Þjóðviljinn - 02.08.1944, Blaðsíða 5

ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 2. ágúst 1944.
þlÓÐVIU
Útgefandi: Sameiningarjlokkur alþýðu — Sósíalistajloklcurinn.
Ritstjóri: Sigurður Guðmundsson.
Stjórnmálaritstjcrar: Einar Olgeirsson, Sigjiís Sigurhjartarson.
Ritstjórnarskrifstofa: Austurstrœti 12, sími 2270.
Afgreiðsla og auglýsingar: Skólav'órðustíg 19, sími 218i.
Askriftarverð: I Reykjavík og nágrenni: Ivr. G.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðja: Vílcingsprent h.j, Garðastrœti 17.
Reyndu ekki „að þvo hendur” þínar
„Pílatus þvoði hendur sínar og heimurinn hefur aldrei fyrirgefið
honum“.
Þannig farast William Bullit orð er hann hefur rætt um „harm-
leikinn“ í Versölum sem hann kallar svo og komizt að þeirri niður-
stöðu að Ameríka hafi glatað tækifærinu til að hafa áhrif á friðinn
1919 af því íorseti Bandaríkjanna beitti ekki valdi sínu í tæka tíð.
Síðan varaf hann við þeirri hættu sem í því felist að reyna að kom-
ast hjá að horfast í augu við vandamálin. Handaþvott Pílatusar telur
hann hið sígilda dæmi þess að enginn geti bjargað sér með því að neita
að taka afstöðu til vandamálanna.
Vissulega á þessi bending erindi til alls almennings. Vissulega eru
það ekki stórþjóðirnar einar sem ráða rás heimsviðburðanna og ekki
eru það heldur ríkisstjórnir og stjórnmálamenn einir saman, sem ráða
rás viðburðanna hið innra hjá hverri þjóð. Nei, síður en svo. Smá-
þjóðir hafa oft haft, og geta haft þýðingarmikil áhrif á rás heimsvið-
burða og sérhver óbreyttur borgari getur ráðið nokkru um hvaða
stefnu þjóð lrans tekur í hverju því máli er h'ana varðar sem heild.
Skipulag lýðræðisins byggist á þeirri lífsskoðun að samstarf margra
leiði að jafnaði til farsælli lausnar vandamála, en starf eins eða fárra.
Stefna hverrar þjóðar á samkvæmt því að vera ákveðjn eftir að öllum
almenningi hefur gefizt kostur á að hlýða á rökræður um málin, að taka
þátt í rökræðum um þau og loks, að kveða upp dóm með því að velja
fulltrúa, eftir þVí hvaða skoðanir þeir aðhyllast. Á sama hátt or ætl-
azt til að ákvarðanir um heimsviðburði séu teknar eftir að þjóðirnar
eða fulltrúar þeirra hafa haft tækifæri til að rökræða málin og greiða
um þau atkvæði.
Ef æskilegur árangur á að fást af skipulagi lýðræðisins skiptir meg-
inmáli að enginn leitist við að „þvo hendur sínar“ af ábyrgð, að enginn
sitji hjá heldur myndi sér skoðanir og haldi þeim fram eftir því sem
við verður komið.
Þessi bending á sérstakt erindi til allra hugsandi manna á líðandi
stundu og þeim tímum sem nú fara í hönd. Þjóðirnar, einnig vér ís-
lendingar, verða að endur’skoða fjármál sín og framleiðsluhætti, hag-
kerfi sín og stjórnmálastefnur. Ef til vill finnst mörgum hægast að
draga sig í hlé, láta sem honum sé óviðkomandi sú þróun sem er að
gerast. En slík aðstaða er svik við hugsjónir lýðræðisins. Líkurnar
fyrir æskilegum árangri af þeirri endurskoðun, sem framkvæmd verður
á sviði atvinnumála og stjórnmála ,eru að því skapi mciri, sem fjöld-
inn — þjóðin sjálf — er virkari þátttakandi. Hverjum eipasta íslend-
ing sem kominn er til vits og ára, ber að gera sér grein fyrir hvernig
hann kýs, að þjóðin komi málum sínum fyrir í nánustu framtíð. Píla-
tusarþvottur gagnar engum, þessi kynslóð verður lengi hötuð, ef hún
lætur það tækifæri, sem hún hefur til að skapa þjóðfélag réttlætis og
hagsælda, ganga sér úr greipum.
í þessu sambandi má ekki gleyma því, að ísland á nú brýnni vanda-
mál að leysa, á sviði utanríkismálanna, en nokkru sinni fyrr. Þessi mál
eru svo mikilvæg að kalla verður á alla krafta stjórnmálamanna til að
leysa þau vel. Hér þarf því að komá til sameiginlegt átak forustuliðs
allra stjórnmálaflokkra en því verður naumast við komið nema þingið
myndi stjórn með venjulegum hætti, og allir floklcar standi að henni
að nokktum hætti, að minnsta kosti hvað utanríkismál snertir. Ætla
mætti einnig að slik samvinna flokkanna gæti greitt fyrir því, að
stjórnmálamenn og allur almenningur gerðu sér grein fyrir nauðsyn
gerbreytinga á sviði fjármála og atvinnumála og leiddi til þess að far-
sæl niðurstaða fengist af hinni óhjákvæmilegu endurskoðun.
Tækiíæri ísíands á vettvangi utanríkismálanna, mega ekki glat-
ast, enginn má „þvo hendur“ sínar af ábyrgðinni, allir verða að leggjast
á eitt með að nota þau á farsælan hátt.
Skarnhernaðnr á ítalin

Fyrir tveimur árum síöan var tilkynnt, að ítölsku skœru-
liðarnir á Norður-Ítalíu berðust undir beinni stjórn Harolds
Alexanders yfirhershöfðingja við Miðjarðarhaf.
Á hverjum degi eru gefnar út tilkynningar í Algier um
hernað skæruliða.
í september í fyrra tóku ítölsku og júgóslavnesku skæru-

liðarnir sig einu sinni saman um að hernema Istriuskagann ; þorp okkar og drápu konurnar
/> rí 7 /f ivi/í'»-i 04/1 /,/vi/vi/j i f>+/vv«ri/,íi,/v/,i/vi/ii/vn TA'/i/int/, /, /-m 77/i /i i /m /i __ M 1Ti1 — K L/o/,
og loka nazista inni í stórborgunum Trieste og Fiume.
Um allan heim furðuðu menn sig á þessu afreki, en mjög
lítið var kunnugt um það.
En fyrir skömmu síðan kom ítalskt skip til New York,
og einn af hásetunum sagði frá baráttu skœruliðanna á
Norður-Ítalíu.
Við gættum vega okkar með
vélbyssunum þangað til skotfær-
in þraut. — Við hörfuðum hægt
og létum Þjóðverja gjalda hvert
skref dýru verði. — Ég tel mig
sjálfan hafa drepið um. 100 naz-
ista.
í sókn sinni brenndu þeir
Ég gekk í lið með skærulið-
unum eftir vopnahléið í sept-
ember 1943. — Ég var ítalskur
hermaður, og margar þúsundir
okkar voru á heimleið, — ég til
Trieste.
Ég var heppinn, því að ég
komst í gegn. — Nazistar tóku
marga kunningja mína úr járn-
brautalestunum á heimleiðinni.
Ég heyrði seinna, að þeim hefði
verið smalað saman í fangabúð-
ir, þeir fengu hvorki mat né
vatn, og margir dóu, áður en
Alþjóða rauði krossinn skarst í
leikinn.
Jæja, eins og ég sagði, komst
ég heim. — Um alla borgina
voru festar upp auglýsingar
um, að Þjóðverjar skipuðu öll-
um hermönnum að gefa sig
fram við yfirherstjórn nazista
innan 24 klukkustunda.
Okkur var sagt, að við yrð-
um að berjast fyrir Hitler eða
fara í varðhald í Þýzkalandi.
Ef við neituðum að gefa okkur
fram, sagði tilkynningin, að við
yrðum skotnir.
Það var ekki vandi að velja.
Margar þúsundir okkar komu
saman í hópum og fóru af stað
til að ganga í lið með skæru-
liðunum.
svo fékk maður e. t. v. ekkert
í 3 daga.
Bændurnir og allt fólkið í
þessum landshluta hjálpuðu
okkur, gáfu okkur mat, leyndu um
okkur.
Flestir okkar, e. t. v. 80%,
höfðu verið í her Mússolínis.
Við vorum í einkennisbúning-
unum, en við rifum fasistamerk-
in af.
Hinir voru 15 til 16 ára dreng-
ir eða gamlir menn. — Einnig
voru með okkur stúlkur, sem
hjálpuðu okkur og matreiddu og
saumuðu fyrir okkur. Og sums
og börnin. — Ég veit það, því
að ég sá logana og hin hörmu-
lega leiknu lík hinna dánu.
Þeir voru miskunnarlausir,
því að þeir vissu, að hvert þorp
í Istríu hafði verið hæli skæru-
liðanna.
Þegar þeir náðu í okkar menn,
drápu þeir þá á staðnum. —
Ég hef sjálfur tekið þátt í
að grafa 60 myrta menn.
Við leituðum hælis í skógun-
og konur og börn, sem
flúðu brennandi þorpin, fóru
með okkur.
Nazistarnir settu vélbyssur
sínar niður í skógarjaðrinum og
skutu inn í þá.
Á nóttunni gátu þeir heyrt
smábörnin gráta af skelfingu,
og þá vissu þeir, hvert þeir áttu
að miða.
Þessi ójafni bardagi stóð í
þrjá daga, og þá varð okkur
Sovétlýðveldið Hvítarússland
laust undan ápján fasismans
EFTIR

Maxíne Leví
samkvæmt frásögn ítalsks skæruliða.

HJÁLP FRÁ JÚGÓSLÖVUM
Já, skæruliðarnir voru byrj-
aðir í þorpum og fjöllum Istríu.
Nazistarnir voru í Tríesté og
í Pola, nálægt landamærum
Júgóslavíu, en alls staðar þar á
milli höfðu skæruliðarnir und-
irtökin. — Þeir 'höfðu verið
skipulagðir fyrir vopnahléið af
hermönnum, sem höfðu strok-
ið úr her Mússolínis.
Við börðumst í smáhópum, og
við fengum hjálp frá Júgóslav-
íu. — Títo marskálkur kenndi
okkur að berjast. Hann sendi
suma af brezku foringjunum
sínum til að starfa með okkur,
og við vorum allir mjög stoltir
af að bera rauðu stjörnuna, ein-
kenni hers hans.
Hann sendi okkur líka vopn
og útbúnað. — Við höfðum meir
að segja símasamband á milli
flokkanna. — En vopn okkar
voru fábrotin, — rifflar og að-
eins 16 vélbyssur fyrir sjö til
átta hundruð manna.
Ég var með skæruliðunum í
25 daga, og er mér hver ein-
asti þeirra minnisstæður.
Hvernig sem veður var, sváf-
um við í skóginum eða í gölt-
urn bændanna.
Éinn Jag fékk maður að borða,
venjulega eingöngu ávexti^ og
staðar börðust stúlkurnar líka. ljóst, að við höfðum verið sigr-
— Við vorum öll eins og bræð-
ur og systur, sannir félagar.
Úr skógunum og þorpunum
gerðum við áhlaup á hersveitir
Þjóðverja. — Við eyðilögðum
þjóðvegi, sprengdum upp brýr,
kollsteyptum bílhlössum af naz-
istahermönnum, handtókum all
marga þeirra, herforingja líka.
í byrjun vorum við góðir við
þessa fanga, hirtum sár þeirra og
töluðum við þá. — En við lærð-
um að vera harðir og miskunn-
arlausir. Það var hræðilegt at-
vik, sem kenndi okkur þessa
lexíu.
Dag nokkurn, er ég lá fal-
inn í háu grasi, sá ég fimm fé-
laga mína vera tekna höndum.
Nazistarnir hlógu og skemmtu
sér, létust vera á skotæfingu
eða í markaðstjaldi.
Þeir skutu þessa fimm félaga
mína, miðuðu aftur og aftur til
að reyna að hitta blettinn á
milli augnabrúnanna.
Hundruð félaga okkar voru
drepnir svona, — myrtir eftir
að hafa verið herteknir í bar-
daga.
Annan október 1943 hófu naz-
istarnir feikilega árás.
Þeir streymdu út úr Trieste
á mörgum vegum með um 400
skriðdreka og brynvarða bíla.
— Þeir voru 15000. Nokkrir
ítalskir fasistar voru með þeim.
OFURLIÐI BORNIR, EN
BERJAST ÞÓ
Við vissum, að við vorum
færri. Við vissum, að hin fá-
tæklegú vopn okkar máttu sín
lítils gagnvart hinum þungu
hergögnum óvinanna. En við
tókum á móti.
aðir um stundar sakir. — Við
vissum líka, að við þurftum
ekki að vonast eftir griðum, og
földum okkur því eins og við
bezt gátum.
ÞORPSBÚAR HJÁLPA
Ég dvaldist með nokkrum fé-
lögum mínum í helli í skógi,
skammt frá læk. — Stundum
földum við okkur með því að
kafa í ískalt vatnið.
Nokkrar konur komu frá
þorpi í nágrenninu og lijálpuðu
okkur til að flýja. — Við gát-
um varla gengið, svo máttvana
vorum við orðnir af hungri og
kulda.
Við fórum gegnum skóginn,
og á leiðinni sáum við hundruð
líka kvenna og barna.
Þau höfðu verið drepin nótt-
ina áðúr, á meðan við hlustuð-
um í máttvana skelfingu á neyð
aróp þeirra.
Konurnar fóru með okkur í
þorp sitt og hjúkruðu okkur í
einu af hinum fáu húsum, sem
eftir voru þar.
Þegar ég var orðinn gangfær,
fór ég heim. Þar sá ég eitt af
dagblöðum nazista. í því stóð
stórum stöfum: „Hersveitir
Rommels héldu inn í Istríu,
drápu 3700 kommúnistabófa og
hernámu alla Istríu“.
Já, 3700 vina minna dóu fyrir
réttlátan málstað, en þeir dóu
ekki til einskis. — Þeir munu
lifa eilíflega í hjörtum okkar,
og þeirra skal verða hefnt.
Það er verið að hefna þeirra
á hverjum degi núna á Norður-
Ítalíu. — Þeir, sem af komust,
halda áfram að berjast.
Þessar blóðsúthellingar gátu'
Sovétlýðveldið Hvíta-Rúss-
land er álíka stórt og Stóra-Bret-
land, og er vestasti hluti Sovét-
ríkjanna, takmarkast af ánum
Dnépr, Búg og Vestur-Dvínu.
íbúarnir voru 10.4 milljónir fyr-
ir stríð. Minsk, höfuðborgin
hafði 239 þúsund íbúa.
Hvítrússar eiga sér forna sögu.
Um eitt skeið áttu Rússar og
Úkraínar sömu lönd, töluðu
sömu fornrússnesku tunguna og
áttu alla menningu sameigin-
lega. Það var á tímum Kíeff-
Rússlands. Hvítrússneska þjóð-
in hafði þróazt upp í sjálfstæða
þjóð eftir landaskiptingu léns-
furstanna á 14. öld.
Öflugir óvinir reyndu hvað
eftir annað að brjóta Hvítrússa
undir sig. En höfðingjarnir frá
Minsk og Poletsk, í bandalagi
við rússneska heri, unnu hvern
sigurinn eftir annan yfir hin-
um tevtónsku (þýzku) og lív-
onsku riddurum. — Hvítrússar
hafa átt mikinn þátt í að stöðva
„austurþrá“ Þjóðverja. Á 15.
öld, á orustuvöllum Grune-
walds, sigruðu Rússar, Hvítrúss-
ar, Pólverjar og Litúvar sam-
eiginlega þýzku herina.
★
En oft reyndu aðalsmenn
Póllands að leggja undir sig
lönd Hvítrússa, og ef það tókst,
reistu þeir þar skrautlegar hall-
ir. Hvað eftir annað gerðu Hvít-
rússar uppreisn gegn þeim.
Undir sovétstjórn hafa Hvít-
rússar losað sig undan oki fá-
tæktar og menningarlegrar
stöðvunar. Hvítarússland var
gert að sósíalistisku sovétlýð-
veldi árið 1919. En þá náði. það
aðeins yfir nokkurn hluta þess
lands, sem Hvítrússar byggja.
Vesturhluti landsins, milli Búg-
fljótsins og Dnéprdalsins, var
á valdi Pólverja. Á þessu svæði
var hvítrússnesk tunga bönnuð,
eins og í rússneska keisaradæm-
inu.
Engir skólar voru starfræktir
í vesturhluta Hvítarússlands. —
Iðnaðinum hrakaði. Árið 1936
vann í vefnaðariðnaðinum að-
eins þriðjungur af þeim fjölda
verkamanna, sem vann í hon-
um 1913. Bezta landið var í eigu
pólskra landherra, sem kröfð-
ust hárrar leigu frá hinum hvít-
rússnesku leiguliðum.
★
Bændurnir á vesturhluta
Hvítarússlands yrktu jörðina
með tréplóg og reku, og tókst
að vonum ekki að fá mikið í
aðra hönd með svo gamaldags
verkfærum. Hungur og fátækt
ríkti í þorpum þessum, er pólsk-
ir aðalsmenn og landeigendur
arðrændu að vild.
Samkvæmt opinberum pólsk-
um skýrslum, var jörðinni í
vesturhluta Hvítarússlands
ekki bundið enda á skæruliða-
hreyfinguna, því að ítalir eru
skapfestumenn og ákveðnir.
Við viljum heldur deyja en
gefast upp, og við skulum ekki
hætta að berjast fyrr en hver
einasti nazisli hefur verið rek-
inn frá Ítalíu.
þannig skipt: Landherrarnir,
sem voru 1% af íbúum sveit-
anna, áttu 40.5% af landinu,
auðugir bændur, 5% af ibúum
sveitanna, áttu 10.3%, fátækir
bændur og miðlungsbændur,
94% af íbúum sveitanna, áttu
49.1% af landinu. Pólski aðals-
maðurinn átti að meðaltali 1250
ekrur lands, auðugur bóndi 70
ekrur, en fátæki bóndinn átti að
meðaltali 6% ekrur.
Pólsku aðalsmennirnir og „ný-
byggjarnir“ hrifsuðu til sín
bezta landið og hröktu hvít-
rússnesku bændurna út á sand-
flákana og mýrlendin. Um 94%
af skógarlöndunum voru á valdi
landherranna og ríkisins. Pólsku
landeigendurnir litu á Hvíta-
rússland einungis sem nýlendu,
þar sem afla mætti hráefna og
ódýrs vinnuafls.
Eftir hrun pólska ríkisins
1939, létu íbúar vesturhluta
Hvítarússlands einróma í ljós
ósk sína um að sameinast sovét-
lýðveldinu Hvítarússlandi. Þjóð-
fundur Vestur-Hvítarússlands,
en til hans var kosið leynileg-
um kosningum, með jöfnum og
alrhennum kosningarétti, sam-
þykkti einróma að beiðast inn-
göngu í sovétlýðveldið Hvíta-
rússland. Og 2. nóvember 1939
samþykkti Æðstaráð Sovétríkj-
anna þessa beiðni. íbúar vestur-
hluta Hvítarússlands sameinuð-
ust bræðrum sínum í eitt og ó-
skipt sovétlýðveldi, Hvítarúss-
land.
Bændur Vestur-Hvítarúss-
lands fengu yfir 1075000 ekrur
lands, sem áður tilheyrðu pólska
aðlinum og „nýbyggjurunum“,
og einnig kvikfénað, landbún-
aðarvélar og verkfæri. — Árið
1940 var úthlutað til bænda í
Vestur-Hvítarússlandi um 15
þúsund hestum og 33 þúsund
nautgripum. Komið var upp
hundrað og einni miðstöð fyrir
dráttarvélar og aðrar landbún-
aðarvélar, og höfðu þær yfir að
ráða 1500 dráttarvélum, 2000
flutningabílum og nokkrum þús-
undum landbúnaðarvéla.
★
Iðnaðurinn tók að þróast ört.
Iðnaðarframleiðslan jókst um
70%. Á mjög skömmum tíma
var grafinn Dnépr-Búgskipa-
skurðurinn, sem er hið mesta
mannvirki. Bændur Vestur-
Hvítarússlands, sem öldum sam-
an höfðu ekki fengið land til
að rækta, unnu nú þrekvirki í
framræslu og ræktun. Atvinnu-
leysinu var útrýmt. Almenn
skólaskylda lögleidd.
Pólski minnihlutinn í Vestur-
Hvítarússlandi var að öllu leyti
jafnrétthár Hvítrússum. Stofn-
aðir voru 932 pólskir skólar,
einnig pólsk leikhús og sam-
komuhús. Stórt pólskt blað,
Sztandar Wolnosci, kom út í
Minsk. Barnablað var gefið út
á pólsku.
Á aðra milljón barna, eða
ijórum sinnum fleirj en á keis-
aratímunum, sótti skóla í Hvíta
rússlandi'. Þar voiu 20 háskolar
og æðri menntastofnanir ýe'inn
fyrir byltinguna), og 30 vís-
indalegar rannsóknarstofnanir,
undir forustu Vísindaakademís
Hvítarússlands. Undir sovét-
stjórn voru tólf leikhús sett á
stofn og hvítrússnesk ópera
stofnuð. Auk hinna eldri hvít-
rússnesku rithöfunda, svo sem
Janko Kúpala og Jakup Kolas,
reis upp ný kynslóð gáfaðra
ungra rithöfunda, ljóðskálda,
tónskálda og listamanna í öðr-
um greinum.
★
Iðnaðurinn tók mjklum fram-
förum. Árið 1937 var iðnaðar-
framleiðslan tuttugu sinnum
meiri en 1913. Trjávöruiðnaðin-
um fleygði fram og var mikið
framleitt af pappír, pappa, verk
smiðjuframleiddum húsum, eld
spýtum o. fl. skyldum iðnaðar-
vörum.
Bændurnir urðu velmegandi
og menntaðir. Þeir stofnuðu
samyrkjubú til að rækta jörð-
ina sameiginlega, komu upp
mjólkurbúum og margvíslegum
samvinnustofnunum. Frá því að
sovétstjórn tók við í Hvítarúss-
landi til ársins 1937 óx 'ræktar-
landið um 25%.
★
En 1941 brutust Þjóðverjar
inn í landið. Alda hryllilegra
grimmdarverka flæddi yfir
landið. Og íbúar Hvítarússlands
svöruðu með því að grípa til
vopna. Á skömmum tíma reynd
ust skæruliðar Hvítarússlands
öflugur her. Um 180 þúsund
þýzkir hermenn og embættjs-
menn hafa týnt lífi í Hvítarúss-
landi, von Kube, var drepinn
með sprengju er skæruliði varp-
aði.
Nú er Hvítarússland aftur
frjálst. Rauði herinn hefur rek-
ið óvinina af höndum sér, og
innan skamms mun Hvítarúss-
land rísa á ný úr sárum sínum,
og íbúarnir munu halda áfram
friðar- og menningarstörfum sín
um.
Reykjavíkurmótið:
Miðvlkudagui' 2. ágúst 1944. — ÞJÓÐVILJINN
Vfkingur vann K. R. 3:01 MYNDAFRÉTTIR
Samþykktir
Stórstúhupingsins
Framh.af 3. síðu
Stór-varatemplar: Þóranna Sím-
onardóttir, frú.
Stór-ritari: Jóhann Ögm. Odds-
son, kaupm.
Stór-gjaldkeri: Jón Magnússon,
yfirfiskimatsmaður.
Stór-gæzlum. ungl. starfs: Ilann-
es J. Magnússon, kennari.
Stór-gæzlum. löggj.starfs: Pétur
Sigurðsson, erindreki.
Stór-fræðslustjóri: Eiríkur Sig-
urðsson, kennari.
Stór-kapclán: Sigfús Sigurhjart-
arson, alþm.
Stór-fregnritari: Gísli Sigurgeirs
son, verkstjóri.
Fyrrv. stórtemplar: Friðrik Á.
Brekkan, rithöfundur.
Umboðsm. hátemplars næsta
ár, Var mælt með Jóni Árnasyni,
prentara.
Næsti þingstaður var ákveðinn
í Rcykjavík.
Þessi þriðji leikur Reykjavík-
ur mótsins var nokkuð skemmti
legur og brá 'oft fyrir góðum
tilþrifum í honum. Sérstaklega
voru þau þó hjá Víkingum.
Sýndu þeir oft góðan samleik
og ráða flestir yfir mikilli knatt
leikni og töluvert næmum skiln
ingi á staðsetningum, með öðr-
um orðum hjálpa þeim sem hef
ur knöttinn. Á þessu sviði
standa K.R.-ingar þeim langt að
baki og hefur það ef til vill
gert gæfumuninn. Tilraunir til
samleiks gerðu K.R.-ingar oft,
en það var eins og þeir fyndu
ekki hver annan, eða spörkin
lentu í mótherja, sem oft staf-
aði af því, sem fyrr segir, að
þeir hjálpuðu ekki þeim nóg, er
var með knöttinn. Yfirleitt var
fyrri hálfleikurinn nokkuð jafn,
en þó virtist hættan meiri við
mark K. R. Getur verið að öft-
ustu vörnina hafi vantað það ör
yggi sem Birgir veitir liðinu,
en hann var ekki með að þessu
sinni, enda komu oft fyrir veil-
ur í staðsetningum. Móti jafn
hreyfanlegum leikmönnum sem
Víkingar eru, verða staðsetning
ar að vera 1 góðu lagi. Aftur á
móti hefur Brandur góð tök á sín
um stað og bætir upp þær veil-
ur sem í leik bakvarðar hans
eru. í síðari hálfleik voru þeir
betri. ísebarn setur fyrsta mark
Víkings eftir 5 mín og nokkru
síðar setur hann annað.. K. R. ■
ingar eiga nú líka sín hættulegu
augnablik við mark Víkings, má
þar nefna skot Jóns í þverslá og
annað frá Herði í stöng, en það
var eins og Víkingum tækist
alltaf að loka áður en áhlaupin
fengju enda.
í síðari hálfleik halda Víking
ar uppi mun meiri sókn en K.R.
og eftir gott áhlaup tekst Herði
Ólafssyni að gera þriðja mark
Víkings með mjög fallegu skoti.
Síðustu mínúturnar héldu Vík-
ingar uppi mikilli sókn og skall
hurð oft nærri hælum, þó varð
engin breyting á mörkum. K.R.-
liðið var ekki nógu góð heild.
Liðsmenn voru of staðir, að fá-
um mönnum undanteknum, t.d.
Óla B„ Jóni og Herði. Hins veg-
ar er of stór hluti liðsins ungir,
menn, þótt þeir að vísu séu efni
legir, til þess að geta sýnt heil-
steyptan og þroskaðan leik, en
með þessum efnum ætti það að
koma.
Sigurður í markinu er góður
þótt svona til tækist.
í liði Víkings er Brandur sá
sem ber hitann og þungan af
öftustu vörninni að ógleymdum
Anton sem er ágætur. Af öðr-
um í liðinu vakti Gunnlaugur
mikla athygli á sér fyrir góða
knattmeðferð og laglegan leik.
Dómari var Guðmundur Sig-
urðsson.
Áhorfendur voru margir.
Enskur flugliðsforingi fær Lenínorðuna.
Snemma í stríðinu sendu Bretar sveit brezkra orustu-
flugvéla til Múrmanskvígstöðvanna, og var aðaltilgangur-
inn með förinni að vera sovétflugmönnum og vélamönnum
til aðstoðar meðan þeir voru að kynnast Spitfireflugvélunum.
Brezku sveitirnar tóku þátt í mörgum bardögum og gátu
sér góðan orðstír. — Foringi leiðangursins, Ramsbottom
Isherwood var sæmdur Lenínorðunni og tveir sveitarfor-
ingjar háum sovétorðum. Myndin er af Isherwood (fremst,
'með kíki fyrir augum) og rússneskum flugliðsforingjum.
Frá suðurvígstöðvunum:
Bandaríkjahermaður stjórnar umferð í ítölskum bæ.
AUGLÝSIÐ
í ÞJÓÐVILJANUM
Frá vesturvígstöðvunum:
Bandamenn hafa hrakið Þjóðverja úr franska bænum
Isigny og íbúarnir þyrpast út á göturnar.
l