Þjóðviljinn - 14.08.1943, Blaðsíða 2

->lf»
. .. i. J
Þessi mynd er frá því þegar Bandamenn gerðu innrásina á
Sikiley. Reykirnir, sem sjást á myndinni eru eftir loftárásir
sem Bandamenn gerðu á eyna. — Maðurinn, sem stendur reykj-
andi pípu sína er Harold R. Flech liðsforingi.
,í biðsal dauðans“
Eínn bæfísf í hópínn
Þessa dagana er útsöluvika „Helsingja“, ritsins, sem sjúkl-
ingar Kristneshælis hafa gefið út til þess að afla fjár til kaupa
» bókum fyrir bókasafnið sitt.
í „Helsingjum" lýsir Steindór Sigurðsson því á eftirfarandi
hátt, þegar „einn bætist í hópinn“ innan spítalaveggjanna —
,4 biðsal dauðans“ — til að bíða þar dauðans — eða batans og
lífsins.

„Og svo einn góðan veðurdag
tendur maður sjálfur, sem einn
r hópnum, á þessum stað, þar
’m
„loftið er lyfjaþungt,
það leggur hrollvænan gjóst
með súgi um síopin göng“.
....Meðfram öllum þessum
■ngu göngum eru lokaðar hurð
r, sem kalla fram í hugann ó-
ósar skuggamyndir og frásagn
um fangelsi og sjúkrahús, —
ijáningar og dauða.
Ömurleiki þeirra verkar enn
nu sinni á ímyndunarafl og
ærvöst áhrifanæmi manns, þeg-
: skipandi bjölluhljómur og
ýjandi fótatak í öllum göngum
2 stigum, berst að eyrum og
oðar genginn dag, — hoðar
rýjandi og óumflýjanlega, að
i verður einnig þú að blanda
cóhljóði þínu við fótatak mann
ma í þessum nýja heimi og
verfa síðan bak við einhverjar
! þessum tölusettu dyrum.
Og þó vakir bjart og sólgullið
orkvöldið ennþá fyrir utan
sssa stóru gangaglugga. — Þú
?izt, að enn er hin blárökkvaða
rtt langt undan, — þú veizt, að
nmitt nú bylgjast mannhafið
ólegt og leitandi um Austur-
ræti, með sterkari og þyngri
rý, en á nokkrum öðrum tím-
n sólarhringsins ... Skemmti
' aðirnir, kvikmyndahúsin og
Idaskálarnir, eru að fyllast af
aðværu fólki. Loftið hrannast
músík og sólroðnar götur
/gja sig í allar áttir út frá
snum, — langt inn í. sumar-
kvöldið . .. Óravegu út til ís-
lenzkra fjarða og dala, þar sem
hraust og heilbrigt fólk stendur
enn við vinnu sína á grænum
túnum og bleikum engjum. —
— Þú heyrir hlátra glaðrar æsku
inn á milli blárra fjalla og sérð
hlíðar og hátinda spegla sig 1
hvítalygnu sólglitrandi norð-
lenzkra fjarða ...
En bjallan hringir hvellt og
skipandi og augnabliki síðar lok
ast ein tölusetta hurðin að baki
manns.
Þar nemur þú staðar milli
tveggja raða af hvítum rúmum
sitt til hvorrar handar. Þú sérð
föl og alvarleg andlit á hvex’j-
um kodda og athugul, spyrjandi
augu stara á þig frá báðum
hliðum ...
Og hinn gamli uggsári ömur-
leiki altekur huga manns aftur.
Hvílan bíður uppbúin, hvít,
köld og þögul og í þeirri" næstu
liggur sofandi, miðaldra maður.
Andardráttur hans er undarlega
snöggur og slitróttur, en athygl-
in hvai’flar frá einu til annars.
. Innan stundar hefur maður
svo lagt höfuð sitt til hvíldar 1
rúminu, sem á að verða heimili
manns í næStu vikur, — mán-
uði? .... eða ár? .... Hver veit?
. . . Eða ef til vill síðasta hvílu-
rúmið ....
Augun hvarfla umhverfis í
þessum stóra, kuldalega ,„bið-
sal“. Og allt í einu verður mað-
ur þess var, að maðurinn í næsta
rúmi sefur ekki eins og í fyrstu
virtist. Nú heyrast frá honum
hálfkæfðar þjáningarstunur og
erfiður, hryglukenndur andar-
Útilega
Sósíalistafélagslns og Æsko-
lýðsfylkingarinnar í Helgadat
Þeir sem taka þátt .í úti-
legn Sósíalistafélagsins og
Æskulýð sfylkingarinnar í
Helgadal um helgina eru beön
ir að athuga eftirafrandi:
Farið’ verður í strætisvögn-
um til Hafnarfjaró'ar (þeir
fara á kortérs fresti frá Rvík.
„stoppistöðin“ er á móts við
(Búnaðarfélagshúsið) Vörubíll
sem flytur farangur þátttak-
enda leggur af stað frá Mið-
bæjarbarnaskólanum kl. 4,30
e. h.
Ætlast er til að allir veröi
komnir til Hafnarfjaröar kl.
5. e. h. í dag og verður þá lagt
af stað frá Strandgötu (við
lækinn). Allir veröa að hafa
með sér sólarhrings nesti,
svefnpoka og tjald.
Frá Hafnarfirði og í Helga-
dal er rúmlega klst. gangur.
Þar eð einkaveöurfræðing-
ur fararstjórans hefur tjáð
honum að kalt muni verða í
veðri, eru menn áminntir um
að búa sig sem allra bezt.
Ferðanefndin.
dráttur. Andlit hans er tært og
herjað, augun lokuð og stórir
svitadropar á enninu ... Nei,
það var ekki svefn .... Maður
les sannleikann í þöglu augna-
ráði þessara ókunnugu manna
umhverfis ...... Ef til vill verð-
ur hann ekki hér á morgun.
Svefninn kemur seint þessa
nótt.
Fyrir utan stóru tjaldlausu
gluggana, vakir björt og hljóð-
lát nóttin og dregur gráleita
daggarslæðu yfir þyrsta jörðina
...Og vorhimininn, sem blas- |
ir við gegnum rúðurnar er óend-
anlega djúpur og blár ... enda-
laus, bládjúp eilífð.
Öðru hvoru heyrir þú létt og
hratt fótatak eftir göngunum,
— heyrir hurðir opnast og lok-
ast. Allt er annarlegt og fram-
andi. Svo opnast hurðin á þinni
stofu hljóðlega. Hvítklædd vöku
kona kemur inn og gengur að
rúmi þínu, hagræðir koddanum
þínum, og setzt sv.o á stól við
hlið hins deyjandi manns, þerr-
ar svitann af enni hans og hag-
ræðir koddum....“
Þið sem eruð ung og hraust og
njótið lífsins, — gleymið ekki hópn-
um í „biðsal dauðans“, styrkið bóka-
safn sjúklinganna í Kristneshæli
kaupið „Helsingja" strax í dag!
<X>0<><><>00<><>0<KXXXX>
Gerizt
áskriíendur
Þjóðvilians!
&<><><><><><><><><><><><><><><><>
Verðlagseftirlit og græn-
meti.
Það er sífellt verið að spyrja
Þjóðviljann, hvað líði verðlagseftir
liti á grænmeti. Neytendum finnst
verðlag á þessari vöru keyra úr hófi
fram, og vera mjög breytilegt. Það
virðist augljóst, að verðlagseftirlit-
inu hefði borið að auglýsa hámarks
verð á hverskonar grænmeti og
garðamat áður en ný uppskera kom
á markaðinn. Vonandi verður úr
þessu bætt án tafar, svo samræmis
og hófs megi gæta í verðlagi á græn
meti og nýjum garðávöxtum.
Húsnæði og bróður-
kærleikur.
Herra ritstjóri.
Mig langar til að biðja þig að birta
í Bæjarpóstinum nokkrar hugleiðing
ar, sem mér hafa flogið í brjóst á
rölti mínu um bæinn í húsnæðisleit.
Já, það er erfitt að vera húsnæðis
laus, og ég held að enginn sá, er
ekki hefur reynt, geti gert sér í hug
arlund, hversu erfitt það er. En ég
verð líka að viðurkenna að eins og
nú standa sakir er erfitt að leysa
húsnæðismál okkar, sem erum á
götunni. Mér er fullljóst, að erfitt er
að fá byggingarefni, og veit, að þótt
góður vilji væri fyrir hendi er ekki
hægt að reisa íbúðir á þessu hausti
fyrir okkur alla, sem húsnæðislaus-
ir erum.
Hvað má þá til varnar verða?
Eg fæ ekki betur séð, en að á-
herzluna verði að leggja á að nota
það húsnæði, sem til er, til hins ýtr-
asta. Eftir því sem mér skilst, eru
heimildir þær, sem húsaleigulögin
veita til að skammta húsnæði mjög-
takmarkaðir, og því ekki mikils af
þeim að vænta. En hví hefja ekki öll
blöð áróður fyrir þvi, að menn sýni
nú einu sinni bróðurkærleik í verki,
gagnvart okkur húsnæðisleysingjun-
um. með því að allir, sem við rúm-
an húsakost búa, þrengi að sér, eftir
því sem mögulegt er og veiti ein-
hverjum húsvilltum skjól? Eg legg
til að blöðin hefji þennan áróður,
það kynni að geta bætt úr fyrir ein-
hverjum.
Með þökk fyrir birtinguna.
Húsnæðislaus.
Göturykið —
Hve lengi?
Herra ritstjóri.
Hve lengi þurfum við Reykvík-
ingar að búa við þetta óþolandi götu
ryk? Hún er köld og gjóstsöm norð-
anáttin en hún færir okkur þó heið-
an himinn og sólskin svo sem til
uppbótar fyrir kuldann. En jafnvel
^þessi gæði, sem fylgja norðanátt
inni eru frá okkur tekin með götu-
rykinu, þessari miklu plágu, sem
fær alla Reykvíkinga til að óska eft-
ir regni í hvert sinn, sem vindblær
hreyfist. En hví í ósköpunúm er
ekki reynt að búa til regn á götum
borgarinnar, sem nær ekki til að
skemma heyþurrk fyrir bændunum?
Sem sagt, á meðan bærinn fær ekki
götur, sem samboðnar eru menning-
arbæ, þá verður að halda þeim sí-
blautum með því að sprauta á þær
vatni. Rykið á götunum eins og það
er nú er hættulegt heilsu manna og
það er smán og svívirða að slíkur
sóðaskapur, sem því fylgir skuli
geta átt sér stað í vorri blessaðri
höfuðborg, á því herrans ári 1943.
Eg spyr bæjaryfirvöldin:
Hve lengi eigum við að búa við
rykið?
Hví er ekki eitthvað gert til aö
láta það ekki þyrlast upp?
Hreinlátur.
Æskulýðshöll og
auðmannavillur
'Áhugi fyrir stofnun æskulýðshalí
ar virðist fara vaxandi. Ágúst Sig-
urðsson hefur samið allýtarlegt álit
um málið, samkvæmt beiðni bæjar-
stjórnar, og ríkisstjórn hefur lagt til
að þriggja manna nefnd, sem skipuð
yrði eftir samkomulagi milli bæjar
og ríkis, taki álit hans til endur-
skoðunar og undirbúi frekari fram-
kvæmdir málsins. Ekki er nehna gott
eitt um þetta að segja. Vert er f
þessu sambandi að minna á, að
Ágúst hefur -lagt til, að þegar á þessu
hausti yrði reynt að byrja á starfi
æskulýðsheimilis, t svo nokkur
reynsla yrði fengin þegar hin vænt-
anlega æskulýðshöll rís af grunni.
Þetta er vissulega mjög góð hug-
mynd og mundi áreiðanlega, ef fram
kvæmd yrði, flýta fyrir byggingxi
æskulýðshallarinnar.
Ljóst er það, að erfiðleikar eru á
að fá húsnæði fyrir slíkt starf, en
hugsanlegt. er að þeir séu yfirstígan-
legir, en peninga þarf til þess.
Hugsum okkur, að þetta væri fram-
kvæmanlegt, með því að bærinn
legði fram 200—300 þúsund kr., er
það álíka og verð hálfrar auðmanna-
viílu. Vonandi horfir bærinn ekki’
að leggja fram slíkt fé, ef það gæti
orðið til að hrinda æskulýðshallar-
málinu í framkvæmd. Æskulýður
bæjarins er væntanlega meira verð-
ur en hálf auðmanns íbúð.
Alþýðuflokkurinn fær
hvíld
Alþýðuflokkurinn hefur 'íengið
hvíld um sinn frá árásum Alþýðu-
blaðsins og annarra blaða. Blöðin
eru þögnuð um sjálfstæðismálið og
dagsbrúnaisamningana Sumir halda
því fram, að þessi hvíld hafi ekki
fengizt, fyrr en búið var að hóta
ciugnaðarhetjunni Stefáni Péturs-
syni hvíld. Hvíld er eitur í beinum
Stefáns, heldur vill hann sleppa Al-
þýðuflokknum við skammir, en fá
sjálfur hvíld.
Loks naut Alþýðuflokkurinn dugri
aðar Stefáns.
rfyndainnrsmmanir
Höfum opnað myndainn-
römmunarvinnustofu. Alls-
konar myndir og málverk
teknar til' innrömmunar.
Fljót afgreiðsla.
Vönduð vinna.
Héðínshöfði h. f.
Aðalstræti 6 B. Sími 4958
Áskriftarsíni Þjöðviljans
er 2184
r*Z********l+****l**l* v *!**t**I*4!*4!**!i *t**t*4I><'t******* *•* *»**l**»*
Unglinga vantar til að bera Þjóðviljann til kaupenda.
Talið við afgreiðsluna Austurstræti 12, sími 2184.
*