Þjóðviljinn - 19.08.1943, Page 4

þJÓÐVILJINN
Úrbopglnnl
Næturlæknir er í Læknavarðstöð
Reykjavíkur, Austurbæ.iarskólanum
sími 5030.
Næturvörður i Ingólfsapóteki.
Útvarpið í dag:
19.25 Hljómplötur: Söngdansar.
19.40 Lesin dagskra næstu viku.
21.20 Útvarpshljómsveitin (Þórar-
inn Guðmundsson stjórnar):
a) „Maritza greifafrú“ eftir
Kalman. b)Ungverskur mars
eftir Rakocsy.
20.50 Minnisverð tíðindi (Jón
Magnússon).
21.10 Hljómplötur: Svíta eftir Pro-
NÝJA Btó
Fjárhættuspilarar Sæ-haukurinn
(Cowboy Serenade) (The Sea Hawkj)
Spennandi , Cowboy“-söngva Amerísk stórtuynd
mynd
Gene Aurtrey Errol Ftynn
Smidley Bumett Brenda Marshall
Aukamynd: Flotiim og þjóðin. Sýnd kl. 4 — 6,3« — 9
(Marchal of Time Bönnuð börnum innan 16 ára.
Sýnd kl. 5, 7 og 9. 1 Síðasta sinn!

koffíeff.
21.30 „Landið okkar“.
Framh. af 3. síðu.
stend í þeirri meiningu aö
fáir hafi barizt af meiri fórn-
Landsmót I. fl.
K* H,. - Valur 2:1
Fyrsti leikur þessa móts var
milli Knattspyrnufélags Hafn-
arfjarðar (Haukar og F.H.) og
Vals og endaði með sigri K.H.
2:1. eftir þæfingslegan leik á
báða bóga.
Til að byrja með var leikurinn
nokkuð jafn og tókst Val þá að
setja mark, en er á leið leik lá
heldur á Val. í byrjun síðara
hálfleiks hófu KHingar sókn og
tókst á 4 mín. að setja 2 mörk,
að vísu voru bau bæði vegna
leiðinlegra mistaka í vörninni.
Eftir þetta var Valur oftast í
sókn án þess að mark kæmi.
Þó gerðu KH áhlaup, en fá
hættuleg. Samleikur var heldur
lítill á báða bóga. Þó brá því að-
eins fyrir sérstaklega hjá Val.
Leikur KH einkennist af dugn
aði og flýti, en vantar leikni í
meðferð með knött og aðgæzlu
við áhlaup á menn sem slys
geta afhlotist. Þeir eru öruggir
á boltann og hafa mikið úthald.
Maður getur afskað þó í varn-
arleik sé við og við bolti lagður
út fyrir línu viljandi, en að
spyrna ákveðið langar leiðir
út fyrir þykir ekki skemmtileg
leikaðfei'ð ðg ættu Hafnfirðingar
að athuga það. Eftir þeim ein-
staklingum sem 1 liði Vals voru
hefðu þeir átt að fá meira út úr
leik sínum, en þeir héldu bolt-
anum of lengi, voru of seinir að
senda hann frá sér, og ekki nógu
lifandi í samleiknum.
í mótinu taka þátt 6 félög eða
K.H. — Valur — Í.R. — K.R. —
Fram — Knattspyrnufélag Akra
ness, og er það félag úr sem
hefur tapað tveim leikjum.
Munu flestir leikjanna ef til
vill fara fram inni við Þvotta-
laugar, vegna þrengsla á íþrótta
vellinum.
Slys
Þrettán ára gamall dreng-
ur á Raufarhöfn, Hermann
Sigurösson aö nafni féll ný-
lega 4V2 metra niður á stein-
gólf.
Drengurinn beinbrotnaöi ekki
en meiddist á höfði og víöar.
viö óvini sína. Snýr sér svo
aöeins viö og segir: \Ffari0
nú drengh' mínir og kjósiö
,,svikamillurnar“!
Fyrir c. a. 15 áram sá ég
Harald Guömundsson í fyrsta
sinn. Þaó var á stjórnmála-
fundi austur á Austfjörðum.
Ég man vel um hvað Harald-
ur talaöi. Hann deildi fast á
óréttlæti innan þjóðskipulags-
ins. Hann talaöi af sannfær-
ingarkrafti í ríki réttlætiS'*
ins, ef svo mætti oröa það.
Hann hreií mestallan fundinn
með sér, ekki einvöröungu
fyrir málefnið er hann flutti.
Mælska hans og viðeigandi
kýmniinnskot kom áheyr-
endum í sólskinsskap. Á fundi
þessum lagði ég þá fyrirspurn
fyrir Harald: Hver munur
væri á sósíaldemokratastefn-
unni og kommúnistastefn-
unni? Haraldur gaf mér þá
úrlausn aó hvorir tveggja
stefndu nákvæmlega aö sama
marki, þá deildi aðeins á um
leiðir. Hann útfærði þessa
frásögn meó dæmisögu. Eftir
skrifum Stefáns Jóhanns aö
dæma þá leggur hann allt
annan skilning í stefnurnar.
Hvorum þeirra á að trúa?
Máske Haraldur vildi gera
þann góöa greiöa að útskýra
þetta aftur? Hann hefur, ef
til vill, breytt um skoöun á
þessum 15 árum?
Hvað segli-' Ólafur Friöriks-
son- um stefnurnar? Hann
fór ekki varhluta af kommún-
istanaíninu á sínum baráttu
árum. Var hann ekki eití;
sinn ofsóttur heim, á hinn
fruntalegasta hátt, af stjórn-
arvöldum þessa lands, út af
rússneska drengnum sem hjá
honum dvaldi? Ég geri mér
í hugarlund að Ólafur hafi
veriö svipaöur kommúnisti
á þeim tímum líkt og forystu-
menn Sósíalistaflokksins eru
■ nú? En því trúi ég aldrei,
nema Ólafur segi mér þaö
sjálfur, að hann, hinn gamli
ógleymanlegi foringi verka-
manna og hinna undirokuöu,
hafi gerzt þaö kveifarmenni,
að láta kaupa sig frá hinum
gömlii, meðfæddu hugsjónum.
Ég er mááke ekki nógu kunn-
ugur sögu verkamanna, en ég
fýsi og einlægni fyrir hagsæld
verkalýösins en Ólafm- Friörks
son gerði á sínum baráttu-
tímum, og aö verkamenn
standi í ógleymanlegri þakk-
lætisskuld vió þann mami. —
Það er af mörgum álitið
aö hver sigm'sæl alþýðleg upp
reisn hafi jafnan aö lokum
veriö kæfö á sama hátt: For-
ystumenn hennar hafa gerzt
höföingjar og skapaö í kring-
um sig höfðingjastétt með for-
réttindum. Ég er ekki að
meina þetta aö Ólafi Friö-
rikssyni. AlþýÖan hefur eign-
ast fleiri forystumenn en hann
í seinni tíö. Mætti ég segja
eins og mér býr í brjósti, þá
finnst mér öll þessi pólitík
eins og hún hefur veriö rek-
in: argasti viöbjóöur. Refskáks
vinnubrögö og mannillska
keyrt úr hófi fram. Fáar rétt-
lætiskröíur hafzt i gegn vegna
þess aö hver höndin er upp
á móti annarri, og veriö hend-
ing hvaó ofan á heíur orö-
iö. Þegar „maðurinn á göt-
unni“ gengur framhjá Alþing-
ishúsinu á þingtíma, langar
hann ekkert til að líta þar
inn. Hann veit aö þar er rif-
ist (ef eitthvað er gert) um
flokkadrátt, sérhagsmuni og
blekkingar í ýmsum myndum.
Eöá ‘þá samin ,,Landráöalög“
til þess aö geta nappaö sér-
hvern þanh, sem ekki geöj-
ast aö þessum vinnubrögöum
og ekki vill dansa meö í skrípa
leiknum. Svo ætla andlitin aö
detta af forystumönnunum af
undrun yfir því, að maöurinn
á götunni skuli ekkii berrj
djúpa lotningu fyrir þessari
mannkærleikslausu og órétt-
látu samkundu.
Hvernig var látið með íhalds
mennina hérna á árunum ?
Nákvæmlega sama ijiannillsk-
an kom þar fram eins og
viö sósíalistana nú. Allt var
þá betra en íhaldið. Þeir voru
,,sóttkveikjurnar“ í þjóöfélag-
inu þann sprettinn. —
Svo upp úr öllu bölsótinu
geta þessir labbakútar samiö
viö sinn erkifjanda um svik-
ráö gegn íslenzkri alþýöu, sem
þeir þó þóttust vera foriistu-
menn fyrir.
Niöurl. á morgun.

m
14
I
Richard Wright:
ELDUR OG SKÝ
þögðu, biðu þess, að hann hæfi máls. Ég vona til guðs, að ég
geri rétt. Ég vil ekki láta þetta fólk gera neitt rangt. ...
„Þeir vita allt um kröfugönguna“, sagði hann.
„En hvað segja þeir?“ spurði Bonds djákni.
„Ja — maður! Þú veizt hvað þeir hafa sagt!“ sagði
Smith djákni. „Þú veizt hvernig hvítir menn líta á slíka
hluti!“
„Þeir vilja ekki, að við förum í kröfugöngu“, sagði
Taylor. „Þeir segja, að ef við förum í kröfugöngu, þá sendi
þeir á okkur lögregluna. ..
Smith djákni otaði vísifingrinum að Taylor og sagði með
hátíðlegum seipi:
„ÉG SAGÐI ÞÉR ÞAÐ!“
„Þeir sögðu, að það myndu verða óeirðir“, hélt Taylor-
áfram ákveðnum rómi.
„Yessir! Bræður, við verðum að gera rétt!“ sagði Smith
djákni og sló flötum lófa niður á borðið. „Ég hef alltaf sagt,
að við ættum að gera rétt, prestur!“ •
„Ég bið guð að gefa að við gerum rétt“, sagði Taylor.
„Þú ættir ekki að haga þér þannig!“ sagði Smith djákni.
„Viltu lofa prestinum að tala út?“ sagði Bonds djákni.
„Við verðum að gera rétt!“ sagði Smith djákni, settist
niður, krosslagði hendur og fætur og sneri andlitinu þótta-
lega frá þeim.
„Hvað sögðu þeir meira, prestur? ynnti Bonds djákni.
Taylor varpaði öndinni.
„Þeir segja að við séum í makki við þá rauðu. ... “
„Og guð veit að við erum það!“ hrópaði Smith djákni.
Að minnsta kosti ert þú það! Eg sagði þér að eiga engin
skipti við þá rauðu. Þeir vilja engum neitt gott! Þegar
menn fara að afneita guði kemur ekkert gott frá þeim
framar!“
„Bróðir Smith, viltu lofa prestinum að tala?“ sagði Will-
iams djákni.
„Hann talar ekki eins og maður með viti!“, sagði Smith
djákni.
„Þeir segja að það verði þrjú hundruð lögregluþjónar
inni í borginni á morgun“, hélt Taylor áfram, án þess að
skipta sér af Smith. „Þeir segja að einungis þeir í Wash-
ington geti veitt nokkra hjálp og að við verðum að bíða. ..“
„Og guð almáttugur veit að það eina sem við getum
gert er að bíða!“ sagði Smith djákni.
„I Jesú nafni, bróðir Smith, þá lofðu honum að tala.
Við vitum allir að þú ert hræddur!“
„Eg er ekki hræddur. Eg er með fullu viti. Eg... . “
„Þá ættirðu ekki að vera með allt þetta kjaftæði!“ sagði
Williams djákni.
Smith djákni stóð á fætur.
„Þú skalt ekki tala þannig við mig!“
„Haltu þá saman á þér túlanum!", sagði Williams djákni.
„Hver vill gera það?“
„Góðu bræður!“ sagði Taylof.
„Hvaða fífl sem er getur séð að hvítu mennirnir eru
hræddir!“, sagði Williams djákni.
„Og einmitt vegna þess þeir eru hræddir munu þeir
drepa alla sem eru þau fífl að fara inn í borgina á morg-
un,“ sagði Smith djákni.
„Þvaður, ég er tilbúinn að hætta á það,“ sagði Hilton
djákni.
„Eg líka!“
„Við munum ekki tapa!“
„Iivaða fífl sem er getur látið berja sig í hausinn,“ sagði
Smith djákni.
„í guðs bænum bræður, hættið að rífast!“ sagði Taylor.
Þeir þögnuðu. Taylor virti þá fyrir sér, horfði frá einum
til annars.
„Málið sténdur þannig, bræður,“ sagði hann að lokqm,
„að þeir ógna okkur til þess að við hættum við kröfu-
gönguna, en þeir segja hinsvegar ekki að við getum enga
úrlausn fengið. Eg hugsa, ef við fáum nógu mikinn fjölda
út á götuna á morgun, að þá muni þeir ekki ráðast á
okkur.....“
„Prestur, segist fátæka hvíta fólkið ætla að vera með
okkur?“, spurði Jones djákni.
„Bróðir Hadley sagði mér að það yrði með $vkur“, sagði
Taylor.
„Þessi Hadley er lygari og guð er ekki með honum!“
hrópaði Smith djákni. „Þessi hvíti maður ætlar sér að
leika á þig!“