Þjóðviljinn - 02.11.1943, Page 1
Ný vídhorf í alþíódamálum
Námskeið Alþýðu-
sambandsins
hefst í dag
Þjóðviljinn hefur áður skýrt
frá fræðslunámskeiði því
sem Alþýðusambandið gengst
fyrir og hefst það í kvöld í
húsi Prentarafélagsins við
Hverfisgötu.
Grannur lagðuir að víðfaebrí samvínnu Brctlands, Sovéfríbfanna og
Bandaríbfanna i hernaðarmálum og víðreisnarmáfunum effír sfríð
Verður aðaláherzlan lögð
á mál sem verklýðsstéttina
varða og ættu verkamenn
ekki að láta ónotað þetta
tækifæri til þess að afla sér
fræðslu.
Námskeiðið hefst í kvöld
á sögu verklýðssamtakanna
og annast Sverrir Kristjáns-
son kennslu í þeirri grein.
A morgun verður nánar
sagt frá fyrirkomulagi nám-
skeiðsins.
Algert samkomulag um styrjaldarreksturinn náð-
ist á fundi utanríkisráðherra Bretlands, Sovétríkjanna
og Bandaríkjanna, og ákveðnar hernaðaraðgerðir í
J>ví skyni að binda endi á styrjöldina sem fyrst, segir í
opinberri tilkynningu um ráðstefnuna, sem birt var
samtímis í Moskva, London og Washington síðdegis
í gær.
Hefur þessi fregn vakið heimsathygli, ekki sízt
vegna þess mikla ágreinings, er virðist hafa ríkt und-
anfarna mánuði milli Bandamanna einkum með hlið-
sjón af kröfunni um nýjar vígstöðvar í Vestur-Evrópu.
Ráðstefnan lagði grunn að náinni og víðtækri sam-
vinnu Bretlands, Sovétríkjanna og Bandaríkjanna í
hernaðarmálum og að lausn vandamála friðartímans.
Fara hér á eftir helztu atriði yfirlýsingarinnar.
Á fundi sameinaðs Alþingis í gær flutti forsætisráðherra,
Björn Þórðarson, svohljóðandi yfirlýsingu um afstöðu ríkis-
stjórnarinnar um stofnun lýðveldis á íslandi:
ALÞJÓÐASTOFNUN —
EVRÓPURÁÐ —
ÍTALÍUNEFND
Ráðstefnan leggur áherzlu á
nauðsyn alþjóðabandalags, sem
allar þjóðir smáar og stórar eigi
aðgang að, og verði því komið
á eins fljótt og hægt er.
Ákveðið er að stofna nú þeg-
ar Evrópuráð, er sæti eigi í
20. október 1943.
Alþýðusamband íslands,
Reykjavík.
„Félagar!
Þann 25. og 26. október s.l.
tók erlent skip statt í Reykja-
víkurhöfn, á móti meir en
1000 tunnum af gotu. Tunn-
urnar voru fluttar á íslenzkum
bifreiðum sunnan úr Sandgerði
og Keflavík, að skipshlið. Þar
tóku brezkir hermenn við tunn
unum, fluttu þær af bifreiðun-
London og fjalli um öll mál-
efni er varði Evrópustyrjöldina.
Einnig var ákveðið að stofna
nefnd til að fjalla um öll mál
er varða Ítalíu, og skulu eiga
sæti í henni fulltrúar Bret-
lands, Sovétríkjanna, Banda-
ríkjanna og frönsku þjóðfrels-
isnefndarinnar. Gert er ráð fyr-
ir að fulltrúar frá Júgóslövum
um út í skip og lestuðu þær.
Þannig var enginn íslenzkur
verkamaður við losun vörunn-
ar af bifreiðum eða lestun 1
skipið.
/
Við snerum okkur þegar í
stað, er okkur varð kunnugt
um þetta, til eiganda vörunn-
ar, Bernhards Petersen, en hann
kvað brezka flutningamála-
ráðuneytið íiafa krafizt þess að
fá að sjá sjálft um útskipun
vörunnar.
og Grikkjum taki síðar sæti í
nefndinni, vegna þess hve þess-
ar þjóðir hafa orðið fyrir þung
um búsifjum af hálfu ítala.
Lögð er áherzla á að Banda-
menn stefni að fullkomnu lýð-
ræði á Ítalíu og algjörri út-
þurrkun fasismans. ítölum
verði leyft fyllsta stjórnmála-
frelsi, þar á. meðal réttindi til
að mynda samtök til baráttunn-
ar gegn fasismanum.
AUSTURRÍKI SJÁFSTÆTT
Ráðstefnan lýsir sig sam-
þykka því að sjálfstæði Aust-
urríkis, fyrsta landsins sem
Hitler lagði undir Þýzkaland,
verði endurreist.
MEÐFERÐ ÞÝZKALANDS OG
LEPPRÍ'KJANNA
Tekin voru til meðferðar á
ráðstefnunni væntanleg með-
ferð á Þýzkalandi og leppríkj-
um þess.
Jafnframt þessari yfirlýsingu
var birt tilkynning undirrituð
af Roosevelt, Churchill og
Stalin um það, að Bandamenn
muni láta refsa harðlega stríðs-
glæpamönnum. Nazistar, sem
drýgt hafa stríðsglæpi í her-
numdu löndunum, verða flutt-
ir til staðarins þar sem glæpur-
inn var framinn og dæmdir eft-
ir þeim lögum er þar gilda.
Við teljum þetta tilfelli með
öllu óviðunandi, þar sem hér
er um íslenzka vöru að ræða í
íslenzkri höfn og þar sem losun
og lestun hennar er óvéfengj-
anlegur réttur íslenzkra verka-
manna.
Við förum því hér með þess
á leit við stjórn Alþýðusam-
bandsins, að hún komi á fram-
færi, með atbeina ríkisstjórn-
arinnar, mótmælum til brezkra
stjórnarvalda út af ofan-
greindu tilfelli og krefjist þess,
að ekki verði íramar, í skjóli
hervalds, gengið á skýlausan
rétt íslenzkra verkamanna til
vinnu þessarar.
Með félagskveðju".
(Undirskrift).
Alþýðusambandið varð þegar
FrswnhaW á 4. sríu.
„Þess má vænta, að innan
skamms verði á Alþingi teknar
endanlegar ákvarðanir um
stofnun lýðveldis á íslandi og
skipun æðstu stjórnar landsins.
Deilur eru risnar um afgreiðslu
'þessara mála. Ríkisstjórninni
þykir svo sem bæði Alþingi og
allur landslýður eigi rétt á því
að fá vitneskju um afstöðu
hennar til málanna, og leyfir
sér því að lýsa henni í stuttu
máli.
Síðan 10. apríl 1940 hefur
æðsta framkvæmdavaldið og
fyrirsvar landsins, sökum ytri
tálmana, verið hér 1 landi.
Framkvæmd 7. gr. sambands-
Á sléttunni milli Melitopol
og neðsta hluta Dnjeprfljóts er
ekki lengur um að ræða skipu-
lagða vörn af Þjóðverja hálfu.
Er rauði herinn kominn að
fljótinu um það bil miðja vega
milli Kerson og Nikopol, Að
laga íslands og Danmerkur frá
30. nóvember 1918 um meðferð
utanríkismála íslands af hendi
Danmerkur og gæzla fiskiveiða
í íslenzkri landhelgi, samkvæmt
8. gr. sömu laga hefur og frá
10. apríl 1940 af sömu ástæð-
um reynzt ómöguleg. Þeim að-
iljum, sem hér eiga hlut að
máli, konungi, dönskum stjórn-
arvöldum og íslendingum, hafa
tálmanir þessar verið óviðráð-
anlegar.
Um æðsta framkvæmdavald-
%
ið, fyrirsvar landsins út á við
og inn á við og meðferð utan-
ríkismála, hefur orðið að gera
Framh. á 2. síðu
austan er rauði herinn í um 55
km. fjarlægð frá Kerson.
Harðvítugir bardagar geisa
enn um Krivoj Rog. Hafa Þjóð
verjar gert afar hörð gagn-
áhlaup, en ekki náð neinum
árangri.
Mlr knm sllpa fl Iim
MMMn I MMMNl
ALÞÝÐUSAMBANDIÐ SNÝR SÉR TIL UTANRÍK-
ISMÁLARÁÐUNEYTISINS.
Dagana 25. og 26. október s. 1. lestaði erlent skip 1000
tunnur af gotu, er Bernh. Petersen kaupmaður átti. Gotan
var flutt á ísl. bílum frá Sandgerði og Keflavík að skipshlið
en þar tóku brezkir hermenn við vörunni samkvæmt kröfu
brezka flutningamálaráðuneytisins.
Er hér um óvenjulegar vinnuaðferðir að ræða við íslenzka
framleiðsluvöru á íslenzkri höfn. Eiga íslenzkir verkamenn
tvímælalaust kröfu til slíkrar vinnu sem þessarar.
Verkamannafélagið Dagsbrún hefur snúið sér til Alþýðu-
sambandsins út af þessu með svohljóðandi bréfi dags. 28. f. m.:
oBFia irá Kfír lokao
Rússar hafa fekíð Perekop
og sækja suður á skagann
Rauði herinn hefur nú hrakið Þjóðverja af Perekop-eiðinu
sem tengir Krímskagann við Suður-Rússland. Hefur rauði
herinn þegar sótt suður á skagann og tekið bæinn Armjansk.
Hefur sóknin á þessu svæði verið sérstaklega hröð síðastliðinn
sólarhring. Rússar hafa tekið þarna 6000 fanga siðan í gær
og afar mikið herfang. Eru þeir þegar farnir að nota flugvelli
norðarlega á skaganum, sem skæruliðarnir höfðu búið til.