Þjóðviljinn - 02.08.1944, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 2. ágúst 1944.
ÞJÓÐVIL JINN
3
'JACK LONDON:
Skipsdrengurinit á Blossa
Þarna kom það. Eintómar ofanígjafir, öskraði hann
og kippti hranalega að sér hendinni — og þú ætlar að
fara að skamma mig líka, næst verður það líklega elda-
buskan eða hestastrákurinn.
Hann rak hendurnar ofan í vasana og horfði inn í
dimma og eyðilega framtíð, fulla af endalausum ávít-
unarræðum.
Það var þetta, sem þú vildir mér? Hann bjó sig til
að fara.
Hún greip aftur hönd hans. Nei, það var ekki það,
en það lá svo illa á þér, að ég hélt. Hún stamaði og
byrjaði á öðru. Eg ætlaði að segja þér, að við höfum
ráðgert að fara næsta laugardag yfir víkina til Oak-
land, og ganga þaðan upp á milli klettanna.
Hverjir verða 1 förinni?
Myrtle Hayes —
Hvað? Veimiltítan sú? greip hann fram í.
Hún er engin veimiltíta, sagði Bessí með ákefð. Hún
ér bezta stúlkan sem ég þekki.
Það er nú ekki svo mikils virði, þegar litið er á,
hvaða stúlkur þú þekkir. En áfram, hverjir fleiri?
Pearl Sayther og Alísa systir hennar og Jessí Hil-
born og svo verða Saddí Frens og Edna Brothers. Fleiri
stúlkur verða ekki.
Jói skríkti fyrirlitlega. Hvaða strákar?
Maurís og Felix Clement, Dick Shofíld, Burti Layton
og —
Eintómir brjóstmylkingar!
Eg ætlaði að spyrja, hvort þú og Frissi og Kalli vilduð
ekki koma líka, sagði hún skjálfrödduð. Þess vegna kall-
aði ég á þig.
Og hvað ætlið þið að gera?
Ganga okkur til skemm'tunar, tína blóm, valmúinn
er nýútsprunginn — borða á einhverjum fallegum
stað og —
Koma heim aftur, sagði hann.
Bessí kinkaði kolli.
Jói stakk höndunum aftur í vasana og gekk um gólf:
Þetta er lélegt föruneyti og léleg skemmtun. Það á ekki
við mig.
Það þætti ekki fljót flugfcrð
»úna, sem Daily Mail hét háum
▼erðlaunum fyrir árið 1910. Var
það leiðin frá París til London.
Spánverji að nafni Moisant hcppn-
aðist loks að komast þessa vega-
lengd. Hann flaug af stað frá flug-
vellinum í París 17. ágúst, kom
▼ið í Amiens, síðan í Calais, þá
flaug hann yfir Ermarsund og bjóst
við að geta farið það sem eftir
var í einurn áfanga, en vélin bilaði
hjá Tilmanstone á Englandi, þar
var liann í nokkra daga og fékk
gert við skemmdirnar, en komst
eftir það til London 6. sept. Og
fékk verðlaunin fyrir fljótasta
flugferð.
o
Maður kemur inn á skrifstofu
blaðs eins og spvr ritstjórann af
ÞETIA
I miklum þjósti: Ilvernig stendur á
því, að þér birtið látið mitt í blað-
inu í gær?
Ritstjórinn: Fyrirgefið þér, en
þér sögðuð sjálfur fyrir rúmum
rnánuði, að þér skylduð borga
skuld yðar við blaðið um síðustu
mánaðamót, ef guð lofaði yður að
lifa.
Ilvers vegna ert þú svona lítill,
drengur minn?
Líklega af því, að ég er bara
hálfbróðir.
•
A tjarnarbakkanum sat ung og
falleg stúlka og var að mjólka kú.
í vatnsfletinum speglaðist hið gagn
stæða.
PHYLLIS BENTLEY:
A R
Hatur Charleys á verksmiðju-
eigendunum og hinum ríku var
of rótgróið til þess að það yrði upp-
rætt, en undir forustu Jonathans
var því beint inn á nýjar leiðir,
og Charley varð brátt einhver öt-
ulasti talsmaður félaga sinna.
Hann var alveg viss um, hvað það
var, sem hann ætlaðist til, að hin-
ir vinnandi verkamenn næðu með
samtökum sínum. Þeir áttu allir
sem einn að eignast heimili, sem
líktist Bamforths-fjölskyldunni,
heimilisfeðúrnir áttu að vera göf-
ugir og stórhuga, eins og Jonathan,
mæðurnar fínar og góðar eins og
Helena, synirnir, hyggnir og frjáls-
ir, eins og synir Jonathans, og dæt-
urnar yndislegar eins og sólskin
og blóm, líkt og Jane. Oft, þegar
hann hugsaði um mismuninn á
hinni yndislegu Jane og sínum eig-
in systrum, sem höfðu orðið eftir
í Bradford, þá gat hann ekki stillt
sig um að fara að gráta.
Hann bar vonlausa ást og til-
beiðslu í brjósti til Jane, hann vissi
að það var vonlaus ást, en samt
hafði hún aftrað því, að hann
kvæntist öll þessi ár. Væri það
eitthvað, sem Jane óskaði að gert
yrði, hvort sem það nú var að
skrýða kirkjubazarinn eða gera
við nokkra stóla, þá var Charley
alltaf reiðubúinn. -,,Eg skal gera
allt fyrir yður, ungfrú Jane“, taut-
aði hann einu sinni og þorði ekki
að líta upp. Hann ætlaðist ekki til,
að hún heyrði þessi orð, en hún
hafði heyrt þau og skilið, að Char-
Jey elskaði hana, þótt hann væri
miklu eldri og ekki sá maður, sem
hún gat hugsað sér að giftast.
Bámforth-fjölskyldan var fyrir-
mynd Charleys, og það var ekki
til sú vinna, sú fórn, sem hann
vildi ekki leysa áf hendi til þess
að önnur heimili gætu orðið heim-
ili hennar sem líkust. Betra heim-
ili, betra viðurværi, betra kaup og
betri menntun, fyrir því ætlaði
hann að berjast með hverjum
þeim vopnum, sem hann fékk beitt
Hann áleit hinn nýja kauptaxta
verksmiðjueigendanna tilraun til
þess að J>rýsta niður kaupinu og
arðræna verkamenniua. Þessvegna
barðist hann ötullega fyrir Jíví að
gert yrði verkfall. Og þegar hann
var kjörinn inn í stjórnina og
gerður 'að gjaldkera, gat hann
varla talað fyrir geðshræringu,
hann ætlaði að lielga þessu starfi
alla krafta sína.
Og í raun og veru hafði hann
aldrei verið eins hamingjusamur á
ævi sinni eins og nú, þegar hann
sat allan daginn í litlu bakherbergi
á gistihúsinu „Aburðarklárinn" og
þrælaði fyrir verkamannafélagið.
Hann skrifaði beiðnir um fjárstyrk
frá öðruni félögum, og hann skipti
því, sem þannig kom inn, á milli
þeirra fjölskyldna, sem yerst voru
staddar.
Þess á milli hélt hann ræður
hingað og þangað á götunum í
Annotsfield yfir smáhópum af
verkfallsmönnum. Og Jrað var un-
aðslegur dagur í vitund hans, Jreg- >
ar hann talaði á miklum útifundi,
, sem haldinn var á torginu i Ems-
ley Brow. Hann var ekki sérstak-
lega raddsterkur, en hann hrópaði
eins og hann framast gat og talaði
af svo miklum sannfæringarkrafti,
að fólk hreifst með honum. Og þeg-
ar ræðunni var lokið og hann skalf
af geðshræringu og var rennsveitt-
ur, Jrá þakkaði hann guði fyrir, að
honum skyldi vera léð það lán að
mega gera eitthvað fyrir hið mikla
málefni.
Þegar útifundinum var lokið og
Charley var enn í undarlegu og
hátíðlegu skapi, heyrði hann allt
í einu rödd Henry Bamforths fyr-
ir aftan sig.
„Voruð þér á fundinum?“ spurði
hann ákafur.
„Já, ætli þér hafið ekki verið
ofurlítið of ákafur, Charley?“ sagði
Henx-y vingjarnlega.
„Hvert orð, sem ég sagði, var
sannleikur“, svaraði Charley.
„Eins og ég var búinn að segja
Jane — þýðir Jxessi kauptaxti
Jxriggja shillinga tap á viku fvrir
okkur“.
„Það er nú ekki alveg sarna sem
sannað, Jxótt þér hafið sagt Jane
það“, mælti Henry brosandi.
„Eg skal sýna yðnr útreikning-
ana, þá getið Jxér sjálfur dæmt“,
anzaði Charley.
„Mér þætti vænt unx ]xað“, sagði
Ilenry hugsandi.
Þeir urðu samferða gegnum bæ-
inn. „Glevmið ekki útreikningun-
um“, sagði llenry, Jxegar þeir
skildu.
„Nei, reiðið yður á ]xað“, sagði
Charley.
Nokkrum dögum seinna kom
hann með þá, og Henry lét prenta
þá við hliðina á upplýsingum og
útreikningum verksmiðjueigend-
anna. Þeir móðguðust af því til-
txeki, og rnikil óró ríkti í bænum.
Nokkrir kaupendur sögðu blaðinu
upp. Henry glotti fyrirlitlega og
birti enn einu sinni báða útreikn-
ingana.
ó
t
Verkfallið hafði nú staðið yfir í
nokkrar vikur, meir en tvö þús-
und vefarar tóku þátt í því, og í
hverri einustu verksmiðju í Ann-
otsfield stóðu vélarnar kyrrar.
Verksmiðjueigendurnir gátu ekki
afgreitt pantanir, þeir fóru að
verða órólegir og litu öfundaraug-
um aðrar verksmiðjur í West Rid-
ing-héraðinu, þar sem engin verk-
föll voru. Það lá við borð, að
vefnaðarvöruverzlunin flýttist frá
Annotáfield, en það mundi þýða
hrun fyrir bæinn. Borgai-stjórinn,
senx hét Butterworth, hafði reynt
að bera sáttarorð milli verkfalls-
manna og verksmiðjueigenda, og
hann ítrekaði nú tilraunir sínar —
cn þær lxáru engan annan árangur,
en að mótsetningarnar jukust milli
andstæðingamra. Alls konar sögur
voru á sveimi úr báðurn herbúð-
urn og stjórnir beggja héldu marga

FUR
fundi. Það voru opinberar ráð-
stefnur haldnar í ráðhúsinu og
leynilegar ráðstefnur í skrifstofum
vei-ksmiðjueigenda. En þær end-
uðu allar með aukinni gremju og
hatri á andstæðingunum.
Gamli Brigg var í svo vondu
skapi, að kona hans þorði naum-
ast að yrða á hann, og sonur hans
kveið alltaf fyrir bréfurn morgun-
dagsins, sem fluttu vei-ksmiðjunni
pantánir, sem ekki var hægt að af-
greiða.
Þegar málið var koniið á þetta
stig, birtist dág nokkurn opið
bréf. frá Jonathan, þar sem hann
bauðst til að vei'ða sáttasemjari.
Hann hét því að vinna dag og
nótt og hætta ekki fyrr en málið
væri leyst á viðunandi hátt.
„Bhitt áfram hlægilegt“, sagði
Brigg, þegar hann hafði lesið blað-
ið. „Hvaða vit hefur Jonáthan eig-
inlega á vefnaðarvöruframleiðslu,
mér er spurn?"
„Vei'tu nú ekki að gera þig merki
legan". sagði faðir hans óþolinmóð-
ur. „Þú veizt vel, að Jonathan
frændir þinn hefur unnið í verk-
vsmiðju um tíu ára skeið“,
„Hann hlýtur þá að hafa byrjað
ungur“, anzaði Brigg í ósvífnum
í'ómi.
„Það gerði hann. í þá daga
þóttust börn ekki of góð til að
vinna fyrir bi-auði sínu á heið-
arlegan hátt, í stað þess að láta
troða í sig þessum herdómi í skól-
unum. Og þau eru ekki hótinu
hamingjusamari fyrir það“.
Brigg leit undan til að fela bros
sitt, þegar honunx datt í hug
hversu gamaldags skoðanir faðir
hans hafði. „Langar þig til að fá
Jonathan frænda fyrir sáttasemj-
ara?" spurði hann.
„Það er ekki sennilegt, að verk-
smiðjueigendurnir vilji leggja á-
kvörðunarréttinn í hendur Joths",
svaraði faðir hans. „Og ef við för-
um að semja, hvar lendir þetta
]xá? Það líður ekki á löngu, þang-
að til við ráðum ekki lengur yfir
verksmiðjum okkar".
Þetta var líka skoðun flestra
í stjórn íitvinnurekendafélagsins.
Borgárstjórinn reyndi að fá þá til
að taka tillxoði Jonathans, því að
verkfallsmenn höfðu þegar gengið
að því. Og formaður félagsins,
Armitage, var ekki frá því, að
reyna að fara þessa leið, þar eð
hann þekkti Jonathan sem var
stjórnaxlneðlimur Nýja iðnskólans,
en hinir verksmiðjueigendurnir
vildu ekki lieyra slíkt nefnt. Þetta
gerði vérkamönnunum granxt í
geði, þeir héldu, að verksmiðjueig-
endurnir ætluðu að nota sér af því,
að neyðin færi að sverfa að verk-
fallsmönnum. Og ástandið hjá
þeinx var allt annað en gott, það
var fokið í flest skjól fyrir þeim,
þeir voru farnir að svelta. Það Var
farið að ræða um nýjan kauptaxta,
sem væri mitt á milli hins gamla
og hins nýja, og verkamenn voru
viljugir að ganga að honurn, cn
verksmiðjueigendur neituðu, því