Þjóðviljinn - 11.08.1943, Blaðsíða 4

þJGÐVILJINN
Ör borgtnnf,
Næturlæknir er í Læknavarðstöð
Hevkjavíkur í Austurbæjarskólan-
um, sími 5030.
Næturvörður í Laugavegsapóteki.
Ríkísspítali
á Akureyri
Á fundi sem bæjarstjórnin
á Akureyri hélt nýlega, var
samþykkt einróma eftirfar-
andi:
^3æjarstjórn Akureyrar
samþykkir aö skora á ríkis-
stjómina, að flytja á Alþingi
því, er saman kemur í haust,
'frumvarp um heimild fyrir
ríkisstjórnina, aö ríkissjóöur
taki að sér rekstur Sjúkrahúss
Akureyrar og geri þaö þann-
ig úr garöi, aö það' fullnægi
kröfum sem Landsspítali fyr-
ir Noröurland, enda fái ríkis-
sjóöur sjúkrahúsiö til eignar.
Jafnfram fer bæjarstjórnin
framá, aö háttvirt ríkisstjórn
taki upp á fjárlagafrumvarp
fyrír næsta ár 500.000 króna
fjárveitingn til byggingar nýs
sjúkrahúss á Akureyri“.
Átta menn deyja
úr áfengiseitrun.
Framh. af 1. síðu.
menn skuli hafa allar aðvaranir
í þeim efnum að engu og drekka
slíkan drykk með þeim ægilegu
afleiðingum, sem nú hafa orðið.
hessi hörmulegi atburður ætti
að verða til þess, að enginn léti
sér detta í hug að leggja sér sjó-
rekinn vínanda til munns, held-
ur skiluðu hónum strax í hend-
ur viðkomandi yfirvalda.
Reykjavíkurmótið
Framh. af 2. síðu.
Dómari var Þórarinn Sig-
urösson.
Næsti leikur veröur á föstu-
dag, milli Vals og Fram og
verða Valsmenn að spjara sig
betur þá, ef þeim á aö takast
að sigra.
OoOOOOOOOOðOOOðtðO
DAGLEGA
NY EGG, soðin og hrá
Kaffisalan
Hafnarstræti 16.
^o<><»<><>©<>*><><><><><><><><>
Áskriftarsími Þjtðviljans
er 2184

NÝJA BÉÓ
Ævintýri á Broadway]
(Angels Ovér Broadway)
Douglas Fairbanks Jr.
Rita Hayworih.
Börn yngri en 12 ára fá ekki
aðgang

Sýnd ki. 5, 7 og 9
Sæ-haukurinn
(The Sea Hawk)
Amerísk stóimvnd
Errol Flynn
Brenda Marshaii
Sýnd kl. 4 — fi,30 — 9
Bönnuð börnum innan 16 ára.
Þýzkir fangar á austurvígstöðvunum
Kreppa í þýzka hernum
Framh. af 3. síðu.
herfylki Bandamanna sinna.
HergagnatjóniÖ sem þýzki her
inn hafð’i oröiö fyrir haföi
einnig verið bætt. Samt sem
áöur var þýzki herinn 1942
ekki eins sterkur og 1941.
Veturinn 1942—43 biöu
Þjóðverjar stórkostlegt tjón,
einkum var tjóniö viö Stalin-
grad meira en svo aö þeir
geti nokkru sinni beðið þess
bætur. Önnur hernaöarfyrir-
ætlun Hitlers hafði misheppn-
azt.
Þjóðverjar náöu sér meö
erfiöismunum og tóku aö afla
sér liös í sköröin sem höggvin
höfðu veriö í raðir þeirra.
Hundraö og níutíu þýzk her-
fylki og 28 leppríkjaherfylki
söfnuöust saman á sovétvíg-
stöðvunum.
Þaö voru fleiri þýzk her-
íýlki en nokkru sinni fyrr, en
þau voru ekki söm og áóur.
Þetta var lakari her, og Þjóö-
verjar hafa sjálfir neyözt til
að viöurkenna þá staöreynd.
Stalingradhrakförin
i Þýzki hermaöurinn er sami
ræninginn og áöur, sami villi-
maöurinn, sama sljóa og
montna skepnan og áöúr. En
hann finnur ekki lengur að
hann sé eining í hinum vold-
uga, ósigrandi þýzka her. Sú
þjóðsaga hefur ýerið eyöilögð
I og staöreyndirnar settar í
hennar stað. Uppgjöf leiftur-
stríðsins fór illa meö baráttu-
kjark þýzku hermannanna.
Hann er farmn aö skilja hvaö
ósigur þýðir. Hann hefur oft-
ar en einu sinni fengiö aö
kenna á því aö vera hræddur.
Tortíming tveggja þýzkra
herja viö Stalingrad hlaut aö’
hafa djúptæk áhrif. Auóvitað
hlýðir þýzki hermaöurinn liös-
foringja sínum, en hami er
ekki sami þýzki hermaöurinn
og áöur. Svartsýni og uppgjaf-
artilhneigingar eru farnar aö
bæra á sér meöal þýzkra her-
manna og breiöist ört út.
Það er engin þörf á aö of-
meta styrk þeirra tilhneig-
inga. Meirihluti þýzka hers-
ins veitir þrjózkulega vörn.
Það þarf að gi'eiöa Þjóöverj-
um þung högg og mörg til
aö víkka glufurnar í þýzku
hernaðarvélinni og tai'jóta
hana til fulls.
En þaö er yfirvofandi
kreppa í þýzka hernum. Þaö.
er kreppan í hernaðai’áætlun-
um Hitlers. Áður voru allar
hernaðaráætlanir hans miöað-
ai' viö sóknarstríö. ÁriÖ sem
leiö voru þær takmarkaöai'
við „þýzka sumarsókn“. En
einnig sú kenning að þýzki
herinn sækti á aö sumarlagi
og rauói herinn aöeins á veti'-
um, varð skammlíf.
Sú hernaöaráætlun byggö-
ist á ofmati á eigin styrk og
vanmati á styrk andstæöing-
anna, enda varð aö finna upp
nýjar „skýringar“ í hvert sinn
er þaö sýndi sig aö þýzka her-
stjórnin hafði reiknað skakkt.
Gallariair á hernaöaraðferö-
urn Þjóöverja eru einnig aö
korna 1 ljós, og þá helzt hve
óþjálar og einhæfar þær eru.
„Umkringiö og tortímiö", öskr
ar þýzka herstjórnin. En hún
haföi ekki reiknaö meö þeinx
kringumstæöum þegar rauði
herinn færi aö umkringja
þýzka heri og tortíma þeim.
Þaö er of snemmt aö tala
um brotalöm á þýzka hern-
um. Hann er enn ósigraöur,
he'fur enn ekki veriö hrakinn
á flótta. En undir höggum
rauöa hersins og bandamanna
hans hlýtur upplausnin í
her þjóðverja aö gerast meö
sívaxandi hraöa.
Riehard Wright: *
ELDUR OG SKÝ
gluggann og sneri sér síðan að þeim í hálfrökkrinu. Svarti
og hvíti maðurinn horfðu stöðugt á hann.
„Jæja?“ sagði Green.
„Ég býst við að þið vitið hvað er um að vera,“ sagði
Taylor.
„Þeir hafa komið til þess að hræða þig,“ sagði Hadley.
„Ég treysti á guðs hjálp,“ andvaraði Taylor.
„Hvað ætlarðu að segja þeim?“ spurði Green.
„Það er einmitt um það, sem ég þarf að ræða við ykkur,“
svai’aði Taylor.
„O.K. Hvað getum við gert?“ spurði Green.
Taylor litaðist um og benti þeim að setjast.
„Fáið ykkur sæti, bræður.“
„Nei. þetta er gott,“ sagði Green og stóð kyrr.
,.Jæja,“ sagði Hadley, „hvað hefur þú hugsað þér?“
Taylor ki'osslagði handleggina þar sem hann hallaði sér
að borðinu.
„Þið haldið að við munurn fá fjölmenni í kröfugönguna
á morgun?“
„Hvað áttu við?“ spurði Green.
„Þegar ég tala við borgarstjórinn og lögreglustjórann
þarf ég að vita hve margir fylgja mér að málum. Það er
þýðingarlaust að fara í kröfugöngu, ef ekki taka þátt í
henni nema fáir menn. Lögi’eglan myndi i’eyna að di’epa
okkur ....“
„Það er mikið undir þér komið. prestur, hve margir taka
þátt í kröfugöngunni,“ sagði Hadley.
„.Hvernig þá?“ spurði Taylor.
„Hefðum við látið þitt nafn standa á flugmiðunum,
myndum við alltaf hafa fengið fimm þúsund. ..
Taylor sneri sér snöggt að Hadley.
„Heyrðu bróðir, ég hef þegar sagt þér að það get ég
ekki gei’t! Og það er þýðingarlaust að tala frekar um það!
Ég hef sagt ykkur að ég get ekki látið hvíta fólkið vita
að ég sé að hvetja menn til að fara í kröfugöngu. Þegar
allt kemur til alls, þá er ég kennimaður. ...“
„Það er skylda þín, prestur,“ sagði Green. „vegna hinnar
svörtu þjóðar okkar.“
„Ég geri skyldu mína eins og guð býður mér að gera,“
sagði Taylor.
„Jæja, prestur,“ sagði Hadley. „Þá skal ég segja þér
það, sem við höfum gert: Við höfum di’eift út fimmtán
þúsund flugmiðum. Við höfum farið til allra samtaka
hvítra manna og svartra, sem við gátum látið okkur detta
í hug. I fáurn orðum sagt, við höfum gert allt, sem í okkar
valdi stendur. Hvernig árangurinn verður veltur á forystu-
mönnum hinna ýmsu deilda. Ef þeir standa sig þurfum
við ekki að óttast fámenni í kröíugöngunni. Og ef hún
vei’ður fjölmenn þurfum við ekki að óttast lögregluna. Ef
hún sér fjöldann af bæjarbúum á götunni leggur hún ekki
út í barsmíðar. Nú hef ég sagt þér það. Bæði hvítir og
svartir menn í þessum bæ bei’a ti’aust til þín. Ef við mætt-
um dreifa öðrum, flugmiða, þar sem þú skoraðir á ...“
Taylor sneri sér frá þeim og strauk hendinni órólega um
ennið. Hadley og Green horfðu þögulir á hánn. Hann gekk
út að glugganum, dróg tjöldin hægt frá og leit út. Án
þess að snúa sér við sagði hann lágum rómi:
„Ég hef þegar sagt ykkur að ég er ekki hræddur við að
láta nafnið mitt sjást.“
„Við meintum það ekki,“ sagði Green fljótmæltur.
„Ef það væri einungis um sjálfan mig að ræða, þá skipti
það engu máli,“ sagði Taylor. „En guð veit að ég hef
engan rétt til þess að senda þetta fólk'út á götuna í hend-
urnar á lögreglunni. Guð veit að það get ég ekki gext.“
„Góði prestur,“ sagði Gi’een og lagði höndina á öxl
Tayloi’s. „Ég skil þetta ekki. Þú hefur háð harðari hildi
áður.“
„Ég er reiðubúinn til þess að lifa það allt aftur,“ sagði
Taylor stoltri röddu.
<„Ág^ett!“ sagði Hadley. „Það er á þínu valdi að segja
orðið, sem allt veltur á. Ef þú gerir það ekki og við verð-
um fámennir, þá verður það þín sök. . ..“
Augu Taylors urðu hvöss, það var gremjutónn í svari
hans:
„Guð forði þér frá því að segja að það sé mér að kenna.
ef þetta mistekst!“
„Nei, prestur!“ sagði Green, tók sriöggt viðbragð og bað-
aði út svöi’tum höndunum. „Taktu það ekki þannig! Við
erum allir í klípu. Við verðum að gera annað tveggja: