkur
grunn tjarnarlíki, en bakkar
þeirrá skreyttir með fögrum
blómum.
Á einum stað, — miðsvæðis,
— telur nefndin rétt, að ákveðið
svæði sé sérstaklega ætlað börn-
um, sem t. d. koma þangað 1
fylgd með fullorðnu fólki, — þar
sem börnin geta dvalið um stund
við leiki, — meðan fylgdarfólk
þeirra gengur um svæðið eða
nýtur sérstakra skemmtana þar.
Þríhyrningur sá, sem áður um-
getur og er ofar Laugarásvegi.
er að vísu stórgrýttur, en vænt-
anlega verður þ>aðsekki miklum
vandkvæðum bundið að ryðja
það svæði, en síðan má koma þar
upp mjög fögrum trjágróðri,
enda eru skilyrði til þess þarna
hin beztu, sem á verður kosið.
Skógur í þessari hlíð myndi'ekki
aðeins verða til verulegs fegurð-
arauka fyrir hérgreint svæði,
heldur myndi fegurðar hans
njóta langt út fyrir sjálft svæð-
ið, þar sem hlíðina ber hátt yfir
það og sést víða til hennar úr
austurbænum og næsta nágrenni
hans.
Uppi á hæsta hnjúki Laugar-
ásholtsins ætlast nefndin til að
reistur verði fagur útsýnisturn,
en hvergi hér í bæ mun fegurra
útsýni, gn af þessum stað yfir
sjálfa borgina, nágrenni hennar,
nærliggjandi eyjar, sundin,
höfnina og síðast en ekki sízt
hinn fagra og sérkennilega
fjallahring, allt vestan frá Snæ-
fellsnesjökli og suður á Reykja-
nesfjallgarð.
Þá gerir nefndin ráð fyrir að
komið verði fyrir á svæðinu
smekklegum skála (pavillion),
þar sem hljómsveitir eða söng-
ílokkar geti haldið úti hljóm-
eða söngleiki, enda sé útbúið
áheyrendasvæði allt í kring um
skálann, fyrir allt að 500 manns
og á a. m. k. nokkrum hluta þess
sé komið fyrir bekkjum eða
garðstólum til afnota fyrir borg-
arbúa, er hljóm- eða söng-
skemmtanir fara þarna fram.
S.G.T.~ dansleikur
í Listamannaskálanum í kvöld. — Aðgöngumiðasala kl.
5—7, sími 3240. — Hljómsveit Bjarna Böðvarssonar.
Nefndin mun loks athuga
möguleika á því að svæðið verði
á nokkrum stöðum prýtt högg-
myndum, helzt myndum, er hafi
sögulegt gildi eða tákni á einn
eða annan hátt þróun þjóðar-
innar eða höfuðstaðarins.
Ennfremur mun nefndin at-
huga möguleika á því,- að koma
fyrir, á sérstakléga til þess
ákveðnum hluta svæðisins, líkön-
um að býggingum bæjarins á
hinum ýmsu tímum, eða vísi að
byggðasafni, er sýnt gæti þróun
höfuðstaðarins, að ytra útliti til.
II. Af íþróttamannvirkjum,
sem nefndin telur nauðsyn á að
komið verði upp á svæðinu, ber
fyrst og fremst að telja sund-
laugar og síðar baðströnd. Eins
og Öllum borgarbúum, sem
nokkuð hafa fylgzt með sund-
málum borgarinnar undanfarin
ár, er kunnugt, eru sundlaugar
borgarinnar nú og hafa verið
nokkur undanfarin ár algerlega
ófullnægjandi og hafa engan-
veginn getað fullnægt hinni sí-
vaxandi aðsókn þangað.
Nefndin vill því benda á og
leggja höfuðáherzlu á nauðsyn
þess, að fyrsta íþróttamannvirki
svæðisins,’sem þar verður reist,
verði rúmgóðar og nýtízku sund-
laugar með nægilegum rúmgóð-
um sólskýlum, ekki aðeins til
þess að fullnægja núverandi að-
sókn að hvoru tveggja, heldur
svo að tryggt verði að fullnægt
verði hvoru tveggja næstu ára-
tugi a. m. k.
Starfar nefndin nú að því að
afla sér teikninga af fyrirhug-
uðum sundlaugamannvirkjum á
svæðinu.
Vegna þeirrar knýjandi nauð-
synjar, sem nefndin telur vera
á því, að þessi mannvirki kom-
ist upp sem allra fyrst væntir
nefndin þess, að reynt verði að
tryggja nú þegar nægjanlegt
efni til fyrrgreindra mannvirkja
svo að hægt verði að hefja fram-
kvæmdir á þeim undir eins og
teikningar og lýsing af þeim eru
fullgerðar og hafa hlotið sam-
þykki háttv. bæjaráðs og bæjar-
stjórnar.
Af öðrum íþróttamannvirkj-
um, sem nefndin lelur nauðsyn
á að koma upp á svæðinu, er
íþróttaleikvangur og nokkur
æfingasvæði. T. d. knattspyrnu-
Strax og rauði herinn hafði gert
að engu sóknartilraun Þjóðverja á
Kúrskvígstöðvunum, er hófst 5. júlí.
hófu Rússar sókn á Orelvígstöðvun-
um.
Kúrsk var á „skaga“ inn í yfir-
ráðasvæði Þjóðverja, en þar fyrir
norðan kom álíka „skagi“ inn í yfir-
ráðasvæði Rússa, með Orel sem mið-
stöð. Það var gegn þessum „skaga“,
sem fyrsti áfangi sumarsóknarinnar
beindist.
Þjóðverjum tókst að stöðva vetr-
arsókn Rússa þarna, og hafa síðan
látið vinna dag og nótt að virkja-
gerð á Orelvígstöðvunum, og gerðu
Orel að einu mikilvægasta ígulvirk-
inu á miðvígstöðvunum. Hernaðar-
leg þýðing borgarinnar lá fyrst og
fremst í því, að þar mættust vegir,
járnbrautir og fljótasamgöngur.
Orel liggur þar sem árnar Orlik
og Oka renna saman og þar skerast
járnbrautirnar frá Smolensk og
Brjansk, og liggja þaðan norður,
austur og suður til Moskva, Voron-
ez og Karkoff.
Landið umhverfis borgina er
slétta, hluti af hinum heimsfrægu
„Svörtumoldarsvæðum“, og nærri.
skóglaust. Skógarnir hafa verið
eyddir og erfitt er um öflun viðar
og eldsneytis. (Nýlega var skýrt frá
því, að Þjóðverjar hefðu hengt
mann fyrir að safna saman sprek-
um).
Á þessu svæði er aðallega rækt-
aður rúgur, hafrar, kartöflur og
hampur, en hveiti aðeins á síðari.
árum, eftir að farið var að beita
vísindalegum aðferðum við korn-
rækt á þessum stöðvum. Kvikfjár-
rækt (nautgripir, sauðfé og svín)
er allmikil, og Orel’hefur verið fræg
fyrir hrossarækt.
Um öll svörtumoldarsvæðin, er ná
yfir Kúrsk- og Voronezhéruðin, er
veðrátta fremur mild, en stórkost-
legur árangur hefur náðst í aukinnr
ræktun frá því fimm ára áætlanirn-
ar hófust. Þar hafa einnig risið upp
miklar iðnaðarmiðstöðvar, er fram-
leiða málmvörur og gervigúmmí.
Meðal helztu iðnaðarafurða borg-
arinnar Orel er tóbak, tilbúinn á-
burður, kaðlar og gólfdúkar. Þar
voru einnig verksmiðjur, er unnu
úr járnmálminum, sem numinn. er
þar í nágrenninu, og smíðaðar margs
konar landbúnaðarvélár.
vellir, tennisvellir, handknatt-
leiksvellir o. fl.
III. Nefndin gerir ráð fyrir
því, að er skemmti- og íþrótta-
svæðið hefur verið afgirt og tek-
ið til sinna nota samkv. framan-
greindum tillögum nefndarinn-
ar, sem eru aðeins almenns eðlis.
eins og vænta má á þessu stigi
málsins, verði bifreiðaakstur um
það bannaður eða a. m. k. mjög
takmarkaður, t. d. við ákveðnar
brautir innan svæðisins og við
Framh. á 4. síðu.
m
Unglinga vantar til að bera Þjóðviljann til kaupenda.
%
Talið við afgreiðsluna Austurstræti 12, sími 2184.