Þjóðviljinn - 15.09.1943, Page 1

8. árgangrur.
Miðvikudagur 15. sept. 1943.
205. tölublað.
Hrjansk í nll Fade fiepsins
V
Pjódvarjat fáfudu í gaer ad þcir hefðu misst Bffansk, eitf sferkasfa igul~
vírki þýzku herfanna á míðvigsfödvunum. Göfubardagar í Novorossísk ?
Brezkir tundurspillar írá
Islandi við Svalbarða?
Þýzka yfirherstjórnin tilkynnti í gær að þýzki
herinn hafi „yfirgefið“ Brjansk. Rússar tilkynntu ekki
töku borgarinnar í miðnæturtilkynningu sinni, svo
Sænska stjórnin stend
ur fast á rétti sínum
PfððyÍIIÍBH 88ÍðiF
(dag er fyrsti skila-
dagur fjársöfnunar-
innar
Stjórn fjársöfnunarinn
ar fyrir stækkun Þjóðvilj-
ans biður alla þá, sem tek-
ið hafa söfnunarlista og
önnur söfnunargögn. að
koma í skrifstoíu flokks-
ins í dag og á morgvm og
skila af sér listum sínuni
og þvi fé sem þegar hefur
safnazt.
Söfnunin er í fullum
gangi cg hafa þegar
safnazt álitlegar upphæð
ir. Verður fyrsti árangur
söfnunarinnar birtur í
blaðinu nú um næstu
helgi.
gera má ráð fyrir að barizt hafi verið um Brjansk þar
til í gærkvöld, en Þjóðverjar ekki treyst sér til að halda
henni, og ætlað að vera fyrri til með yfirlýsingu um
að þeir hefðu „yfirgefið“ borgina.
Brjansk hafa Þjóðverjar víggirt ramlega þau tvö
ár sem borgin hefur verið á valdi þeirra, enda var
hún talin eitt sterkasta ígulvirki þýzka hersins á mið-
vígstöðvunum.
í þýzkum fregnum í gærkvöld var skýi*t frá að
barizt væri ákaft á götum borgarinnar Novorossísk í
Kákasus.
Fregnín frá Berlín
Þýzka fréttastofan hefur birt
þá fregn, að í gær liafi fimm
brezkir tundurspillar komið til
Svalbarða (Spitzbergen) frá Is-
landi, segir í símfregn frá Lon-
don til norska blaðafulltrúans.
Hafi tundurspillarnir komið
með liðsauka eftir þýzku árás-
ina 8. september, og sett þar
fallbyssur í land.
Yfirstjórn norska flotans til-
kynnir að henni sé þetta ókutm-
úgt-
Sekt íytír brot á
verðlagsá kvæðí
Nýlega hefur- heildverzlun
Ólafs J. Ólafssonar, Siglufiröi
veriö sektuð um kr. 1000.00
fyrir brot á verólagsákvæöum.
Ólöglegur hagnaöur, kr.
303,72, var geröur upptækur.
Verzlunin haföi lagt of mik-
dð á skófatnað.
ið á skipiö úti i rúmsjó.
Atvinnumálaráðuneytið
dag aö rannsaka þetta mál,
við þaö.
1 sjóréttinum eiga sæti þess
ir menn: Árni Tryggvason
fulltrúi lögmanns og er hann
formaöur réttarins, og þeir
Hafsteinn Bergþórsson skip
stjóri og Jón Axel Pétursson
hafnsögumaöur.
Um sama leyti óskaöi skipa-
skoðunarstjórinn eftir aö skip
aöir yrðu 3 menn til þess aö
skoöa skipió og tilnefndi lög
maöur þessa menn til þess
starfs: Ásgeir Sigurósson for-
stjóra LandsmiÖjunnar, Júl
íus Júhusson skipstjóra og
Þóró Runólfsson vélaverkfræö
ing og munu þeir að sjálf-
sögöu gefa sjóréttinum
skýrslu um skoöun sína.
Missir Brjansk er mikið áfall
fyrir þýzka herinn, og borgin
svo mikilvæg bækistöð að eng-
ar líkur eru til að hann hafi yf-
irgefið hana nema tilneyddur.
Rússar skýrðu í gærkvöld frá
framhaldandi sókn til Roslavl,
en sá bær er norðvestur af
Brjansk, nær miðja vegu milli
þeirrar borgar og Smolensk.
skipaði sjórétti s. 1. laugar-
og tók hann þegar til starfa
Eftir því sem Árni Tryggva
son, formaöur sjóréttarins,
tjáöi Þjóöviljanum í gær, er
rannsókn réttarins enn
skammt á veg komin og taiö
ist hún vegna veikinda Jóns
Axels Péturssonar, en aö
sjálfsögöu mun störfum hans
veröa hraöaö.
Sjómenn og aðrir fylgjast
meö þessu máli af miklum
áhuga. Undanfariö hafa veriö
uppi raddir um þaö, aö skipa-
eftirlitinu væri í ýmsu ábóta-
vant, en það er krafa allra heið
arlegra manna, að öryggi sjó-
mannanna sé tryggt svo sem
frekast má verða.
rauði herinn sækir í átt til
Kíeff, verður honum vel ágengt,
og var í gærkvöld aðeins 5 km.
frá já'rnbrautarbænum Nesín.
Vestur af Stalíno sótti rauði
herinn fram 25 km. síðastliðinn
sóiarhring, og 15 km. vestur
eftir strönd Asovshafs.
fc
PiiuoFjim oeiíiF
letir uifl Saierno
Brezki áttundi herinn
sækir norður eftiir
Ákaí'ir bardagar halda áfram
á Salernosvæðinu á Ítalíu, og
unnu Þjóðverjar nokkuð á í hörð
um gagnárásum er þeir gerðu í
gær, með skriðdrekasveitum og
aðstoð öflugs flughers.
Bandainenn á Salernosvæðinu
fengu liðsauka í gær, og leggja
allt' kapp á að halda stöðvum
sínum.
Áttundi brezki herinn sækir
norður eftir ströndinni í tveim-
ur fylkingum og mætir lítilli
mótspyrnu. Eru framsveitir
hans um 150 km. frá Salernovíg-
stöðvunum.
Á annað hundrað ítalskra her
skipa eru komin til hafna Banda
manna eða eru á leið þangað.
Þar á meðal eru 5 orustuskip, 8
beitiskip, 29 tundurspillar, flug-
vélaskip, 19 kafbátar og mörg
smærri skip.
Sænska stfórnin hefur í orð-
sendingu til þýzku stjórnarinn-
ar, varðandi árásina á sœnsku
fiskiskipin, tilkynnt, að fram-
haldandi rannsóknir hafi stað-
fest það álit stjórnarinnar, að
sœnsku fiskiskipin hafi ekki að-
hafzt neitt það er geti brotið í
bág við hernaðarráðstafanir
Þjóðverja.
Dýr mundí
Hífler allurl
2 millj. kr. skaðabætur fyrir
líf þýzks undirforingja
Þýzki yfirhershöfðinginn í Dan
mörku hefur dæmt Kaupmanna
höfn til að greiða tvær milljón-
ir króna í skaðabœtur fyrir það I
að þýzkur undirforingi var drep
inn á Vesterbrogade, síðastlið-
inn miðvikudag.
Frá Stokkhólmi berst sú
fregn að þegar þýzkur liðsflokk-
ur hafi farið um borð í danska
eftirlitsskipið ,,Ingoif“ nýlega
hafi áhöfn' skipsins stokkið í
sjóinn og rétt á eftir hafi orðið
fnikil sprenging. Skipið eyðilagð
ist algerlega, nokkrir Þjóðverj-
ar fórust en aðrir særðust.
Dönsku sjómennirnir komust
heilir í land.
í Slóveníu tók þjóðírelsisher-
inn við öllum vopnum og her-
gögnum tveggja ítalskra her-
fylkja, er þær lögðu niður vopn
samkvæmt vopnahlésskilmál-
um Bandamanna.
í Svartfjallalandi vinna sveit-
ir þjóðfrelsishersins að því að
hreinsa óvinahersveitir burt úr
landinu. 1
I brezkum útvarpsfregnum í
Vínnan
tfmarit Alþýðusambandsins
Vinnan — tímarit Alþýðu-
sambandsins — 6.—7. tbl., er
nýkomin út.
Þar skrifar Pétur G. Guö-
mundsson Nokkrar minning-
ar frá uppvaxtarárum Dags
I brúnar. Rekur hann þar að
nokkru tildrögin aö stofnun
Dagsbrúnar og upphaf sögrn
félagsins. Grein þessari fylgja
myndir af formönnum Dags-
brúnar frá 1906—43.
Brynjar SigurÖsson skrifar
athyglisveröa gTein: Hvað boö
ar 8 stunda vinnudagui'inn?
Jón Rafnsson skrifar um hið
margumrædda efni: Eru hags
munsamtök stéttanna póli-
tísk? Árni Ágústsson á þarna
Framh. á 4. síðu.
Fyrirlestur hr. Sunnenaa
er I kvðld
Það er í kvöld kl. 8.30 að hr.
Klaus Sunnaná flytur fyrirlest-
ur sinn í Iðnó um „Fiskveiðar
í Evrópu eftir stríðið.“
Öllum er heimill aðgangur
ókeypis.
gærkvöld var enn staðfest, að
háttsettir brezkir hershöfðingj-
ar væru nú í aðalstöðvum
skæruliðaforingjans Tito og
Mikhajlovitsj hershöfðingja, og
væri hlutverk þeirra að sam-
ræma hernaðaraðgerðir þjóð-
frelsishersins í Júgóslavíu öðr-
l
j um hernaðaraðgei’ðum Banda-
manna.
í Norður-.Úkraínu, þar sem
Togarinn Rán frá Hafnarfirði var tekinn í slippinn td
viðgerðar fyrir nokkru síðan vegna þess að gat hafði dott
WMfnttler Noosma teiir n n.
sMienoie M norfalel
Ljúbianahéraðið í Slóveníu á vaidi þjóðfreisishersins
Þjóðfrelsisher Júgoslava hefur náð á vald sitt 60 km. af
strönd Króatíu, og nær öllu héraðinu Ljúblana (Laibach) í Sló-
veníu nema borgina Ljúblana, að því er segir í fregn er hin
frjálsa júgoslavneska útvarpsstöð tilkynnir.
Stjórn þjóðfrelsishersins hefur fyrirskipað almenna her-
skyldu allra vopnfærra manna í Júgoslavíu, og hafa menn brugð-
izt mjög vel við herkvaðningunni.