Þjóðviljinn - 07.01.1945, Side 7

Sunnudagur 7. janúar 1945.
ÞJÓPVl LJINN
7
Draumurinn hennar Ástu
(Þýtt)
Ásta vildklíka fá brúðuvagn, svo að hún-gæti ekið
brúðunni út í garði, eins og þegar fullorðnar konur
aka lifandi börnum.
Hana langaði til að eiga bolta, armbandsúr, stökk-
band, myndabók og margt fleira.
Ásta vissi það reyndar vel að hún gat ekki fengið
þetta allt í afmælisgjöf, en hún ætlaðist til að pabbi
og mamma hefðu úr nógu að velja.
Og hvað haldið þið að Ásta hafi fengið?
Afmælisdagurinn kom og mamma Ástu hitaði súkku-
laði. Og svo kemur afmælisgjöfin:
Mamma Ástu kom inn með tvö ljómandi falleg
stofublóm í leirpottum. Þeim fylgdi ofurlítil vatnskanna
og Ástu var sagt, að hún ætti að vökva blómin á hverj- |
um degi. Þau áttu að vera í barnaherberginu.
Ásta var ákaflega hrifin af blómunum. Hvernig ga’t
pabba dottið í hug að hún gleymdi nokkurn tíma að
vökva þau? Hún hljóp strax fram í eldhús og sótti vatn
í litlu, rauðu vatnskönnuna, svo að blessuð blómin yrðu
ekki þyrst.
Þau sómdu sér vel í herbergisglugganum hennar
Ástu, rósin og pelargonían, alsettar blómum.
Vika leið, Ásta vökvaði blómin á hverjum degi,
stundum þrisvar á dag. En upp úr því fór áhuginn að
minnka og mamma hennar varð að minna hana á blóm-
íft.
Stundum voru rósin og pelargónían ósköp vesaldar-
legar og hengdu blöðin niður í þurra moldina. En Ásta
kenndi ekki í brjósti um þær. Hún lék sér að boltum
og brúðum og var hin kátasta, þó að blómunum hennar
liði illa.
Einu sinn að kvöldlagi varð Ástu litið á blómin. Þau
voru fjarska niðurdregin og Ásta hugsaði með sér:
„Það er bezt, að ég vökvi blómin, þegar ég er hætt að
leika mér. Þau eru víst þyrst.“
Hún hélt áfram að leika sér og gleymdi blómunum
alveg. Hún mundi ekki einu sinni eftir þeim áður en
hún fór að hátta.
Ásta vaknaði við mannamál í herberginu. Hún reis
upp í rúminu. Sveinn bróðir hennar steinsvaf og hún
vissi ekki, hver gæti verið að tala.
miOgiETEV
^‘***J^^r****l**“*V~~T~x—trrrrri .»—ir n ij i i_r
ERICH MARIA REMARQUE:
VINIR
Það var á þeim tímum.
Um miðja 19. öldina, þegar
farið var að ræða um kvenrétt-
indi af mikilli heift á báða bóga
víðsvegar um heim, komsc blað
ið „The Syracus Star” í Arae-
ríku svo að orði:
„Á fundinum, sem nú er hald
inn hér í borginni, vaða kon-
urnar um biblíuna og guðs boð.
þessar vesælu skepnur, sem
skipa þessa samkundu, eru æp-
andi kerlingar o’g ævagamlar
piparkonur, sem eru feikilega
sérkreddufastar, æstir þrælafé-
lagar og skoðanabræður guðníð
inganna, þeirra Garrisons, Pills-
bury, Barleigh og Froster. Þeir
eru allir kvenréttindamenn og
flytja svo fordæmandi kenning-
ar og bölvaða villutrú, að sjálf-
um djöflinum í Helvíti mun
hrylla við að hlýða á það —.“
(Þýðingin tekin úr Skími,
LXXXIII. árg.).
•
Árið 1850 var samþykkt sú
breyting á íslenzkum erfðalög-
um, að konur fengju jafnan arf
á við karlmenn. í Danmörku
varð það ekki að lögum fyrr
en sjö árum seinna.
fyrst hafði tekið til máls, stóð
ekki lengur einn uppi. Margir
létu nú til sín heyra í sama tón.
Það hlutu að'vera gamlir her-
menn hér líka, því að allt í
einu hófst hergöngulag og litlu
seinna heyrðust sterkar raddir
kyrja þessa gömlu sögu:
Eg hef búið í framandi borgum
og blíða mín öllum var föl —.
Englakórinn náði yfirhönd-
inni og yfirgnæfði söng hinna:
, Ó, iðrist þið, syndugu sálir
__U
En það illa sigraði:
„— og blíða mín öllum -var
föl —“
sungu hásar, djúpar raddir.
„Við förúm,“ sagði ég við
Pat. „Eg kann nefnilega þetta
kvæði. Vísumar, sem koma á
eftir eru alveg —. Við förum
strax. Komdu.“
— Við gengum inn í þoku-
dimma borgina. Þar var umferð
og bílamir gáfu hljóðmerki sín,
eins og vant var, en þó var
borgin ekki eins og hún var
vön. Strætisvagnarnir voru eins
og risavaxnar ófreskjur í þok-
unni. Bílamir voru kettir, sem
læðast 1 myrkri með galopin
augu. Og búðargluggarnir
minntu á ævintýrahella í þjóð-
sögum.
Ég leit á úrið mitt. „Komdu,
Pat. Við fömm heim til mín.
— Þar getum við verið ein“.
Við snemm við. Við kirkju-
garðinn mætti okkur undarleg
sjón. Kvenfólkið úr Hjálpræðis-
hernum hafði fengið liðsauka.
Nú stóðu þær sjálfar í tveimur
röðum og karlmenn í tveimur
röðum og allur skarinn söng í
dynjandi kór:
Andstæðingamir létu til sin
heyra. Þeir höfðu hopað af
hólmi. „Iðni og þrautseigja gef-
ast betur en ofurkapp og mikl-
ar gáfur,“ var kennari minn,
rektor Hellemann, vanur að 1
segja.
Það marraði í stiganum. Eg
bölvaði í hljóði.
Eg heyrði andardrátt hennar
í myrkrinu. „Réttu mér hönd-
ina,“ hvíslaði ég. „Þetta em
bara örfá skref, en kerlingin
heyrir eins og köttur.“
Eg læsti útidyrahurðinni,
hugsaði mig um og afréð að
kveikja. Ljósbirtan féll yfir
forstofuna í allri hennar viður-
styggð.
„Láttu aftur augun,“ hv<slaði
eg. „Þetta er sjón, sem ekki er
fyrir aðra en kjarkmikið fólk.“
Eg tók hana í fang mér og
bar hana, gekk hægt eins og ég
var vanur, og þá heyrðist ekki
annað en ég væri einn á ferð-
Við fómm framhjá koffortun-
um á ganginum og inn í her-
bergið initt.
„Þetta er ljótt herbergi,"
sagði ég í afsökunarrómi, þegar
við komum inn, og leit á hús-
gagnaræflana. Nú vantaði mig
illa stólana hennar frú Zal-
weski, gólfábreiðuna og borð-
lampa frú Hasse.
„Þetta er ekki sem verst'“
sagði Pat.
„Jú, það er það,“ sagði ég og
gekk út að glugganum. „En út-
sýnin er falleg. Eg færi stólana
hingað.“
Pat gekk fram og aftur um
herbergið. „Nei, þetta er ekki
svo afleitt og hér er notaleg
hlýja.“
„Er þér kalt?“
„Eg kann svo vel við mig í.
hlýju,“ sagði hún og hrollur fór
um hana. „Rigning og kuldi á
illa við mig — og er líka óholt
fyrir mig.“
„En, blessað barn! Því sagð-
irðu þetta ekki fyrr? Við erum
búin að vera svo lengi úti í þok-
unni.“
„Þeim mun betra er að koma
inn í hlýjuna.“
Hún létti úr sér og hélt á-
fram að ganga fram og aftur
um herbergið, hægt og rólega
en ofurlítið reikul i spori. Eg
var í bálfgerðum vandræðum
og horfði í laumi í kringum
mig. Guði sé lof fyrir, að um-
gengnin 1 herberginu var ekki
alveg með versta moti. Inni-
skómir mínir gægðust fram
undan rúminu og ég sparkaði
þeim lengra.
„Nei, hvað er þetta?“ sagði
Pat.
Hún stóð við fataskápinn og
horfði undrandi á gamalt ferða-
koffort uppi á skápnum. Lenz
hafði gefið mér það og það var
þéttsett stimplum fjarlægra
borga, þar, sem Lenz hafði lagt
leið sína hér á árunum.
„Rio de Janeiro — Manaos —
Santiago — Buenos Aires —
Las Palmas,“ las hún.
Hún gekk til min og augu
hennar ljómuðu.
„Hefur þú verið svona víða?
Hversvegna hefurðu aldrei
sagt mér það?“
Eg tautaði eitthvað, en hún
tók í handlegginn á mér.
„Komdu og segðu mér frá því-
Það hlýtur að vera dásamlegt,
að fara til ókunnra landa.“
Eg horfði á hana, þar sem
hún stóð frammi fyrir mér ung
og fögur og ör af eftirvænt-
ingu. Hún var eins og fiðrildi,
sem vindurinn hafði blásið inn
um gluggann, inn í óvistlegu
kytruna mína, þar, sem ég
eyddi fátæklegri og tilgangs-
lausri ævi. Og mér fannst hver
minnsti vindblær geta farið
með hana frá mér aftur- Og
svo — dæmi mig hver, sem vill
— en ég get ekki sagt henni
hreinskilnislega, að ég hefði
aldrei komið til þessara fjar-
lægu borga. Eg gat það ekki
— að minnsta kosti ekki núna.
Við stóðum við gluggann.
Þokan lagðist þétt upp að rúð-
unum. Það var eins og auðnu-
leysi mitt og óhöpp væru a
sveimi þarna úti í húminu •—
en ég sjálfur óhultur í návist
góðrar veru. Eg gat ekki sleppt
henni.
„Rio —“ sagði ég hikandi.
„Rio de Janeiro er hreinasta
ævintýrahöfn. Hafið skerst inn
í ströndina í sjö mjóum vogum.
Og þarna stendur bsrgin. Hún
er björt og hvít tilsýndar og
svo er fjallið í baksýn — — “
Eg sagði henni frá bæjum
heitu landanna, víðlendum slétr
um, fögrum eyjum. frumskóg-
um, krókódílum, rándýrum,
gufuskipum, sem sigla um fljót-
in, blómailmi.
Eg hafði heyrt Lenz ségja
frá þessu öllu, en nú var eins og
ég hefði í raun og veru séð og
heyrt þetta sjálfur. Mig lang-
aði svo mikið til að gera sjálf-
an mig eitthvað me:ri og at-
hyglisverðari í augum hennar,
í von um að hún gleymdi því í
svipinn hve auðvirðilegur ég
var. Seinna gat ég sagt henni
sannleikann- Einhverntíma
seinna, þegar ég væri orðinn
eitthvað annað en ég var nú,
og allt var orðið öruggara.
Seinna — bara ekki núna.
,Manaos,“ sagði ég. „Buenos
Aires.“ Og hvert orð var auð-
mjúk bæn.
— Það var farið að rigna.
Dropamir féllu til jarðar stór-
ir og þungir í logninu. Nú var
það ekki eins og síðastliðinn
mánuð, þegar illviðrið skók
blaðlausar trjágreinarnar. Drop
amir féllu hógværir niður á
ungt laufið, og vökvuðu nýgræð
inginn. Og hann tók bljúgur á
móti ástaratlotum vordaggarinn
ar.
Alstaðar var kvri'ð. Enginn
hávaði á götunum. Einmana
götuljós glampaði niðri á gang-
stéttinni.
„Heyrii-ðu regndropana falla?“
„Já!“
Hún lá við hlið mér. Andlit
hennar var fölt- Önnur öxlin
var nakin. í skímunni, sem féll
inn um gluggann, varð hörund
hennar rauðbjart. „Sjáðu!“
sagði hún og greip geislann
með höndunum. Hún reis upp
af koddanum og þá féll þessi
rauðguli bjarmi á andlit henn-
ar og herðar. Allt í einu skipti
bjarminn lit, varð fyi-st fjólu-
blár og síðan dökkrauður. eir.s
og geislabaugur krmgum hana.
Það birti í herberginu.
„Þetta er auglýsingaljós á
verzlun hérna hinummegin,“
sagði ég.
„Sjáðu, hvað herbergið þitt
er orðið fallegt,“ sagði hún.
„Það er vegna þess að þú ert
hérna. Það verður aldrei eins og
það var áðuf, fyrst þú hefur
einu sinni verið hér.“
Hún sat uppi í rúmir.u — og
nú var bjarminn pvði'in blár
aftur.