Þjóðviljinn - 11.03.1944, Side 4

Þjóðviljinn - 11.03.1944, Side 4
ÞJÓÐVIXJINN. — Laugardagur 11. marz 1944. þJÓÐVILJINN Ulgefandi: Samcirángarjloklcur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. Ritstjórí: Sigurður GiúSmwntLsson. Stjómmálari tstjórar: Einar Olgársson, Sigfús Sigurhjartarson. AfgreiSsIa og auglýsingar: SkólavSrðustíg 19, stmi 8184. Ritstjórnarskrifstofa: Austurstrœti 18, sími 8870. Prentsmiðja: Víkingirprent h.f., Garðastrœtí 17. Askriftarverð: I Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuðd. Uti á landi: Kr. 6.00 á mánuði. Þjóðernisvandamálin og íslenzku fasistarnir Tvö blöð hafa skyndilega uppgötvað andlegan skyldleika sinn, ,Lundið hvort annað“ — eins og það heitir á lélegu ástamáli. Það er „Þjóðólfur“ og „Alþýðublaðið“. Þjóðólfur er alræmdur sem einræðissinnað blað. Sömuleiðis fyrir þá dkoðun sína að harma sambandsslit við Danmörku og að vonast eftir því að koma konungssambandinu á aftur. — Og Þjóðólfur fer ekki í launkofa með neitt af þessu. Ilann hefur engu að tapa, — en er að reyna að vinna einræði og afturhaldi fylgi. Alþýðublaðið dáir í laumi hvortveggja: einræðið og konungssam- bandið — og þorir við hvorugt að kannast opinberlega. Því vænna þykir því um að geta prentað upp úr Þjóðólfi aðdáunina að hvortveggja. ® ÞjóðóKur er skynsamari en Alþýðublaðið í ósannindum sínum, sök um þess að Alþýðublaðið Iætur §tjórnast af svo viltu hatri að það gáir sín ekki. Allir muna óskir Alþýðublaðsins um að nazistar gætu unnið það menningarafrek að þurrka út sovétskipulagið. Þjóðólfur fer sniðugar í málið. Eftir að hafa með viðeigandi lofi lýst rússnesku kommúnistunum sem bráðduglegri einræðisstjórn segir blaðið um þá: „Þeir . . . hafa sett sér það takmark að efla ríki feðra sinna með skjótum og gagngerum hætti. Þá dreymir um rússneskt stór- veldi, rússneskt heimsveldi, er fái skipað málefnum heimsins að geð- þótta sínum“. Skörin er nú farin að færast upp í bekkinn, þegar Þjóðólfs-fasist- amir eru farnir að ljúga sínum eigin fasisma upp á rússnesku kommún- istana, til þess að geta svívirt þá með því að draga þá í dilk með fyrirmyndum þeirra. Það voru rússnésku bolsevikarnir, sem afnámu gamla rússneska þjóðafangelsið: veittu hverri þjóð hins forna Rússaveldis rétt til að mynda sjálfstætt ríki, gáfu þannig Finnum langþráð frelsi, afsöluðu sér sérréttindum ]>eim, er. Rússaríki áður hafði haft í Kína, — og sköp- uðu með þjóðasamstarfinu í Sovétbandalaginu fyrirmyndina að því hvernig hægt er að tryggja í senn samvinnu ög sjálfstæði þjóðanna, með þeim afleiðingum, sem nú koma í ljós: að hinar mörgu og ólíku þjóðir Sovétríkjanna standa sem ein heild, sem bjarg gagnvart árás nazismans, — meðan hatur þjóðanna, sem þýzku nazistarnir hafa leitt inn í „ný- skipun“ sína, er að brenna það kúgunarskiþulag í hatursloga þeim, er brátt verður að uppreisnarbáli. • Lausn þjóðernisvandamálsins eftir þessa styrjöld verður eitthvert erfiðasta málið, sem þjóðirnar glíma við, einkum þetta hvernig sam- ræma skuli fullkomið sjálfstæði þjóðanna og þá miklu og nánu fjár- hagslegu samvinnu, sem vera þarf á milli þeirra, ef ekki á að steypa heiminum á ný út í verzlunarstríð, kreppu og styrjaldir. Bolsévikarnir í Sovétríkjunum hafa einmitt lagt fram svo þýðingar- mikinn skerf til lausnar þeSs máls, að allur hinn menntaði heimur at- hugar nú með gaumgæfni hvað hagnýta megi sér af fordæmi þeirra. — Hinsvegar hefur einmitt styrjöldin í Asíu leitt það í ljós, hve langt er frá því að svo ágætar Iýðræðisþjóðir sem Englendingar og Hollendingar t. d. hafi kunnað að gera heimsveldi sín að samfélagi frjálsra og jafn- rétthárra þjóða, — og því fór sem fór eystra, er Japanir réðust á. Hin örlagaríka villa ensku og hollensku þjóðanna var að veita ekki Indverj- urn, Java-búum o. s. frv. samsvarandi sjálfstæði, menningar- og fram- fara-skilyrði og heimaþjóðunum, — og sú villa er gerð, vegna þess að afturhaldssöm auðmannastétt réði „heimalandinu“, svo sem einnig vai í Rússlandi forðum. * Fyrir oss íslendinga er lausn þjóðernisvandamálsins í heiminurr eitt af stærstu málum vorum. Vér erum í senn minnsta þjóð heims o< sú þjóðin, sem einna mest á afkomu sína undir erlcndum markaði Engum cr meiri þörf þess að fullkomlega sé tryggt þjóðfrelsi og alþjóð leg samvinna í viðskiptamálum en oss. Það er því skaðlegt fyrir þjóð vora að reynt sé að sverta þæi tilraunir, sem gerðar hafa verið beztar til að leysa þau vandamál. Og, Við að, lesa grein mína „Barátt- an um bókmenntir og listir“ í janú- arhefti „Vinnunnar“, hefur „Dag- ur“ framleiðenda fundið föðurland heimskunnar, ofstækis, hlutdrægni, úlfúðar, áróðurs, skammsýni og ófrjósemi. Það þarf því engan að furða þó mynd fylgdi. Landnámsmanninum verður líka svo mikið um við að eygja heimalandið, að hann heldur að harin sé orðinn læs, nema ein- hverjar verri artir ráði. Heimskan er ekki það versta, og mér finnst heimskur maður hafa fullan rétt til þess, að orð hans séu höfð rétt eftir. En það virðist aðalhlutverk blaðsins í þessu til- felli, að auka á heimskuna með öll- um ráðum. Blaðinu hefur ekki dugað dreifin undan arfasátu Framsóknar, heldur leitar sér nýrra „fokdreifa“, með útúrsnúningum og ritfalsi, sem auðkennir illan mál- stað og lítilmennsku. Verst var að fá ekki mynd af höfundi fram í dagsljósið, því nafn fylgir að sjálf- sögðu ekki. Til hægðarauka kalla ég grein- arhöfund Dreifasleikir. Það skipt- ir mig engu þó Dreifasleikir reyni að gera sér dagsverð úr fyndni og útúrsnúningum. Frjálslynd blöð og tímarit mega ekki eyða rúmi í að skattyrðast um slíkt. Aðeins stærstu rangfærslurnar vildi ég leiðrétta. Dreifasleikir reynir að gera sér mat úr því, að í grein minni stend- ur: „að jafnvel sé hugsanlegt, að ólistfróður maður geti fengið meira út úr listaverki, en listamaðurinn hefur í það lagt“. Setningin fer ekki fram á að teljast spakmæli. En listaverk geta gerbreytt lífi manna og verkað alhliða á það, þau geta gefið sólskinsvonir og sál- arþrek, í stað fokdreifa. Svo má Drpifasleikir glíma við, hvort meira er um vert það, sem listamaðurinn lagði til, eða áhrif- in sem það vakti hjá hverjum ein- stökurn. Ennfremur tekur D. upp eftir mér: „öll sönn list á þá heilögu ein- feldni, að vera skiljanleg liverju barni“, og leggur svo út af. „Ætla mætti *að ekki yrði hátt risið a Einari Ben., Stcfáni G. Stefáns- syni, Einari frá Galtafelli og Kjar- val, ef þeir væru kallaðir fyrir slílc- an dóm“. Líklega liefði ég átt að nefna heilaga työfeldni. Það hefði átt bctur við „millibilsmennina“, sem eru að tjá öllum stéttum ást sína, en elska engan nema yfirstéttina og það með ærslum. Orðtakíð, skiljanlegt hverju barni, þekkja flestir íslendingar. En til að árétta hvað ég meina, segi ég í næstu setningu: „Með skiljanlegu meina ég það, að hún (listin) skilar áhrifum, sem skora mörk og skila nýjum til keppni“. Þessu sleppir Dreifasleikir til að geta brynnt sínum innra manni. Spurningu D. um. hvað hátt yrði risið á skáldum okkar og lista- mönnum ef alþýðan ætti að dæma um verk þeirra, vil ég kvitta fyrir. Börn alþýðunnar hafa lært kvæði skáldanna jafnhliða orðunum mamma og pabbi, þau hafa haft rit snillinganna fyrir stafrófskver. Alþýðan barg lífi listamanna sinna á þann hátt sem hún félik við ráðið, á meðan ríkisvald og ríkis- menn reyttu af þeim lífsgæðin og rökkuðu þá niður. Á síðustu árum hafa málarar og myndliöggvarar færst í aukana. Það er táknrænt dæmi, að síðan almenningur fékk ofurlítið fé handa á milli, hefur hann streymt á sýningar þessara manna. Allar eftirtölur og skraf um niðurskurð á fé til bókmennta og lista, er ekki frá þeim fátækustu, þó borga þeir aðallega það fé. |að endurtaka. Ég er jafn viss um 'það og ég veit að D. hefur andað að sér súrefni löngu áður en hann vissi nokkur skil á því. Styrkur li^tarinnar liggur ekki sízt í því, að hún orkar á menn án þess að menn geri sér það æfin- lega fullljóst. Ég tek sem dæmi í grein minni, að fallega kveðin liringhenda lyfti stundum huganum hærra en langt stirfið kvæði, vcl meint og vitrænt og fallegt mál göfgi menn, þó efn- ið sé kannski ekki mikils virði. Þetta les D. þannig, að ég sé að lýsa innihaldi fornritanna og reynir að gera sig stóran yfir því, að ég hafi farið í gegnum sjálfan mig. Það skiptir engu hverju D. dikt- ar upp og snýst í gegnum, en eng- inn mun öfunda hann af þcirri leið. En ég vona að hann fái ekki marga til að lesa með því lestrar- lagi, sem hann hefur á grein minni. Sannleikurinn er sá, að D. væri ekki að eyða á hana miklu rúmi vegna heimsku minnar, ef hundur- inn væri grafinn þar. Nei, hundur- inn er grafinn í hjarta hans. í grein minni eru sjónarmið, sem Eftir Halldór Pétursson s Markús ívarsson var alþýðu- maður. Þó hann hefði um skeið fleiri krónur handa á milli en títt er um þá menn, gat fépúkinn aldrei falsað sjónarmið hans. Það mátti segja að Markúsi félli aldrei verk úr héndi, þó gaf hann sér tíma til að taka ástfóstri við listir og ger- ast bjargvættur íslenzkra iriynd- listarmanna. Kannski hefur þetta létt honum margt handtakið. Ilon- um var ekki nóg að hafa lista- verkin sér til augnagamans, heldur lánaði þau vinum og ættingjum. Skilningur hans náði enn lengra. Markús sá að listamaðurinn lifði ekki á fjárstyrk einum saman, list hans þurfti að verða almennings eign og með það fyrir augum ráð- stafaði hann safni sínu. Þetta hafa fleiri gcrt, sem skilið hafa þýðingu lista og bókmennta. Það ris sem er á skáldum okk- ar og myndlistarmönnum, er al- þýðunni að þakka, en ekki dag- setursmönnum Dreifasleikis, því þá væri ekki um neitt ris að ræða. Þá reynir D. að gera sér mat úr því, að ég segi að þjóðin hafi ekki alltaf gert sér grein fyrir gildi forn- ritarina, en lifað á þeim samt. Þessa heimsku liika ég ekki við fáránlegast er það af nokkrum íslending að leggjast svo lágt að hæla því, ef nokkur þjóð væri að kúga aðra, — en það er einmitt það, sem þau hjúin, Alþýðublaðið og Þjóðólfur, eru sammála um að gera. • Hleypidómalaust eigum við íslendingar að athúga hvað gerist í stórmálum annarra þjóða, Sovétþjóðanna sem annarra. Blöð, sem leggja það í vana sinn, að segja alltaf rangt frá öllu, sem þar gerist, eru að gera þjóðinni erfiðara að hagnýta sér reynslu þeirra þjóða sem innarra, — (eins þegar þau ljúga þeim lýtum á þær þjóðir, er þcim ,'innst sjálfum kostur). En það þarf engin þjóð eins á því að halda og vér íslendingar að geta litið umheiminn raunsæir og tekið ákvarðanir vorar út frá þckk- ingu á staðreyndunum. honum og hans líkum falla ekki í geð, að berist til almennings. Sann- leikurinn verður fleirum en Kölska heitur. Stafrófsbræður lians þekkjast á því, að þegar þeir koma nærri sannleikanum, þá taka þeir að lcsa rangt og snúa út úr. Útúrsnúning- ar eru reykský til að hylja flótta. Það sem okkur ber á milli eru tvö sjónarmið, sem mega heita gömul og ný. Sjónarmið D. er, að búa eigi að bókmenntum og listum á Bólu-Hjálmars-vísu. Frömuðir þeirra eiga að ganga sér til liúðar, við allskonar óskyld efni. Þau fáu gullkorn, sem eftir þá liggja, á að hirða á mælikvarða arðweningjan/. Launin geta Jiessir menn fengið eftir hálfa öld eða heila í þeirri mynt, að einhver kjaftaskúmur er látinri semja æfisögubrot þeirra og þeir hgfriir upp í skýin og þeim hrósað fyrir livað hungurdauði þeirra vár langur. Þetta er sak- Iaust og kostnaðarlítið. Það er auðheyrt að miltað dans- ar'í D. yfir þeirri ógurlegu sóun, sem hefur átt sér stað í ár, til bókmennta og lista. Tólf þúsund krónur til eins slíks manns og kannski meira, upp í tuttugu. Ekki er nú útlitið glæsilegt. Þetta slagar upp í það sem prang- arar fá í hagnað af því að hafa fengið innflutningsleyfi á bíl og selt hann við hafnarbakkann aft- ur. Mitt sjónarmið er það, að skáld og listamenn eigi að vinna á sínum vettvangi, eri ekki að orka þeirra fari í það eitt, að vinna allskonar störf í þágu nauðþurfta. Þessu snýr I). þannig, að ég vilji að þessir menn sé einhverjir „fínir sérfræðingar“, sem aldrei dýfi hendi í kalt vatn. Ég og mínir líkar skoði vinnuna sem „böl og áþján“. Þetta er ein af hans sann- fræðum. Ég vorkenni ekki lista- mönnum og skáldum að vinna hvað sem er, en ég vorkenni þeirri þjóð, sem lætur þá gera það. Oll sóun andlegra og efnalegra verðmæta er mér viðurstyggð, enda gengur þessi sóun æfinlega á þá sveif, að kviksetja heilbrigða lífshætti. D. sýnir bezt hug sinn til lista og bókinennta með því að gera sér gaman að því, að listamanninn skorti allt til að njóta sín. Með lýsingunni „fínir sérfræðingar", sem aldrei snerti á neinu, er þeim skipað í sess mannleysunnar. Skáldmenntir og list er ekki vinna, það er bara lítilsvert föndur fyrir fínar „typur“. Það þarf illa art og óskammfeilni til að halda slíku fram. Fáir munu heyja þrotlausari baráttu, en skáld og listamenn, sem taka köllun sína alvarlega, jafnvel þó sleppt sé vinnu þeirra við nauðþurftir. Sú vinna er sjálfsagt harðari, en safna fölskum fokdreifum. D. teflir Matthíasi *og Stein- grími fram, sem dæmi um ^nillingav er hafi sinnt ólíkum störfum og lagt sig í þýðingar. Ég ætla mér ckki að taka neitt af þessum mönn- um, það er búið. En þetta dæmi sannar ekki hót. Það þarf ekki að ncfna þessa menn. Við eigum fjölda af mönnum, sem gerðu langt framar vonum, í að auðga íslenzkt þjóðlíf. En þá vaknar spurningin: ITvað hefðu þessir menn gert, ef þeim hefði verið sómi sýndur? Vill ekki D. kynna sér hve lengi þeir báru barr 'og brum. Ætli það hafi ekki verið lífsskilyrðin, sem drógu arn- súginn úr vængjum þeirra, svo að segja um leið og flugið átti að hefjast. Matthíasi og Steingrími gat ver- ið það andleg hressing, að fást við þýðingar, kannski til að gleýma, en hvað skáldgáfa þeirra sjálfra hefur á því grætt, cr engin sönnun fyrir. Það er auðheyrt að D. vorkenn- ir ekki listamönnum að selja verk síii til innilokunar og augnagam- an nokkrum mönnum. Þcssu tel ég bezt svarað með því, sem einn listamaður sagði við mig: „Hvað heldur þú að hefði orðið úr list Jónasar Ilallgrímsson- ar, ef einstakir menn liefðu fengið í öndverði að kaupa upp kvæði hans, eina og eina vísu, og lokað c þær svo niðri í skúffu, eins og eins- konar fjölskyldumál?“ Eg sagði áðan að almenningur ætti engan aðgang að þessari ein- stakra manna myndlist. Þetta er ekki alveg rétt. Þegar myndlistar- menn lialda sýningu, þá fá þeir þessar myndir lánaðar á sýning- una og á þeim stendur „selt“. Þessi einstöku tækifæri eru í sjálfu sér sízt lastandi, en mér finnst þau setja einskonar mark- aðsblæ á sýninguna. Þetta er ekki sagt myndlistarmönnum til hrijóðs, því á hverju ættu þeir að lifa nema sölu verka sinna, eins og allt er í pottinn búið. Mitt sjónarmið er alveg and- stætt D. og dagsetursmanna. Ég Framh. á 8 síöu. S, L 9>orkeIsson: tlin heilbrigðu ofl Þýzkalands Hinar miskunnarlausu árásir Þýzkalands á frelsi og menningu Evrópuþjóðanna og hin svívirði- legu fantatök nazista á sigruðum andstæðingum, í þvr skyni, að lama andlega menningu og færa í fjötra miðaldalegrar kúgunar frjálsa hugsun hernumdu þjóð- arina, er svívirðing, sem á 20. öld- inni getur ekki talizt sæmandi and- lega heilbrigðum mönnum. Þó megum við eigi dæma alla þýzku þjóðina, eftir þeim forsend- um, að hún sé andlega óheilbrigð. Slíkt er fjarri sanni. En nazistar eru það. Er nazistaflokkurinn komst til valda í Þýzkalandi 19,‘5í5, skeði ná- kvæmlega það sama og nú er að gerast í hinum herteknu löndúm. Hinum blóðþyrstu sveitum nazista var sigað á samtök og félög verka- lýðsins, foringjum verkamánna varpað í fangelsi, sanitök þeirra Ieyst upp og varnartilraunir þeirra barðar niður með harðri hendi. Og ekki varð annað séð, en að sumum þeim, sem nú eru að springa af lýðræðishyggju og frels- isást, þætti það allt liorfa til bless- unar! Síðán hefur þýzku verkalýðs- stéttunum verið haldið í fjötrum kúgunar og ófrelsis af þeim öflum í Þýzkalandi, sem hafá v.erið ein- lægustu handbendi auðvaldsins, nazistum. Nú er mikið rætt um framtíð Þýzkalands innan Evrópu. Marg- endurteknar yfirlýsingar Breta og Bandaríkjamanna hljóða á þá leið, að þeir muni ekki láta 'sömu skyss- una henda sig aftur, að gefa Þjóð- verjum lausan tauminn. Vónandi láta þeir það ekki 1<om;i fyrir aft- ur, að brezkt og bandarískt fjár- magn verði notað til að berja niður og færa í fjötra hin heilbrigðu öfl Þýzkalands, verkalýðinn. En hvernig svo sem allt fer, þá megum við vita það fyrir víst, að viðunandi lausn fæst aldrei á mál- um Þjóðverja, fyrr en verkalýður- inn ,í Þýzkalandi verður leystur undan oki hernaðarsinna og auð- valds eða hristir það af sér. Það er af sumum fróðum mönn- um talinn vafi á því, hvorir hati meir kúgara sína, nazistana, prúss- nesku herforingjaklíkuna og iðju- höldana, hinir erlendu verkamenn, sem ánauðugir hafa verið fluttir inn til Þýzkalands, eða hinir þjök- uðu starfsbræður þeirra, 1 þýzku verkamennirnir. Þýzki verkainaðurinn er ánauð- ugur þræll liins þýzka auðvalds. Iíann er enn verr settur heldur en stéttarbræður hans í lýðfrjálsum löndum. Þcir gcta átt og eiga sín samtök, scm berjast fyrir rétti þeirra og tilveru. Þýzku verka- mennirnif eiga engin opinber sam- tök, sem þeir geti leitað stuðnings hjá í baráttu sinni fyrir bættum kjörum. Þeir eiga allt undir vilja iðjuhöldsins og nazistanna sem fyrirtækjunum stjórna. Hinum þýzka verkamanni er refsað á nákvæmlega sama hátt og hinmn erlendu verkamönnum, sem fluttir hafa verið inn til Þýzka lands frá herteknum löndum. Hon- um er refsað fyrir hverja minnstu yfirsjón. Hann veit, að ef á hann sannast hinn minnsti slóðaskapur, hvað þá meir, þá verður matar- skammtur hans minnkaður. En þrátt fyrir allar tilraunir Himmlers og Géstapolögreglunnár, til að koma í veg fyrir samtök verkamanna, þá eiga þýzku verka- mennirnir. leynisamtök, sem vinna markvíst að falli nazista. Enda mun það sýna sig á sínum tíma, að samtök þessi eru mjög víðtæk og öflug. Við fyi.ria tækifæri sem gefst, munu þau hefja byltingu, til að steypa hernaðarsinnunum af stóli. I því umróti verður ekki aðeins prússneska hernaðarskipulaginu og nazistum varpað fyrir borð, heldur mun allt auðvaldsskipulag Þýzkalands verða molað mélinu smærra, en sósíalistiskt réttarríki byggt á rústum þess. Það verður vafalaust mikil Undr- un fyrir nazista, að sjá þýzka og erlenda verkamenn berjast hlið við hlið gegn þeirri áþján. sem þeir vilja lialda þeim í. En sú stund rennur upp. Hin þýzka borgarastétt hefui' alltaf stutt hernaðarsinna þar til í algjört óefni er komið. Þá hefur hún hallazt á sveif með verkalýðn- um og stutt byltingartilraunir hans, en siðan leitað aðstoðar hinna luirðsvíruðustu kapítalista og hernaðarsinna innan og utan Þýzkalands, til að berjast gegn til- raunum verkalýðsins til að losa sig úr viðjum auðvaldsins. Borg- arastéttin í Þýzkalandi styður naz- ista, en verkalýðurinn ekki. Hinir þýzku verkamenn voru fyrstir manna til að rísa upp gegn hern- aðarsinnunum í seinustu heims- styrjöld. En strax er borgarastétt- in sá fram á möguleikana fyrir sigri verkalýðsins, snérist hún gegn honum og leitaði aðstoðar allra þeirra afla innan og utan Þýzka- lands er hún gat fengið í lið með sér. Enskt og amerískt fjármagn reyndist þá mjög auðfengið, ef það gat stuðlað að ósigri „kommúnist- anna“. Ég tel hiklaust, að árang- urinn af sigri auðvaldsins í Þýzka- landi sé yfirstandandi styrjöld. En hverjum eru styrjaldir hagkvæm- ar, ef ekki einmitt auðvaldinu, hergagriaframleiðendum og stríðs- bröskurum? Nei, Þýzkaland verður ávallt, vandræðabarn Evrópu, nema því stjórni heilbrigð öfl. Ekki öfl er skoði styrjaldir sem gróðafyrir- tæki, né' brjálaðir hernaðarsirinar, heldur heilbrigð verkalýðsöfl, menn sem skilja og vita, að hern- aður er böl, sein bitnar harðast á alþýðunni sjálfri. Og það vita liinir þýzku verkamenn. Nú er mikið rætt um framtíðar- stöðu Þýzkalands inrian Evrópu. Menn tala um, að nú tjái ekki að sýna Þjóðverjum neina samúð eða miskunnsemi. Það er satt,. Enda kærir hin þýzka alþýða sig harla lítið um samskonar samiið og hún Fréttir frá fþrótta- sambandi Islands Minningargjöf: Samþykkt hefur verið að leggja kr. 500, — í væntanlegan minningarsjóð um Pál heitinn Erlingsson sund- kennara. Staðfest met: Sambandið hef- ur staðfest .met er Sundfélagið Ægir setti 9. febrúar s. 1. í boð- sundi 8x50 m. skriðsundi karla á 3 mín. 58,2 sek. Lœknisvottorð íþróttamanna: Samkvæmt bréfi frá íþrótta- lækni í. S. í. Óskari Þórðarsyrii, gilda læknisvottorð íþrótta- manna í 3 mánuði. Áður hefur yerið gefin út tilskipun um að allir sem keppa í íþróttum verði að hafa lækknisvottorð. Sendikennarar 1. S. I. Óskar Ágústsson hefur haldið nám- skeið hjá Ungmennasambandi Eyjafjarðar hjá þessum félög- um: U.M.F. Æskan Svalbarðs- strönd frá 13. jan. til 27. jan. kennt fimleikar, glíma og frjáls ar íþróttir, nemendur 51. U.M.F. Reynir, Árskógsstrandarhreppi frá 27. jan. til 11. febr. kennt fimleikar ' og frjálsar íþróttir. Þátttakendur 57. U.M.F. Svarf- dæla Dalvík frá 11. febr. til 23. febr., kennt fimleikar. Þarna voru eingöngu konur, því karl- ar voru farnir 'til sjóróðra. Þáttakendur 25. U.M.F. Þor- steinn Svörfuður frá 14. febr. til 23. febr. kennt fimleikar og frjálsar íþróttir. Þáttakendur 45. Þarna hélt Óskar tvö nám- skeið samtímis, með því að ganga þriggja tíma göngu á dag milli félaganna gat hann kom- ið þessu í verk. Kjartan Bergmann Guðjóns- son hefur að undanförnu, verið á Vestfjörðum, á Núpaskóla í janúar og kenndi þar nær 50 manns. Fór hann síðan til Isa- fjarðar. Axel Andrésson kom aftur til Reykjavíkur 1. marz, frá Austurlandi. Hafði hann haldið þar fjögur námskeið: Að Eiðum, Eskifii’ði, Seyðisfirði og Nes- kaupstað. Alls tóku þátt í þessum námskeiðum 467 manns. Á Austurlandi er ríkjaridi mikill íþróttaáhugi. varð aðnjótandi eftir fyrri heims- styrjöldina. Það sem nauðsynlegast er, er að skilja þjóðina, og það er hægt ef viljinn er fyrir hendi. Engin reiði cða 'hefnigirni má verða til þess, að söniu eða enn verri skyssur verði gerðar og í Versölum 1918. Það verður að losa um hin heil- brigðu öfl þjóðarinnar og leyfa þeim að njóta sín, en brjóta mis- kunnarlaust á bak aftur og tor- tíma þeim öflum innaii Þýzka- lands, sem ávallt koma af stað ó- friði með einhverju móti, en það ,er prússneska hernaðarstéfnan og iðjuhöldarnir. Engin „samúð“ og ekkert skiln- ingsléysi má verða til að koma í veg fyj-ir sigur verkalýðsins, sem titrandi af ofvæni bíður þess, að mega hefjast lianda og varpa af sér kúgunarfarginu, öðlast frelsi sitt og hefjast handa um uppbygg- ingu nýs Þýzkalands. Þá fyrst þegar það er orðið má vænta ]icss að Þýzkaland geri skyldu sína við sjálft sig og önnur í'íki Evrópu. 8. I. Þorkelsson, Laugardagur 11. marz 1944. — h.IÓDVíUHNN. MMiMMnttni NMk Sundmót Knattspymufélags j Reykjavíkur fer fram í Sund- ' höll Reykjavíkur 13. marz ( mánudag). A mótinu verður keppt í 10 sundgreinum og auk.þess sýnir flokkur kvenna úr K. R. undir stjórn Jóns Inga Guðmunds- sonar. A mótinu verður keppt um 2 bikara, annan fyrir 200 m. bringusund karla og hinn fyrir 100 m. frjálsa aðferð. Báðir þessir bikarar eru unn- ir til eignar vinni sami maður þá þrem sinnum í röð, en núver andi handhafar þeirra,' Sigurð- ur Jónsson og Stefán Jónsson hafa unnið þá tvisvar áður. Er búist við harðri keppni milli Stefáns^og Rafns Sigurvinsson- ar sem vann hraðsundsbikar Ægis síðast. Keppt verður í 300 m. sundi (frjáls aðferð). Þar keppa Óskar Jensen, Guðmundur Jóns son, Sigurjón Guðjónsson sem vann 200 m. sund á Ægismót- inu o. fl. í 50 m. sundi karla keppa Guðmundur Ingólfsson, Pétur Jónsson, Guðmundur Þórarins- son o. fl. Þá verður keppt í 100 m. bringusundi kvenna og eru með al keppenda þær Unnur Ágústs dóttir og .Kristín Eiríksdóttir. Drengjasund verður í þrennu lagi: 50 m. bringusund, 50 m. baksund og 50 m. skriðsund. Þá verður 3ja aðferða boð- sund, syndir hver keppandi 150 m. baksund, bringusund og skriðsund, en 4 menn eru í hverri sveit. Taka þátt í þessu þrjár sveitir, 2 frá K. R. og 1 frá Ármanni. Loks verður 4x50 m. bringu- boðsund kvenna og keppa sveit ir frá K. R. og Ægir. íslenzka útvarpið í Londcn skiptir um byigiulengd Sunnudaginn 19. marz n. k. breytist bylgjulengd íslenzka útvarpsins frá London og verð- ur þá 25,15 m. Nú er útvarpað á tímanum frá kl 3,15—3,30 e. h. eftir ís- lenzkum tíma. í dag útvarpar brezka út- varpið í London í samvinnu við ameríska útvarpið sérstakri dagskrá í tilefni af stofnun láns- og leigulagasamkomulags ins. Dagskránni verður endur- varpað frá öllum brezkum stöðvum og frá stöðvum víðs-' vegar um heim, og' mun stöðin í Reykjavík einnig endurvarpa dagskráríiðnum, sem hefst kl. 14 (2) e. h. og stendur yfir til kl. 14,30. Hrognkelsaveiðimenn þurfa að fá „ vinnufrifi “ Hrognkelsaveiðarnar fara að hefjast þessa dagana. Þptt hér sé ekki um neina stór- útgerð að i'æða þá numu þó lík- lega rúmlega tuttugu manns hafa atvinnu sína af því að stunda þess-. ar veiðar og er það oft töluvcrt sem þeir draga á land. — Óg.Reyk- víkingar vilja fá sinn rauðmaga. Veiðai' þessar eru mest stundað- ar í Skerjafirðinum og í grennd Seltjarna rnessins. Þær hefjast venjulega þessa dagana og standa yfir fram eftir vorinu. Nú er það svó að veiðár þessar, sem stundaðar eru rétt við land, hafa revnzt hinar hættulegustu vegna skotæfinga setuliðsins- á þessum slóðum og hefur það kom- ið fyrir að kúlunum hefur rignt niður umhverfis bátana, þegar þeir hafa verið í vciðiferðum sínum. Það er því hin eðlilegasta ósk og sjálfsagðasta krafa þeirra, er veiðarnar stunda, að þeim sé gcrt það fært, án þess að eiga á hættu að vera skotnir. Og það er ekki að- eins þeirra krafa, heldur einnig Tlllagan um nor- ræna samvinna Framh. af 1. síðu. því fram að herbúnaður Svía væri í rauninni sambærileg frelsisbarátta við þá, sem Norð- menn og Danir nú heyja. Áki Jakobsson og Brynjólfur Bjarnason sýndu fram á það með skýrum rökum, að ckki væri hægt að óska bæði Norðmönnum og Finnum sigurs í þessari styrjöld, sigur annars hlvti að ])ýða ósigur hins. Béntu þeir á hve samvinna Finna hefði auðveldað Þjóðverj- um hernám Noregs, og þær raddir sem nú eru uppi meðal Norðmamia um að þýzki herinn muni verða að hverfa brott úr Noregi þegar Finnland lendir út úr styrjöldinni. Töldu þcir það móðgun við Norð- menn og Dani að leggja herbúnað Svía og baráttu finnska hersins að jöfnu við frelsisbaráttu Noregs og Danmerkur. Breytingartillaga þeirra Áka og Þórodds var feUd með 37 atkvœð- um gegn 10. og tóku þá þremenn- ingarnir sína breytingartillögu aft- ur, og var tillagan samþykkt eins og hún kom frá skilnaðarnefnd. Skipað knattspyrnuráð. Knattspyrnuráð Reykjavíkur hefur verið skipað til tveggja ára þesum mönnum: Frá Fram, Ólafi Halldór^syni, frá K. R.: Þorstein Einarssyni, frá í. R. Guðmundi S. Hofdal, frá Val: Ólafi Sigurðssyni og frá Vík- ing: Gísla Sigurbjörnssyni. Formaður ráðsins var kjörinn Ólafur Sigurðsson til eins árs. bæjarbún, sem gera kröfu til þess að fá þenna fisk. Anieríska hérstjórnin hefur í málum sem þessum sýrit ágætan skilning og lipurð og er þess því að vænta að liiin taki fnllt tillit til þarfa þessara manna og geri ráð- stafanir til þess að þeim sé fært að stunda þessa atvinnu sína án þess að leggja sig í hættu vegna skothfíðar.

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.