Þjóðviljinn - 14.10.1943, Blaðsíða 4

blÖÐVILIINN
Hneykslanleg Iramkoma olíuhringanna
Framh. af 3. stðu.
í ágúst. Þessd staöhæfing er
ekki í samræmi viö veröút-
reikning sem verðlagsstjóra
barst frá félögunum 1. ágúst
síðastliðinn, þar sem sýnt er
fram á að félögin þurfi þá að
fá eftirfarandi verð fyrir vör-
ur sínar:
Benzín í Reykjavík 0.71 eyr.
lítr.
Ljósaolía í Reykjavík 0.63
aur., úti á landi 0.70 aur á
kíló. , i *
Hráolía í Reykjavík 0,47
aur., úti á landi 0.52 aur. á
kíló.
Þetta er miðað við inn-
kaupsverö í maí og júní, sem
enn er óbreytt.
Það sem grein^rgerð félag
anna að öðru leyti gefur til-
efni til leiðréttingar, vísast til
þess er sagt er hér aö framan.
Þannig höfðu viðskipti rík-
isstjórnarinnar . og olíufélag-
anna farið fram til 3. okt.
1943 um verð'lag á olíu og
behzíni.
RÆÐA UTANRÍKISRÁÐ-
HERRA
í framhaldi af skýrslu
þeirri, sem viðskptamálaráð-
herra nú hefur gefið hátt-
virtu Alþingi, þykir mér rétt
að upplýsa eftirfarandi frá
utanríkisráðuneytinu:
Hinn 29. sept. fékk ég frá
viðskiptamálaráðherra afrit
af bréfum olíufélaganna h. f.
Shell á Islandi og Olíuverziun
ar íslands h. f., þar sem þau
upplýsa, að þeim hafi boi'izt
tilkynning um, að mikla*
breytingar séu að verða á olíu
flutningi til landsins og að
kostnaðarverð félaganna
muni stórhækka vegna hækk-
unar flutningsgjalda.
Himi 4. okt. s. 1. tilkynnti
sendiráð Breta mér hins veg-
ar í formlegu erindi, að
brezka flotastjórnin mimi hér
eftir hafa hönd í bagga með
aðal olíubirgðasölunni hér á
landi, og aö hún hafi tilr.efnt
brezka olíufélagið Asiatic
Petroleum Company umboðs-
mann sinn, til þess að fara
með umráðin yfir birgöastöö-
um, meðan brezk yfirvöld
hafa umráöaréttinn. Þá til-
kynnir sendiherrann og um
leið, að - Bretar muni taka að
sér að sjá fyrir þörfum íslend
inga á brennsluolíum, senni-
lega frá því snemma í n. k.
nóvembermánuð i.
Þessi tilkynning hefur að
sjálfsögðu gefið ríkisstjórn-
inni tilefni til að leiða athygli
sendiherra Bandaríkjanna og
Bretlands að því, um hversu
mikilvægar ráðstafanir væri
að ræða.
Hef ég, fyrir hönd ríkis-
Tilkynning frá Máli og menningu:
Ný skáldsaga
ÞRU6UR REIÐINNAR
eftir JOHN STEINBECK kemur út í dag.
John Steinbeck, hinn frægi skáldsagnahöfundur
Bandaríkjanna, er þegar alkunnur íslenzkum lesend-
um. Hafa áður verið þýddar eftir hann þrjár bækur,
Kátir voru karlar, Mýs og menn og Máninn líður, en
eftir þeirri sögu er tekin samnefnd kvikmynd, sem
verið er að sýna hér þessa daga.
Þrúgur reiðinnar ber langt af öðrum skáldsögum
Steinbecks til þessa. Hún hefur hlotið einróma lof
ritdómara stærstu dagblaða og tímarita í Ameríku og
Englandi, og varð sölumetsbók í báðum þessum lönd-
um, og hefur verið þýdd á mörg tungumál. Ymsir telja
hana beztu skáldsögu, sem rituð hefur verið í Banda-
ríkjunum á þessari öld. T. d. Segir ritdómari The Fort-
nightiy Review, Arthur Calder-Marshall:
,,í þau tíu ár, sem ég hef ritað um bækur, hef ég
lesið margar skáldsögur, sem mér hefur þótt fengur í
að kynnast og hafa veitt mér unun fagurrar fistar. Þó
hefur það aldrei hvarflað að mér að nota orðið snilld-
arverk um neitt nútíma skáldverk. Aldrei, þar til ég
las skáldsögu Johns Steinbecks, Þrúgur reiðinnar.Ul
Stefán Bjarman, Akureyri, hefur íslenzkað söguna.
Félagsmenn vitji skáldsögunnar í Bókabúð Máls
og menningar, Laugavegi 19.
MÁL OG MENNING
Laugavegi 19 — Reykjaík.
stjórnarinnar, meðal annars
gert báðum sendiherrunum
ljóst, að ríkisstjórnin lcgði
mikla áherzlu á, að hvaða
breytingar sem gerðar kynnu
að verða á olíuflutningum t'l
landsins, þá yrðu brennsluoli-
ur látnar í té landsmönnum
með ekki lakara verði eða ó-
hagstæöari skilyrðum en nu
giltu.
mjólkurmAlin
Framhald af 1. síðu
héraði og tú sölustaða og gera
tillögur um þessi atriði.
6. Gera tillögur um, hversu
auka megi mjólkurneyzlu ís-
lendinga, eftir að hið erlenda
setulið hættir mjólkurkaupum
hér.
7. Gera tillögur um, hversu
bezt verði háttað heppilegu og
friðsamlegu samstarfi framleið-
enda og neytenda um mjólkur-
málin.
Nefndin skal hefja störf sín
og ljúka þeim svo fljótt sem
verða má. Er henni samkvæmt
34. gr. stjórnarskrárinnar veitt-
ur réttur til að heimta skýrslur,
munnlegar og bréflegar, bæði
af embættismönnum og einstök-
um mönnum1'.
Tillaga Emils og Haralds fer
hér á eftir:
,.Alþingi ályktar að skora á
ríkisstjórnina að hlutast til um,
að sala á mjólk til setuliðsins
verði stöðvuð, meðan skortur er
á neyzlumjólk í Reykjavík og
Hafnarfirði“.
Ekki þykir ástæða til að fjöl-
yrða um tillögu Gunnars að
sinni. Öllum má vera ljóst, að
hún getur vel leitt til þess að
ekkert verði gert í málinu, rann-
•
sóknarnéfndir hafa reynzt mis-
jafnlega, en miklu máli skiptir
hvernig þær eru skipaðar.
Annars verða þessi mál áreið-
anlega rædd í heild á þinginu
vegna þess að Sósíalistar lögðu
þau fram. og bezt er að bíða
átekta og sjá hvaða meðferð
þau sæta í þeirri þingnefnd,
sem fær þau til meðferðar, þar
kemur í ljós hvort Sjálfstæðis-
flokkurinn ætlar að nota tillögu
Gunnars til að hindra allar að-
gerðir í mjþlkurmálunum um
sinn, eða hvort hann viil fylgja
hinni sjálfsögðu tillögu Sósíal-
ista, að bærinn taki mjólkur-
stöðina í sínar hendur, og auk
þess láta skipa rannsóknar-
nefnd, það væri eðhleg - lausn,
En Sjálfstæðismönnum skjátl-
ast ef þeir halda, að Reykvík-
ingar uni því, að fá nefnd, sem
einhverntíma á að skila áliti, í
staðinn fyrir mjólkurstöðina.
MOSKVARAÐSTEFNAN
Framh. aí 1. síðu.
um landamæri Bandaríkjanna!
Poul Winterton, Moskva-
fréttaritari brezka útvarpsins,
segir, að þó greinin sé mjög
myrk í máli, sé hún rituð af
hlýju í garð Bretlands og Banda
ríkjanna, og leggi áherzlu á
nauðsyn samvinnu þeirra ríkja
og Sovétríkjanna.
9
NINI ROLL ANKBR:
ELÍ OG ROAR
ingarlausar hver við aðra, niðri á gráu og fitugu árvatn-
inu lágu korkarnir hoppandi, ef einhver þeirra fór í kaf
var færinu kippt upp, og væri branda á krókunum dundi
við háahróp og athugasemdir frá öllum veiðimönnunum.
Roar gekk út að garðinum og leit niður í ána. Elí kom
með og horfði líka útfyrir. Næst þeim sat tötralegur dreng-
snáði með stó'ra skyggnishúfu öfuga út í annan vangann,
Roar fylgdi með athygli hverri hreyfingu hans. Tvær-þrjár
bröndur lágu á garðinum milli þeirra. Þegar strákur
kipptí þeirri fjórðu á land, sigri hrósandi, sneri Roar sér
að Elí.
Biddu hann að lána mér stöngina svolitla stund! Segðu
að hann fái franka. Ljóminn í brúnu augunum minnti á
hrifinn dreng. — Mig langar svo óstjórnlega til að halda
á stöng!
Elí fór hlæjandi að semja við stráksa, og það skipti eng-
um togum, Roar settist í hans stað. Frakkinn hans hékk
inn af garðbrúninni, og hinir veiðimennirnir beygðu sig
fram til að sjá löngu bífurnar hans, sögðu um þær brand-
ara og hlógu dátt. Hann sat þarna á annan klukkutíma. dró
bröndur og beitti á ný. Hann var svo áf jáður að hann sagði
ekki orð; með hattinn aftur á hnakka og jakkann frá-
hnepptan, móti sólinni og blænum sat hann álútur og fylgd-
ist með hverri hreyfingu korksins.
Og þegar Elí varð litið á andlit hans, var svipurinn orð-
inn samur og áður, glaður og áhyggjulaus, ósnortinn af
öllu nema leiknum. Henni fannst hún geta séð hvernig
hann hefði litið út drengur.
Þegar þau gengu heim, saman, voru það æfekuárin sem
hann talaði um. Hún fékk að heyra sögu eftir sögu um
lífið á Vesturlandi, þegar hann fór langar ferðir með föð-
ur sínum, í sjúkravitjanir og á veiðar. Þá þurftu menn ekki
að vera auðmenn til þess að stunda laxveiðar vestra, pabbi
hans var snillingur að veiða, þekkti lifnaðarhætti laxins
og urriðans eins og hann hefði verið fiskur sjálfur! Einu
sinni í æsku hafði hann fengið fjóra þessa líka litlu karla
við sama steininn í ánni, vildi hún vita hvers vegna? Áin
var tær, faðirinn hafði orðið var við lax á löngu svæði,
en hvergi fengið viðbragð nema þarna við steininn. Það
kemur til af því, sagði pabbi, að laxinn á sér fyrirliða, ef
hann er dreginn, kemur annar undir eins í hans stað. Og
fyrirliðinn tekur ætíð, enginn annar fær að snerta flug-
una um það leyti árs. Þú sérð að við lifum við mesta stjórn-
leysi í samanburði við dýrin. Elí!
Þau héldu heim að Montmartre, smeygðu sér gegnum
mannþröngina við place Clichy. en þau voru langt norður
frá, bæði tvö, — við fossanið og bjarkarilm. Og Roar tók
fast um mittið á konu sinni: Gaman verður að mega fara
þangað einhverntíma, með þér stúlkan mín!
Heima í stofunni þeirra voru blómin, sem hann hafði
fært henni daginn áður. Hún grúfði sig niður að þeim. Þau
ætluðu að hafa fataskipti, borða 1 eitt skipti á fínum veit-
ingastað, og fara í leikhúsið á eftir. Þá fannst Elí allt í
einu hún vera svo þreytt og óstyrk, eins og hún hefði tek-
f ið eitthvað heljartaki og það væri frá. Hún var dálítið
skömmustuleg yfir því, — en í kvöld langaði hana mest
til að vera heima.
Róar skellihló. Hélt hún það að hann vildi frekar eitt-
hvað annað?
Hún lagði sig stundarkorn í rúmið. en hann settist við
litla arininn með pípuna uppi í sér. En hann gat ekki stillt
sig um að læðast inn í svefnherbergið og horfa á hang,
hún lá með handlegginn undir hnakkanum og svaf vært.
eins og barn.
Nokkrum dögum seinna sat Elí við gluggann og var að
laga kjól. Fyrir framan hana á borðinu lá fjóluvöndur.
Öðru hvoru laut hún fram og teygaði ilm þeirra, einu sinni
tók hún þær og horfði ýmist á blómin og silfurgráan him-
ininn. Fjólur og París, einmitt á degi sem þessum, þegar
fjólulitur blær virtist á björtu hvolfinu. . Þau voru búin
að vera hér mánuð, — áttu annan eftir. Þrjátíu dagar, hugs-
aði hún og reyndi að teygja úr því.
Þessi létti. þunni kjóll, sem hún hafði í kjöltunni, var

pmrmimmimniTnmTHim.iliiinTmniuiiiriumiKrrrLUujJirmP'.: nnnmnmrmrrr