Þjóðviljinn - 03.12.1943, Blaðsíða 7

Föstudagur 3. desember 1943.
7
BJÖRKIN 1 LÍF'SHÆTTU
Það var laus sandur á árbakkanum, þar sem björkin
stóð. Næsta ár voraði seint, En seinast gerðu sunnan-
vindurinn og sólin samtök og bræddu allan snjóinn úr
hlíðinni. Þau bræddu líka ísinn af ánni, og þá hljóp í
hana mikill vöxtur. ísjakarnir komu siglandi hrönn-
um saman undan straumnum.
Þetta þótti björkinni tilkomumiiil sjón.
Endur og grágæsir komu fljúgandi og settust á ána.
Það komu svöluhjón og settust á björkina.
„Sæl og blessuð og þakka þér fyrir síðast, “sögðu þau.
„Verið þið velkomin. Hvað er að frétta að sunnan?“
„Allt bærilegt. Við erum samt hrygg, því að við
misstum eitt barnið okkar. Höggormur beit það.“
„Ég samhryggist,“ sagði björkin. „En þið eruð nú
samt furðuhress í bragði.“
„Já, hvernig er hægt annað en vera glaður núna,
í öðru eins veðri. Svo er það ekki alveg víst að við höf-
um átt þennan svöluunga. Þetta er allt hvað öðru líkt.
Og það er tilgangslaust að syrgja. — Þú ert búin að fá
þér sumarkjól.“
„Já, og ég hafði hann grænan. Grænt fer mér lang
bezt. En tízkan breytist með haustinu. Ég býst við, að
gult verði tízka í haust.
Það heyrðist brak og brestir.
„Forðið þið ykkur, góðu hjón,“ sagði björkin. „Sjálf
þori ég ekki að hreyfa mig.“
Svöluhjónin flugu niður á árbakkann.
„Það er sandskriða,“ kölluðu þau.
I sama bili hrapaði stórt skarð í árbakkann, og svölu-
hjónin brugðu fyrir sig vængjunum í ofboði.
„Það er mjög hætt við að áiri stýflist og flæði upp
á bakkann til þín,“ sögðu þau við björkina.
„Eruð þið gengin af vitinu? Hvað á ég að gera?
Rétt þegar hún sleppti orðinu, hrapaði enn stærðar
skriða úr bakkanum.
Einhverjum getur þótt fróð-
legt að heyra hve gömul ýmis
mannanöfn eru í málinu. Sam-
kvæmt landshagskýrslunum
bættust 102 ný mannanöfn við
á árunum 1855—1870. Þar á
meðal voru þessi nýstárlegu
karlmannaheiti:' Abner, Díome-
des, Garibaldi, Hernít, Sigur-
líni, Sigurrín, Trjámann, Vítalis.
Þessi kvennaheiti bættust og
við: Andrésa, Alphá, Baldína,
Benedikta, Bergsveinína, Bryn-
jólfína, Ebbertsína, Eirikka,
Eugenía, Frímannína, Gíslalína,
Gratína, Guðbrandína, Herse-
lía, Híramína, Ingfinna, Kla-
sína, Mattiana, Rósalía, Sep-
tína, Össurína, Óvína, Skuld-
frí.
★
Sögukennari nokkur var nem
endum sínum mjög hjálplegur
við próf og tæpti oft á því, sem
hann ætlaðist til að þeir segðu.
Einhverju sinni var harm að
yfirheyra nemanda í sögu Dan-
merkur og spurði:
ÞETTV
„Hvenær dó Valdemar Att-
erdag?“
„Árið 1366“ svaraði nemand-
inn.
„En ekki —“ hvíslaði kenn-
arinn.
„En ekki 1367,“ svaraði
nemandinn stundarhátt.
„Asninn þinn, hvíslaði kenn-
arinn.“ Þú áttir að segja: En
ekki á sóttarsæng, “því að hann
féll í ófriði“.
★
Maður ér nefndur Guðlaug-
ur. Hann var uppi á öldinni
sem leið. Guðlaugur orti vísu-
helming, sem er svona:
„Norðankaldur úti er.
nú er hann kominn á norðan—“
★
Það var konu Guðlaugs að
þakka, að vísan gleymdist ekki,
því að hún sagði: „Allt verður
skáldunum að orði.“ Og það
varð mönnum minnisstætt. Er
það síðan haft að máltæki þar
í sveit.
ÞJÖÐVIL JINN
___

>
Ll oa ROAR
+C SAGAEFTIR
NORSKU SKÁLDKONUNA NINI ROLL ANKER.

ÞaS komu fljúgandi minn-
ingar frá þeim árum þegar
hún logaði og brann af óró,
og beið eftir bréfum frá Ró-
ari í kvíða og tilhlökkun. Hún
haföi þá gert sér mynd ai
honum. Á þeirri mynd var
hann maðurinn, sem var
bundinn í báöa skó í smáborg
aralegri stööu en beiö eftir
tækifæri til aö rétta úr sér.
Nótt eina, þegar þau komu
heim frá slíku samkvæmi.
vissi hún ekki fyrr en þaö var
sagt:
„Ég hélt einu sinni, að þig
langaði burt héðan, Róar“,
sagði hún.
Hann horföi undrandi á
hana. „Þú getur reitt þig á,
mig langaði burt. Ég var al-
veg brjálaður“.
„En nú?“
„Nú ert þú hjá mér og nú
hef ég starf mitt“.
„Þú kannt vel viö þig meö
þessu fólki“.
Hann hugsaði sig um og
sagði síöan, eins og hann
hafði sagt einu sinni áður.
„Þetta er ágætis fólk“.
Þegar hann sá, að henni þótti
miður, hélt hann áfram:
„Þú skilur það, að maður, sem
er við þreytandi vinnu allan
daginn, hefur gott af því að
gleyma sér dálitla stund við létt-
ara hjal. Svona félagsskapur er
á við svefnmeðal“.
„En Ró&r. Þú hefur ekki hugs
að þér að setjast að hér‘.
„Nei, það ætla ég mér ekki“,
sagði hann seinlega eins og
hann væri að svipast um eftir
gleymdri útþrá einhversstaðar í
leynum hugans. „En fyrst verð
ég að ljúka verki mínu — og
fá heiðurslaunin. Þar næst töl-
um við um þetta — að flytja“.
Það fór hrollur um hana. Ef
hann fengi nú ekki heiðurs-
launin.
„Eg fer með þig héðan, hvern
ig sem allt fer“, sagði hún -áköf.
„Fannst þér veturinn svona
erfiður?“ sagði hann og horfði
á hana rannsóknaraugum.
„Nei, það er ekkert að mér“.
— En veturinn hafði verið
erfiður. Hún hafði engan sigur
unnið, nema þann, að bera á
hyggjur sínar þannig, að Ró
ar grunaði ekkert. Því að hinn
sigurinn, sem hún stefndi að,
var ekki á næstu grösum.
Hún hafði tapað Sverre. Hún
fann það strax, eftir að Per og
Annik voru farin. Reyndar vissi
hún það áður.
Einu sinni að kvöldlagi hafði
hún komið inn til Sverre til
að bjóða góða nótt, því að hún
hélt að hann væri einn. Hún
hafði saknað þess svo um jólin,
að mega ekki sitja svolitla stund
á rúmstokknum hjá honum.
Hann hafði verið vanur að biðja
hana að vera svolítið — svolít-
ið lengur, þó að hann væri al-
veg að sofna.
En nú var hann ekki einn.
Per sat þar og var að skrifa.
Hún gekk samt til Sverre og
Rlappaði honum á kollinn. En
þá gretti hann sig og sneri sér
til veggjar. Henni fannst eins
og hún hefði verið slegin í and
litið.
Eftir það var hún varkár.
Hún reyndi þó, hvað eftir ann-
að, ósköp varlega, að hæna
drenginn að sér aftur. Það var
árangurslaust. Hann gekk snúð-
ugt gegnum eldhúsið, ef hún
var þar ein. Hann leit aldrei
framan í hana og nú spurði
hann pabba sinn eða Ingrid
að öllu, sem hann langaði til
að vita. Og það var Ingrid, sem
hann bað að stoppa í vetling-
ana sína núorðið. Sverre fékk
bréf frá Per í hverri viku. Það
var greinilegt, að hann var und-
ir ströngu eftirliti. Hún saknaði
vináttu drengsins meir en hún
hafði gert sér hugmynd um.
í apríllok veiktist Sverre og
fékk háan hita. Hún hjúkraði
honum í f jóra daga. Hann var ó-
stilltur og vildi engan þýðast,
nema Elí. „Elí“, kallaði hann.'
„Eg vil að Elí geri það“. Hann
grét oft út af engu. Þá sat Elí
hjá honum og huggaði hann.
Róar mældi hitann og tók á
slagæðinni. Hann var áhyggju-
fullur í bragði.
„Farðu ekki frá mér“, sagði
drengurinn.
„Eg verð að fara, en Elí verð-
ur hjá þér“, sagði pabbi hans.
Þá lokaði hann augunum og
brosti. „Honum þykir vænt um
þig“, hvíslaði Róar. Þá roðnaði
hún.
Fimmtu nóttina vakti hún yf-
ir honum. Þá var það komið í
ljös að hann hafði lungnabólgu.
Daginn eftir óx hitinn og and-
ardrátturinn varð stuttur og
óreglubundinn.
Um kvöldið bað Róar Elí að
tala við sig. Ingrid átti að sitja
hjá sjúklingnum á meðan.
Róari var erfitt um mál.
Hann gekk fram og aftur um
gólfið. Loks sagði, hann, að
drengnum væri áreiðanlega að
Versna.
„Já, honum er . að versna“,
sagði Elí.
„Væri ekki rétt að senda
skeyti til Osló, Elí?“
„Á hún þá að koma hingað?“
. „Við höfum ekki leyfi til að
neita henni um það, ef hún vill
það sjálf“.
< Anna Liegaard kom daginn,
sem þau bjuggust við að veik-
indi drengsins næðu hámarki.
Elí sá það út um eldhúsglugg-
ann, að Ingrid gekk með henni
heim að húsinu. Anna var há-
vaxin, holdug kona og hafði
dökkt net yfir andlitinu. Hún
bar litla körfu 1 hendinni.
Elí flýtti sér í kápu og hljóp
niður stigann og út bakdyra-
megin. Hún ætlaði að fá að gista
hjá Prysersfjölskyldunni um
nóttina. Þangað hraðaði hún sér
upp brattan stíginn. Hún hafði
böggul undir hendinni. Það var
náttkjóllinn hennar. Á morgun
ætlaði Róar að hringja til henn
ar.
Elí þurfti ekki að flýta sér.
Það var enn langt til kvölds.
Hún gekk framhjá sjúkrahús-
inu og upp í ásinn, ætlaði að
ganga úti svolitla stund, en
það urðu margar klukkustund-
ir.
Vorið hafði komið seint og
það var kuldastormur, hvergi
hægt að sitja til lengdar. Þess-
vegna gekk hún og gekk, þröng-
ar skógargötur alveg inn í skóg-
arþykknið, þangað sem skógur-
in var þéttastur og jörð enn
frosin í skugga trjáhna. Stund-
um gekk hún upp á hæðir og
hóla, þar sem stormurinn skók
greinar furutrjánna.
Nú sátu þau líklega öll þrjú
við rúm Sverres.
Nú voru þær líklega að borða,
Ingrid og móðir hennar.
Nú hafði Anna Liegaard ef til
vill hallað sér útaf á legubekk-
inn og horfði í kringum sig í
stofunni, horfði á einn hlut eft-
ir annan, húsgögnin hennar —
saumaborð, dragkistu, spegil —
Elí varð erfitt um andardrátt.
Nú varð heimili hennar aldrei
framar sjálfu sér líkt. Stórvax-
in, dökklædd kona mundi reika^
þangað í huganum. Húsgögmn
mundu hvísla: Hún hefur séð
okkur, snert sokkur. — — Eða
byrgði frú Anna andlitið í
koddanum og grét — — hún
móðirin.
Elí mundi eftir sögu, sem Ró-
ar hafði sagt henni: Það var
einu sinni eyðimerkurfari á ferð
með úlfalda. Hann hafði með sér
húð af nýbornum kálfi úlfalda-
móðurinnar. í hvert skipti sem
hún stansaði og leit við í áttina
heim án þess að láta sér bregða
við svipuhögg húsbóndans. Þá
tók eyðimerkurfarinn kálfshúð-
ina og lét hana þefa af henni.
Þá fyrst fékkst úlfaldamóðirin
til að halda áfram ----*
Elí sneri heimleiðis í rökkr-
inu. Iiún gekk framhjá húsi
Prysers læknis en hélt áfram
heim til sín í staðinn. Hún laum
aðist upp stigann, inn í herbergi
sitt og læsti. Hún skalf af kulda
og var blaut í fætur. Það var
hljótt í húsinu. Hún afklæddi
sig og vafði utan um sig ábreið-
unni af legubekknum. Þannig
lá hún andvaka til morguns.
Um morguninn heyrði hún að
Róar kom inn í svefnþerbergið
hinumegin við þilið. Hún barði
varlega 1 þilið. Loksins heyrði
hann og kom.
„Elí!“ Hann var fölur af næt-
urvökum og órakaður.